Agenda Bestuurscommissie Agenda van Twente 27 september 2017

Transcriptie

1 DATUM 27 september 2017 PLAATS Vergaderzaal 501, Twentehuis TIJDSTIP 9:00-10:30 uur VOORZITTER P. Welman SECRETARIS S. van der Steen PAGINA 1 M. van Abbema (Twenterand), B. Brand (Dinkelland), A. Hofland (Rijssen-Holten), A. van den Dolder (Hellendoorn), T. Vleerbos (Tubbergen), P. van Zwanenburg (Hof van Twente), P. Welman (Enschede), J. Cornelissen (Almelo), J. Bron (Hengelo) E. Prent (Haaksbergen), J.P. Gebben (Losser), R. Christenhusz (Oldenzaal), M. Kotteman (Borne), D. Span-Kiekebeld (Wierden), A. van Eck (Rijssen-Holten), W. Boomkamp (Saxion, Twenteboard), S. van der Steen en L. de Haan (Regio Twente), G. Tamminga (Regio Twente) AFWEZIG W. Boomkamp, P. van Zwanenburg AANWEZIG Agenda Bestuurscommissie Agenda van Twente 27 september 2017 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING BIJLAGE Opening en mededelingen Bespreken behandeling openbare agenda en niet openbare agenda Brainstormsessie Stuurgroep HCAT over Techniekpact dd. 13 september 2017 A - Verslagen 1. Concept verslagen Bestuurscommissie Agenda van Twente 12 juli 2017 Conform vaststellen A1 - Concept verslag 2. Concept verslag AO Agenda van Twente 7 september 2017 Ter kennisname A2 - Concept verslag

2 PAGINA 2/3 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING BIJLAGE B - Ter besluitvorming 1. BERAP sociaal economisch sterk Twente De BERAP 2017 voor het programma sociaal economisch sterk Twente vast te stellen; 2. Eventuele bevindingen en opmerkingen ten aanzien van de BERAP 2017 door te geleiden naar de vergadering van het algemeen bestuur van 27 september B1 - Bestuursvoorstel B1 Bijlage 1: Presentatie BERAP 2017 LO incl. notities 2. Vaststellen subsidie voor het evenement: Nederlands Kampioenschap Cross 2016 De subsidie vast te stellen op een bedrag van 2.040,- en een bedrag terug te vorderen van 360,-. B2 - bestuursvoorstel B2 Bijlage 1: verzoek vaststelling subsidie B2 Bijlage 2: afrekening en activiteitenverslag 2016 B2 Bijlage 3: beschikking 3. Nieuwe Agenda voor Twente Bespreken proces nieuwe Agenda voor Twente aan de hand van bijgevoegde stukken. - Basisinfrastructuur - Voorstel governance (bijlage B3a en B3b) - Financiële strategie en bijbehorend instrumentarium (mondeling) - Monitoring (bijlage B3c) - Criteria (bijlage B3d1 en B3d2) - Eerste aanzet uitvoeringsprogramma (bijlage B3e) - Planning (zie brief raadsleden, bijlage B3f) B3 Toelichtend memo B3a - Governance schema B3b Toelichting op governance B3c monitoring B3d1 criteria toelichting B3d2 opzet criteria B3e Eerste aanzet uitvoeringsprogramma (nazending 21 september)

3 PAGINA 3/3 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING BIJLAGE B3f Afschrift brief aan raadsleden over proces (nazending uiterlijk 21 september) C - Ingekomen stukken 1. Brief Hellendoorn besluitvorming Agenda voor Twente en beantwoording Ter Kennisname C1a Brief Hellendoorn C1b Beantwoording (nazending uiterlijk 21 september) Brief Regiometropool Twente en beantwoording Planning Bestuurscommissie 2018 Ter kennisname Ter kennisname C2a Brief Regio Metropool Twente C2b - Beantwoording C3 planning D - Rondvraag

4 DATUM 12 juli 2017 PLAATS Vergaderzaal 501, Twentehuis TIJDSTIP 9:00-10:30 uur VOORZITTER P. Welman SECRETARIS S. van der Steen PAGINA 1 M. van Abbema (Twenterand), B. Brand (Dinkelland), A. Hofland (Rijssen-Holten), A. van den Dolder (Hellendoorn), T. Vleerbos (Tubbergen), P. van Zwanenburg (Hof van Twente), P. Welman (Enschede), C. van Wijk (Almelo), J. Bron (Hengelo), J.P. Gebben (Losser), R. Christenhusz (Oldenzaal), M. Kotteman (Borne), D. Span-Kiekebeld (Wierden), W. Boomkamp (Saxion, Twenteboard), A. van Eck (Rijssen-Holten) S. van der Steen en L. de Haan (Regio Twente), Jaap Beernink (Novel-T) AFWEZIG J. Cornelissen, vervangen door C. van Wijk, E. Prent, mevrouw Tamminga AANWEZIG Concept verslag Bestuurscommissie Agenda van Twente 12 juli 2017 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE Opening en Mededeling De voorzitter meldt dat een brief is nagezonden van gemeente Hellendoorn over het innovatiefonds (zie B1 bijlage 4). Hij stelt voor de brief te betrekken bij de integrale afweging die 15 juni in de BC is toegezegd. Deze zal plaatsvinden in de BC van 27 september. Mevrouw Span zegt, als portefeuillehouder Innovatiefonds, dat het op 27 september wel wordt geagendeerd, maar dat ze geen toezegging kan doen over een besluitvormend voorstel. Er zijn ook andere betrokken partijen die geraadpleegd moeten worden. Daarnaast moet een goede inhoudelijke afweging gemaakt kunnen worden over het belang van zowel het MKB-fonds als het innovatiefonds. Mevrouw Van den Dolder zegt daarmee in te kunnen stemmen en te verwachten dat Hellendoorn dan wel antwoord krijgt. De voorzitter zegt dat tot die tijd over de jaarschijf 2017 nog geen afspraken worden gemaakt. Kennismaking met Jaap Beernink, sinds 1 april 2017 directeur / bestuurder van Novel-T De heer Beernink van Novel-T geeft een presentatie over zijn visie op innovatie en ondernemerschap in Twente en de rol van Novel-T. De presentatie wordt op extranet geplaatst bij de stukken van 12 juli.

5 PAGINA 2/7 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE De heer Hofland wijst erop, ook in relatie tot de Agenda voor Twente, om concreet te zijn. De heer Welman vraagt of we in Twente in staat zijn om voldoende talent aan ons te binden? De heer Beernink antwoordt dat we niet alleen hoger opgeleiden nodig hebben maar ook vakmensen en dat dit wel een uitdaging wordt. Techniekpact en de human capital agenda zijn belangrijke instrumenten daarin. De heer Boomkamp voegt nog toe dat het aantal (technische) studenten toe neemt, maar we minder aantrekkelijk zijn om te (blijven) werken. A - Verslagen 1. Concept verslagen Bestuurscommissie Agenda van Twente 15 juni 2017 Conform vaststellen Vastgesteld 2. Concept verslag AO Agenda van Twente 22 juni 2017 Ter kennisname Kennis van genomen B - Ter besluitvorming 1. Innovatiefonds Twente; fonds-infonds-investering Nascent Ventures (reg.nr ) 1. Kennisnemen van de fonds-infonds investering Nascent Ventures BV Mevrouw Span licht toe dat in de kwartaalrapportage te lezen is hoe het fonds er voor staat en hoe het zit met het beheer. Mevrouw Span vertelt ook dat ze kennis heeft gemaakt met de nieuwe fondsbeheerder, de heer Pauwels.

6 PAGINA 3/7 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE 2. Kennisnemen van de 1e Kwartaalrapportage 2017 Besluit: Kennis van genomen 2. Verzoek vaststelling subsidie Stichting Twente Branding 2016 (reg.nr ) 1. De subsidie voor de jaarschijf 2016 vanuit de Innovatiesprong Agenda van Twente aan Stichting Twente Branding vast te stellen op ,- 2. Hiervoor bijgaande beschikking te versturen en het resterende bedrag van ,- aan de stichting uit te betalen. Besluit: Unaniem ingestemd met voorstel 3. Subsidie project Praktijkcentrum Procestechnologie Oost-Nederland (PCPT) (reg.nr ) Instemmen met: 1. Verlenen van maximaal ,- subsidie uit de Human Capital Agenda (Agenda van Twente) aan het project Praktijkcentrum Procestechnologie Oost-Nederland uitgevoerd door de coöperatie Praktijkcentrum Procestechnologie Oost-Nederland u.a ; 2. het sluiten van bijgevoegde prestatieovereenkomst, waarin de te verwachten prestaties worden overeengekomen; Besluit: Unaniem ingestemd met voorstel

7 PAGINA 4/7 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE 3. 90% van de verleende subsidie bij voorschot beschikbaar te stellen, ad ,- en hiervoor bijgevoegde beschikking te sturen. 4. Verlenen subsidie project Centrum voor innovatief Vakmanschap Techwise Twente in 2017 en 2018 (reg.nr ) Instemmen met: 1. Verlenen van maximaal ,- subsidie uit de Human Capital Agenda (Agenda van Twente) aan het Centrum voor innovatief Vakmanschap Techwise Twente voor de uitvoering van activiteiten in 2017 en 2018; 2. het sluiten van bijgevoegde prestatieovereenkomst, waarin de te verwachten prestaties worden overeengekomen; 3. 90% van de verleende subsidie bij voorschot beschikbaar te stellen, ad ,- en hiervoor bijgevoegde beschikking te sturen. Besluit: Unaniem ingestemd met het voorstel, met de opmerking dat het geld voor 2018 ook uit de huidige Agenda van Twente komt 5. Subsidie 2017 project Twents Arbeidsmarktperspectief (TWAM/DVT) van de Human Capital Agenda Twente (reg.nr ) Instemmen met : 1. Verlenen van maximaal ,- subsidie uit de Human Capital Agenda (Agenda van Twente) aan het project Twents Arbeidsmarkt Perspectief voor uitvoering van activiteiten in 2017; Besluit: Unaniem ingestemd met voorstel

8 PAGINA 5/7 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE 2. het sluiten van bijgevoegde prestatieovereenkomst, waarin de te verwachten prestaties van het ROC worden overeengekomen; 3. 90% van de verleende subsidie bij voorschot beschikbaar te stellen, ad ,- en hiervoor bijgevoegde beschikking te sturen. 6. Nieuwe Agenda voor Twente - Actuele stand van zaken besluitvorming raden Bespreken Er wordt een overzicht gedeeld met de reeds genomen besluiten. De besluiten van Hof van Twente, Almelo, Tubbergen, Wierden en Dinkelland in het overzicht behoeven geen toelichting meer. - Mevrouw Van den Dolder doet verslag van een lange weg in Hellendoorn, maar dat uiteindelijk met 4 tegenstemmen met 7,50 is ingestemd, onder voorwaarden, en 5,- als groeimodel. - De heer Welman vertelt dat de raad in Enschede in heeft gestemd met 7,50 en dat de meerderheid voor 12,50,- gaat. In de behandeling van de zomernota zal de extra 5,- aan de orde komen. Zowel Twenterand, Losser als Borne hebben op 11 juli ingestemd met de nieuwe Agenda. Dit is nog niet opgenomen in het overzicht. - Mevrouw Van Abbema zegt dat de Raad van Twenterand akkoord is met 7,50 en dat hiervoor incidentele financiering is gevonden. Er is nog geen ruimte gevonden voor een groeimodel. - De heer Gebben zegt dat gisteren een amendement is aangenomen in Losser om niet 7,50 maar 12,50 op te nemen.

9 PAGINA 6/7 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE - De heer Kotteman vertelt dat de raad van Borne ingesteld heeft met 7,50 en 5,- incidenteel voor 2018 en 2019 Behandeling in de raden van Oldenzaal, Rijssen-Holten en Hengelo staat de komende dagen nog op de rol - De heer Christenhusz zegt dat 12,50 wordt voorgesteld aan de Raad van Oldenzaal (op 17 juli), onder de voorwaarde van heldere governance - De heer Bron zegt dat de raad van Hengelo voorgesteld wordt om 7,50 te reserveren en eventueel 5,- met eis van meer concreetheid. - De heer Hofland zegt dat het collegevoorstel in Rijssen- Holten 5,- is, maar dat het bedrag niet ter discussie staat, wel de onduidelijkheid over de governance en gebrek aan concreetheid. Mevrouw Van der Steen licht, bij afwezigheid van mevrouw Tamminga, de stand van zaken toe rondom de uitwerking van de nieuwe Agenda onder voorbehoud van besluitvorming in de raden. Het gaat om het vormgeven van een uitvoeringsprogramma en de governance. Op 27 september moet een voorstel voorliggen in de Bestuurscommissie. Het festival D ran 8 en 9 september van Twentement en de VITbijeenkomst op 25 september worden gebruikt om concreetheid te krijgen en plannen te toetsen. Daarnaast worden verkennende gesprekken gevoerd met diverse betrokken bedrijven en andere overheden, zoals Cogas, Twente Milieu, Twence, Waterschap en Provincie. De heren Kotteman en Bron zeggen dat vanuit arbeidsmarkt en bereikbaarheid al nagedacht wordt over projecten.

10 PAGINA 7/7 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE De heer Hofland wijst erop dat concreetheid niet hetzelfde is als een verzameling projecten. De voorzitter beaamt dit, maar wijst er ook op we het niet te veel dicht moeten timmeren en dat dit zaken zijn die we op korte termijn moeten afspreken. Mevrouw Span vraagt of de governance daar juist niet leidend in is. De voorzitter zegt dat dit een kip / ei verhaal is. De heer Boomkamp wijst ook op de bewegingen buiten de overheid om meer concreetheid te geven aan de Agenda om de kansen benutten De heer Hofland stelt voor om deze zomerperiode te benutten om via de (vice-)voorzitter bij de 14 gemeenten de verschillende gevoeligheden in kaart te brengen. Dat zou de besluitvorming kunnen vereenvoudigen. De voorzitter zegt dit een goed idee te vinden. De heer Brand stelt voor dat gemeenten zich zelf moeten melden als men nog bedenkingen heeft. Daar sluit de heer Gebben zich bij aan. C - Ingekomen stukken 1. Voortgang Twente Board De heer Hofland meldt kennis te hebben genomen van het memo. Hij vraagt zich af of de bekostiging van de ondersteuning van de regiovoorzitter in de Twenteboard, wel bekostigd moeten worden uit de Agenda of juist onder de reguliere begroting van de Regio. D - Rondvraag Geen

11 DATUM 7 september 2017 PLAATS Enschede, 503 TIJDSTIP 9:30 11:00 uur VOORZITTER G.H. Tamminga SECRETARIS L. de Haan PAGINA 1 AANWEZIG A. Heijerman (Almelo), DJ. de Jager (Haaksbergen), F. Baars (Hellendoorn), H. Boerrigter (Hengelo), B. Greven (Hof van Twente), M. Hamers (Losser), W. Ter Horst (Oldenzaal), A. Kamphuis (Rijssen-Holten), M. Heite (Twenterand), H. van Triest (Wierden) AFWEZIG Eric Hoitink (Noaberkracht), E. Smit (Enschede), V. Rodijk, vervangen door F. Baars (Hellendoorn), M. Piekaar, vervangen door W. Ter Horst (Oldenzaal), M. Diepemaat (Borne), A. van Eck (Rijssen-Holten) Concept verslag AO Agenda van Twente 7 september 2017 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE Opening/mededelingen Euregio gaat een Visie op 2030 maken. We willen de Twentse belangen zo goed mogelijk bundelen en in brengen via de verschillende Euregio-commissies. Een procesnotitie hierover wordt nagezonden en op extranet geplaatst. Als er nog vragen of opmerkingen zijn hierop, kan dat bij een van de contactpersonen in het memo. Secretaris A Verslagen 1. Verslag AO Agenda van Twente d.d. 22 juni 2017 Vaststellen Vastgesteld 2. Conceptverslag BC Agenda van Twente d.d. 12 juli 2017 Ter kennisname Kennis van genomen

12 PAGINA 2/4 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE B Ter besluitvorming 1. Planning AO en BC AvT 2018 Instemmen met planning AO s (en BC s) 2018, zodat deze uitgezet kan worden. Akkoord. Frank Baars vraagt in bredere zin aandacht voor het feit dat ambtelijke voorbereiding van bestuurlijke overleggen tijd kost en dat daarom stukken tijdig moeten worden aangeleverd. Dirk-Jan de Jager ondersteunt dit. Gerharda Tamminga brengt dit onder de aandacht bij Regio Twente. Tamminga 2. Nieuwe Agenda voor Twente: - Uitvoeringsprogramma - Governance - Proces nieuwe agenda - Systeem van monitoring besluitvorming n.a.v. traject raadsleden Gerharda Tamminga vertelt over de totstandkoming van het uitvoeringsprogramma en de governance en licht inhoudelijk toe. De governance staat in hoofdlijnen op papier voor de BC AvT van 27 september. Van het uitvoeringsprogramma zullen de eerste contouren worden geschetst. Het is geen kant-en-klaar product, maar een indicatie van wat we samen kunnen creëren. De stukken worden op 14 september verstuurd. Het D ran festival vrijdag 8 en zaterdag 9 september is bedoeld voor nieuwe ideeën, net als de VIT bijeenkomst. Daarnaast is overleg met een aantal partijen over circulaire economie. Gerharda Tamminga vraagt ook het AO om projecten die passen bij de doelstellingen voor de Agenda bij haar aan te dragen. Dat kan via Linda van Asselt.

