Elia op de berg Horeb

Transcriptie

1 C.H. Mackintosh Elia op de berg Horeb 1 Koningen 19 Veel gelovigen ondervinden gedurende hun leven telkens wisselende omstandigheden, net zoals de mensen die met schepen de zee bevoeren, die handel dreven op de grote wateren. Van hen wordt gezegd: zij rezen ten hemel, zonken neer in de waterdiepten, hun ziel verging van ellende (Ps. 107:23-26). Soms zijn ze op de berg, soms in het dal. Soms liggen ze in de zon, soms worden ze getroffen door stormvlagen. Het lijkt wel of niemand de voor de gelovige uitgezette wedloop kan lopen zonder oneffenheden op het pad tegen te komen. De weg door de woestijn is geen gebaande weg. Op zich is dat goed, want ieder weldenkend mens wil liever een ruw dan een glibberig pad. De Heer kent de noodzaak van geloofsoefeningen, opdat we beter geoefend en geschikt zijn voor de plaats die we moeten innemen. Dit is een ernstige les: Wie een oor heeft, laat hij horen. De mensen van de wereld worden hoe langer hoe zorgelozer ten aanzien van de belangen van de goddelijke waarheid. Christus en Belial zijn voor hen gelijk, zolang de raderen van de grote machine van het nuttigheidsdenken maar niet gehinderd worden. Uw principes moet u maar voor u houden. Mensen met de meest tegenstrijdige uitgangspunten kunnen zich verenigen en hun principes verborgen houden. Ze verdedigen vol elan de geest van wereldsgezindheid. Dat is de geest van de eeuw. Het enige dat nog ontbreekt, is dat de geest van de valse profetie de mensen verder leidt op de dwaalweg die zij openlijk hebben ingeslagen. Het is echter wel een pad dat eindigt in de eeuwige duisternis. Een ernstige gedachte: Wie een oor heeft, laat hij horen. Elia op de berg Horeb 1

2 Toen Achab aan Izebel verhaalde alles wat Elia gedaan had, en hoe hij al de profeten met het zwaard gedood had, zond Izebel een bode tot Elia (vs. 1). Elia schrok hiervan; hij leek verpletterd te zijn door de boodschap die hij kreeg. Achab had alles wat er was gebeurd op de Karmel aan Izebel verteld, maar hij had er niet voldoende belang bij om een standpunt in te nemen. Zelfs nu ontbrak het hem aan geestelijke kracht. De overvloedige regen scheen voor hem een gevolg te zijn van de dood van de profeten, daarom kon hij rustig toekijken bij hun dood. Wat gaf Achab nu om Baäl of Jahweh? Als de koning en zijn gevolg maar genoeg te eten en te drinken hadden, dan waren andere kwesties over waarheid en godsdienst niet belangrijk. Deze leiders waren ellendig, verdwaasd en genotziek, kinderen van de wereld. Hun gevoelens kwamen overeen met het gezegde: Laten wij eten en drinken, want morgen sterven wij. Denk aan Achab en aan zijn verschrikkelijke einde. Het einde van eten en drinken. Hoe? De honden likten zijn bloed! En wat zijn ziel betreft, dat zal de eeuwigheid openbaren. Maar bij Izebel ontbrak het niet aan belangstelling of geestkracht. Voor haar was het doden van haar priesters van het hoogste belang en zij besloot ferm op te treden. Ze zond een bode tot Elia, die zei: Zo mogen de goden doen, ja nog erger, indien ik morgen om deze tijd uw ziel niet gelijk zal maken aan de ziel van een van hen (vs. 2). Nu moest Elia de storm van de vervolging ondergaan. Op de Karmel hield hij stand tegenover al de profeten van Baäl. Zijn loopbaan was tot dan toe een triomftocht geweest, als gevolg van de gemeenschap met God. Maar nu leek de zon te dalen en de horizon donker te worden. Toen Elia de boodschap had vernomen, maakte hij zich gereed en ging weg om zijn leven te redden; en gekomen tot Berseba, dat tot Juda behoort, liet hij zijn knecht daar achter. Zelf echter trok hij een dagreis ver de woestijn in, ging zitten onder een bremstruik