Professioneel Statuut

Transcriptie

1 Professioneel Statuut

2 Professionals, in het bijzonder de medische, hebben op grond van wet en regelgeving in Nederland een autonome professionele verantwoordelijkheid. In dit statuut is de persoonlijke niet overdraagbare verantwoordelijkheid jegens de GGZ patiënten van de Hezenberg van autonome (medische) professionals geregeld en het regiebehandelaarschap als nieuwe verantwoordelijkheidsverdeling geïntegreerd. INHOUDSOPGAVE Pagina: 1. Inleiding en leeswijzer van het professioneel statuut 3 2. Bestuurlijke verantwoordelijkheid 4 3. Organisatorische en professionele verantwoordelijkheid Management en Leiding geven Behandel-/zorgbeleid van de Hezenberg versus professionele autonomie Juridisch kader en aansprakelijkheid 6 4. Begrippen kader 8 5. Bevoegdheden en bekwaamheden Titelbescherming of niet? Voorbehouden en risicovolle handelingen Bevoegd en bekwaam Behandelverantwoordelijkheid en hoofdbehandelaar De verdeling van taken en bevoegdheden tussen de verschillende disciplines Het stellen van de diagnose Indicatiestelling voor behandeling Vaststellen van het behandelplan Voorschrijven van medicatie BOPZ verantwoordelijkheden 16 2

3 1. Inleiding en leeswijzer van het professioneel statuut Met ingang van 2010 is de Hezenberg een erkende GGZ behandelorganisatie met klinische capaciteit. De Hezenberg transformeerde naar een professionele werkgemeenschap. Dat verandert echter niets aan de noodzaak om een professioneel statuut met elkaar vast te leggen. Professionals hebben een bijzondere positie, met name de regiebehandelaren. Zij hebben een persoonlijke (autonome) niet overdraagbare verantwoordelijkheid jegens gasten. Daarnaast zijn er andere behandelaren in de Hezenberg die invloed uitoefenen op de behandelomgeving en de wijze waarop zorg wordt verleend. Ook ontvangen professionals leiding en aanwijzingen. Verder hebben ze te maken met de omstandigheden binnen de Hezenberg, met name die onder verantwoordelijkheid van de bestuurder als adequaat voor verblijf en de behandeling worden aangemerkt, zoals de toegestane formatie. Bovendien wordt in de Hezenberg in de meeste gevallen door meer dan één behandelaar zorg en behandeling verleend, in het multidisciplinaire behandelteam. Zorg en behandelbeleid wordt georganiseerd in multidisciplinair overleg en in afstemming met en mede door andere zorgverleners dan de behandelaar uitgevoerd. Echter als het om (behandel)verantwoordelijkheid gaat, dan kan niet het team aangesproken worden. Professionals zijn te allen tijde conform relevante voorschriften individueel verantwoordelijk te houden. In toenemende mate worden professionals ook daadwerkelijk individueel aangesproken. Deze autonomie in combinatie met afhankelijkheid vraagt om een nadere uitwerking voor de (medische) professionals, bestuurder en in en externe collegae, zodat ieder vanuit het eigen verantwoordelijkheidskader de juiste wegen kan bewandelen en het duidelijk is dat professionals legitiem handelen en daar ook op aangesproken zullen worden, wanneer zij dat niet doen. Dit statuut legt uit binnen welke kaders het handelen van professionals zich beweegt. De teksten zijn geschreven binnen de kaders van Wet en regelgeving, de bekwaamheidsprofielen van professionals en het beleid binnen de Stichting De Hezenberg. Wat dit laatste punt betreft is beleid niet alleen wat is vastgelegd. Ook het ongeschreven beleid telt. Bij de Hezenberg is de basis hiervoor dat zorgverleners zich ten dienste stellen van de gasten en naar hun beste weten en kunnen niet rusten voordat de zorg in orde is. Dit is de tweede versie van het Professioneel Statuut voor de professionals van de Hezenberg vanwege de invoering van de regiebehandelaar. Een professioneel statuut is een dynamisch document, dat meebeweegt met wet en regelgeving, de wijze waarop binnen de organisatie verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn belegd en de vragen die gasten en/of hun eerstelijnsprofessionals en/of verwijzers voor leggen. Achtereenvolgens worden beschreven de bestuurlijke verantwoordelijkheid (2), de organisatorische en professionele verantwoordelijkheid (3), het begrippenkader (4), bevoegdheden en bekwaamheden (5), behandelverantwoordelijkheid van de regiebehandelaar (6) en de verdeling van taken en bevoegdheden tussen de verschillende disciplines (7). 3