13 PAGINA 3/4 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE Bart Greven en Henry Boerrigter vragen aandacht voor de veranderende rol van de overheid en dat er minder sturing is. Draai hier niet omheen. Bart Greven vraagt of 2018 als een overgangsjaar moet worden gezien. Gerharda Tamminga duidt het als een groeiproces waarin we nieuwe dingen doen, waarbij we beginnen vanuit de inhoud. 3. BERAP sociaal economisch sterk Twente De BERAP 2017 voor het programma sociaal economisch sterk Twente vast te stellen; 2. Eventuele bevindingen en opmerkingen ten aanzien van de BERAP 2017 door te geleiden naar de vergadering van het algemeen bestuur van 27 september Instemmen met agenderen. Eventuele opmerkingen van de BC worden mondeling ingebracht in het AB van Regio Twente. 4. Vaststellen subsidie voor het evenement: Nederlands Kampioenschap Cross 2016 De subsidie vast te stellen op een bedrag van 2.040,- en een bedrag terug te vorderen van 360,- Anne-Floor Heijerman vraagt zich af of dit geringe bedrag wel terug gevorderd zou moeten worden. Gerharda Tamminga zegt dat vanwege mogelijke precedent, dit bedrag wel wordt teruggevorderd. Instemmen met agenderen

14 PAGINA 4/4 NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE C Agenda BC AvT 1. Concept agenda BC AvT 27 september 2017 Instemmen Instemmen D - Ingekomen stukken 1. Brief Hellendoorn over Agenda voor Twente Gerharda Tamminga vertelt de strekking van het antwoord op deze brief. De beantwoording zal ook informatie meegestuurd worden met de stukken voor de BC. Frank Baars zegt dat Hellendoorn ook uitleg wil over de besteding van de 7,50 en wat er gebeurt met de budgetten vanuit de oude agenda. Tamminga E - Rondvraag Graag in vervolg in de openbare agenda van het AO opnemen dat er ook een niet openbare agenda is. Secretaris

15 Openbaar ja Registratienummer Voorstel voor Bestuurscommissie Agenda van Twente Datum vergadering 27 september 2017 Agendapunt B - 1 Domein, behandelend ambtenaar, tel. S. van der Steen / L. de Haan Onderwerp BERAP sociaal economisch sterk Twente 2017 Voorstel 1. De BERAP 2017 voor het programma sociaal economisch sterk Twente vast te stellen; 2. Eventuele bevindingen en opmerkingen ten aanzien van de BERAP 2017 door te geleiden naar de vergadering van het algemeen bestuur van 27 september Toelichting op het voorstel Inleiding Regio Twente maakt jaarlijks een tussenrapportage waarin over de tussentijdse operationele en financiële prestaties wordt gerapporteerd, ten opzichte van deze oorspronkelijk plannen die waren opgenomen in de programmabegroting. In de bijgevoegde BERAP van Regio Twente worden de belangrijkste afwijkingen gerapporteerd, ook voor het programma Sociaal economisch sterk Twente in De Bestuurscommissie Agenda van Twente is vanuit de verordening op de bestuurscommissies bevoegd om, met binnen haar taakveld (sociaal economische structuurversterking) budgetbewaking te verrichten met betrekking tot de door het algemeen bestuur vastgestelde begroting. In dit bestuursvoorstel leest u daarom de vorderingen op de ambities zoals die waren geformuleerd in de programmabegroting 2017 voor sociaal economisch sterk Twente. Wij vragen u dit onderdeel van de BERAP 2017 vast te stellen en eventuele bevindingen en opmerkingen door te geleiden naar de vergadering van het algemeen bestuur van 27 september Beoogd resultaat Vaststellen van de BERAP 2017 voor sociaal economische structuurversterking en doorgeleiden van eventuele bevindingen en opmerkingen naar het algemeen bestuur van Regio Twente. Overwegingen In de programmabegroting 2017 staan 4 algemeen geformuleerde ambities (wat willen we bereiken) voor de 4 onderdelen van sociaal economische structuurversterking. Hieronder rapporteren wij de huidige status: Pagina 1 van 3

16 Sociaal Economisch sterk Twente 1. Innovatie (onderdeel van investeringsprogramma Agenda van Twente) : Stimuleren ontwikkeling en positionering van Twente als innovatieve Kennisregio met speerpunt High Tech Systemen en Materialen. 2. Logistiek : Oplossen van de logistieke en infrastructurele knelpunten ten behoeve van regionaal economische structuurversterking, optimale bereikbaarheid en een concurrerend investerings- en vestigingsklimaat in Twente. Sturing op logistieke structuurversterking via actieve samenwerking met stakeholders binnen Twente. Profilering van Twente als logistieke regio. 3. Arbeidsmarkt : Een betere en meer flexibel werkende arbeidsmarkt, waarbij we de regionale arbeidsmarktpartijen (gemeenten, UWV, werkgevers en beroepsonderwijs) stimuleren om samen te werken aan regionale oplossingen voor vraag- en/of aanbod- tekorten en overschotten. 4. Vrijetijdseconomie : Het marktaandeel van Overijssel/Twente t.o.v. Nederland moet stijgen van 10% naar 11% in Status Operationele toelichting Hieronder lichten we per onderdeel de afwijkingen of bestuurlijk relevante ontwikkelingen toe: Ad 1: Innovatie als onderdeel van het investeringsprogramma van de Agenda van Twente - Door de (juridische) fusie tussen PPM Oost en Oost NV, is het beheer van het Innovatiefonds Twente vanaf 1 juli 2017 overgedragen aan Oost NL. - Voor het MKB-fonds werd in 2016 al het besluit genomen om vooralsnog geen nieuwe vouchers en kredieten uit te geven. Deze lijn is in 2017 voortgezet. Het beheer van het fonds wordt tijdelijk uitgevoerd door Regio Twente. De Bestuurscommissie Agenda van Twente besluit na de zomer over een eventuele nieuwe uitgifte. - Inzake de branding van Twente is de Bestuurscommissie Agenda van Twente geïnformeerd over de kwetsbare liquiditeitspositie van Stichting Twente Branding. Dit zou gevolgen kunnen hebben voor de afgesproken prestaties 2017 en de vaststelling van de subsidie. Mogelijke afwijkingen worden echter binnen de Agenda van Twente opgevangen. - Eind 2015 werd een verkenning gestart naar een nieuwe regionale investeringsagenda. De kosten voor de verkenning worden gedekt uit het huidige investeringsprogramma Agenda van Twente. De verantwoordelijkheid voor de verkenning naar een nieuwe agenda is belegd bij de Bestuurscommissie Agenda van Twente. De verkenning heeft in 2017 geleid tot een nieuwe concept-agenda voor Twente die op moment van schrijven ter besluitvorming voorgelegd wordt aan de 14 gemeenteraden. Ad 2: Logistiek Mogelijk vraagt de Strategische Logistieke Alliantie (Provincie Overijssel) voor het meerjarenprogramma goederenvervoer en logistiek om geïntensiveerde inzet vanuit Twente en daarmee ook vanuit de Regio. Ad 3: Arbeidsmarkt Vanuit het intersectoraal mobiliteitsplan worden mogelijk niet alle middelen besteed. Daardoor kan een teruggave van middelen aan het einde van 2017 aan de orde zijn. Wellicht zelfs een extra betaling door de Twentse gemeenten i.v.m. de garantstelling. Ad 4: Vrijetijdseconomie Het gaat goed met de vrijetijdseconomie in Twente. Recente cijfers laten zien dat de werkgelegenheid is gestegen, de totale bestedingen zijn toegenomen en het aantal overnachtingen is gegroeid. Genoemde indicator is echter niet meer correct. Enige tijd geleden is namelijk de methode van de Regiomonitor omgegooid, omdat er niet meer gewerkt wordt met de sterk schommelende CVO cijfers (consumentenonderzoek) voor de totale aantallen. Er wordt nu gewerkt met CBS cijfers, die een stabielere lijn laten zien en die net als het aanvullend onderzoek voor de Regiomonitor gebaseerd is op bedrijvenonderzoek. Voorgesteld wordt om de doelstelling daarom aan te passen naar: Het marktaandeel van Overijssel/Twente t.o.v. Nederland moet stijgen van 8,1% in 2015 naar 10% in Pagina 2 van 3

17 Financiële toelichting: Vanuit team economie wordt ca. 10 % van de vaste formatie ingezet voor facilitering van coalitions of the willing van Twentse overheden. Voor deze inzet is geen bestuursovereenkomst vastgesteld zoals het dagelijks bestuur die begin dit jaar heeft voorgesteld. De inzet is van voor deze afspraak. Voor de maanden januari juli zijn ,- frictiekosten gemaakt vanuit verkeer en vervoer. Voor 2017 was hier geen rekening meer mee gehouden. Voor Vrijetijdseconomie wordt verwacht ,- minder uitgegeven. Daarmee stevenen we af op een positief resultaat van ,- voor sociaal economische structuurversterking. Kosten, baten, dekking Vaststellen van BERAP met koers op sluitende of gering positieve jaarrekening voor het programma sociaal economisch sterk Twente. Communicatie Vervolg De BERAP voor het programma sociaal economisch sterk Twente maakt integraal onderdeel uit van de BERAP van Regio Twente die op 27 september ter besluitvorming wordt voorgelegd aan het algemeen bestuur. Bijlagen - Powerpoint BERAP 2017 Regio Twente Publieksversie besluitenlijst De bestuurscommissie Agenda van Twente heeft de BERAP 2017 voor sociaal economische structuurversterking vastgesteld. De bevindingen en opmerkingen worden doorgeleid naar het Algemeen Bestuur van Regio Twente. Besluit Pagina 3 van 3

18 10

19 Sociaal economisch sterk Twente: Ambities: Innovatie (onderdeel van investeringsprogramma Agenda van Twente) - Stimuleren ontwikkeling en positionering van Twente als innovatieve Kennisregio met speerpunt High Tech Systemen en Materialen. Toelichting: - Door de (juridische) fusie tussen PPM Oost en Oost NV, is het beheer van het Innovatiefonds Twente vanaf 1 juli 2017 overgedragen aan Oost NL. - Voor het MKB-fonds werd in 2016 al het besluit genomen om vooralsnog geen nieuwe vouchers en kredieten uit te geven. Deze lijn is in 2017 voortgezet. Het beheer van het fonds wordt tijdelijk uitgevoerd door Regio Twente. De Bestuurscommissie Agenda van Twente besluit na de zomer over een eventuele nieuwe uitgifte. - Inzake de branding van Twente is de Bestuurscommissie Agenda van Twente geïnformeerd over de kwetsbare liquiditeitspositie van Stichting Twente Branding. Dit zou gevolgen kunnen hebben voor de afgesproken prestaties 2017 en de vaststelling van de subsidie. Mogelijke afwijkingen 11

20 worden echter binnen de Agenda van Twente opgevangen. - Eind 2015 werd een verkenning gestart naar een nieuwe regionale investeringsagenda. De kosten voor de verkenning worden gedekt uit het huidige investeringsprogramma Agenda van Twente. De verantwoordelijkheid voor de verkenning naar een nieuwe agenda is belegd bij de Bestuurscommissie Agenda van Twente. De verkenning heeft in 2017 geleid tot een nieuwe concept-agenda voor Twente die op moment van schrijven ter besluitvorming voorgelegd wordt aan de 14 gemeenteraden. Logistiek - Oplossen van de logistieke en infrastructurele knelpunten ten behoeve van regionaal economische structuurversterking, optimale bereikbaarheid en een concurrerend investerings- en vestigingsklimaat in Twente. Sturing op logistieke structuurversterking via actieve samenwerking met stakeholders binnen Twente. Profilering van Twente als logistieke regio. Toelichting: - Mogelijk vraagt de Strategische Logistieke Alliantie (Provincie Overijssel) voor het meerjarenprogramma goederenvervoer en logistiek om geïntensiveerde inzet vanuit Twente en daarmee ook vanuit de Regio. Belangenbehartiging - Verstevigen van de gezamenlijke lobby in Oost-Nederlands verband, zowel in Den Haag als Brussel, Zorgdragen voor een goede positionering van de Twentse belangen in Den Haag en Brussel, Versterken van de grensoverschrijdende samenwerking met buurregios s Niedersachsen en Nordrhein westfalen en Benutten van mogelijkheden binnen Europese programma s met deelname van Twentse partijen in projecten. Arbeidsmarkt - Een betere en meer flexibel werkende arbeidsmarkt, waarbij we de regionale arbeidsmarktpartijen (gemeenten, UWV, werkgevers en beroepsonderwijs) stimuleren om samen te werken aan regionale oplossingen voor vraag- en/of aanbodtekorten en overschotten. Toelichting: - Vanuit het intersectoraal mobiliteitsplan worden mogelijk niet alle middelen besteed. Daardoor kan een teruggave van middelen aan het einde van 2017 aan de orde zijn. Wellicht zelfs een extra betaling door de Twentse gemeenten i.v.m. de garantstelling. Vrijetijdseconomie - Het marktaandeel van Overijssel/Twente t.o.v. Nederland moet 11

21 stijgen van 10% naar 11% in Toelichting: - Het gaat goed met de vrijetijdseconomie in Twente. Recente cijfers laten zien dat de werkgelegenheid is gestegen, de totale bestedingen zijn toegenomen en het aantal overnachtingen is gegroeid. Genoemde indicator is echter niet meer correct. Enige tijd geleden is namelijk de methode van de Regiomonitor omgegooid, omdat er niet meer gewerkt wordt met de sterk schommelende CVO cijfers (consumentenonderzoek) voor de totale aantallen. Er wordt nu gewerkt met CBS cijfers, die een stabielere lijn laten zien en die net als het aanvullend onderzoek voor de Regiomonitor gebaseerd is op bedrijvenonderzoek. Voorgesteld wordt om de doelstelling daarom aan te passen naar: Het marktaandeel van Overijssel/Twente t.o.v. Nederland moet stijgen van 8,1% in 2015 naar 10% in Recreatieve voorzieningen: 1. Stimuleren van het gebruik van onze eigen recreatieparken en toeristische routenetwerken, te weten het wandel-, fiets- en paardrijnetwerk en de MTB-routes. 2. Het verbeteren van het financiële rendement van de recreatieparken van 18% in 2009 naar 40% in 2018 (38% voor 2017). 11

22 Financiële toelichting: - Vanuit team economie wordt ca. 10 % van de vaste formatie ingezet voor facilitering van coalitions of the willing van Twentse overheden. Voor deze inzet is geen bestuursovereenkomst vastgesteld zoals het dagelijks bestuur die begin dit jaar heeft voorgesteld. De inzet is van voor deze afspraak. - Voor de maanden januari juli zijn ,- frictiekosten gemaakt vanuit verkeer en vervoer. Voor 2017 was hier geen rekening meer mee gehouden. - Voor Vrijetijdseconomie wordt verwacht ,- minder uitgegeven. Daarmee stevenen we af op een positief resultaat van ,- voor Sociaal economisch sterk Twente. 12

23 Openbaar ja Registratienummer Voorstel BC Agenda van Twente Datum vergadering 27 september 2017 Agendapunt B - 2 Domein, behandelend ambtenaar, tel. Leefomgeving, drs. R.B. Nolte-Wams, Onderwerp Vaststellen subsidie voor het evenement: Nederlands Kampioenschap Cross 2016 Voorstel De subsidie vast te stellen op een bedrag van 2.040,- en een bedrag terug te vorderen van 360,-. Toelichting op het voorstel Inleiding Op 15 maart 2016 heeft het dagelijks bestuur van Regio Twente een subsidie verleend met een maximum van 3.000,- aan de Stichting Marathon Enschede voor de organisatie van het Nederlands Kampioenschap Cross 2016 in Twente, Oldenzaal. Er is vervolgens een voorschot uitbetaald van 2.400,-. Stichting Marathon Enschede heeft dit gedaan op verzoek van de lokale atletiekvereniging LAAC van Oldenzaal. Deze had het initiatief genomen om het NK Cross naar Twente te halen. Zij hebben vervolgens de Stichting Marathon Enschede gevraagd om met hen samen te werken, vanwege hun jarenlange expertise met hun topsportevenement. De Stichting Marathon Enschede (SME) maakt deel uit van de zg. big five, de vijf topsportevenementen in Twente, die gezamenlijk uit de Agenda van Twente al veel eerder zijn gefinancierd, juist vanwege hun jarenlange ervaring met topsportevenementen. Het doel van die subsidie was kennisuitwisseling en expertise in Twente te waarborgen en te benutten voor andere evenementen. Het initiatief van de lokale atletiekvereniging, om met SME en alle benodigde vrijwilligers een Nationaal Kampioenschap Cross in Oldenzaal te realiseren is hiervan een tastbaar resultaat! Op 27 juni 2017 heeft de Stichting Marathon Enschede een verzoek tot vaststelling ingediend (bijlage 1). Beoogd resultaat Het vaststellen van de subsidie voor het NK Cross 2016 op 2.040,-. Overwegingen 1. Inhoudelijk De vijf doelstellingen van de subsidie waren: - Het organiseren van het Nederlands Kampioenschap Cross 2016 op 12 en 13 maart 2016 in Twente, Oldenzaal. Pagina 1 van 3