en begeerde te mogen sterven, en zei: Het is genoeg! Neem nu Here, mijn leven, want ik ben niet beter dan mijn vaderen (vs. 3-4). De geest van Elia bezweek. Hij zag alles door de donkere wolk die hem omringde. Zijn werk leek in zijn ogen niets meer waard, alles scheen voor niets te zijn geweest. Hij wilde alleen nog maar gaan rusten en sterven. Zijn geest, die werd gekweld door de vrees dat alle inspanning vruchteloos was geweest, verlangde naar rust. In dit alles zien we ook ongeduld en ongeloof. Elia wilde niet heengaan, toen hij op de Karmel stond. Daar leek alles triomfantelijk, daar bereikte hij iets. Hij scheen daar succes te hebben en dacht niet aan de dood. Maar God wilde Zijn dienstknecht niet slechts tonen wat hij moest doen, maar ook wat hij moest lijden. Het eerste willen we wel, naar het andere verlangen we niet zo. Toch wordt de Heer evengoed verheerlijkt door een geduldig gedragen lijden als door een actieve dienst. De genade die zichtbaar wordt in het lijden is even welriekend Elia op de berg Horeb 2

3 als de vrucht van onze arbeid. Dit had Elia moeten bedenken. Maar het hart kan niet goed luisteren, als het somber en moedeloos is. Er zijn maar weinig dienstknechten van de Heer die niet op een zeker moment ernaar verlangen het harnas af te mogen leggen en te stoppen met de strijd. Dat gebeurt meestal op momenten dat ons werk en ons getuigenis vruchteloos lijken te zijn, en we geneigd zijn naar onszelf te kijken en naar allerlei belemmeringen. Toch moeten we op de tijd van God wachten en tot op dat ogenblik onze weg geduldig en trouw vervolgen. Er is een groot verschil tussen het verlangen verlost te zijn van beproeving en zorgen, en het verlangen thuis te komen in het Vaderhuis. De gedachte aan rust is heel aantrekkelijk voor de actieve dienstknecht. Het is prettig te denken aan de tijd, waarin onze genadige God elke traan van de ogen zal afwissen. Het is goed te denken aan de groene weiden en de levende wateren, waarheen het Lam Zijn kudde zal leiden in de komende heerlijkheid. Kortom, dit vooruitzicht voor het geloofsoog is heel opwekkend. Toch hebben wij niet het recht om te zeggen: Heer, neem nu mijn leven. Alleen iemand die ongeduldig is, kan zoiets zeggen. De woorden van Paulus in Filippenzen 1:23-25 klinken totaal anders: (...) maar ik word van beide kanten gedrongen: ik verlang ernaar heen te gaan en met Christus te zijn, want dit is verreweg het beste; maar in het vlees te blijven is nodiger ter wille van u. En in dit vertrouwen weet ik dat ik zal blijven en bij u allen zal blijven tot uw bevordering en blijdschap van het geloof. Deze woorden ademen een echte christelijke geest. De dienstknecht van de gemeente moet het goede zoeken voor de gemeente, en niet zijn eigen voordeel. Als Paulus naar zichzelf had gekeken, had hij geen ogenblik langer op aarde willen blijven. Maar doordat hij naar de gemeente keek, wenste hij te blijven en voortdurend bij hen te zijn om hun vreugde en geloof te bevorderen. Dat had ook de wens van Elia moeten zijn. Hij had moeten blijven voor het nut van het volk, maar hij faalde daarin. Hij vluchtte de woestijn in, in ongeloof, en om zijn leven te redden. En daarna wenste hij dat zijn leven zou worden weggenomen, om op die manier te ontkomen aan de moeilijkheden die zijn positie met zich meebracht. Hieruit moeten wij een les trekken. Het ongeloof berooft ons van ons getuigenis en onze dienst. Zolang Elia door het geloof wandelde, had hij een plaats als Gods getuige en dienstknecht. Maar toen zijn geloof faalde, verloor hij die en vluchtte hij de woestijn in. Ongeloof maakt ons ongeschikt voor de dienst en nutteloos. We kunnen alleen iets voor God doen in de kracht van het geloof. In een tijd dat velen het opgeven en een stap opzij doen, Elia op de berg Horeb 3