4 2. Bestuurlijke verantwoordelijkheid De bestuurder van de Hezenberg is verantwoordelijk voor het totale beleid en de gang van zaken binnen de organisatie. Dit betreft zowel de bedrijfsvoering en de patiëntenzorg als het scheppen van de condities hiervoor. De bestuurder handelt binnen de Zorgbrede Governance Code. Dit betekent dat de bestuurder: Zorg draagt voor: - Waarborgen van de rechten van de gast (patiënt). - Inzet van bevoegde en bekwame medewerkers. De organisatie zodanig inricht: - Dat verantwoorde zorg kan worden geboden en dat professionals hun verantwoordelijkheid kunnen nemen. Toezicht houdt op: - Goed hulpverlenerschap van medewerkers. - Naleving van richtlijnen, procedures en protocollen. De bestuurder draagt geen behandelverantwoordelijkheid voor een individuele patiënt, maar is wel verantwoordelijkheid voor de randvoorwaarden waarbinnen de zorg wordt uitgevoerd. De bestuurder blijft dus in alle gevallen eindverantwoordelijk voor de organisatie van de zorg als geheel, de bedrijfsmatige aspecten in het bijzonder en de voorwaarden waaronder patiëntenzorg wordt uitgevoerd. De eerste geneeskundige (EGK) wordt door de bestuurder benoemd. 4

5 3. Organisatorische en professionele verantwoordelijkheid In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de relatie tussen de bestuurder en de autonome professionele verantwoordelijkheid. De bestuurder is eindverantwoordelijk, maar behoort zich niet te mengen in behandelrelaties. Naast allerlei formele en organisatorische redenen is ook de praktische reden hiervoor dat de meeste bestuurders onvoldoende kennis hebben van al deze disciplines en expertises. Toch kunnen ze aansprakelijk worden gesteld en moeten ze zorgen dat aan de wettelijke verplichtingen wordt voldaan. 3.1 Bestuurder Leidinggevenden, ook leidinggevenden die arts zijn en regiebehandelaar, dragen geen behandelverantwoordelijkheid voor de individuele patiënten van de behandelaren waaraan zij leiding geven. Bij de GGZ van de Hezenberg is sprake van duaal management. Het behandelteam is samen met de bestuurder gezamenlijk verantwoordelijk voor de gasten van de Hezenberg. De EGK heeft als aandachtsgebied het behandelbeleid, de bestuurder is verantwoordelijk voor het zorgbeleid en alle organisatie en beheers aspecten. Het gaat hierbij om collegiale verantwoordelijkheden. De professionals zijn in de Hezenberg georganiseerd in het behandelteam. 3.2 Behandel-/zorg beleid van de Hezenberg versus professionele autonomie Een deel van de behandelaren heeft een eigen professionele autonomie. Zij behouden vanuit specifieke deskundigheid en beroepscodes een eigen verantwoordelijkheid (professionele standaard). Dit impliceert dat de betreffende professional er voor heeft gezorgd (verantwoording kan afleggen en kan bewijzen) dat er lidmaatschap is van een beroepsorganisatie en de kennis en bekwaamheden actueel en volgens vereisten in orde bevonden zijn 1. Professionals in dienstverband zijn aangesteld onder deze voorwaarde. Het verliezen van de registratie leidt, indien dit niet kan worden hersteld, onvermijdelijk tot het verbreken van het dienstverband of het terugplaatsen naar een assisterende functie zonder professionele autonomie. De GGZ is een werksoort, waar in multidisciplinair verband wordt gewerkt door zeer verschillend opgeleide (HBO-WO) professionals. Sommige beroepsgroepen hebben (nog) geen eenduidige beroepsorganisatie (b.v. creatief therapeuten). Voor deze professionals stelt de Hezenberg de eisen vast waar aan voldaan moet worden om binnen de Hezenberg als autonome beroepsbeoefenaar aangemerkt te kunnen worden. Dit zal worden vastgelegd in een aanhangsel van de arbeidsovereenkomst 2, waar ook dit professioneel statuut deel van uit maakt. Beroepsbeoefenaren krijgen de ruimte om vanuit hun eigen deskundigheid invulling te geven aan de professionele verantwoordelijkheid. Er wordt niet van hen geëist om in strijd met de professionele standaard te handelen. Hier staat tegenover dat de beroepsbeoefenaar hierover verantwoording dient af te leggen en bewijsvoering dient te leveren (b.v. door verwijzing naar evidence based practices). Ook wordt van de beroepsbeoefenaar een proactieve en constructieve bijdrage aan het 1. bij P&O wordt hier op toegezien via jaargesprekken en portfolio-registratie 2 In de bijlagen is een lijst opgenomen van eisen die aan de professionals zonder registratie bij een beroepsorganisatie worden gesteld 5