24 - Het samenstellen en aanbieden van ten minste drie arrangementen met de verblijfsrecreatiesector in Twente, waarbij het product gericht is op herhaalbezoek naar Twente tijdens de Marathon Enschede, de FBK-games in Hengelo en de Triatlon Holten. - Het plaatsen van een of meerdere vlaggen of banners op nader af te spreken locaties. Deze werden door Regio Twente beschikbaar gesteld. - Het plaatsen van het logo van Regio Twente op de website van het evenement. - Het benoemen van Twente als toeristische regio op de website. Uit het activiteitenverslag NK Cross 2016 (bijlage 2) blijkt dat aan alle doelstellingen is voldaan. Via de aangeboden arrangementen is aantoonbare verbinding gelegd met de andere atletiektopsportevenementen in Twente, te weten de marathon in Enschede en de triatlon in Holten. Het evenement heeft bijgedragen aan de bekendheid met Twente als aantrekkelijke regio voor een korte vakantie, aangezien de deelnemers, de leveranciers en het publiek uit alle delen van Nederland afkomstig waren. Er is landelijke publiciteit geweest, tijdens de NOS-uitzending van het evenement op zondag 13 maart Financieel Uit de afrekening NK Cross 2016 (bijlage 2) blijkt dat het evenement is afgesloten met een (gering) positief resultaat. Zoals aangekondigd in de beschikking (artikel 6) kan het subsidiebedrag naar rato lager worden vastgesteld dan het maximale bedrag, indien: - de werkelijke kosten van het project lager en/of de werkelijke bijdragen van derden aan het project hoger en/of de overig aan het project toe te rekenen inkomsten hoger zijn dan de begrote bedragen. Dit is bij de afrekening NK Cross 2016 het geval (bijlage 1 Afrekening NK Cross): De inkomsten waren begroot op ,- evenals de kosten. De werkelijke inkomsten zijn veel lager, te weten ,-. De werkelijke kosten zijn ook veel lager, te weten ,-. 3. Vaststellen van het subsidiebedrag Het vaststellen van de subsidie gaat volgens een berekening naar rato, conform de beschikking: Volgens de beschikking kan uw bestuur de subsidie naar rato lager vaststellen, door de verhouding te berekenen tussen de begrote opbrengsten en de werkelijke opbrengsten ( ,- en ,-). Uit de rapportage blijkt dat de werkelijke opbrengsten 68% bedragen van de begrote opbrengsten. Het vaststellen van het subsidiebedrag is dan 68% van het maximale subsidiebedrag van 3.000,-. = 2.040,-. Dit bedrag is lager dan het maximale subsidiebedrag van 3.000,- en lager dan het uitgekeerde voorschot van 2.400,-. Op basis van de naar rato berekening zal een bedrag van 360,- ( ) worden teruggevorderd. Kosten, baten, dekking De subsidie is verstrekt uit het Fonds Recreatie & Toerisme van de Agenda van Twente. De provincie Overijssel heeft geen bijdrage geleverd aan dit evenement. Communicatie n.v.t. Vervolg n.v.t. Bijlagen Bijlage 1: Verzoek tot vaststelling subsidie NK Cross 2016 Bijlage 2: Afrekening en Activiteitenverslag NK Cross 2016 Bijlage 3: Brief vaststelling subsidie NK Cross 2016 Pagina 2 van 3

25 Publieksversie besluitenlijst De bestuurscommissie Agenda van Twente besluit om het bedrag van de subsidie aan NK Cross 2016 vast te stellen op 2.040,-. Besluit Pagina 3 van 3

26 Rolien Nolte Van: Marieke Schopman Stichting Marathon Enschede Verzonden: dinsdag 27 juni :11 Aan: Rolien Nolte CC: Sandra Melief Stichting Marathon Enschede Onderwerp: Vaststelling van de subsidie Bijlagen: Activiteitenverslag NK Cross 2016 te Oldenzaal.pdf; Financiele verantwoording- NK Cross 2016 te Oldenzaal.pdf Goedemorgen Rolien, Hierbij doen we de aanvraag tot het vaststellen van de subsidie. De 5 doelstellingen waren: - Het organiseren van het Nederlands Kampioenschap Cross s2016 op 12 en 13 maart 2016 in Oldenzaal in het recreatiepark Het Hulsbeek. Gedaan - Het samenstellen en aanbieden van ten minste 3 arrangementen met de verblijfsrecreatiesector in Twente, waarbij het product gericht is op herhaalbezoek naar Twentse tijdens de Marathon Enschede, de Fbk games en de Triathlon Holten. Behaald. - Het plaatsen van een of meerdere vlaggen of banners op nader af te spreken locatie. Deze worden door regio Twente beschikbaar gesteld. Gedaan zie foto in het word bestand in de bijlage. - Het plaats van het logo van de Regio Twente op de website van het evenement. Omdat het evenement al voorbij is hebben we de website uit de lucht gehaald. Echter in de periode heeft het logo wel op de website gestaan zie link: Behaald. - Het benoemen van Twentse als toeristische regio op de website. Behaald, zie link Mochten er nog vragen zijn neem dan gerust contact op. Met vriendelijke groet, Marieke Schopman Assistent Manager Stichting Marathon Enschede Postbus AN Enschede tel +31 ( 0 ) Bezoekadres: Roomweg 167 ( prismare) werkdagen: maandag t/m donderdag 1

27 Facebook Twitter Linkedin denk aan het milieu - dit mailtje printen is vaak niet nodig LEES ALVAST ONS MARATHON MAGAZINE OP: 2

28 Afrekening NK Cross 2016 Realisatie Begroting Sponsoren Atletiekunie Subsidie Gemeente Oldenzaal Subsidie Regio Twente / Provincie Overijssel Inschrijfgelden Overige opbrengsten Opbrengsten Drukwerkkosten Bekers & medailles Geluid Tijdsregistratie Iwan.nl / inschrijvingen Tentenverhuur Dranghekken EHBO Afvalverwerking Leges Gemeente Oldenzaal 0 60 Kosten Hulsbeek Kosten shirts Verkeersregelaars Vrijwilligers Buitenhuys Workx - diverse zaken Speakers / sprekers Portofoons Diverse kosten Onvoorzien Kosten Exploitatieresultaat Van het positieve exploitatieresultaat is 50% overgemaakt naar de mede organisator LAAC Twente.

29 Activiteitenverslag NK Cross Stichting Marathon Enschede heeft in samenwerking met atletiekvereniging LAAC Twente de handen ineen geslagen om sinds lange tijd weer een NK Cross naar Twente te halen. Als locatie is er gekozen voor Landgoed Het Hulsbeek in Oldenzaal. Het NK Cross trekt deelnemers en bezoekers aan uit alle hoeken van Nederland. Een ideaal evenement om zowel bezoeker als deelnemer kennis te laten maken met het fantastische Twentse Landschap en de gastvrijheid. De locatie heeft een goede infrastructuur zodat deelnemers en bezoekers het gemakkelijk kunnen bereiken. Het evenement heeft ook een maatschappelijke rol van betekenis aangezien er ook inzet wordt gevraagd van een groep vrijwilligers. Tijdens de NK Cross hebben er 700 deelnemers meegedaan op de diverse disciplines. De deelnemers aan de NK Cross vertegenwoordigden alle provincies in Nederland. De diverse disciplines die in het weekend hebben plaatsgevonden zijn; Zaterdag 12 maart o Masters Mannen/Vrouwen o Junioren C Jongens/Meisjes o Junioren D Jongens/Meisjes o Zondag 13 maart o Lange Cross Mannen/Vrouwen o Korte Cross Mannen/Vrouwen o Junioren A Jongens/Meisjes o Junioren B Jongens/Meisjes Het bezoekersaantal van het weekend lag op 1500 bezoekers. Dat betekent dat iedere deelnemer gemiddeld 2,14 bezoekers heeft meegenomen. De NK Cross heeft ook via diverse media aandacht gegeneerd. De volgende media heeft gepubliceerd: o Tubantia; online en in de krant o RTV Oost: online o Losse veter: online o Huis-aan-huis bladen in de regio o BN De stem o Hoogeveense Courant De meeste aandacht is echter gegenereerd middels de uitzending van NOS studio sport op zondag 13 maart. Tijdens die uitzending hebben ze een samenvatting laten zien van de Lange Cross van de Mannen en Vrouwen. Hierbij een link naar de uitzending: De NK Cross komt aan bod van 28:35-32:20. Tijdens de NK Cross zijn er 75 gasten in de VIP Lounge uitgenodigd. Hierbij zijn diverse andere Crossevenementen aanwezig geweest die kennis hebben gemaakt van met regio Twente en haar prachtige natuur. Zowel de deelnemers, vrijwilligers, leveranciers en bezoekers hebben gebruik gemaakt van hotelovernachting in de omgeving. De hotels die geboekt zijn, zijn: Hotel buitenplaats Erve Hulsbeek, landgoedhotel De Wilmersberg, Hampshire hotel de Broeierd.

30 Gedurende de NK Cross hebben er tevens enkele standhouders uit de regio gestaan die hier food of non food producten hebben verkocht.

31 Organisatie NK Cross 2016 De heer J.F. Hassink en de heer G. Gjaltema Voorzitter Stichting Marathon Enschede p/a Postbus AN Enschede UW KENMERK Uw verzoek van 27 juni 2017 ONS KENMERK DATUM 27 juni 2017 BEHANDELD DOOR drs. R.B. Nolte-Wams DOORKIESNR ONDERWERP Vaststelling subsidie NK Cross 2016 Geachte heren Hassink en Gjaltema, Op 27 juni 2017 ontvingen wij de inhoudelijke en financiële eindrapportage van het evenement Nederlands Kampioenschap Cross Voor de organisatie van dit evenement heeft u subsidie ontvangen vanuit de Agenda van Twente. Wij hebben op grond van uw rapportage beoordeeld dat de doelstellingen uit de subsidiebeschikking zijn nagekomen. Tevens stellen wij vast dat is afgerekend met een gering positief resultaat. Onze complimenten voor zowel de organisatie van het evenement als het positieve resultaat. Zoals aangekondigd in de beschikking (artikel 6) kan het bedrag van de toegekende subsidie naar rato lager worden vastgesteld dan het maximale subsidiebedrag, indien: de werkelijke kosten van het project lager en/of de werkelijke bijdragen van derden aan het project hoger en/of de overig aan het project toe te rekenen inkomsten hoger zijn dan de begrote bedragen. Dit is bij de afrekening NK Cross 2016 het geval. De naar rato berekening van het subsidiebedrag wordt vastgesteld door de verhouding te berekenen tussen de begrote opbrengsten en de werkelijke opbrengsten ( ,- en ,-). Uit de rapportage blijkt dat de werkelijke opbrengsten 68% bedragen van de begrote opbrengsten. Het vaststellen van het subsidiebedrag is dan 68% van het maximale subsidiebedrag van 3.000,-, te weten: 2040,-. Besluit Het subsidiebedrag wordt vastgesteld op 2040,-. Afrekening Aangezien het subsidiebedrag lager is vastgesteld, dan het verstrekte voorschot, vorderen wij 360,- terug. Voor meer informatie over deze brief, kunt u contact opnemen met de in het briefhoofd vermelde contactpersoon.

32 PAGINA 2/2 Hoogachtend, Bestuurscommissie Agenda van Twente Secretaris, Voorzitter, S.L. van der Steen P.G. Welman Bezwaar Gedurende zes weken na de dag na verzending van dit besluit kunnen belanghebbenden hiertegen bezwaar maken op grond van artikel 7:1 van de Algemene wet bestuursrecht. Het bezwaarschrift moet worden gezonden naar: Bestuurscommissie Agenda van Twente, Regio Twente, Postbus BK Enschede.

33 AAN BC AvT DATUM 27 september 2017 ONDERWERP Oplegger stukken Agenda voor Twente Memo Dit memo is toegevoegd omdat er een groot aantal stukken zijn onder agendapunt 3, nieuwe Agenda voor Twente. Dit memo is bedoeld om een duiding te geven van deze stukken. A. Basisinfrastructuur. Dit punt is ter bespreking. Dit punt wordt mondeling toegelicht. B. Voorstel Governance. Dit punt is ter bespreking. Hiervoor zijn de bijlagen B3a en B3b toegevoegd. Besluitvorming hierover is voorzien op de ingelaste BC AvT van 18 oktober C. Monitoring. Dit punt is ter bespreking om vervolgens door te geleiden aan de Twente Board. Hiervoor is bijlage B3c toegevoegd. D. Criteria. Dit punt is ter besluitvorming. Hiervoor zijn bijlagen B3d1 en B3d2 toegevoegd. E. Eerste aanzet uitvoeringsprogramma, Dit punt is ter eerste bespreking en wordt mondeling toegelicht. Hier wordt bijlage B3e nagezonden op 21 september. Ad A Er is afgesproken dat de basisinfrastructuur voor het eerste jaar van de Agenda voor Twente grotendeels wordt gecontinueerd. Wel wordt naar de opdracht gekeken en waar nodig wordt dit aangescherpt. De afspraken met de individuele onderdelen / organisaties worden nu voorbereid en daarna ter besluitvorming aangeboden aan de BC AVT. Ad B Dit voorstel voor de governance is tot stand gekomen oa nav gesprekken met diverse regio s. Er is gezocht naar een vorm die aansluit bij wat er al is voor wat betreft een triple helix sturing, op een zo n eenvoudig mogelijke manier. Ad C Dit voorstel is voorbereid door een klankbordgroep van raadsleden (één raadslid per gemeente) samen met Kennispunt. Ad D Voorstel voor de criteria is opgesteld door de Twente Board. De BC moet hier goed mee kunnen werken dus mocht het nog niet helemaal naar wens zijn dan is er ruimte voor een aanpassing. Ad E De eerste contouren van het uitvoeringsprogramma zijn geschetst.

34 monitoring Twenteraad en colleges per kwartaal bijpraten over resultaten, voorgang en besteding van de middelen Adviseren bij onderbesteding Focus op sturen en betrekken Sturingscommissie Twente Board en een lid BC AvT Bestuurscommissie AvT programmaleider (tevens secretaris sturingscommissie) PHO mobiliteit provincie Focus op resultaat Tafel Techniek als motor Tafel Arbeidsmarkt en Talent Tafel Bereikbaarheid & Vestigingsklimaat Tafel Circulaire economie & duurzaamheid O.l.v. een voorzitter (bij voorkeur uit het bedrijfsleven) en secretaris uit werkveld. O.l.v. een voorzitter (bij voorkeur uit het bedrijfsleven) en secretaris uit werkveld. O.l.v. een voorzitter (bij voorkeur uit het bedrijfsleven) en secretaris uit werkveld. O.l.v. een voorzitter (bij voorkeur uit het bedrijfsleven) en secretaris uit werkveld. Agenda / Regio brede projecten Concrete projecten Concrete projecten Concrete projecten Concrete projecten De basisinfrastructuur die met hun expertise zich focussen op de ondersteuning van de tafels en waar passend projecten hieraan toevoegen. Supportteam Faciliterende ondersteuning onder verantwoordelijkheid van programmaleider (O.a. Samenwerking en nieuwe rollen, begeleiden financieringsinstrumenten, juridische en fiscale ondersteuning, communicatie, experimenteerruimte, voorbereiden lobby, organisatie bijeenkomsten, budgetbewaking en financiële administratie) Beoordelingscommissie die vaststelt of projecten die een beroep doen op publieke financiering aan de criteria voldoen en daarover een advies geven aan de sturingscommissie. (Commissie wordt samengesteld uit één vertegenwoordiger van de vijf O s waarvan één O buiten de regio komt.)