4 is het nodig dit in herinnering te brengen. De conclusie is: als iemand een bepaald standpunt loslaat, gebeurt dit omdat hij door ongeloof hiertoe wordt gebracht. Vandaag de dag zien we velen, die bewust de waarheid van de tegenwoordigheid van de Heilige Geest in de gemeente hebben aangenomen, toch anders handelen. Als deze waarheid werkelijk wordt begrepen en wordt vastgehouden, bevrijdt ze ons van alle menselijk gezag in geloofszaken. Het brengt christenen uit de systemen die dit menselijk gezag wel erkennen en verdedigen. Als de Heilige Geest in de Gemeente regeert, heeft de mens geen recht om tussenbeide te komen. Dan heeft de mens geen recht om ceremoniën te verordenen en in te stellen. Als hij dat doet, bemoeit hij zich op aanmatigende wijze met het goddelijk recht. Als iemand deze belangrijke waarheid oprecht gelooft, zal dit zijn gedrag zo beïnvloeden dat hij zich genoodzaakt voelt te getuigen tegen elk menselijk systeem dat die waarheid praktisch loochent. Hij zal zich hiervan afzonderen. Het is geen kwestie van: bij wie zal ik mij voegen? Nee, dat is een andere overweging. Voorop staat de opdracht: houd op kwaad te doen. Pas dan volgt: leer goed te doen (Jes. 1:16). Maar velen die eenmaal beleden dat ze de waarheid kenden en ernaar handelden, hebben sindsdien het vertrouwen erin verloren. Ze zijn teruggegaan naar de systemen waaruit ze waren weggegaan. Net zoals Elia voelen ze zich niet voldaan. De gevolgen waarop zij hoopten, hebben ze niet gekregen. Daarom hebben ze het toneel verlaten. Mogelijk hebben ze bij zichzelf gedacht: Het is genoeg. Velen die eens hoge en dierbare verwachtingen koesterden van de gemeente, zijn teleurgesteld. Zij die beleden de waarheid van de tegenwoordigheid van de Heilige Geest in de gemeente te kennen, en andere hiermee verbonden waarheden, hebben gefaald. Zij zeiden te handelen overeenkomstig die waarheden, maar hebben een verootmoedigende openbaring van het eigen ik laten zien. De vijand heeft gebruik hiervan gemaakt om schade toe te brengen, om de harten te ontmoedigen van hen die getuigen van Christus wilden zijn. Toen ze het falen zagen van het gemeenschappelijke getuigenis, hebben ze het prijsgegeven. Maar het was ongeloof, dat Elia liet vluchten in de woestijn. En het is ongeloof dat iemand het getuigenis doet verlaten, dat de waarheid van de tegenwoordigheid van de Heilige Geest in de gemeente hem had gegeven. Dit toont dat niet God en Zijn eeuwige waarheid zijn aandacht had, maar de mens en diens omstandigheden. Als Gods waarheid de basis is van ons handelen, zullen wij niet van gedachten veranderen door menselijk falen en ongedurigheid. De mens kan en zal falen in zijn pogingen om de waarheid van God te bewaren. Maar zal het Elia op de berg Horeb 4

5 menselijk falen de waarheid van God van zijn kracht beroven? Volstrekt niet! Maar God zij waarachtig en ieder mens leugenachtig (Rom. 3:4). Als zij die belijden de eenheid van de gemeente vast te houden, zichzelf in partijen verdelen? Als zij die de tegenwoordigheid van de Heilige Geest in de gemeente belijden in regering en dienst, praktisch gezien toch leunen op menselijk gezag? Als zij die belijden uit te zien naar de persoonlijke verschijning en regering van de Zoon des mensen, vol vuur de dingen van de wereld najagen? Al dit falen kan de hemelse beginselen niet krachteloos maken. Zeker niet, de waarheid zal de waarheid blijven tot aan het einde. God zal God blijven, hoewel de mens misschien wel duizend maal onvolmaakter zal blijken te zijn dan men denkt. In plaats van