Preek van de week: zondag 22 juli Predikant: Wim Loosman. De Vredehorst. Lezing: Genesis 12:1.5 Jakobus 2:14-26 Marcus 4: 21:23

Transcriptie

1 Preek van de week: zondag 22 juli 2018 Predikant: Wim Loosman De Vredehorst Lezing: Genesis 12:1.5 Jakobus 2:14-26 Marcus 4: 21:23 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Als je de woorden geloven in googelt, dan kom krijg je in eerste instantie niet heel veel hits met geloof in God. De meeste hits verschijnen met de belijdenis geloven in jezelf. Een eindeloze reeks aan trainingen en cursussen over hoe de mens met zichzelf in het reine moet komen. Hoe die het geloof in zichzelf overeind moet houden. Van de website vindjouweigenplek.nl geef ik u een paar tips door: 1. Bouw aan vertrouwen in jezelf. Als je onzeker bent omdat je misschien jezelf al niet eens vertrouwt, beschouw de afspraken met jezelf eens minimaal net zo belangrijk als de afspraken met een ander. En houd je daar dus aan. Zonder geloof en vertrouwen in jezelf kun je geen commitment maken of volledig ergens volledig voor kunnen gaan (b.v. een huwelijk met iemand aangaan, of volledig leven). 2. Stop negatief denken over jezelf. Als je merkt dat je jezelf schaamt, kwalijk neemt of vloekt over iets dat je gedaan hebt, bedenk dan dat je mens bent en zorg dat je jezelf ook een complimentje geeft. En mensen zijn niet perfect en hoeven dat ook helemaal niet te zijn. Je bent goed zoals je bent. 3. Misschien ben je niet zo goed in het vertellen van je verhaal. Zodra je focust op wat iemand ervan zal vinden komt het minder goed uit de verf. Sommige mensen zijn zo gevoelig dat ze de reactie van de ander voelen. Stel je er tevoren op in dat de ander jou bijzonder en waardevol vindt, maar dat misschien niet wil laten blijken. En focus op het bijzondere in jouw verhaal. Dan haal je het beste in jezelf naar boven. 4. Stel je positief op naar anderen, geef anderen complimentjes. Zorg dat anderen geen last hebben van jouw negatieve gedachten. Het is maar een gedachte en die hoef je niet serieus te nemen. Laat je niet in met roddels. Mensen zullen je meer waarderen en jou ook belonen met complimentjes! Dat helpt je in jezelf geloven. 5. Geloven in iets is altijd positief, of het nu helemaal waar is waar je in gelooft of niet. Het komt van binnenuit en maakt je daarom minder afhankelijk van anderen of van omstandigheden. Het is wetenschappelijk aangetoond dat gelovige mensen fitter en gezonder zijn, omdat ze meer rust ervaren. Begin dus met jezelf: blijf in jezelf geloven. 1

2 Moderne gelovigen geloven dus vooral in zichzelf en doen daar ook talloze trainingen voor. De nadruk op de mens is trouwens niet alleen van deze tijd er is een geloofsbelijdenis uit de jaren zestig van de vorige eeuw die luidt: Ik geloof in de mens En in een wereld, waarin het Voor de hele mensheid Goed is om te leven En dat het onze taak is Om zulk een wereld te scheppen. Ik geloof in gelijke rechten Voor alle mensen, In liefde gerechtigheid en vergeving En vrede. Dit geloof is pas geloof als het daad wordt Ik wordt hiertoe geïnspireerd omdat ik geloof in Jezus van Nazareth Een totaal ander inzet dan de apostolische geloofsbelijdenis: Ik geloof in God, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Het is de eigentijdse stem van Robert Adolfs. In het midden van de belijdenis staat dat geloof pas geloof wordt als het daad wordt. We geloven pas als we ook wat doen. Is dat ook onze belijdenis? Gaat dit niet meer in de richting van wat wij altijd vrijzinnigheid tegenover rechtzinnigheid noemen? Maar voor we al te snel deze belijdenis achter ons laten, is het op zijn plaats goed naar deze stem te luisteren. De eerst indruk kan een verkeerde zijn. Er is werk aan de winkel. Geloven is concreet dingen doen onder inspiratie van Jezus van Nazareth. En dat werken gaat dan samen met anderen in nederigheid. Met anderen die ook werken aan een betere wereld. Geloof is pas geloof als het wat uitwerkt. Het is een opmerkelijke overeenkomst met het gedeelte uit de brief van Jacobus, die we zojuist gelezen hebben: Wat baat het, mijn broeders, of iemand al beweert geloof te hebben, als hij geen werken heeft? En zoals de eigentijdse geloofsbelijdenis vragen oproept zo roep de brief van Jacobus ook vragen op. Wat baat het, mijn broeders en zusters, of iemand al beweert geloof te hebben, als hij geen werken heeft? Hoort dit geluid in de bijbel thuis? Men heeft er in de kerkgeschiedenis moeite mee gehad. Hoort deze brief wel in de bijbel thuis? Door de hele kerkgeschiedenis heen wordt deze vraag gesteld? Hebben de samenstellers van de canon niet een klein foutje gemaakt door deze brief er in op te nemen. Geloof en werken staan toch tegen over elkaar. Hoeveel woorden wijdt de apostel Paulus daar wel niet aan. En nu schrijft een zekere Jacobus, dat zonder werken het geloof dood is. Het hele schisma Katholicisme- 2