35 Algemeen : Uitgangspunt bij het ontwerpen van een aansturingsmodel voor de Agenda voor Twente is dat deze structuur de realisatie van de beoogde doelstellingen borgt. Dat vraagt vooral om ondernemerschap dat zich in een stimulerende omgeving kan ontwikkelen. Dit is de reden dat in het centrum van de borgingsstructuur de tafels zijn geplaatst waarin ondernemerschap en partnersamenwerking centraal staan. Andere onderdelen zijn hieraan ondersteunend behalve de sturingscommissie. Die bewaakt, stuurt en beoordeelt. Onderdeel Doel Bemensing Taken o.m. Bijeenkomsten Communicatie Sturingscommissie Staat boven de uitvoeringsorganisatie en bewaakt dat resultaten worden behaald. Waar nodig stuurt zij bij. Bijpraten en betrokken houden van de Twenteraad en colleges. Twente Board en een lid BC AvT Mensen van statuur, met lokale en nationale en zo mogelijk internationale netwerken. Een secretaris (tevens programmaleider en aansturing van de faciliterende ondersteuning) Uitvoeren mandaat om adviezen van de beoordelingscommissie te accorderen en dan het project door te leiden naar een tafel. Voeren van lobby Zorgen dat de partners van de betrokken O s meegenomen worden en periodiek goed geïnformeerd zijn Eén keer per kwartaal komt de sturingscommissie bij elkaar. Eén keer per kwartaal bijpraten colleges en Twenteraad over de voortgang, resultaten en besteding van de gelden. Periodiek met de programmaleider en de tafelvoorzitters Verslaglegging o.b.v. de monitoringsgegevens Periodiek informeren van de vijf O s Bestuurscommissie AvT Bewaken middelen en taken Leden BC AvT Toezien hoe middelen worden besteed en resultaten behaald Reguliere vergaderingen Programmaleider Aanjagen en borgen van beoogde resultaten. Nog in te vullen Sturen op resultaat en verantwoorden aan en adviseren van de sturingscommissie. Aansturen van de faciliterende ondersteuning. Aansturen van de faciliterende ondersteuning Faciliterende ondersteuning Ondersteunen van de tafels in de verschillende taken Inhoudelijk deskundigen ingeschakeld naar behoefte. Programmaleider Bewaken en ontwikkelen van het aansturingsmodel Communicatieplatform Juridische vraagstukken Fiscale vraagstukken Experimenteerruimte creëren Voorbereiden lobby Kennis over samenwerking en nieuwe rollen van de verschillende partijen. Resultaten boeken, Ondernemerschap centraal zetten, Zorgen dat de tafel loopt. Stimuleren en faciliteren open innovatie en cross-over samenwerkingen. Periodiek met de tafelvoorzitters en de secretarissen Tafels met projecten behorend bij de actielijnen Alle projecten binnen de genoemde sectoren waarvan is vastgesteld dat zij bijdragen aan de doelen van de Agenda van Twente vinden hier een plek. Projecten die gebruik willen maken van publieke financiële middelen gaan langs de beoordelingscommissie naar sturingscommissie. Voorzitters zijn bij voorkeur mensen uit het bedrijfsleven en het werkveld. Een voorzitter heeft een profiel dat het mogelijk maakt om substantieel bij te dragen aan het resultaat van de tafel én in staat is om voldoende invloed op de omgeving uit te oefenen. Het is een onbezoldigde functie. De verschillende voorzitters moeten goed met elkaar op kunnen schieten, elkaar stimuleren en inspireren. Periodiek organiseren de tafels een event met een open karakter waar de tafels en hun projecten zich presenteren. Doelgroepen zijn o.a. Twenteraad, achterban Twente Board en colleges. Periodiek met de programmaleider en de tafelvoorzitters Zo veel als nodig met de projectleiders door de secretarissen Per tafel zijn alle projecten digitaal in beeld via projectenoverzicht.nl en kunnen gevolgd worden door wie maar wil (zeker ook burgers) Ondersteunend en verbindend zijn de secretarissen die de operationele werkzaamheden verzorgen, zij volgen de projecten op de voet Bekend Basisinfrastructuur Ondersteunen tafels en toevoegen passende projecten. Inzetten van hun expertise en daarmee de tafels ondersteunen. Supportteam Er is al veel in Twente : maak dat zichtbaar! Mensen uit de diverse werkvelden met voelsprieten in de regio. Mensen die weten wat er nodig is om projecten verder te brengen Projecten aan de tafels koppelen. Coachen, sparren en verder brengen tafels en projecten. Eventueel koppelen aan het event van de tafels. Beoordelingscommissie projecten Zorgen dat projecten die gebruik willen maken van de financiële middelen van de Agenda getoetst worden aan de criteria Commissie wordt samengesteld uit één vertegenwoordiger van de vijf O s waarvan één O buiten de regio komt.) Toetsen projecten en deze voorzien van een advies en doorleiden naar sturingscommissie Periodiek, afhankelijk van het aantal projecten. Advisering aan de sturingscommissie. Monitoring Afgestemd op behoeftes van de verschillende O s het verzamelen van informatie en doen van verslaglegging Twenteraad en colleges voorzien van sturingsinformatie O s voorzien (sturings-)informatie. Per kwartaal rapportage afgestemd op de behoeftes van de verschillende partners

36 Concept Monitoring Agenda voor Twente voor de bijeenkomst van raadsleden, 29 juni 2017 Inleiding Het volgen van de ontwikkeling van Twente vormt een wezenlijk onderdeel van de Agenda voor Twente. In AGENDA VOOR TWENTE: Investeren in de toekomst. Regionaal investeringsprogramma , definitief concept 17 mei 2017 is dit als volgt verwoord: Monitoring en verantwoording Om de inzet, de output en het maatschappelijke effect voor iedereen in kaart te brengen is monitoring onmisbaar. Ondersteuning vanuit de Agenda stelt eisen aan de uitvoering. Het vraagt om een hoge mate van transparantie. Alleen dan is het mogelijk om de bijdrage van projecten te monitoren en te verantwoorden. De monitoring wordt uitgevoerd door Kennispunt Twente. Monitoring dient niet alleen voor de verantwoording van de inzet van middelen en de resultaten. Ze is primair bedoeld om (tussentijds) te signaleren waar de resultaten of maatschappelijke effecten tegenvallen en waar dus extra inzet nodig is. Dit maakt de monitoring en verslaglegging toekomstgericht. Het is goed om op te merken dat het monitoren van de regionale ontwikkeling en het evalueren van regionaal beleid twee verschillende zaken zijn. De regionale ontwikkeling wordt gestimuleerd en/of geremd door tal van invloeden. Beleid is er daarvan slechts één (voor een toelichting zie bijlage 1). Beleid heeft daarentegen een beperkte reikwijdte. Hoe algemeen geformuleerd ook, beleid zal worden geoperationaliseerd in concrete projecten of specifiek maatregelen. Zo worden in de Agenda voor Twente actielijnen ingekleurd door projecten. Agenda voor Twente 1. Doelstellingen - Actielijnen - Projecten Doel - Bewaken voortgang - Toetsing actualiteit KRACHT-criteria 2. Monitoring regionale ontwikkeling - Actuele stand van Twente in relatie tot andere gebieden - Signalerend - Referentie ambities en doelstellingen Om zowel de ontwikkeling van de regionale economie alsmede de resultaten van de concrete projecten uit de Agenda voor Twente te kunnen monitoren wordt een tweedeling in de verantwoording aangehouden. 1

37 1. Evaluatie voortgang projecten Agenda voor Twente De resultaatmeting van de afzonderlijke actielijnen en projecten vindt door middel van een projectverantwoording plaats. Deze verantwoording is vergelijkbaar met de reguliere verantwoording in een PC cyclus. En ook vergelijkbaar met de projectverantwoording zoals deze is gehanteerd in de huidige Agenda van Twente. Uit de evaluatie van de huidige Agenda van Twente kwam naar voren dat de projectverantwoording weliswaar heeft plaats gevonden, maar niet actief is gecommuniceerd met betrokkenen en belangstellenden. De projectverantwoording staat vermeld in de jaarverslagen van de Regio Twente. In de nieuwe Agenda voor Twente zullen de resultaten van de doelstellingen en projecten actief worden gecommuniceerd en een plaats op de website van de Agenda voor Twente krijgen. Vanuit de vier O s vindt sturing en bijsturing plaats. Tevens zal de voortgang periodiek worden besproken met een vertegenwoordiging van raadsleden. Tevens hebben de raden vanuit hun controlerend rol positie in de verantwoording van de resultaten m.b.t. het halen van de doelstellingen en de inzet van publieke middelen daarbij en worden in de positie gebracht hier zo nodig tijdig in bij te sturen. Vorm van verslaglegging De verslaglegging van de afzonderlijke projecten bestaat enerzijds uit een overzicht van de gestelde doelen, de publieke en private investering en de behaalde resultaten tot dan toe. En anderzijds uit een toetsing van de actualiteit van de KRACHT-criteria zoals deze bij de projectaanvraag zijn geformuleerd. Op deze wijze ontstaat niet alleen zicht op de directe effecten van het project maar ook of de geleverde inspanningen nog steeds even relevant zijn voor de ontwikkeling van de Twentse samenleving. Onderstaand voorbeeld geeft een indruk van een mogelijke beknopte grafische presentatie van de projectresultaten. Net zoals in de huidige Agenda van Twente vindt ook een reguliere projectverantwoording plaats. Deze uitgebreide verantwoording wordt ook ontsloten via de website van de Agenda voor Twente. Project xyz Investering Startkwalificatie Plaatsing 345 k 250 operators Publiek: 100K per jaar 250 operators per jaar Privaat: 245K Realisatie 2

38 KRACHT: De arbeidsmarkt vertoont een toenemende krapte voor. LINK: Naar de uitgebreide projectverantwoording 2. Monitoring van de Twentse economie Voor de verdere regionaal sociaal economische ontwikkeling is het versterken van de regionale structuur noodzakelijk. De Agenda voor Twente geeft hier door het selecteren van vier actielijnen concreet invulling aan. De monitoring vindt plaats op basis van indicatoren. De functie van de indicatoren is drieledig: - Ze geven inzicht in de actuele stand van Twente in relatie tot Nederland en eventueel andere referentiegebieden - Ze hebben een signalerende functie. Welke kant gaat het op? Is er aanleiding voor tussentijdse bijsturing? - Ze kunnen gebruikt worden als referentie voor het realiteitsgehalte van ambities zoals deze verwoord zijn in de actielijnen, programma s en projecten in de Agenda voor Twente. Uitgangspunten selectie indicatoren Er is een groot aantal indicatoren beschikbaar. Op basis van de genoemde uitgangspunten is in eerste aanleg en in samenspraak met raadsleden van de veertien gemeenten een aantal indicatoren geselecteerd voor het meten van de regionaal economische ontwikkeling. De eerste selectie bestaat uit een aantal hoofdindicatoren, welke kunnen worden aangevuld met subindicatoren. - Actielijn 1: Techniek werkgelegenheid in de techniek door alle sectoren heen - Actielijn 2: Arbeid en talent Werkgelegenheid en werkloosheid naar doelgroepen o Jongeren/50+ Aansluiting onderwijs arbeidsmarkt o Aansluiting opleiding MBO, HBO, universiteit aan vraag regio Talent: vasthouden en aantrekken - Actielijn 3: Bereikbaarheid en vestigingsklimaat o Motieven van vestigers en vertrekkers (bedrijven en personen) (wordt ook in gesprekken opgehaald) oreisduur naar stedelijke concentraties in Nederland en Duitsland 3

39 - Actielijn 4. Circulaire economie en duurzaamheid Energieverbruik Huishoudens en bedrijven/instellingen (gas, elektriciteit) Hernieuwbare energie o Naar soort: zon, wind, warmte, biogas etc. Hergebruik en scheiding van afval/grondstoffen Bij de indicatoren van actielijnen 1 en 2 kan ook ingezoomd worden op opleidingsniveau. Naast deze periodiek te actualiseren indicatoren kunnen voor specifieke behoeften aanvullende gegevens worden verzameld. Wat we in elk geval in beeld brengen is in hoeverre kennis van de UT, Saxion en ROC bijdraagt aan de oplossing van maatschappelijke opgaven. Wij vragen hen b.v. via het jaarverslag in beeld te brengen hoe zij hebben bijgedragen aan oplossingen van maatschappelijke opgaves en aan welke. De indicatoren voor het volgen van de regionaal economische ontwikkeling zijn voor deel reeds opgenomen in de Twente index. Deze monitor van de Twentse economie wordt samengesteld in opdracht van de Twenteboard. Voor elke indicator worden de meest recente cijfers gepresenteerd. Door de bewerkingstijd van deze cijfers of het niet jaarlijks beschikbaar komen kunnen de meest recente cijfers een jaar of meer achterlopen. Publicatie van de indicatoren De indicatoren worden op de website van de Agenda voor Twente gepubliceerd in de vorm van een dashboard. Dit dashboard laat in één oogopslag zien hoe Twente zich ontwikkeld. Per indicator laat een icoon de actuele stand zien en de ontwikkeling ten opzichte van het vorige meetmoment. In het onderstaande voorbeeld wordt zowel de stand van - in dit geval de HTSM werkgelegenheid - alsmede de ontwikkeling van de indicator getoond. De vormgeving vindt in de stijl van de Agenda van Twente plaats. HTSM % -0,5% Bedrijven Werkgelegenheid Het streven is de indicatoren te actualiseren zodra nieuwe cijfers beschikbaar zijn. Twee maal per jaar zal een samenvattende beschouwing op de ontwikkeling van alle indicatoren worden gemaakt. Opbouw van de pagina s Door te klikken op de verschillende iconen wordt de pagina van de betreffende indicator geopend. Deze pagina bevat de volgende elementen: - Naam van de indicator 4

40 - Samenvattende kop - Opsomming van de belangrijkste ontwikkelingen - Figuur en tabel met de cijfers - Beschouwing of cijfers aanleiding geven tot bijstelling Agenda van Twente Zowel kengetallen voor Twente als de afzonderlijke gemeenten Het streven is de gekozen indicatoren zowel voor Twente geheel als voor de afzonderlijke gemeenten beschikbaar te hebben. Hierbij wordt voor een soortgelijke presentatiewijze gekozen als in de Twente Index. Standaard wordt de ontwikkeling van de indicatoren voor Twente en Nederland in zowel een figuur als tabel getoond. Door middel van een drop down menu kunnen aanvullende één of meerdere gemeenten worden gekozen. Daarnaast is het mogelijk om met een schuif het begin- en eindjaar van de vergelijkingsperiode te kiezen. Bijlage 1 Op de website van de Agenda voor Twente is een beschouwing van de regionaal economische ontwikkeling opgenomen. Hierin wordt de regionale economie voorgesteld als een complex raderwerk waarin (overheids)beleid kan werken als smeermiddel. Door de complexiteit is het niet eenvoudig vast te stellen welke bijdrage beleid precies levert aan de ontwikkeling van de regionale economie. Kader voor regionaal economische ontwikkeling Meten van effecten van regionaal beleid 5

41 Overal in de samenleving neemt de roep om beleidsevaluaties toe. Wat levert overheidsbeleid op? Een terechte vraag, maar zelfs in een tijd van SMART geformuleerde doelstellingen en Big Data is het evalueren van beleid gemakkelijker gezegd dan gedaan. Dat geldt zeker voor beleid gericht op het stimuleren van de regionale economie. Het is lastig, ja haast onmogelijk, om het effect van beleidsinterventies op het economisch reilen en zeilen nauwkeurig te meten. Om te beginnen speelt er het what if? -probleem: hoe zou de regionale economie zich hebben ontwikkeld als er geen beleid gevoerd zou zijn? Een gebied is nu eenmaal geen laboratorium. Verder moeten beleidsonderzoekers roeien met de statistische riemen die ze hebben. Zo bestaat het leeuwendeel van de beschikbare data uit saldogegevens : totaalcijfers die het resultaat zijn van individuele en lokale ontwikkelingen. Neem de industriële werkgelegenheid. De groei daarvan is een saldo van allerlei bedrijfsoprichtingen, opheffingen, inkrimpingen, uitbreidingen en in- en uitmigratie, terwijl die gebeurtenissen zich ook nog eens verspreid in de ruimte en tijd voordoen. Dat brengt ons bij een ander probleem: hoe kunnen we het effect van het gevoerde beleid scheiden van andere invloeden die het resultaat kunnen verklaren? Denk aan de impact van de economische crisis, maar ook de invloeden van andere vormen van overheidsbeleid, op lokaal, regionaal, nationaal of zelfs Europees niveau. Er is dus sprake van ruis, waardoor de causaliteit tussen een bepaalde maatregel en de regionaal-economische ontwikkeling eigenlijk niet goed is vast te stellen. Staan we dan met lege handen? Nee, want beleidsonderzoekers kunnen wel in kaart brengen wat aan welk project is uitgegeven en wat dit concreet heeft opgeleverd. Ook is vooral in kwalitatieve zin te beredeneren welk effect een project op het totaalresultaat kan hebben. Maar let op: alle pogingen om toch een causale relatie tussen beleid en regionaal effect te bepalen zullen nooit meer zijn dan een educated guess. Meer informatie: ww.agendavantwente.nl, tabblad kader. 6

42 Twente Board Agenda voor Twente - Criteria Versie Work in progress 1

43 Inhoud 1. Opdracht 2. Doelstelling AvT 3. KRACHT-criteria uitwerking 4. Aanvullende criteria Inclusief fasering 5. Proces

44 Opdracht - criteria Komen tot criteria op basis waarvan door een op te richten beoordelingscommissie wordt beoordeeld of projecten in aanmerking komen voor financiering vanuit de Agenda voor Twente. (Zoals besproken tijdens overleg 27 juli jl.)