het in wanhoop loslaten van het goede gebruik van de waarheid, omdat sommigen hebben gefaald, zouden we liever de waarheid moeten vasthouden. Het is onze enige kracht te midden van algemeen verval en schipbreuk lijden. Als Elia de waarheid had vastgehouden, die hem vervulde toen hij op de Karmel stond, zou hij nooit onder een bremstruik hebben gelegen. Dan zou hij nooit hebben gezegd: Neem nu Here, mijn leven, want ik ben niet beter dan mijn vaderen (vs. 4). Maar de Heer komt Zijn arme, onder een bremstruik liggende dienstknecht vol genade tegemoet. Want Hij weet wat maaksel wij zijn, gedachtig zijnde dat wij stof zijn (Ps. 103:14). In plaats dat Hij het verzoek van Zijn gekwelde en teleurgestelde dienstknecht inwilligt, wil Hij hem voedsel laten eten en kracht schenken voor de reis. Dit is niet de wet voor de mens (2 Sam. 7:19), het is alleen de genade van God. Zijn wegen en gedachten zijn hoger dan de onze. Wij mensen behandelen onze naaste vaak hard en houden weinig rekening met hem. Wij gebruiken vaak een strenge maatstaf, maar God niet. Hij handelt met medelijden en grote tederheid. Hij begreep Elia en dacht aan de plaats die hij kortgeleden had ingenomen voor Zijn naam en waarheid. Daarom kwam Hij hem tegemoet in deze toestand van neerslachtigheid. Daarop legde hij zich neer en sliep in onder een bremstruik. Doch zie, daar raakte een engel hem aan en zei tot hem: Sta op, eet. Toen hij rondzag, was daar, aan zijn hoofdeinde, een koek op gloeiende stenen gebakken en een kruik water. Hij at en dronk en legde zich weer neer. Doch wederom, ten tweeden male, raakte de engel des Heren hem aan, en zei: Sta op, eet, want de reis zou voor u te ver zijn. Toen stond hij op, at en dronk en ging door de kracht van die spijs veertig dagen en veertig nachten tot aan het gebergte Gods, Horeb (vs. 5-8). Elia op de berg Horeb 5

6 De Heer weet beter dan wij wat onze noden en behoeften zijn. Vol genade sterkt Hij ons naar Zijn kennis hiervan. De profeet ging slapen om zijn ellende te vergeten, maar de Heer sterkte en bemoedigde hem voor zijn verdere dienst. De discipelen in de hof Getsemane gaven zich ook over aan een diepe slaap. Ze waren blijkbaar overweldigd door verdriet, omdat de door hen gekoesterde hoop niet in vervulling leek te gaan. Maar hun geliefde Meester wilde hun lendenen omgorden en hun armen sterken voor de moeilijke gebeurtenissen die zij nog zouden meemaken. Elia werd versterkt door wat hij had gegeten en gedronken, en zo ging hij te voet op weg naar de berg Horeb. Ook hier zien we weer het treurige gedrag van een ongeduldige geest. Elia lijkt helemaal afstand van zijn dienst en getuigenis te hebben genomen. Als hij niet kan slapen onder een bremstruik, verbergt hij zich in een spelonk. Hij kwam daar bij een spelonk, waar hij overnachtte (vs. 9). Als iemand eenmaal is afgeweken van de plaats waarin het geloof hem zou hebben bewaard, weet men niet tot welke uitersten hij kan komen. Niets anders dan blijvend geloof in het Woord van God kan ons in onze dienst bewaren, omdat het geloof kracht geeft te wachten tot het einde. Het ongeloof kijkt alleen maar naar de omstandigheden, en zo zinkt men weg in volslagen moedeloosheid. Een gelovige moet erop rekenen dat hij beproevingen en teleurstellingen zal ontmoeten. Wij kunnen dromen van rust en voldoening over wat we doen op aarde, maar het blijft een droom. Elia had ongetwijfeld gerekend op een krachtige opwekking door zijn optreden. In plaats daarvan werd hij bedreigd. Maar hij had hierop voorbereid moeten zijn. De man die onverschrokken koning Achab en de profeten van Baäl had weerstaan, kon toch wel de negatieve boodschap van een vrouw