6 ontwikkelen van een verantwoord behandelbeleid gevraagd. Bij alle behandeling ontstaan dilemma s en moeten afwegingen worden gemaakt. Bij patiënten met chronische beperkingen en complexe problematiek is het vaak wikken en wegen en om de menselijk en medisch verantwoorde balans te bereiken. Er is geen eenduidig gelijk te behalen. Toch blijft de beroepsbeoefenaar persoonlijk verantwoordelijk voor de individuele behandeling. Tegelijkertijd worden binnen de GGZ regels en richtlijnen gesteld (b.v. voorschrijven van psychofarmaca), ook wordt er behandelbeleid afgesproken. Iedereen, dus ook de professionals, dienen zich hier aan te conformeren. Indien er een conflict ontstaat met de autonome beroepsuitoefening ten opzichte van één patiënt, dan moet er gemotiveerd melding worden gedaan in het dossier van deze patiënt. Bij de beroepsbeoefenaar die zich niet kan conformeren aan geldende regels en richtlijnen 3 berust de verantwoordelijkheid om in collegiaal overleg te zorgen voor de congruentie in het behandelbeleid. De Hezenberg beschouwt de onvermijdelijke verschillen van inzicht die door het multidisciplinair werken en het gunnen van professionele autonomie ontstaan, als gouden kansen om verbetering van behandelmethodieken en de best mogelijke zorg te ontwikkelen. Van beroepsbeoefenaren wordt gevraagd om in een open dialoog met patiënt en collegae dienend voor de zaak van de patiënt te werken. Ook wordt van hen gevraagd om te allen tijde een actieve bijdrage aan de ontwikkeling van het zorg - en behandelbeleid te geven. 3.3 Juridisch kader en aansprakelijkheid Zorgorganisaties en zorgverleners hebben de wettelijke verplichting om verantwoorde zorg te leveren. Deze verplichting is opgenomen in de Kwaliteitswet Zorginstellingen (art. 2) en de wet BIG (art. 40) en krijgt zijn weerslag in het kwaliteitsstatuut. Door de kwaliteitswet ligt de eindverantwoordelijkheid voor de kwaliteit van zorg bij de bestuurder. De kwaliteitswet eist dat de zorgorganisatie voorziet in adequate kwaliteitssystemen en procedures, maar laat in het midden aan welke eisen die moeten voldoen. Een professioneel statuut is één van de instrumenten om kwaliteit te organiseren. De individuele verantwoordelijkheid voor het leveren van goede zorg ligt bij de beroepsbeoefenaren. Bepalingen zijn terug te vinden in de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) (art , de zorg van een goede hulpverlener, in relatie tot de professionele standaard) en de wet BIG (art 3 en het tuchtrecht). Behandelaren werken dus primair onder de Wet Geneeskundige Behandel Overeenkomst (WGBO) en moeten betrouwbaar (doen wat je zegt) en transparant (zeggen wat je doet) zijn in de relatie met patiënten. Er moet zorgvuldig worden gehandeld. Elke behandelaar is verantwoordelijk voor het eigen aandeel in de behandeling en is hierop aanspreekbaar door de patiënt. Bij een eventuele procedure is het toetsingscriterium de zorgvuldigheid die onder de omstandigheden van het concrete geval van een redelijk en bekwaam handelend beroepsgenoot mag worden verwacht. Het zogenaamde goed hulpverlenerschap conform de WGBO. Alle behandelaren kunnen individueel worden aangesproken met klachtrecht en het burgerlijk recht. Indien er een zeer ernstige calamiteit 3 Bij patiënten met zeer complexe problematiek kan het voor komen dat een algemeen protocol niet dienstbaar is bij de behandeling, het gaat hier primair niet om verschil van inzicht, maar om grenzen van behandelbaarheid 6

7 was, kan een strafrechtelijk onderzoek worden opgelegd door justitie met mogelijk individuele rechtsgevolgen voor de behandelaar 4. De BIG-geregistreerde disciplines vallen onder het tuchtrecht. Ook kan verenigingstuchtrecht van toepassing zijn (bijvoorbeeld NIP). Waar het onzorgvuldig handelen is vastgesteld en leidt tot aansprakelijkheid is de organisatie (bestuurder) aansprakelijk, tenzij werd aangetoond dat er bewuste roekeloosheid of opzet in het spel is. 4 de Hezenberg laat haar medewerkers in een dergelijk geval bijstaan door een medisch jurist 7