45 Doelstelling Agenda voor Twente: Criteria - doelstelling AvT Duurzame economische structuurversterking één van de belangrijkste doelstellingen voor Twente Twente als technologische topregio (inter)nationaal op de kaart zetten Door middel van actielijnen Agenda voor Twente: 1. Techniek als motor: versterking van het ecosysteem waarin stuwende techniek in alle sectoren tot bloei komt 2. Arbeidsmarkt & talent: verminderen van de spanning op de arbeidsmarkt, tussen vraag en aanbod en tussen onderwijs en arbeidsmarkt 3. Bereikbaarheid & vestigingsklimaat: startups met internationale potentie ontwikkelen en (inter)nationale topbedrijven behouden en aantrekken 4. Circulaire economie & duurzaamheid: een Twentse economie die circulair en volhoudbaar is en die een transitie maakt van fossiele naar hernieuwbare energie

46 KRACHT criteria Vertaling Kansrijk (Markt)potentie relevant Haalbaar organisatorisch, technisch, uitvoering Financierbaar Regionaal (Economische) Impact op regio, niet individuele gemeente Balans inbreng / belang 14 gemeenten in de gaten houden Direct belang alle gemeenten dienen Keten: leverende en afnemende gemeenten Aanvullend (Nieuwe) initiatieven die structurele positieve impact hebben op sociaal economische structuur Voldoende omvang bundelbaar, schaalbaar Concreet Duidelijk doel / uitkomst en eigenaarschap Helder Begrijpelijk (voor iedereen) Toekomstgericht Inspelen op maatschappelijke trends

47 Aanvullende criteria Aandacht voor impact op werkgelegenheid PPS financiering? Combi publiek-privaat bijdrage afhankelijk van fase / aard van project of programma Minimale participatie 2 O s Rendement / multiplier Uitlokken externe investeringen Triple helix samenwerking Structurele werkgelegenheid onderkant arbeidsmarkt zwaar mee laten wegen? Maximale samenwerking met partners uit regio Bijdrage aan maatschappelijke uitdagingen (welke? Prioriteren!) Vooralsnog geen weging, vrijheid aan beoordelingscommissie

48 Wie participeert, wanneer Bij het beoordelen rekening houden met de fase van het project: is de bijdrage van de partners zoals kan worden verwacht? Overheid: vroege fase / infrastrucuur Ondernemers: concrete businesscases Onderwijs / kennisinstellingen: hele spectrum

49 Inhoud voorstel basisinfrastructuur Duidelijke, concrete inhoudelijke beschrijving programma / initiatief. Goede roadmap met duidelijke meetpunten. Helder met betrekking tot uitvoering. Financieringsplan. Geprognotiseerde opbrengsten, indien relevant het verloop over meerdere jaren. Kwantitatief en kwalitatief. Goede KPI s. Ook aandacht voor: Schaalbaarheid Voldoende omvang Samenwerking met andere partijen / organisatie

50 Inhoud projectvoorstel Duidelijke, concrete inhoudelijke beschrijving project. Goede planning met duidelijk begin- en eindpunt en met gedefinieerde meetpunten. Helder voorstel met betrekking tot uitvoering. Financieringsplan. Geprognotiseerde opbrengsten, indien relevant het verloop over meerdere jaren. Kwantitatief en kwalitatief. Goede KPI s. Ook aandacht voor: Bundelbaarheid met andere projecten / schaalbaarheid Omvang moet voldoende zijn Samenwerking met andere partijen

51

52 Bijlage 1 Selectiecriteria en weging Belangen criteria (hoger = beter) Criterum Omschrijving Laag Middel Hoog Techniek als Motor versterking van het ecosysteem waarin stuwende techniek in alle sectoren tot bloei komt Er is geen aantoonbare bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. Er is een aantoonbare bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. De bijdrage is kwalitatief onderbouwd. Er is een substantiële bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. De bijdrage is kwalitatief en kwantitatief onderbouwd. Arbeidsmarkt & Talent verminderen van de spanning op de arbeidsmarkt, tussen vraag en aanbod en tussen onderwijs en arbeidsmarkt Er is geen aantoonbare bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. Er is een aantoonbare bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. De bijdrage is kwalitatief onderbouwd. Er is een substantiële bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. De bijdrage is kwalitatief en kwantitatief onderbouwd. Inhoud Bereikbaarheid & Vestigingklimaat startups met internationale potentie ontwikkelen en (inter)nationale topbedrijven behouden en aantrekken Er is geen aantoonbare bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. Er is een aantoonbare bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. De bijdrage is kwalitatief onderbouwd. Er is een substantiële bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. De bijdrage is kwalitatief en kwantitatief onderbouwd. Circulaire economie & duurzaamheid een Twentse economie die circulair en volhoudbaar is en die een transitie maakt van fossiele naar hernieuwbare energie Er is geen aantoonbare bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. Er is een aantoonbare bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. De bijdrage is kwalitatief onderbouwd. Er is een substantiële bijdrage van het project aan een van de concrete doelstellingen actielijn. De bijdrage is kwalitatief en kwantitatief onderbouwd. Kansrijk Het project wordt kansrijk geacht in termen van: - (markt)potentie / relevantie - haalbaarheid (organisatorisch / technisch / uitvoering) - financierbaar Regionaal Het project heeft regionaal effect: - impact op de gehele regio - meerdere O's Het project wordt niet kansrijk geacht. Het project is aantoonbaar kansrijk. Het project is substantieel kansrijk. (zie aard en schaal) (zie aard en schaal) (zie aard en schaal) KRACHT Aanvullend Het project is aanvullend - (nieuwe) initiatieven die structurele positieve impact hebben op sociaal economische structuur - voldoende omvang (bundelbaar / schaalbaar) Concreet Het project is concreet: - duidelijk doel / uitkomst / eigenaarschap Helder Het project is helder: - begrijpelijk voor iedereen Toekomstgericht Het project is toekomstgericht: - inspelen op maatschappelijke trends Het project wordt niet aanvullend geacht Het project is aantoonbaar aanvullend Het project is substantieel aanvullend Het project wordt niet concreet geacht Het project is aantoonbaar concreet Het project is substantieel concreet Het project wordt niet helder geacht Het project is aantoonbaar helder Het project is substantieel helder Het project wordt niet toekomstgericht geacht Het project is aantoonbaar toekomstgericht Het project is substantieel toekomstgericht Mate waarin het project een regionaal karakter heeft. Er is een aantoonbaar positief effect op minimaal 1 gemeente binnen de regio. Er is een aantoonbaar positief effect op minimaal 2 gemeenten binnen de regio. Er is een aantoonbaar positief effect op meer dan 2 gemeenten binnen de regio. Aard en schaal Mate waarin het project een 4O-samenwerking betreft (ondernemers / overheid / onderwijs / onderzoek) Mate waarin het project een (boven)regionaal karakter heeft en aanhaakt op rijks- en/of Europees en/of provinciaal en/of regionaal beleid. Het project wordt uitgevoerd door 1 O Het project wordt uitgevoerd door minimaal 2 O's Er is geen sprake van een bovenregionaal Er is sprake van een (boven)lokaal karakter karakter en het project haakt niet aan op en het project haakt aan op rijks- en/of rijks- en/of Europees en/of provinciaal en/of Europees en/of provinciaal en/of regionaal regionaal beleid. beleid. Er is sprake van een samenwerking tussen 3 (of meer) O's Er is sprake van een (boven)regionaal karakter en het project haakt aan op rijksen/of Europees en/of provinciaal en/of regionaal beleid. Mate waarin het project een multiplier effect heeft met toegevoegde waarde voor de gehele regio. Er wordt hier met name gekeken naar de ROI (return on investment = terugverdientijd), met andere woorden op welke termijn zijn de geïnvesteerde bedragen terug ROI is negatief of onbekend. ROI > 10 jaar. ROI < 10 jaar. Te verwachten effect Mate waarin het project een multiplier effect heeft met toegevoegde waarde voor de gehele regio. Er wordt hier met name gekeken naar de uitgelokte additionele investeringen van iedere geïnvesteerde uit de AvT. Mate waarin het project bijdraagt aan het oplossen van een maatschappelijke opgave (verder uitwerken welke dat zijn). Multiplier is negatief of onbekend. Multiplier > 50% < 100% Multiplier > 100% Er is geen aantoonbare bijdrage van het Er is een aantoonbare bijdrage van het Er is een substantiële bijdrage van het project aan het oplossen van een project aan het oplossen van een of meer project aan een of meer maatschappelijke maatschappelijke opgave. maatschappelijk opgaven. opgaven. Termijn Mate waarin het project in staat is om op termijn de resultaten/producten te realiseren. De termijn waarop de resultaten/producten van het project worden verwacht is > 10 jaar of onbekend. De termijn waarop de resultaten/producten van het project worden verwacht is < 10 jaar en > 5 jaar. De termijn waarop de resultaten/producten van het project worden verwacht is < 5 jaar. Actielijn 1: Techniek als motor Indicatoren Techniek, de duurzame sector HTSM werkgelegenheid Aandeel personen met technische beroepen Actielijn 2: Arbeidsmarkt & Talent Indicatoren Arbeidsmarkt Arbeidsmarktparticipatie Opleidingsniveau Talentontwikkeling Opleiding/studie volgend Jong Talent Studenten naar niveau / opleiding Ondernemerschap Startups & Scaleups Snelgroeiende/innovatieve bedrijven Actielijn 3: Bereikbaarheid & Vestigingsklimaat Indicatoren Vestigingsklimaat Economische structuur Bedrijvendemografie Aantrekkelijke regio Migratie van/naar Twente Woonaantrekkelijkheid Bereikbare regio Reisduur naar stedelijke concentraties in NL en D Digitale bereikbaarheid / aandeel breedband Bekendheid Twente Actielijn 4: Circulaire economie & duurzaamheid Indicatoren Duurzame energie Hernieuwbare energie Reductie CO2-uitstoot Afval Hergebruik

53 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 LEESWIJZER Onderstaand treft u de eerste contouren van het uitvoeringsprogramma 2018 aan. Het gaat hierbij om de uitvoering van de Agenda voor Twente, regionaal investeringsprogramma (definitief concept 17 mei 2017). Bijgaand is de oogst van dit moment van mogelijke initiatieven en projecten voor het uitvoeringsprogramma. De laatste maanden zijn al diverse projecten en initiatieven aangedragen via verschillende kanalen, waaronder ook het D RAN 17 Festival in Enschede (8 en 9 september 2017). De opbrengst van de VIT bijeenkomst in Borne (volgt 25 september 2017,wordt in een volgende versie verwerkt). Daarnaast kunnen projecten en initiatieven worden aangedragen per mail.(informatie@agendavoortwente.nl). Continu wordt de lijst met ingediende projecten en initiatieven aangevuld. Bij iedere overleg van de Bestuurscommissie Agenda van Twente wordt de meest actuele versie meegestuurd. Er is nog geen toetsing geweest van de beschreven initiatieven en projecten, dit proces wordt gestart nadat de Bestuurscommissie Agenda van Twente samen met de Twente Board de criteria heeft vastgesteld. Dit betekent dat er projecten en initiatieven bij kunnen komen, maar ook kunnen afvallen. 1

54 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 AGENDA VOOR TWENTE UITVOERINGSPROGRAMMA 2018 VOORWOORD Het voorwoord staat vooraan maar wordt als laatste geschreven. In het voorwoord wordt door de voorzitter van de Bestuurscommissie Agenda van Twente en de voorzitter van de Twente Board gezamenlijk en met een persoonlijke noot het uitvoeringsprogramma geïntroduceerd. 2

55 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD INVESTEREN IN DE TOEKOMST... 4 INLEIDING FINANCIËN & BASISINFRASTRUCTUUR UITWERKING VAN DE ACTIELIJNEN Actielijn 1 Techniek als Motor Project 1.1: Twente Safety & Security Project 1.2: Technology Base Twente Project 1.3: Facility Sharing Project 1.4: Onderzoeksbeurzen Project 1.5: Launching Customership Project 1.6: Fotonica Project 1.7 Proeftuin technologische innovatie in de recreatie Project 1.8: Smart Industry Actielijn 2 Arbeidsmarkt & Talent Project 2.1: Matchen op werk Project 2.2: Statushouders aan het werk Project 2.3: Voorinvesteren op de arbeidsmarkt van morgen Project 2.4: Studenten- Talententeams Project 2.5: Versterken ondernemersvaardigheden Project 2.6: Versterken ondernemersvaardigheden Project 2.7: Projecten gericht op aantrekken en behouden van talent via Techniekpact Twente Project 2.8: internationale handelsbevordering Actielijn 3 Bereikbaarheid & Vestigingsklimaat Project 3.1: Zelfrijdende voertuigen Project 3.2: Business in Twente Project 3.3: Hyperloop Project 3.4: Verbeteren voorzieningen internationale kenniswerkers Actielijn 4 Circulaire economie & duurzaamheid Project 4.1: Duurzaam Thuis Twente Project 4.2: Grensoverschrijdend fieldlab voor circulaire economie Project 4.3: Proeftuin civiele werken circulair Project 4.3: Mineral Valley Project 4.4: Twentse energiestrategie Project 4.5: Hergebruik van reststromen Project 4.6: Experimenteerruimte Project 4.7: Twente Sustainable Living & Energy POSITIONERING EN PROFILERING

56 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA INVESTEREN IN DE TOEKOMST INLEIDING De Agenda voor Twente is een investering in de toekomst van Twente en op initiatief van de veertien Twentse gemeenten ontwikkeld, in nauwe samenwerking met de Twente Board en hun partners in het bedrijfsleven, van kennis- en onderwijsinstellingen en van de samenwerkende overheden, waaronder provincie Overijssel. Het programma kent een looptijd van vijf jaar. We zetten de komende vijf jaar met kansrijke, regionale en aanvullende projecten via circulaire economie in op het versterken van technologisch cluster, de arbeidsmarkt onze bereikbaarheid en het vestigingsklimaat in onze regio. Ieder onderdeel heeft een aparte actielijn die gevuld wordt met projecten die daadwerkelijk gaan bijdragen aan de doelstellingen van de Agenda. Alle projecten gezamenlijk zetten Twente als technologische topregio nog beter op de mondiale kaart. Twente is een topregio om te wonen en te werken. Onderscheidend aan Twente is de combinatie van technologische kracht en haar ruimte met een prachtige woon-, werk-, en leefomgeving die grenst aan Duitsland. Twente is de motor voor techniek die volop draait en in ontwikkeling is. De uitvoeringsagenda 2018 is net als de techniek zelf overigens, volop in ontwikkeling. Er zijn dus altijd mogelijkheden voor goede projecten om onderdeel te worden van dit programma. Deze doelstellingen zijn: Duurzame economische structuurversterking één van de belangrijkste doelstellingen voor Twente; Twente als technologische topregio (inter)nationaal op de kaart zetten. Door middel van vier actielijnen Agenda voor Twente: 1. Techniek als motor: versterking van het ecosysteem waarin stuwende techniek in alle sectoren tot bloei komt; 2. Arbeidsmarkt & talent: verminderen van de spanning op de arbeidsmarkt, tussen vraag en aanbod en tussen onderwijs en arbeidsmarkt; 3. Bereikbaarheid & vestigingsklimaat: startups met internationale potentie ontwikkelen en (inter)nationale topbedrijven behouden en aantrekken; 4. Circulaire economie & duurzaamheid: een Twentse economie die circulair en volhoudbaar is en die een transitie maakt van fossiele naar hernieuwbare energie. Onder de actielijnen staan per actielijn een aantal projecten beschreven die mogelijk in aanmerking komen voor het uitvoeringsprogramma. Uiteraard is de lijst niet volledig en uitputtend. Het is gedurende de hele looptijd van de Agenda mogelijk om projecten toe te voegen. Ze zijn ook nog niet getoetst. Om gebruik te kunnen maken van de voordelen die de Agenda voor Twente biedt moet er voldaan worden aan de volgende criteria: kansrijk, regionaal, additioneel, concreet, helder en toekomstgericht (KRACHT). K Biedt kansen aan R Heeft betrekking op (een groot deel van) de regio A Voegt iets toe aan het bestaande C Is concreet H Is helder geformuleerd T Is gericht op de toekomst De KRACHT criteria zijn door het Twente Board uitgewerkt (zie agendapunt B3d1van de vergadering van de Bestuurscommissie Agenda van Twente van 27 september 2017). Aansturing Uitgangspunt bij het ontwerpen van een aansturingsmodel voor de Agenda voor Twente is dat deze structuur de realisatie van de beoogde doelstellingen borgt. Dat vraagt vooral om ondernemerschap dat zich in een stimulerende omgeving kan ontwikkelen. Het ontwerp van het aansturingsmodel is mede tot stand gekomen naar aanleiding van gesprekken met diverse regio s waaronder Eindhoven en Zeeland. Er is gezocht naar een triple helix sturing die helder en eenvoudig is. 4

57 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA FINANCIËN & BASISINFRASTRUCTUUR In de financieringsstructuur van de Agenda voor Twente wordt in 2018 een bedrag van 3,50 per inwoner gereserveerd voor de basisinfrastructuur. Daarnaast is een bedrag beschikbaar van 1,50 per inwoner als aanjaaggeld en een bedrag van 2,50 voor positionering en profilering. In onderstaande tabellen staan de bedragen per gemeente benoemd. De organisaties en initiatieven uit de basisinfrastructuur dragen vanuit hun werkzaamheden actief bij aan het realiseren van de doelstellingen van de actielijnen. Het onderstaand is gebaseerd op de peildatum m.b.t. besluitvorming raden over de Agenda voor Twente. Tabel basisinfrastructuur Bijdrage Gemeente Aantal inwoners Basis infra Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen / Holten Tubbergen Twenterand Wierden Totaal Minus Almelo Rijssen/Holten Basis Infra

58 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 Tabel Nieuwe Initiatieven Bijdrage Gemeente Aantal inwoners Initiatieven Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen / Holten Tubbergen Twenterand Wierden Totaal Minus Almelo Rijssen/Holten Nieuwe initiatieven Tabel Positionering en Profilering Gemeente Bijdrage Aantal inwoners marketing Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen / Holten Tubbergen Twenterand Wierden Totaal Minus Almelo Rijssen/Holten Marketing