verdragen? Maar nee, zijn geloof bezweek. En als iemands geloof bezwijkt, schrikt hij van zijn eigen schaduw. Als we denken aan de plek waar Elia nu op de berg Horeb stond, zouden we haast vragen: Is dat dezelfde man die zo resoluut optrad op de berg Karmel? Op de Karmel nam hij bij zijn altaar van twaalf stenen een duidelijke positie in, zodat hij de God van Israël kon verdedigen tegenover zijn volksgenoten. Maar helaas, wat zijn wij machteloos zonder het eenvoudige vertrouwen in het woord van God. David kon de ene keer Goliat ontmoeten in de kracht van het geloof, en kort daarna zeggen: Op de een of andere dag zal ik toch nog door de hand van Saul omkomen (1 Sam. 27:1). Het geloof stijgt boven de omstandigheden uit en ziet op God. Het ongeloof verliest God uit het oog en ziet alleen de omstandigheden. Het ongeloof zegt: wij waren als sprinkhanen in onze eigen ogen en ook in hun ogen (Num. 13:33). Het geloof zegt: want wij zullen het zeker kunnen vermeesteren (Num. 13:30). Elia op de berg Horeb 6

7 Maar de HERE liet Zijn dienstknecht niet alleen in de spelonk. Hij volgde hem en probeerde hem terug te brengen op de plek die hij in ongeloof en ongeduld had verlaten. En zie, het woord des Heren kwam tot hem en Hij zei tot hem: Wat doet u hier, Elia? (vs. 9). Wat een terechtwijzing! Waarom begroef Elia zich als het ware in deze spelonk? Waarom had hij zijn openbare plaats als getuige verlaten? Het was vanwege de boodschap van Izebel, en ook omdat zijn dienst niet de erkenning kreeg die hij had verwacht. Hij verwachtte bemoediging in plaats van desinteresse en dreiging. Dat was de reden dat hij zich had teruggetrokken. De spelonk was een plek waar hij zich aan zijn gevoelens kon overgeven. Nu waren er vele dingen die de profeet pijn deden. Hij was uit de rustige omgeving van Sarepta gekomen. Hij had gestaan tegenover het hele volk, aangevoerd door Izebel en een menigte boze priesters en profeten. Hij had hen overwonnen door Gods genade. God had vuur van de hemel gezonden in antwoord op zijn gebed. Heel Israël leek zich te buigen voor de waarheid die hij had verkondigd. Al deze dingen moeten zijn verwachtingen hoog gespannen hebben. Maar na dit alles werd zijn leven bedreigd, en niemand stond hem bij. Hij was omringd door een dikke wolk. Hij verliet het slagveld en verborg zich in een spelonk. Het is gemakkelijker iemand te bekritiseren dan zelf goed te handelen, en daarom moeten de daden van een dienstknecht als Elia heel voorzichtig worden beoordeeld. Hoewel we niet te snel moeten oordelen, kunnen we wel lering trekken en de waarschuwingen uit dit deel van de geschiedenis van Elia ter harte nemen. Het is een les die we heel goed kunnen gebruiken. Wat doet u hier, Elia? Deze vraag zou misschien ook wel aan iemand van ons kunnen worden gesteld, wanneer wij in ongeduld of ongeloof onze eigen positie verlaten onder de broeders en gaan slapen onder een bremstruik of onszelf verbergen in een spelonk. Er zijn broeders die vroeger krachtige verdedigers waren van de beginselen die verband houden met de eenheid en de eredienst van het volk van God, maar die nu in slaap zijn gevallen of in een spelonk verborgen zitten. Dat wil zeggen, ze doen niets meer voor de bevordering van de waarheden die ze eens verdedigden. Dat is een trieste zaak. Tot hen zou met bijzondere kracht moeten worden gezegd: Wat doet u hier? Want wat Elia deed, was niet onschadelijk; hij klaagde zijn broeders aan. Het was beter geweest nooit belangrijke waarheden te hebben verdedigd, dan zichzelf daarna weer te onttrekken. De aandacht vestigen op belangrijke principes van de waarheid, en ze dan weer los te laten is een kwalijke zaak. Maar is iemand onwetend, hij zij onwetend (1 Kor. 14:38). We kunnen medelijden hebben met onwetenden en hen proberen te onderwijzen. Maar zij die de waarheid hebben beleden en die later hebben losgelaten, verdienen geen medelijden en ze zijn ook Elia op de berg Horeb 7