3 Protestantisme gaat toch terug op de juiste interpretatie van de relatie tussen geloof en werk. Door goede werken kunnen wij de hemel niet verdienen zegt het protestantisme. Het is Sola Fide. Alleen door geloof in een God die mij redt uit genade kunnen wij behouden blijven. Wij hebben zelf niets in de melk te brokkelen. Wir sind Betler (wij zijn bedelaars) schrijft Luther. Die overigens ook schreef, dat hij de brief van Jacobus een brief van stro vond. De ontdekking van Luther was immers door geloof alleen. Maar Luther is hier later op terug gekomen. Blijkbaar zit er meer achter. Ook wat deze brief van Jacobus betreft, is het goed niet teveel op onze eerste indruk af te gaan. Laten we luisteren wat er werkelijk gezegd wordt. Wat is het nut, mijn broeder en zusters, als iemand zegt geloof te hebben en hij heeft geen werken? Zal het geloof hem bevrijden? Geloven doet men metterdaad, dat is de boodschap van Jacobus. Het is goed om er eerst achter te komen wat precies het probleem is van Jacobus. Jacobus spreekt niet zozeer vanuit de tegenstelling geloofwerk, want die zijn één volgens Jacobus. Daar spreekt het gehele gedeelte over dat we gelezen hebben over. Jacobus geeft aan dat de ware tegenstelling niet is geloof en werk, maar levend of dood geloof. Straalt het nog iets uit, houdt het nog wat in, of verkeert het in een doofpot? Dat is de tegenstelling van Jacobus. Ook al zeggen we nog zo vaak: Zie onze Heiland, dan is het nog niet gezegd dat we op de bodem staan van Gods Woord. Is het levend naar buiten toe? Hij licht het toe met een sprekend voorbeeld: Als een broeder of zuster nauwelijks kleren heeft en elke dag eten tekort komt, en een van u zegt dan: Het ga je goed! Kleed je warm en eet smakelijk! zonder de ander te voorzien van de eerste levensbehoeften wat heeft dat voor zin? Zo is het ook met geloof: als het zich niet daadwerkelijk bewijst, is het dood. Als wij belijden ik geloof in God en het bewijst zich niet in daden, dan mag dit praktisch atheïsme heten. Het geloof is in zichzelf dood. De God waarover wij praten is net zo afwezig als wij bij onze medemens. We praten over warmte en ze rillen van de kou en komen om van de honger. En het mooiste van alles is nog, aldus Jacobus, dat u uw toespraak begint met het woord van Jezus Gaat in vrede Maar Jezus zei deze woorden nadat hij genezen had, nadat hij welgedaan had. Geloven houdt werken in, dat mag nu wel duidelijk zijn. Maar toch willen we op de relatie geloof en werk nog wat dieper ingaan. Wat zijn dit voor werken? Wat zijn dit voor daden? Want al die kritiek op de website en de geloofsbelijdenis uit het begin van de preek en op de brief van Jakobus komt natuurlijk niet zomaar it de lucht vallen. Paulus leert ons namelijk in zijn brief aan de Romeinen dat de rechtvaardige uit geloof zal leven. En dat dit geloof ons wordt gegeven en wordt opgewekt door God zelf. Dit is in feite genade om niets. Niet ons goede daden tellen, maar hetgeen je krijgt uit de hand van God. En dit is in tegenspraak met wat Jakobus zegt: Gij ziet dat de mens gerechtvaardigd wordt uit werken en niet slechts uit geloof. Maar de tegenspraak met Paulus lijkt groter dan zo op het eerst gezicht lijkt: Een mens wordt gerechtvaardigd, schrijft ook Jakobus. Een mens wordt gerechtvaardigd en rechtvaardigt zich dus niet zelf. Ook bij Jacobus staat de gave voorop. Wat dit aangaat spreekt hij Paulus niet tegen. Hij legt alleen een ander accent. 3