59 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 Tabel totaalbijdrage per gemeente Gemeente Bijdrage Aantal inwoners Totaal Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen / Holten Tubbergen Twenterand Wierden Totaal Minus Almelo Rijssen/Holten Totaal beschikbaar Inzet programmamanagement Monitoring (Kennispunt) Het versterken van de Twentse economie en in samenhang daarmee het investeringsprogramma gebeurt door individuele partijen of kleine samenwerkingsverbanden; een bedrijf met de universiteit, een gemeente met de provincie. Vaak is dit de beste schaal om flexibel en gericht in te kunnen spelen op de markt en de samenleving. De inzet is dat de andere O s een vergelijkbaar bedrag bij gaan dragen. We maken ons er hard voor dat provincie Overijssel vanuit onder andere haar regisseursrol op de regionale economie ook bijdraagt en onze partner blijft in gezamenlijke opgaven. Naarmate de projecten concreter worden neemt de bijdrage en daarmee de relatieve hoogte van de investering door ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen toe. Daarmee komt de verdeling van de financiële inzet van het gehele pakket aan activiteiten in balans. Een belangrijk onderdeel van het uitvoeringsprogramma wordt gevuld door de organisaties in de basisinfrastructuur. Voor hun bijdrage aan het uitvoeringsprogamma ontvangen de organisaties in 2018 op korte termijn 50% van het bestaande subsidiebedrag, de resterende 50% wordt ingevuld op basis van de bijdrage aan de doelstellingen van de Agenda voor Twente en de samenwerking die daaruit voortkomt. Dit is volgens planning 1 november helder. Basisinfrastructuur De Agenda voor Twente is een vervolg op de Agenda van Twente; het investeringsprogramma dat tussen 2008 en 2017 heeft gelopen. Uit de huidige Agenda van Twente zijn organisaties en initiatieven voortgekomen die behoren tot het ecosysteem van Twente op het gebied van innovatie en techniek. Deze functies van de organisaties en initiatieven, zoals opgenomen in het definitieve concept Regionaal investeringsprogramma (17 mei 2017), staan hieronder weergegeven: Het gestructureerd aanpakken van het opleiden, werven en vasthouden van hoger opgeleide technici (vanaf MBO 3/4 tot WO-opgeleid) -> Techniekpact Het aantrekken van nieuwe bedrijven -> Acquisitie Het in de praktijk verbeteren van de ontsluiting tussen MBO onderwijs en het bedrijfsleven.-> Centra voor Innovatief Vakmanschap 7

60 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 Het creëren van een klimaat dat ondernemers actief ondersteunt en helpt te groeien door innovatie. Ze verbindt hightech innovatie en ondernemerschap met alle benodigde kennis, talent, kapitaal, infrastructuur en netwerken (ook wel ecosysteem genoemd).zowel voor starters als groeiers. > Novel-T Het versterken van de samenwerking van de O s gericht op de regionale arbeidsmarkt. -> Human Capital Agenda Het stimuleren van een internationaal vestigingsklimaat voor mensen en bedrijven. ->WTC, Internationale school, Expatcenter Inzet op branding en marketing van Twente, aan de hand van een krachtige positionering en profilering. Bekendheid en imago vergroten binnen en buiten Twente. -> Twente Branding Inzet op monitoring en communicatie gedurende de looptijd van de Agenda. Deze organisaties wordt gevraagd om een aanbod te doen om een bijdrage te leveren aan een innovatieve technologische Regio Twente en de doelstellingen van een of meerdere actielijnen. In de basisinfrastructuur is financiële ruimte voor communicatie en monitoring. Dit aanbod, van zowel organisaties als communicatie en monitoring, wordt opgesteld door een concrete uitvraag waarvoor kaders nog worden aangegeven. Gestreefd wordt dat vanaf 1 januari 2018 de organisaties in de basisinfrastructuur, het ecosysteem, zich verder ontwikkelen binnen de Agenda voor Twente. Vooralsnog wordt uitgegaan van een continuering waarbij alle bestaande organisaties over 50% van het budget voor 1 januari 2018 duidelijkheid krijgen. De overige 50% wordt afhankelijk gemaakt van de nog nader vast te stellen doelstellingen, samenhang, criteria en verbetering effectiviteit/efficiëntie. Natuurlijk wordt er ook gekeken naar de bijdragen vanuit de andere O s. Dit is in het verleden ook een belangrijke factor geweest. In totaliteit gaat het om een bedrag van 2,2 miljoen ( 3,50 per inwoner). In onderstaande tabel zijn de bedragen per inwoner van Twente omgerekend naar bedragen per jaar. Dit betreft de bedragen die zijn opgenomen in de bijlage Basisinfrastructuur Agenda voor Twente, die onderdeel is van het definitieve concept Regionaal investeringsprogramma Ook is ter illustratie het voorlopige bedrag, zijnde 50%, vanaf 1 januari 2018 opgenomen. Dit is een overzicht op basis van de besluitvorming van de gemeenteraden d.d Dit kan nog wijzigen. totaal Twente 50% totaal Twente Totaal excl. 2 gemeenten Project/Organisatie Bijdrage per inw. Human Capital Agenda 0, , , ,20 Centra voor Innovatief Vakmanschap 0, , , ,55 Techniekpact 0, , , ,20 Novel-T 0, , , ,80 WTC, Internationale school, Expat 0,00 0,00 0,00 0,00 center Vrijetijdseconomie 0,00 0,00 0,00 0,00 Twente Branding 0, , , ,80 Pioneering 0, , , ,20 Uitvoeringsorganisatie, incl. Twenteboard 0, , , ,20 communicatie/monitoring 0, , , ,55 3, , , ,50 Onderdeel uitvoeringsorganisatie Voor de ondersteuning van de nieuwe Agenda voor Twente (onderdeel 10 van de basisinfrastructuur) wordt organiseert regio Twente faciliterende ondersteuning te weten: - Begeleiden financieringsinstrumenten, - Juridische, financiele en fiscale ondersteuning 8

61 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA Ontvangst en registratie nieuwe projecten/onderdelen basisinfra en bewaken voortgang - Verstrekking vouchers, kredieten, subsidies - Accountmanagement basisinfrastructuur - Support samenwerking en nieuwe rollen - Secretaris Twente Board - Communicatie (inclusief website) - Voorbereiden lobby - Organisatie bijeenkomsten - Monitoring en reflectie en opbouw kennisfundament (met Saxion en Universiteit Twente) Tabel Uitvoeringsorganisatie Gemeente Aantal inwoners Bijdrage Faciliterende ondersteuning Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen / Holten Tubbergen Twenterand Wierden Totaal Minus Almelo Rijssen/Holten Programmamanagement Fondsen Naast de middelen die ingebracht worden door de vier O s wordt nadrukkelijk gekeken naar Europese fondsen die bij kunnen dragen aan de projecten in het uitvoeringsprogramma en die een extra financiële stimulans bieden. Hieronder een paar voorbeelden van dergelijke fondsen: 1. Horizon 2020, het Europees onderzoeks- en innovatieprogramma waarin 80 miljard door de EC beschikbaar is gesteld om innovatie en onderzoek te stimuleren. Kennis zit bij Oost NL en NOVEL-T. 2. De structuurfondsen zijn voor Twente een belangrijk instrument voor de uitvoering van regionaal (economisch) beleid. 3. Voor de uitvoering van projecten (weg, water, spoor) ter verbetering van de bereikbaarheid van en binnen Twente is het Europese subsidieprogramma Connecting Europe Facility interessant. 4. Europese middelen zijn zowel direct (ESF en EFRO-Stad) als indirect (EFRO-Provincie, POP 3 en in andere Europese fondsen en programma s) beschikbaar voor arbeidsmarktmaatregelen. 9

62 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA UITWERKING VAN DE ACTIELIJNEN Actielijn 1 Techniek als Motor Doel: versterking van het ecosysteem waarin stuwende techniek in alle sectoren tot bloei komt. Dit betekent het versterken van de economische troef van deze regio: Twente heeft het best functionerende ecosysteem van Nederland voor het stimuleren van innovatie en ondernemerschap op het gebied van techniek. Gebouwd op een Twentse economie die circulair en volhoudbaar is. Project 1.1: Twente Safety & Security Twente onderscheidt zich op het gebied van Safety & Security vanwege aanwezige kennis en technieken in een unieke omgeving. Momenteel werkt TS&S toe naar een volgende fase, gericht op de volgende onderdelen: Safety campus: de veiligheid van first responders De safety campus is een state-of-the-art trainingsfaciliteit (Troned), een beleven-bewustworden faciliteit (Riskfactory) en een brandveiligheid testfaciliteit (Safety Field Lab). De first responders markt bestaat uit diverse toepassingen voor brandweer, politie, handhaving, defensie en de private beveiligingssector Smart & Relief Basing Het gaat hier om de ontwikkeling van circulaire voorzieningen bij grote evenementen en ten tijde van crisis. Vergaande commitment is er tussen verschillende internationale partners om tot de ontwikkeling van onderdelen van een Smart Base te komen Unmanned Systems Zie1.2.3 Project 1.2: Technology Base Twente De Technology Base Twente is een geconditioneerde omgeving voor bedrijven die willen ontwikkelen, testen en real life situaties willen simuleren. Een aantal onderdelen is in gang gezet. Opgave is om het bestaand MKB rondom Advances Materials & Manufacutering aangesloten te krijgen op de ontwikkelingen (spin-off). Het gebied op en rondom de luchthaven kent onderdelen: Twente Safety & Security Zie Advanced Materials & Manufacturing Op de Technology Base worden geavanceerde materialen gecreëerd door moderne productietechnieken in slimme productieprocessen ( smart factories ) voor de ontwikkeling van nieuwe slimme componenten en systemen, kortom: Advanced Materials & Manufacturing. Nieuwe producten, zoals sensoren, membranen en composieten, worden met behulp van nieuwe productietechnieken en geavanceerde productieprocessen verwerkt tot geheel nieuwe oplossingen met intelligente eigenschappen en functies voor wereldmarkten. Op de Technology Base wordt een proeffabriek ontwikkeld. De fabriek is één van de ankerpunten in het nieuwe materialenprogramma; Dutch Composites Platform 2.0. De kennisinstellingen zoals Universiteit Twente, Saxion, ROC van Twente maar ook Fraunhofer UT Project center, TPRC en het NLR zijn aangehaakt Unmanned Systems Unmanned systems worden in snel tempo in steeds meer sectoren ingezet. Het is cruciaal dat we deze zonder gevaar voor de veiligheid kunnen laten opereren in een complexe, dichtbewoonde omgeving. Op de Technology Base Twente krijgen Unmanned Systems (UVA's) de ruimte en de mogelijkheden oplossingen te testen of samenwerkingen te zoeken. Space53 is een publiek/private samenwerking op de Technology Base; één gezamenlijk portaal voor nationale en internationale partijen. De Technology Base is de plek waar een luchthaven, Safety campus en een groot aantal binnen- en buitenruimtes voor het onderzoeken, ontwikkelen en testen van zowel grote als kleine unmanned systems, binnen handbereik is. Binnen Space53 wordt nauw samengewerkt met onderzoeks- en onderwijsinstellingen zoals Universiteit Twente, Saxion Hogescholen en ROC van Twente. Project 1.3: Facility Sharing Twente kent veel hightech maakindustrie en onderwijs- en onderzoeksinstellingen met beschikbare hoogwaardige productiefaciliteiten, -ruimtes en kennis. Deze kunnen door middel van Facility Sharing kunnen worden gebruikt door starters / MKB. Naast het fysieke gebruik worden connecties gelegd of vindt een vorm van coaching plaats. 10

63 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 Project 1.4: Onderzoeksbeurzen Kennis verbinden aan regionaal bedrijfsleven door middel van toegankelijke onderzoeksbeurzen. Een voorbeeld hiervan zijn de PDEng s zoals vormgegeven door de Universiteit Twente. Gericht op de kennisontwikkelingen op specifieke vragen vanuit het regionaal MKB. Project 1.5: Launching Customership Stimuleren van de overheid als eerste klant voor innovatieve oplossingen. Dit vergt een vernieuwende manier van inkoop en aanbesteding, gericht op het stimuleren van innovatie binnen de regio. Project 1.6: Fotonica Een techniek waarbij microchips data verwerken op basis van licht, waardoor hogere snelheden in dataverkeer wordt gehaald met minder energieverbruik. Deze techniek kan bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid. Denk aan vroegtijdig opsporen van ziekten, precisie inspectie van medische apparatuur en bijvoorbeeld naadloos injecteren. Deze technologische ontwikkeling staat door Nederlands onderzoek vanuit de Universiteit Twente aan de wereldtop. Veel Twentse MKB-ers zijn leveranciers of dienstverleners in fotonica. PhotonDelta richt zich op het ontwikkelen en versterken van een ecosysteem waarin de gehele waardeketen verbonden is. Dat levert naar verwachting in 2025 circa arbeidsplaatsen en 5 miljard omzet in Nederland op waarvan 40% in Twente. Dit vraagt een investering van 350 miljoen, deels in productiefaciliteiten en assemblagelijnen voor de chips en deels om op wetenschappelijk gebied te kunnen blijven excelleren. LioniX, Universiteit Twente, gemeente Enschede, Saxion en provincie Overijssel willen voor 1 miljoen investeren in startkapitaal. Project 1.7 Proeftuin technologische innovatie in de recreatie Innovatie op het technologische vlak: het toepassen van chips: in speeltoestellen (meer interactief) bij het beheer van het routenetwerk en het fietspadennetwerk. Door intelligente toepassing van chips kunnen op termijn meer gegevens over het gebruik van de voorzieningen worden gegenereerd en wellicht ook over de onderhoudskwaliteit. Ook hier zouden we ons fiets- en wandelnetwerk beschikbaar kunnen stellen ( proeftuin.) Elektrisch aangedreven flyboard. Dit wordt door derden ontwikkeld, uiteraard mogen deze op onze parken worden getest. Voor het overige heeft Regio Twente hierin geen rol. Voor het Lageveld ontwikkelen/aanbrengen van een pompsysteem om de vorming van zwemmersjeuk te kunnen tegengaan door koud water onderuit de zwemplas op te pompen en dit met het oppervlakte water weer te vermengen; hierdoor ontstaat ook inwerking van zuurstof en stroming in het water. Dit zou (in ieder geval in theorie) moeten zorgen dat er veel minder kans is op zwemmersjeuk en blauwalg. Hiervoor willen we de pompen 's nachts laten draaien zodat zwemmers er ook geen last van hebben. De resultaten van dit soort projecten wordt landelijk gedeeld via OSO; ook wij verkrijgen hierdoor kennis van anderen. Bijdrage vanuit de basisinfrastructuur aan deze actielijn: Project 1.8: Smart Industry Uitbouwen van het programma Smart Industry: met o.a. Field Labs en demonstratiefaciliteiten voor intelligente producten en productieprocessen (robotisering en nieuwe ICT-toepassingen). Op welke manier kunnen we het MKB stimuleren om de stap naar Smart Industry / digitalisering / Industrie 4.0 te maken? 11

64 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 Actielijn 2 Arbeidsmarkt & Talent Doel: Verminderen van de spanning op de arbeidsmarkt, tussen vraag en aanbod en tussen onderwijs en arbeidsmarkt. De bijdrage vanuit de Agenda voor Twente aan deze doelstelling focust op het opleiden, aantrekken en behouden van (top)talent en het nog meer tot bloei laten komen van ondernemerschap. We willen dat het carrièreperspectief van technisch talent in Twente beter is dan in de rest van Nederland. Project 2.1: Matchen op werk Het hoofddoel is om via gerichte extra professionele inzet minimaal 700 kandidaten met een forse achterstand tot de arbeidsmarkt te matchen op werk (zo duurzaam mogelijk). Dit doel moet bereikt worden in een looptijd van achttien maanden. Daarnaast is een nevendoel het opbouwen van ervaring, toepassen van methodieken en het overdragen hiervan op regulier personeel op het gebied van matchen op werk van doelgroepen met een afstand tot de arbeidsmarkt vanwege diverse factoren (beperkingen, afkomst, taal, leeftijd). De kern is dat er maatwerk is per persoon. De trekker van het project is het managementteam (MT) van het Werkplein Twente. Het MT Werkplein komt voort uit de nieuwe governance van het Werkplein. Project 2.2: Statushouders aan het werk Er zijn veel statushouders bijgekomen, dit is een kwetsbare doelgroep die in het verleden vaak in de bijstand terecht is gekomen. Dit willen we in Twente voorkomen. Opmerking: bij het schrijven van deze ruwe versie was er geen informatie beschikbaar om de inhoud van het project weer te geven. Wel zijn er veel documenten in de maak, waaronder een plan van aanpak. Project 2.3: Voorinvesteren op de arbeidsmarkt van morgen De arbeidsmarkt is met een aantrekkende economie en vele nieuwe ontwikkelingen (denk bijvoorbeeld aan de verduurzaming van de totale woningvoorraad in Twente) een markt waarin bedrijven staan te springen om nieuw talent en voor groei en ontwikkeling nieuwe arbeidskrachten willen aantrekken. Des te schrijnender is het dan dat er steeds nog mensen aan de kant blijven staan. Zij kunnen om diverse redenen geen baan vinden. Dit project richt zich op het arbeidsfit maken van deze groep mensen door het doen van een voorinvestering in opleidingen. Concreet: deze mensen worden opgeleid terwijl er nog géén baangarantie is. Ze worden opgeleid voor vacatures die met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid binnen afzienbare tijd beschikbaar komen. Een arbeidsfitte populatie van mensen die bijvoorbeeld voor het logistieke bedrijf Heylen snel inzetbaar zijn. MT Werkplein is de trekker, betrokken partijen zijn onder andere het UWV, de gemeenten, het bedrijfsleven en de Werkgroep acquisitie Project 2.4: Studenten- Talententeams Twents talent wordt uitgedaagd en aangemoedigd om mee te doen aan wereldwijde competities. Knappe koppen en gouden handjes combineren in bijvoorbeeld het Solar Team Twente, het Green Team, de Solar Boat Twente, het Robocup Team en de Electric Superbike Twente. Hiervoor zijn voorzieningen nodig bij zowel bedrijven als binnen de onderwijsinstellingen. Project 2.5: Versterken ondernemersvaardigheden Om gezonde bedrijven te versterken en kansen te creëren voor export of werkgelegenheid is naast technische innovatie ook sociale innovatie nodig. Hiervoor wordt een cursusprogramma voor ondernemers en studenten ontwikkeld, met aandacht voor onder andere organisatievaardigheden, marketing- en sales en exportvaardigheden. Project 2.6: Versterken ondernemersvaardigheden Om studenten op de toekomst voor te bereiden bestaat Techwise Twente, een Centrum voor innovatief Vakmanschap, dat ondernemend gedrag in het curriculum van alle opleidingen een plek geeft. Bijdrage vanuit de basisinfrastructuur aan deze actielijn Project 2.7: Projecten gericht op aantrekken en behouden van talent via Techniekpact Twente Het Techniekpact Twente werkt aan de hand van de volgende programmalijnen: Vergroten van de instroom en verbeteren van de kwaliteit van het techniekonderwijs; ontwikkelen van vernieuwend 12