8 geen onderwijs meer waard. Maar niet alleen ongeloof en teleurstelling ten aanzien van bepaalde waarheden drijven mensen in een ongelukkig isolement. Het schijnbare falen in de dienst heeft hetzelfde gevolg. Dit was misschien wat Elia bewoog. De overwinning op de Karmel had hem een bepaalde overmoed gegeven over het gevolg van zijn werk. En hij was totaal niet voorbereid op het treurige tegenovergestelde resultaat. Het enige geneesmiddel in beide gevallen: (1) ongeloof in belangrijke waarheden, en (2) teleurstellingen in onze dienst, is het oog eenvoudig en standvastig op Jezus gevestigd te houden. Bijvoorbeeld: wij belijden twee grote, belangrijke waarheden: de eenheid van Gods gemeente; en de blijvende tegenwoordigheid van de Heilige Geest in de gemeente. Als wij deze dingen belijden, maar falen in de verwerkelijking ervan, zullen we ons dan ervan afkeren en met zoveel woorden zeggen: Er bestaat geen eenheid, en er is geen blijvende aanwezigheid van de Heilige Geest? Dan zouden we de waarheid van God afhankelijk maken van de trouw van mensen, en dat kan niet. Laten wij het kostbare Woord van God lezen en de gemeente bezien als het lichaam van Christus, en ieder lid daarvan als opgeschreven in Gods boek. En als we Jezus zien aan Gods rechterhand in de heerlijkheid, zien we de blijvende basis van de tegenwoordigheid van de Heilige Geest in de gemeente. Laten we God danken voor de duurzaamheid van dit alles. Want de genadegaven en de roeping van God zijn onberouwelijk (Rom. 11:29). En als iemand beproefd wordt in zijn werk, als de vijand zijn dienst door verdriet of teleurstelling onmogelijk probeert te maken, laat hij het oog dan eenvoudig op Jezus richten. Hoe uitzichtloos de dingen ook lijken, laat de dienstknecht bedenken dat het einde nabij is en dat de Heer een vol loon zal geven aan allen die Hem uit liefde hebben gediend. We moeten er echter voor waken dat onze dienst of de vruchten ervan niet tussen onszelf en Christus in komen te staan. Dat is een groot gevaar. Iemand kan met oprechte toewijding voor de Meester beginnen, maar later door het bedrog van de vijand en de zwakheid van zijn hart, zijn eigen dienst belangrijker gaan vinden dan de Persoon van Christus. Als Elia de God van Israël meer voor ogen had gehouden, dan zou hij zijn werk niet zo wanhopig hebben beëindigd. Elia op de berg Horeb 8

9 De ware geestelijke toestand van Elia vinden wij in zijn antwoord op de goddelijke vraag: Ik heb zeer geijverd voor de HERE, de God der heerscharen, want de Israëlieten hebben Uw verbond verlaten, Uw altaren omvergehaald en Uw profeten met het zwaard gedood, zodat ik alleen ben overgebleven, en zij trachten mij het leven te benemen (vs. 14). Wat een groot verschil met wat hij had gezegd op de Karmel! Daar verdedigde hij God, hier verdedigde hij zichzelf. Daar probeerde hij zijn broeders te bekeren en hun de waarheid van God voor te stellen. Hier beschuldigt hij hen en somt hun zonden op voor God: 1. Het verbond verlaten, dat is de basis van al het andere. 2. Uw altaren omvergehaald, dat is het logische gevolg van het eerste. 