8 4. Begrippen kader Het is goed om in duidelijke taal met elkaar te spreken. Daarom volgen hierna een aantal veelgebruikte begrippen in dit statuut. Beroepsbeoefenaar Ook wel professional, de zorg(hulp)verlener die beroepsmatig diagnostiek, begeleiding of behandeling verleent aan een patiënt en een (arbeids)overeenkomst heeft met de Hezenberg. Regiebehandelaar Lid van het behandelteam van de Hezenberg, te weten psychiater, psychotherapeut, klinisch psycholoog. Behandelaar Lid van het behandelteam van de Hezenberg, te weten psycholoog, SPV, GGZ- agoog,pmt, creatief therapeut, geestelijk verzorger. Medebehandelaar Lid van het behandelteam van de Hezenberg, te weten PMT, creatief therapeut, geestelijk verzorger. Behandelverantwoordelijkheid Primaire zeggenschap over - en aanspreekbaarheid op de inhoud en uitvoering van het gehele zorgproces van een individuele patiënt. Er is sprake van behandelverantwoordelijkheid in alle fasen van het zorgproces van de allereerste start in de diagnostiek en/of overdragen van het dossier bij opname tot aan het einde van de zorg bij patiënten met zorg plus behandeling. Behandelplan De dossiervoering en verslaglegging dienen de overdracht van zorg/behandeling, teneinde congruentie en continuïteit van zorg/behandeling te borgen. Dit in multidisciplinaire samenwerking opgestelde plan bevat de deelplannen van de disciplines die er een bijdrage aan leveren, parallel aan het hoofddocument dat de complete zorg/behandellijn inhoudt. Disciplines zorgen dat hun deelplan actueel en congruent is met het hoofddocument. Bevoegd Een handeling op eigen gezag mogen uitvoeren, omdat die behoort tot de deskundigheid van de professional en de uitvoerder bekwaam is om de handeling uit te voeren plus hiertoe werd aangewezen, indien dit niet primair uit hoofde van het eigen beroep wordt gedaan. Bekwaam Kennis gecombineerd met daadwerkelijke vaardigheid, verkregen uit opleiding en/of onder erkende supervisie verworven praktijkervaring om een handeling uit te voeren 5. Gast Hiermee wordt de patiënt in de behandeling aangeduid en/of diens (wettelijke) vertegenwoordigers. 5 Notitie voorbehouden en risicovolle handelingen, bekwaamheidsprofielen 8

9 Deelverantwoordelijkheid Aanspreekbaarheid van een behandelaar op inhoud en uitvoering van het betreffende onderdeel in het behandelplan van een individuele patiënt 9

10 5. Bevoegdheden en bekwaamheden In de Wet BIG (Beroepen Individuele Gezondheidszorg) is voor een aantal beroepen de bevoegdheid geregeld. Om bevoegd te zijn in het kader van de wet BIG moet een beroepsbeoefenaar aan de in de wet voor het vak gestelde eisen voldoen. De bevoegdheid die de wet stelt is een optelsom van opleiding, beroep, bekwaamheid en de benoeming om het beroep uit te oefenen door een toegelaten behandelorganisatie en/of een toelating om als zelfstandige te werken. Bij de Hezenberg behoort een groot deel van de beroepsbeoefenaren tot de BIG-geregistreerde zorgverleners. Dit betreft ook zorgverleners die geen autonome professionele verantwoordelijkheid uitoefenen, zoals de SPV. Voorts is een deel van de behandelaars met een autonome professionele verantwoordelijkheid niet in het BIG register opgenomen, b.v. de basispsycholoog, die wel zelfstandig diagnostisch werk, zoals screenings, mag uitvoeren. Beroepsbeoefenaren die patiënten van de Hezenberg behandelen hebben een dienstverband of een overeenkomst met de Hezenberg. Zonder contract wordt er niet behandeld. In het hierna volgende hoofdstuk wordt over de verantwoordelijkheidstoedeling bij de Hezenberg met en zonder de BIG-registratie een en ander uitgelegd. 5.1 Titelbescherming of niet? In de wet BIG is de titelbescherming van acht basisberoepen geregeld, namelijk: arts, verpleegkundige (MBO en HBO), de GZ-psycholoog, de psychotherapeut, de apotheker, de verloskundige, de fysiotherapeut en de tandarts. Voorts is er een specialistenregister, hier is de psychiater in opgenomen. Voor de overige behandelaren en medebehandelaren is geen wettelijke beschermde status. Wel zijn er de beroepsverenigingen, waarop de Hezenberg nadere aanwijzingen baseert. De behandelaren zonder beschermde status zijn: basispsycholoog, muziektherapeut, dramatherapeut. 5.2 Voorts is er een bijzondere positie voor de geestelijk verzorgers, die niet tot de behandeldisciplines worden gerekend, geen titelbescherming genieten in het kader van de wet BIG, maar wel autonome professionele verantwoordelijkheid dragen voor hun hulpverlenerschap en de begeleiding die zij aan de patiënten geven. Voorbehouden en risicovolle handelingen In Nederland is iedereen vrij om handelingen te verrichten op het gebied van de individuele gezondheidszorg, inclusief geneeskundige handelingen, met uitzondering van: 1) Het buiten noodzaak of eigen deskundigheid veroorzaken van schade of aanmerkelijke kans op schade (handeling met een hoog risicogehalte op schade) is strafbaar. Achteraf wordt dus via het strafrecht bepaald of er ondeskundig of wel onzorgvuldig is gehandeld. 2) De voorbehouden handelingen, die alleen door de in de wet genoemde beroepsbeoefenaren mogen worden uitgevoerd. 10