65 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 werkgeverschap en sociale innovatie binnen bedrijven; vergroten van de transparantie van de arbeidsmarkt en promotie van Twente als industriële hightech regio; en faciliteren en behouden van internationale kenniswerkers. Project 2.8: internationale handelsbevordering Op dit moment wordt via het provinciale GO4Export programma ingezet op internationale handelsbevordering. Hierin ligt het accent op het stimuleren op export vanuit MKB richting Duitsland. Betrokken zijn onder andere Oost NL, WTC Twente en Verenigde Maakindustrie Overijssel. 13

66 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 Actielijn 3 Bereikbaarheid & Vestigingsklimaat Doel: startups met internationale potentie ontwikkelen en (inter)nationale topbedrijven behouden en aantrekken. De kern is om internationale bedrijven bekend te maken met de mogelijkheden die Twente biedt en vervolgens de geïnteresseerde bedrijven te ontzorgen en te helpen hun vestiging hier te laten floreren (ondernemerschap). Ook zet deze actielijn in op het verhogen van de bereikbaarheid van én binnen de regio Twente en het vergroten van de bekendheid van Twente. Project 3.1: Zelfrijdende voertuigen Europa wil tempo maken met de marktintroductie zelfrijdend vervoer. De gezamenlijke ambitie is om in 2019 klaar te zijn voor de verdere uitrol van zelfrijdende voertuigen. In Nederland komen er door nieuwe regelgeving, ook wel Experimenteerwet genoemd, meer mogelijkheden voor pilots met autonome voertuigen. Deze wet gaat in het najaar naar de Tweede Kamer. Daarnaast is van belang om in dit kader te melden dat het Duitse kabinet eind januari de weg vrijmaakte voor een nieuwe verkeerswet met eveneens meer ruimte voor autonome voertuigen. Als de nieuwe Experimenteerwet wordt aangenomen liggen er kansen om een proef in Twente te draaien met zelfrijdende bussen. Dit kan met gerichte Twentse lobby in Den Haag en Brussel worden ondersteund. Hiertoe is het belangrijk om zo vroeg mogelijk antwoord te krijgen op de volgende vragen: hebben we een geschikt testtraject? Hoeveel kilometer moet het testtraject zijn? En wat hebben wij precies te bieden? Wie draait op voor de kosten en de risico's? Met andere woorden: gaat het aanbod gepaard met een financieel aanbod? Wat zijn de sterke punten van dit voorgestelde traject? Met andere woorden: wat hebben wij vanuit Twente aan de betrokken bedrijven te bieden? En wat zijn de sterke en/of zwakke punten van eventuele andere trajecten? Zijn die in beeld? De EU stelt vanaf 2018 gelden beschikbaar om op grote schaal testen met dit soort systemen mogelijk te maken. Investeringskosten voor een proef met zelfrijdende bussen zou Twente deels met Europees geld kunnen financieren. Project 3.2: Business in Twente Gezamenlijke Twentse acquisitie, zowel strategisch (keten versterken) als opportunistisch (werkgelegenheid binnenhalen). Gebruik maken van bestaande bedrijven en de onderzoeks- en onderwijsinstellingen die actief werken aan het opnemen van nieuwe bedrijven in hun netwerken. Naast de acquisitie hoort hier ook de backoffice bij: de manier waarop potentiële vestigers worden ontlast door de samenwerkende gemeenten. Project 3.3: Hyperloop Gemeente Enschede heeft gesproken met het ministerie van I&M over het testtraject voor de Hyperloop en de kansen voor Twente. Een Hyperloop is een transportsysteem voor goederen en mensen. Ook worden de betreffende bedrijven (of een ervan) benaderd, om te achterhalen wat precies de wensen en behoeften zijn. Op basis daarvan kunnen we in Twente inventariseren of we zoiets te bieden hebben, en vervolgens de verdere stappen bespreken. Er is behoefte aan een traject van kilometer. Naast een samenwerking met de Universiteit Twente kan hierbij mogelijk ook worden samengewerkt met Lelystad/Marknesse. Dit gebeurt ook op het gebied van de testlocatie voor drones. Betrokken partijen zijn gemeente Enschede; I&M, Universiteit Twente en Lelystad/Marknesse. Bijdrage vanuit de basisinfrastructuur aan deze actielijn Project 3.4: Verbeteren voorzieningen internationale kenniswerkers Uitbouwen en versterken van het Expat Center Twente en het Internationaal Onderwijs. 14

67 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 Actielijn 4 Circulaire economie & duurzaamheid Doel: een Twentse economie die circulair en volhoudbaar is en die een transitie maakt van fossiele naar hernieuwbare energie. In een circulaire economie bestaat afval niet meer en blijven producenten verantwoordelijk voor hun product gedurende de levensloop ervan. Het circulaire gedachtegoed is niet meer weg te denken uit het economische, ecologische en maatschappelijke debat. Project 4.1: Duurzaam Thuis Twente Duurzaam Thuis Twente (DTT) is een stichting die voortkomt uit een samenwerkingsverband van de veertien Twentse gemeenten. De spil van de stichting wordt gevormd door zo n 50 vrijwillige wooncoaches en 65 partnerbedrijven. De wooncoaches zijn noabers die huiseigenaren in Twente voorzien van gratis, deskundig en onafhankelijk advies over het verduurzamen van de bestaande woningen. Een snelle doorrekening laat zien dat DTT op dit moment bij een gelijkblijvend beleid in staat kan zijn een conversie te plegen van een kleine particuliere woningen tot Echter, DTT ontwikkelt momenteel een wijkgerichte aanpak met bedrijven waarin zij het volume van conversie wil verhogen zodat DTT de omschakeling kan verdubbelen. De kracht van DTT is de markt zowel online als offline de markt te bewerken. DTT, onder voorzitterschap van de heer Robben (tevens burgemeester gemeente Wierden), werkt samen met partnerbedrijven in Twente en werkt ook samen met lokale energiecoöperaties, regionale samenwerkingsverbanden van bedrijven, middelbare scholen en andere onderwijsinstellingen. Project 4.2: Grensoverschrijdend fieldlab voor circulaire economie Er wordt in beeld gebracht wat er nu al is aan concrete voorbeelden van circulaire economie in Twente en samen met Duitsland door: a) In januari 2018: Conferentie te organiseren om breed wat er al is aan practices op te halen bij bedrijven, overheden, andere organisaties en inwoners; b) Ophalen via website wie kansen ziet ook cross border met Duitsland; c) Wat er is verder brengen voor Twente, nationaal en zo mogelijk internationaal. Op 5 oktober 2017 komen de initiatiefnemers bij elkaar om voorgaande punten te concretiseren. Trekker en betrokken partijen zijn: waterschap Vechtstromen, Novel-T, Twence, FME (metaalbranche), Regio Twente. Twence, Cogas en Twente Milieu komen met een concreet voorstel wat bijdraagt aan de energietransitie hierbij wordt gedacht onder andere aan leidinggasmeter Cogas te benutten voor biogas maar ook innovatieve dingen waar door middel van stoom energie overeenkomend met 80 windmolens geleverd kan worden. Project 4.3: Proeftuin civiele werken circulair Proeftuin voor innovatie voor civieltechnische oplossingen Voor het Lageveld is samen met een drietal ondernemers (Marquette Groen, Ten Cate Thiolon en van Heteren) in mei 2017 opdracht gegeven aan Twinx voor onderzoek en een subsidieaanvraag in het kader van de regeling EFRO OP-Oost Proeftuinen. Het Lageveld, maar ook de parken Hulsbeek en Rutbeek kunnen prima dienen als proeftuin voor innovatieve civieltechnische oplossingen, waarbij de nadruk komt te liggen op duurzaamheid en circulariteit. Ook het fietspadennetwerk leent zich hiervoor. Eventuele proeven en oplossingen kunnen dan verder breeduit toegepast worden Als voorbeeld zouden we bijvoorbeeld bruggetjes van nieuwe innovatieve materialen kunnen toepassen. Zo zijn voor de fietspaden zijn in een recent verleden proeven genomen met het toepassen van waterafvoersystemen (gemaakt van hergebruikt kunststof) en het toepassen van dunne verhardingslagen, in combinatie met verstevigingsdoeken. Het onderzoek is gemonitord en de concept-resultaten zijn gereed. Dergelijke proeven kunnen op grotere schaal worden toegepast in ons fietspadennetwerk. Doelstelling van deze innovatieve oplossingen zijn hergebruik van materiaal en een duurzaam onderhoud. Maar zo zijn ook oude beschoeiingen hergebruikt als drager voor routebebording. Voor de beschoeiing wordt veelal hergebruikt kunststof toegepast. Er wordt voortdurend gezocht naar hergebruik, dan wel naar genruik van duurzame materialen. Stimulering hergebruik van gebruikte voertuigen en materieel. Er wordt getracht veelal met aanschaf van geschikt 2e hands materieel en voertuigen te werken (ook een economisch motief). Probleem is veelal wel de regelgeving omtrent de aanbestedingswet. De aanbestedingswet, is beperkend hierin. 15

68 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 Toepassing maatregelen zodat in 2022 alle drie de recreatieve parken in Twente energie neutraal zijn. Project 4.3: Mineral Valley Een innovatieprogramma voor de agrarische sector. Het programma richt zich op de problemen en kansen op het gebied van mest en bodem. Een gezonde bodem is voorwaarde voor een duurzame en kwalitatief hoogwaardige productie van gezond en lekker voedsel. De innovaties uit het programma hebben last van het beleid rond kunstmest. Belangrijk hierbij is om residuen uit mestverwerkers als kunstmestvervangers in te zetten. Twente kent veelal zandbodems die snel kunnen verschralen. Dat is slecht voor de agrariër en ook slecht voor het milieu. Een belangrijk deel van het programma richt zich dan ook op bodemgezondheid. Daarnaast wordt ingezet op innovatieve oplossingen om het mestoverschot aan te pakken. Mest bevat belangrijke bestanddelen die binnen en buiten de landbouw gebruikt kunnen worden. Naast hoogwaardige meststoffen voor de export, kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het produceren van textiel en andere materialen en producten uit mest. Het programma sluit aan op al bestaande initiatieven in de regio en richt zich op het leggen van verbindingen en samenwerking op regionale schaal. Het programma is tot stand gekomen in samenspraak met de agrarische sector. Bij de uitvoering wordt samengewerkt met onder meer LTO, NVV/POV, Friesland Campina, Waterschap Vechtstromen, ForFarmers, Rabobank, mestverwerkers en distributeurs, kennisinstellingen, Oost NV en provincie Overijssel. Project 4.4: Twentse energiestrategie Om de energiedoelen te concretiseren en te realiseren wordt gewerkt aan een energiestrategie voor Twente. Deze regionale energiestrategie sluit aan bij het programma Nieuwe Energie Overijssel van de provincie Overijssel en ligt in lijn met de afspraken van het klimaatakkoord van Parijs. Project 4.5: Hergebruik van reststromen Provincie Overijssel, AkzoNobel, Regio Twente en Oost NV hebben het initiatief genomen om kansen te verkennen voor het lokaal uitwisselen van grondstoffen en afval tussen chemiebedrijven in Twente. Hergebruik van reststromen kan leiden tot besparing op grondstoffen, afvalverwerking en energie, en tegelijkertijd kan de milieu-impact worden verkleind. Juist het lokaal benutten van reststromen in andere product- en consumptieketens kan leiden tot verrassende samenwerkingen en nieuwe bedrijvigheid, waarmee een bijdrage wordt geleverd aan de ontwikkeling van een circulaire economie. Project 4.6: Experimenteerruimte Er zijn bij deze actielijn een aantal initiatieven, denk bijvoorbeeld aan de elektrische trekker, die geen financiële ondersteuning nodig hebben maar baat hebben bij een verruiming van de wet- en regelgeving. Hieronder een korte beschrijving van een aantal initiatieven die hiermee te maken hebben: 4.6.1: Heavy Load Drone Dit is een drone die 500 kg kan liften en vervoeren. Om deze drone te certificeren moeten er veel proefvluchten gemaakt worden. De wetgeving staat geen proefvluchten toe van drones boven 150 kg. Het ministerie van Defensie heeft groot belang in deze Heavy Load Drone (patiëntenvervoer en logistieke toepassing in gebieden waar normaliter een helikopter wordt ingezet, maar waarbij altijd mensenlevens in gevaar worden gebracht en tegen een fractie van de kosten) maar loopt ook tegen de problemen van wet en regelgeving aan : MultiToolTrac Elektrische tractor, welke geheel elektrisch rijd en dus ook remt. De remfunctie is voor de Europese wetgeving een probleem (via het RDW staat de Nederlandse wetgeving dit inmiddels toe) omdat elektrisch remmen niet als mogelijke functie omschreven staat in de wet en daardoor kan niet getoetst worden of het voertuig voldoet aan de daarvoor gestelde eisen. Concreet betekent dit dat de keuring zoals in Nederland is gedaan in alle afzonderlijke EUlanden moet gebeuren en in Duitsland zelfs in iedere afzonderlijke provincie 4.6.3: Vliegwielen Vliegwielen zijn peak-shaving en energie opslagapparaten. Ze kunnen gebruikt worden om elektriciteitsnetwerken te stabiliseren. Op dit moment is dit namelijk een issue omdat de hernieuwbare energiebronnen zeer grillig leveren. Tennet wil graag de apparaten kopen maar dit is vanuit de deregulering niet mogelijk omdat de netbeheerder geen energie mag leveren. Een ander business model wordt nu onderzocht maar dit is mede door de terughoudendheid van banken om nieuwe projecten en toepassingen te financieren moeilijk. Inmiddels is een 16

69 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA 2018 eerste project tezamen met EnergieFondOverijssel gestart. Maar dat is nog geen oplossing voor het vervolg : DeSpray DeSpray is een recyclingmachine voor spuitbussen (haarlak, deodorant, verfspray). De machine recycled deze producten voor 100% hergebruik. SITA in Maastricht wil één jaar een prototype machine proberen maar omdat de provincie Limburg van mening is dat het hier gaat om een bewezen techniek wil zij geen proefvergunning afgeven maar alleen een definitieve vergunning. De hieraan verbonden kosten zijn hoog. Bovendien wil SITA/SUEZ alleen de machine via een huurconstructie testen en uitproberen alvorens te kopen. Hiervoor is een proeffase essentieel. Bijdrage vanuit de basisinfrastructuur aan deze actielijn Project 4.7: Twente Sustainable Living & Energy Onder leiding van Pioneering hebben corporaties zich gecommitteerd aan het verduurzamen van 500 woningen, zogenaamde Nul-op-de-Meter. Uitvoering van dit plan levert extra werkgelegenheid op, voor onder andere vakmensen uit de bouw- en installatietechniek. Daarnaast bestaat de mogelijkheid tot verdere uitbreiding van het aantal te renoveren woningen. Project 4.8: Circulair bouwen In 2018 wordt gestart met de bouw van 7 a 10 sociale huurwoningen. Deze bouw is geheel circulair. De Woonplaats is launching customer, zij bereiden samen met oa gemeente Enschede en Raab Karcher in de werkplaats van Pioneering een uitvraag voor. Dit is Uniek in Nederland. 17