3. Uw profeten gedood, dat is het resultaat. Het verlaten van Zijn dienst eindigt met het doden van Zijn profeten. Deze volgorde is wel te begrijpen. Maar Elia zegt: Ik heb zeer geijverd, en zij hebben Uw verbond verlaten. Hij zag zichzelf als de enige die iets voor God had gedaan. Ik alleen ben overgebleven, en zij trachten mij het leven te benemen. Als iemand zijn dienst en zijn getuigenis loslaat, gaat hij zichzelf prijzen en zijn broeders beschuldigen. Hij roemt zijn eigen trouw, en benadrukt het falen van de anderen. Voor iedereen die zich zo apart plaatst, geldt dezelfde vraag: Wat doet u hier? Wie een oor heeft, laat hij horen. Elia werd opgeroepen uit zijn isolement te komen: Treed naar buiten en ga op de berg staan voor het aangezicht des HEREN. En zie, toen de HERE juist zou voorbijgaan, was er een geweldige en sterke wind, die bergen verscheurde en rotsen verbrijzelde, die voor de HERE uitging. In de wind was de HERE niet. En na de wind een aardbeving. In de aardbeving was de HERE niet. En na de aardbeving een vuur. In het vuur was de HERE niet. En na het vuur het suizen van een zachte koelte (of: een zachte stilte) (vs ). God wilde Zijn dienstknecht leren dat Hij niet beperkt was tot één enkele dienaar om Zijn plan uit te voeren. De wind, de aardbeving en het vuur bereikten het doel niet. Maar door hun aanwezigheid baanden zij de weg voor het laatste en schijnbaar het zwakste middel, de zachte stem. Elia moest dus tevreden zijn om slechts één van de vele dienaars te zijn. Hij moest niet denken dat hij alleen al het werk moest doen. Zoals hij gekomen was met het geweld van de sterke wind, meende hij elke hindernis te hebben opgeruimd en het volk te hebben teruggebracht tot de trouw aan God. Hoe slecht kennen wij onze eigen onbelangrijkheid! Zelfs de grootste, meest begaafde en verheven dienstknecht is maar een steen in het gebouw, een schroefje in de machine. Als Elia op de berg Horeb 9

10 hij denkt dat hij het enige instrument is, vergist hij zich. Paulus zegt: Ik heb geplant, Apollos heeft begoten, maar God heeft de groei gegeven (1 Kor. 3:6). God beperkte zich niet tot Elia, Hij had meer pijlen op Zijn boog. Het is het alleenrecht van God om Zich te laten horen, ook al spreekt Hij met zachte stem. Zodra Elia dit hoorde, omwond hij zijn gelaat met zijn mantel, ging naar buiten en bleef in de ingang van de spelonk staan (vs. 13). Vóór de Heer staan we precies op de juiste plaats. De hoge gedachten over onszelf verdwijnen in Zijn tegenwoordigheid. Dan bedekken wij ons gezicht en verbergen wij onszelf. Mozes nu begon zeer te beven en durfde het niet te onderzoeken (Hand. 7:32). Daarom verfoei ik mij, en heb berouw in stof en as (Job 42:6). Zo reageert iedereen die zichzelf in het licht van God ziet. De Heer erkent elke dienst die voor Hem wordt gedaan, maar zodra de dienstknecht zijn eigen dienst centraal stelt, zal de Heer hem leren dat Hij hem niet langer nodig heeft. Elia hoort nu de namen van zijn opvolgers in het arbeidsveld. Daarop zei de Here tot hem: Keer op uw schreden terug, naar de woestijn van Damascus, en als u daar gekomen bent, dan zult u Hazaël zalven tot koning over Aram. Voorts zult u Jehu, de zoon van Nimsi, zalven tot koning over Israël; en Elisa, de zoon van Safat, uit Abel-mechola, zult u zalven tot profeet in uw plaats. Wie dan aan het zwaard van Hazaël ontkomt, hem zal Jehu doden; en wie aan het zwaard van Jehu ontkomt, hem zal Elisa doden. Maar Ik zal in Israël zevenduizend overlaten, alle knieën die zich niet gebogen hebben voor de Baäl, en elke mond die hem niet gekust heeft (vs ). Vooral dat laatste zal de ogen van Elia geopend hebben. Zevenduizend namen, en hij meende alleen te zijn! Na hem kwamen andere dienstknechten: Hazaël, Jehu en Elisa. En zoals de zachte stem Elia uit de spelonk had gehaald, zou Elisa's dienst in genade voldoende zijn om de zevenduizend uit hun schuilhoeken te halen. Wat een belangrijke les voor Elia. Hij was de berg Horeb opgeklommen vol gedachten over zichzelf. Hij stond daar met de gedachte dat hij de enige getuige voor God was. Hij ging naar beneden in het vernederende maar heilzame besef, dat hij maar één van de zevenduizend was. Niemand kan onderwijzen zoals God. Hij had Elia zijn eigen onbelangrijkheid laten zien. Elia ging tevreden en volgzaam de berg af. Zijn klachten en beschuldigingen heeft hij losgelaten. Hij werpt stilzwijgend, gehoorzaam en gewillig zijn profetenmantel over de schouders van Elisa. Elia op de berg Horeb 10