4 De gave bestaat bij hem uit werken. Uit levend geloof. Maar wat zijn dit dan voor werken waar Jacobus het over heeft. Jacobus bedoelt werken waar je zelf niet bij nadenkt. Hij bedoelt niet de werken waarbij je in je zelf zegt: ja, wat die ik het goed, ik verricht nu een goede daad, kijk nu eens naar mij. Daarin staan we zelf centraal en gaat het niet meer om degene voor wie we het doen. We denken in die werken ook niet na over ons geloof. Want dan gaat het als volgt: dit moet ik doen voor God en al gauw wordt het geploeter en voelen we ons schuldig. De werken die in het geloof geschieden, daarbij denk je nergens aan. De lamp komt toch niet om onder de korenmaat of onder het bed gezet te worden. De lamp, het licht is ons geschonken. God vraagt alleen om deze niet te verbergen. Het is niet zo dat wij zelf het licht creëren door onze werken. We zijn zo verbaasd over het geschonken licht dat we niet anders kunnen dan deze boven op de korenmaat zetten en onder het bed vandaan halen. (Marcus 4: 21-23) Dan staan we op de bodem van Gods woord. Werken waarbij we teveel nadenken lopen vast in vermoeidheid. Het zijn werken onder de wet zegt de apostel Paulus. Daar loop je mee vast in wetticisme. Geloofswerken gaan als vanzelf zoals een dans op ritmische muziek. Op de muziek van het geloof begin je als vanzelf dingen te doen, omdat we weten waar onze God zich bevindt. Bij de mens die het nodig hebben. Dat zijn de werken waar Jacobus het over heeft. De dans op goede muziek. Is het niet te vergelijken met Abraham die op weg ging. Ga uit uw land, en uit uw maagschap en uit uw vaderhuis naar het land dat ik uw wijzen zal. Toen ging Abraham,..Er staat niets tussen in: geen overweging van wat moet ik doen, of waar kom ik uit geen gedachten voor wie doe ik het. Van Abraham wordt niet gezegd at Hij veel werken had ook niet dat hij een gelovige was. Ja één keer in Genesis 15. Pas veel later, in het Nieuwe Testament wordt hij vader van de gelovigen genoemd. Het was gebleken in zijn werken. Geloven in God bewerkt dus ook geloof in jezelf, omdat de daden als vanzelf gaan. Geloven in God bewerkt dus geloven in jezelf, omdat het zelf ook op de juiste hoogte wordt gezet. Niet te hoog. Wie te hoog staat, zie toe dat hij niet valle. Keizer Nero geloofde in zichzelf. Hitler geloofde heilig in zichzelf. De wereld zou er een stuk op vooruit gaan als sommige mensen eens wat minder in zichzelf zouden geloven. De schrijver Charles Bukowski zei het al: Het probleem met deze wereld is dat de slimme mensen constant twijfelen, terwijl de domme mensen blaken van het zelfvertrouwen. Geloven en werken ervaren als gave. Zo leven en geloven zeggen de apostelen Paulus en Jakobus. AMEN. 4

5 Liturgie: Lied 976 Psalm 92: 1,2 en 7 Lied 154: 1,2,3,,4,5 en 10 Lied 981a Lied 803:1 Lied 803: 2 en 3 Lied 313: 1 en 5 Lied 345 Lied 802: 1,2,5 en 6 5