70 AGENDA VOOR TWENTE EERSTE CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMA POSITIONERING EN PROFILERING De ambitie om Twente als technologische topregio te positioneren vraagt om een sterk merk. Een merk met onderscheidend vermogen en relevantie voor de buitenwereld. Daarvoor zijn inzet op deze positionering en lobby onlosmakelijk onderdeel van de Agenda. Omgekeerd geeft de Agenda richting aan de lobby en is de basis voor onze marketingcommunicatie-agenda. Om de positionering van Twente als technologische topregio te versterken moet zichtbaarder worden dat deze gekoppeld aan het merk Twente ons ook meer oplevert. Zoals meer innovatieve allianties, meer banen (ook aan de onderkant), meer startende bedrijven en meer economische dynamiek. Deze rol en verantwoordelijkheid moeten we niet versnipperen maar als één complexe taak beleggen. Er moet een overkoepelende strategie op het gebied van positionering en profilering worden opgesteld die bijdraagt aan het versterken van Twente als technologische topregio, waar activiteiten en of een evenement als een tweejaarlijks internationaal congres een plek krijgen. Transparantie in en communicatie over de Agenda is essentieel voor de stakeholders en ambassadeurs van de Agenda voor Twente. In dit kader worden diverse communicatietrajecten onderscheiden. Het strategisch kader omtrent de communicatie over de Agenda voor Twente wordt op dit moment verder uitgewerkt. Communicatieopgave Agenda voor Twente: 4. Branding & marketing Agenda voor Twente 3. Communicatie met partners (binnen en buiten Twente) 2. Communicatie gericht op achterban 1. Projectcommunicatie 'Agenda voor Twente' vier O's 18

71 6 b: /A 7 Gemeente Hellendoorn Regio Twente, t.a.v. de Voorzitter van de Bestuurscommissie Agenda van Twente Postbus BK ENSCHEDE Uw brief/kenmerk: Ons kenmerk: 17UIT04687 Doorkiesnr.: Typ./coll. VRO Bijlagen: Onderwerp: Besluit gemeenteraad Agenda voor Twente Nijverdal, - m Geachte heer Weiman, De gemeenteraad van Hellendoorn heeft in zijn vergadering van 10 juli jl. het volgende besluit genomen over de Nieuwe Agenda voor Twente: 1. De ambitie en de verantwoording daarover zoals neergelegd in de Agenda voor Twente ( ) positief te onderschrijven. 2. Onder voorwaarden in te stemmen met de financiering van de Agenda voor Twente en bij het opstellen van de programmabegroting ,50 per inwoner / per jaar op te nemen als gemeentelijke bijdrage voor de periode Als voorwaarden in dat kader worden gesteld: a. de veertien Twentse gemeenten stemmen in met de Agenda voor Twente en zijn bereid de gevraagde 7,50 per inwoner / per jaar beschikbaar te stellen; b. ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen leveren een evenredige bijdrage, zowel in geld als in personeel; c. de inzet van de Agenda voor Twente richt zich in de volle breedte op de actielijnen techniek als motor, 'arbeidsmarkt & talent', 'bereikbaarheid & vestigingsklimaat' en 'circulaire economie & duurzaamheid'; d. de basisinfrastructuur wordt nadrukkelijk afgestemd (en afgestemd gehouden) op inhoud, aard en omvang projectenportefeuille Agenda voor Twente; e. een adequate invulling van governance en monitoring. 4. De mogelijkheden te onderzoeken om voor de realisatie van de volledige ambitie, een aanvul lende gemeentelijke bijdrage van 5,00 beschikbaar te stellen als volgende stap in het groei model en op basis van een nadere invulling van de projectenportefeuille. Het bijbehorende raadsvoorstel en -besluit treft u hierbij aan. Graag vernemen wij van u in - Bouwen, Milieu en Openbare ruimte Bezoekadres: Parkeergarage: Postadres: bmo(g)hellendoorn.nl Willem-Alexanderstraat 7, Nijverdal Maximastraat 8 Postbus 200 IIIIIIIIIIIIIWIIIIIIIIIIIIIIIIII Tel. (05 8) (code voor post erwerking) Fax (0548) MW Nij erdal 7440 AE Nijverdal

72 = 2 = hoeverre aan de aanvullende voorwaarden is voldaan. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van Hellendoorn, de burgemeester, / /?, / / Oi o mevr. A.H. Raven BA

73 Punt 4 : Nieuwe Agenda voor Twente Gemeente Hellendoorn Aan de raad Samenvatting: Na een jaar van intensieve voorbereiding en discussie ligt de nieuwe Agenda voor Twente thans ter besluitvorming voor bij de veertien Twentse gemeenten. De Agenda voor Twente is opge steld in nauwe samenwerking tussen gemeenten, Twente Board, artners in het bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen en samenwerkende overheden, waaronder de provincie Over ijssel. Met de Agenda voor Twente zetten we de komende vijf jaar met kansrijke, regionale en aanvullende rojecten gezamenlijk in op het versterken van het technologisch cluster, de arbeidsmarkt, onze bereikbaarheid en het vestigingsklimaat in onze regio. Via de radenbijeen komsten bent u hier nauw bij betrokken geweest en heeft u uitgebreid mee kunnen praten bij de opzet en verdere invulling van de nieuwe Agenda voor Twente. De ambitie en de verantwoording daarover zoals neergelegd in de nieuwe Agenda voor Twente onderschrijven wij dan ook positief. Sociaal-economische structuurversterking is immers niet voor niets één van de kerntaken binnen de nieuwe opzet van de regionale samenwerking op Twents niveau waartoe in 2015 is besloten. De evaluatie en de verkenning naar de voorliggende Agenda voor Twente leert ons wat een gezamenlijke fina ciering van 80 miljoen kan opleveren als multiplier, namelijk 1,4 miljard aan concrete investeringen in de Twentse samenleving. Eén en ander neemt niet weg, dat wij o een aantal unten in dit stadium toch een voorbehoud willen maken. Hoewel de Agenda voor Twente als coalition of the willing wordt voorgelegd, vinden wij het cruciaal dat alle Twentse gemeenten instemmen met de lannen en de bijbehorende financiering. Ook vinden we het belangrijk dat er meer duidelijkheid komt over bijvoorbeeld de verdere uitwerking in jaarlijkse uitvoeringsvoeringplannen en de governance en monitoring. Samenvattend stellen wij u voor om - onder voorwaarden - in te stemmen met de nieuwe Agenda voor Twente en bij het opstellen van de rogrammabegroting ,50 per inwoner / er jaar voor dit doel te reserveren. De middelen worden definitief beschikbaar gesteld als op alle punten duide lijkheid is verkregen. Opdracht: Een Agenda voor Twente waarmee we de kwaliteit van Twente op peil houden en waarvan de resultaten en bestedingen van beschikbare (publieke) gelden ransparant, zichtbaar en te volgen zijn. De agenda fungeert als motor voor het aanpakken van de maatschappelijke opgaven waar we voor staan. We creëren condities en randvoorwaarden om de techniek in de Twentse praktijk toe te passen. Het toekomstperspectief groeit in alle sectoren en levert arbeidsplaatsen op, zodat meer mensen actief zijn. Aanleiding: In 2007 zijn de veertien Twentse gemeenten gestart met een gezamenlijke investeringsagenda. Deze Agenda van Twente heeft een looptijd van en heeft tot doel de sociaal-econo mische structuur van Twente duurzaam en substantieel te versterken. In totaal is gedurende deze periode een bedrag van in totaal 80 miljoen geïnvesteerd in een groot aantal projecten llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll (code voor post erwerking)

74 binnen de Twentse gemeenschap gefinancierd uit dividend van Twence. Vorig jaar is door de Twentse gemeenten kennisgenomen van de evaluatie van de lopende Agenda van Twente en is ingestemd met een verkenning naar een nieuwe investeringsagenda. Op basis van een advies van de Twente Board is een traject doorlopen waar in samenwerking met raadsleden van de veertien gemeenten nut en noodzaak van een nieuwe regionale investe ringsagenda is verkend. Samen met de Twente Board en de inbreng van raadsleden van de afzonderlijke gemeenten op de radenbijeenkomsten en de inbreng vanuit de andere O s, heeft de bestuurscommissie Agenda van Twente - die namens gemeenten de kar heeft getrokken - een nieuwe Agenda voor Twente voorbereid. Bij brief van 18 mei 2017 is het definitieve concept Agenda voor Twente door de voorzitter van de Regio Twente aangeboden aan de colleges en gemeenteraden van de veertien Twentse gemeenten. Daarmee staan gemeenten aan de vooravond van een belangrijke beslissing, namelijk een besluit over een nieuw breed gedragen Agenda voor Twente. Doelstelling: Met dit voorstel wordt beoogd besluitvorming mogelijk te maken over onze deelname aan de nieuwe Agenda voor Twente Mogelijke oplossingen: Agenda voor Twente! Investeren in de toekomst Waarom een Agenda voor Twente? Twente is een regio waarin grenzen tussen ge eenten steeds minder belangrijk zijn: mensen wonen in de ene gemeente en werken of gaan naar school in een andere gemeente; bedrijven doen zaken in de hele regio en hebben medewerkers uit de hele regio in dienst. Opgaven op het gebied van bijvoorbeeld bereikbaarheid of onderwijs gaan de hele regio aan. Kortom, een regionale agenda om de sociaaleconomische structuur van Twente te versterken is niet meer dan logisch. Als ge eente staan wij in principe dan ook positief tegenover een nieuwe Agenda voor Twente. De sociaal-economische structuurversterking is immers niet voor niets één van de kerntaken binnen de nieuwe opzet van de regionale samenwerking op Twents niveau. Een krachtige lobby richting Rijk en Europese Unie vereist dat je gezamenlijk optrekt en er als één Twente staat. De evaluatie van de lopende Agenda van Twente laat ook zien dat we met een gezamenlijke aanpak succesvol kunnen zijn, al blijft het altijd lastig om de uiteindelijke maatschappelijke effecten exact te duiden. Voor de nieuwe Agenda voor Twente vinden wij het daarom cruciaal dat we die gezamenlijkheid vast kunnen houden. Niet alleen daar waar het gaat om de veertien Twentse gemeenten, maar ook wanneer het gaat om andere overheden zoals de provincie Overijssel, ondernemingen en de onderwijs- en kennisinstellingen. Voortbouwen vanuit een stevige basis De Agenda voor Twente start niet vanuit het niets. De afgelopen tien jaar is in de eerste Agenda gebouwd aan een stevig fundament om de samenwerking op sociaal-economisch terrein vorm te geven en te ondersteunen. Hoofddoel is het versterken van de Twentse economie. Hiervoor zijn projecten opgezet op het gebied van innovatie, vestigingsklimaat, mobiliteit, vrijetijdseconomie, arbeidsmarkt en sport en cultuur. Het subsidieprogramma bedroeg 80 miljoen; volledig gefinancierd uit een extra jaarlijks dividend van Twence. Bij de start van de Agenda in 2007 is samen met de provincie afgesproken 100 miljoen te investeren in innovatieve projecten. Daarvan kwam 50 miljoen uit de Agenda van Twente en 50 miljoen van de provincie. In de 'Innovatiesprong Twente, die daar later op aansloot bundelden bedrijfsleven, onderwijs en overheid verder hun krachten, faciliteiten en middelen om te komen tot een vernieuwende aanpak van het innovatiebeleid. Mede op verzoek van de veertien (code voor postverwerking)

75 Twentse gemeenten heeft het afgelopen jaar een evaluatie plaatsgevonden van de resultaten. De resultaten zijn medio 2016 gepresenteerd onder titel agenda voor een krachtige economie en uitgebreid bespro en in diverse bijeenkomsten met betrokkenen (waaronder de gemeente raden). De resultaten van de evaluatie waren de basis voor een verdere verkenning naar een nieuwe investeringsagenda. Focus op techniek sluit andere thema's niet uit In de Agenda voor Twente is gekozen voor een focus op techniek. Kiezen voor techniek betekent niet dat het alleen om hightech gaat of dat andere sectoren onbelangrijk zijn. Om bedrijven in de techniek te laten groeien of aan te trekken, zijn goed onderwijs, goede toeleveranciers en een goede bereikbaarheid van groot belang. Met goed onderwijs, op alle niveaus, kunnen mensen zich ontwikkelen en kunnen (nieuwe) bedrijven groeien. Goede verbindingen zijn nodig voor werknemers om naar hun werk te kunnen gaan, maar ook om de logistieke sector die onlosmakelijk verbonden is met de (maak)industrie, te bevorderen. Deze onderwerpen (en duurzaamheid) staan centraal in de vier actielijnen van de agenda: 0 Techniek als motor; n Arbeidsmarkt & talent; n Bereikbaarheid & vestigingsklimaat; 0 Circulaire economie & duurzaamheid. Juist die bredere aanpak kan naar ons oordeel van de nieuwe Agenda voor Twente een succes maken. Wij vinden het dan ook belangrijk dat in de jaarlijkse uitvoeringsprogramma s een goede balans wordt gevonden tussen de vier actielijnen en de focus bij de uitvoering in concrete pro jecten niet verschuift richting de techniek alleen. Bij de jaarlijkse beoordeling van de uitvoerings programma s zullen we daar ook nadrukkelijk op letten. Agenda voor Twente is het kader om nog beter samen te werken Om de doelstelling te halen is - zoals eerder al is aangegeven - samenwerking nodig. Niet alleen tussen gemeenten, maar ook tussen ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen. De Agenda voor Twente is daarom vooral een samenwerkingsagenda. Het voorstel dat naar de raden is gestuurd, is het kader om die samenwerking de komende vijf jaren vorm te geven. Voor deze samenwerking is een basisinfrastructuur nodig die overheden, ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen met elkaar verbindt en stimuleert om samen aan de slag te gaan voor Twente. De basisinfrastructuur wordt gevormd door organisaties als Novel-T en Techniekpact Twente. Eind 2018 wordt geëvalueerd of deze organisaties hun taken goed genoeg hebben uitgevoerd, bijvoorbeeld of alle Twentse gemeenten voldoende bereikt zijn. Wij vinden het belangrijk dat al in de aanloop naar de nieuwe Agenda voor Twente kritisch gekeken wordt naar de basisinfrastructuur. Een substantieel deel van het programmabudget hangt samen met die in standhouding. Nut en noodzaak moeten dan ook onomstreden zijn, zodat beschikbare middelen op projectniveau maximaal kunnen worden ingezet voor het realiseren van de doelstellingen uit de Agenda voor Twente. Samen een agenda betekent ook samen betalen Aan de Twentse gemeenten wordt een bijdrage van 7,50 per inwoner per jaar gevraagd om de samenwerking in Twente te bevorderen. Een groot deel van dit bedrag ( 3,50) gaat naar de basisinfrastructuur. Ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen betalen hier ook aan mee, zowel in geld als in personeel. Een memo met een overzicht van de bedragen die de ver schillende partijen betalen, is meegestuurd met de Agenda voor Twente. Daarnaast is 1,50 opgenomen voor het aanjagen van nieuwe initiatieven en 2,50 voor extra inspanningen op het gebied marketing en lobby. Er wordt nu nog geen bijdrage gevraagd om projecten te finan cieren. Gevraagd wordt de mogelijkheden te onderzoeken voor een aanvullende bijdrage van 5,00 per inwoner. Wij hebben er bij de Regio Twente op aangedrongen om in dat onderzoek ook de (financiële) afwikkeling van de lopende Agenda van Twente mee te nemen. Middelen die wellicht in dat kader vrijvallen - bijvoorbeeld binnen revolverende fondsen - kunnen dan ten goede komen aan nieuwe projecten. (code voor postverwerking)

76 Nu het kader, later de projecten Met deze Agenda voor Twen e hebben we straks het kader om de samenwerking te versterken. Alleen voor deze versterking van de samenwerking wordt nu een bijdrage gevraagd. Het is de bedoeling dat uit deze samenwerking veel nieuwe, gezamenlijke projecten voortkomen. Dat wil niet zeggen dat alle projecten voor de gehele periode vastliggen. De Agenda wordt continu dynamisch ingevuld met concrete initiatieven en projecten die het doel en het toekomstperspec tief dichterbij brengen. Per jaar zal er een uitvoeringsprogram a worden gemaakt met sterke, breed gesteunde projecten, an waaruit jaarlijks verder wordt gebouwd. Daarmee creëren we ruimte voor nieuwe initiatieven en een soepele reactie op actuele ontwikkelingen. Prioriteiten stellen in het uitvoeringsprogramma Na de zomer wordt het eerste uitvoeringsprogramma (voor 2018) opgesteld op basis van de progra ma s en actielijnen in de agenda. Hierin is ook plaats voor de projecten die kunnen bijdragen aan het realiseren van de doelstelling. Projecten worden gefinancierd o basis van coalitions of the willing, zodat een gemeente kan kiezen waar zij aan meedoet (bijvoorbeeld op basis van de opgave of het effect op de gemeente). Projecten kunnen dus door iedereen worden aangedragen of in een ander geval worden uitgevoerd door een deel van de partijen. E3BSBBS9I V.- Twent Moto* voor Te hniek Basis Infrastructuur gew Sluwende techniek n ond rn m r chap Toptalent en mon iale b rjrljvlgheld Arb idsmarkt in baians Aanir beleke en be eikbar regio Aarjaaggëd Marteling/ lobby gel Lokaal uiea s gemeenten locaal project i gemeenten toiaar project 7 gemeente' lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll (code voor post erwerking)