11 Nadat hij heeft gehoord over de zevenduizend, is het stilzwijgen van de profeet leerzaam en merkwaardig. Elia had een les geleerd die hij op de Karmel, in Sarepta of bij de beek Kerit niet kon leren. Toch had hij daar ook veel van God en Zijn waarheid geleerd. Maar nu kende hij zijn eigen geringheid, en als gevolg daarvan gaf hij zijn plaats aan een ander. Hierdoor zei hij als het ware: Wat heb ik nu eigenlijk kunnen doen? Het was de veroordeling van zijn 'eigen ik', toen hij leerde dat hij slechts één van de velen was. Hij brengt nog een boodschap aan Achab in de wijngaard van Nabot. Hij brengt ook een boodschap aan Achazja in zijn ziekenkamer. En dan neemt hij afscheid van de aarde. Het werk dat door hem was begonnen, werd door anderen voltooid. Later zien we Johannes de Doper, die zoals we weten in de geest en de kracht van Elia was gekomen. Hij moest ook tevreden zijn met het feit dat hij slechts de voorloper was, en zichzelf leren wegcijferen. Laten wij allen deze nederige, zelfverloochenende gezindheid tonen. Dit brengt ons ertoe om het werk te doen en niets van onszelf te denken. En als we zien dat het werk door een ander wordt voortgezet, kunnen we ons daarover verheugen. Johannes moest dat ook leren, en hij moest accepteren dat zijn schitterende loopbaan eindigde in de gevangenis. Hij vond dat ook vreemd: Bent U Degene die zou komen, of moeten wij een ander verwachten? (Matt. 11:3). Ik heb de Messias aangekondigd, en nu ben ik verlaten en zit hier in de gevangenis van Herodes. Maar hij had toch ook gezegd: Hij moet meer, maar ik minder worden (Joh. 3:30)? Maar misschien had hij niet op deze afloop gerekend! Gods gedachten zijn anders dan die van de mens. Johannes had de Zoon van God aangekondigd, en nu moest hij onthoofd worden vanwege de kwade wil van een vrouw en de eed van een goddeloze tiran. Elia was een hemels mens geweest, een hemelse boodschapper. Hij had goddelijke waarheden gesproken. God had zijn werk overvloedig geëerd. Maar zodra hij iets van zichzelf ging denken en zei: Ik heb zeer geijverd en ik ben alleen overgebleven, leerde de HERE hem zijn fout in te zien. En Hij beval hem zijn opvolger aan te wijzen. Laten wij uit dit alles leren nederig te zijn in onze dienst, wat die ook is. Laten we onszelf niet verbeelden iets te zijn en ons werk niet gaan prijzen, alsof wij iets groots hadden verricht. Zelfs als onze dienst onvruchtbaar zou zijn en wijzelf veracht en verworpen zouden worden, dan mogen we toch vooruit zien naar het einde, wanneer alles openbaar gemaakt zal worden. Elia op de berg Horeb 11

12 Dat deed onze Meester. Hij hield Zijn oog gericht op de vreugde die voor Hem lag. Hij heeft het kruis verdragen en de schande veracht. Hij lette niet op wat de mensen zeiden, toen Hij aan hen voorbijging. Hij klaagde ook niet, uitte geen beschuldigingen tegen hen die Hem verwierpen, verachtten en kruisigden. Nee, toen Hij stierf waren Zijn woorden: Vader, vergeef hun. Gezegende Meester, geef ons meer van Uw zachtmoedige, genadige en vergevende liefde. Laten wij meer op U gaan lijken en in Uw voetstappen treden in deze trieste wereld. Oude Sporen 2015 Elia op de berg Horeb 12