11 Het voorschrijven van medicatie, de meestal enige voorbehouden handeling in de Hezenberg is niet in de wet BIG, maar in de Wet Geneesmiddelenvoorziening geregeld. Alleen het voorschrijven is in de wet geregeld. De distributie dient te voldoen aan de eisen die de inspectie gezondheidszorg hierover publiceerde 6. Zelfstandig indiceren van voorbehouden handelingen gebeurt altijd door een in het BIG-register opgenomen bevoegde behandelaar. Het uitvoeren van de handeling kan onder strikte voorwaarden, onder supervisie van de bevoegde behandelaar, gedelegeerd worden aan een bekwame zorgverlener. Bijvoorbeeld het verstrekken van medicatie door de SPV op aanwijzing van de arts en apotheker. Indien een gast van de Hezenberg verpleegkundige voorbehouden en risicovolle handelingen inhoudende zorg nodig heeft, wordt hiervoor een verpleegkundige aangetrokken gedurende het verblijf van de gast, bijvoorbeeld via thuiszorg. Dit wordt behoudens medicatiedistributie niet door medewerkers van de Hezenberg uitgevoerd. 5.3 Bevoegd en bekwaam Voor de geregistreerde professionals is in de wet BIG en de wet Geneesmiddelenvoorziening vastgelegd waartoe zij bevoegd zijn. De deskundigheidsgebieden van de professionals wiens beroepen niet in de wet BIG zijn opgenomen zijn bij de Hezenberg vastgesteld met een aanwijzing voor een beroepsvereniging, waar het profiel is beschreven, dan wel een beschrijving die op de werkzaamheden bij de Hezenberg van toepassing is, de zogenaamde bekwaamheidsprofielen. De verwijzing naar de BIG registratie en/of beroepsvereniging of beschrijving van werkzaamheden is onderdeel van de (arbeids)overeenkomst met de Hezenberg. Verlies van de registratie (b.v. door het niet behalen van nascholingsvereisten) maakt onbevoegd. Dit betekent dat het beroep onmiddellijk niet langer zelfstandig binnen de Hezenberg mag worden uitgeoefend. Naast bevoegdheid, die voor een groot deel theoretisch kan zijn (b.v. omdat het diploma decennia geleden werd behaald en slechts één specialisme van de beroepsuitoefening wordt gepraktiseerd), geeft bij daadwerkelijk uitoefenen van behandelingen de bekwaamheid de doorslag. Niet bekwaam is niet bevoegd! Bekwaam is geen exact begrip. Veel omgevingsfactoren zijn van toepassing op dit begrip. Bij het begrip bekwaamheid komen een veelheid van factoren bij elkaar. Opleiding, ervaring, actueel geïnformeerd blijven over de ontwikkelingen in het eigen vak, vaardigheid behouden door frequente uitoefening, handigheid met (nieuwe) technieken, aanspreekbaar zijn, zich laten controleren, foutvriendelijke instelling, tolerantie van de omgeving, persoonlijke lichamelijke conditie en vele andere invloeden die de bekwaamheid van de individuele zorgverlener beïnvloeden. Bij het begrip bekwaamheid dient zowel de individuele zorgverlener als diens omgeving zich verantwoordelijk te tonen. De patiënt is immers niet deskundig en onderwerpt zich aan de behandeling, ook als er nadelen zijn. Dat geldt ook voor de afwegingen, met name bij belastend 6 Zie definitieve rapportage IGZ februari 2016 Hezenberg. 11

12 onderzoek en/of behandeling. Patiënten zijn geneigd alle behandeling in beginsel toe te laten. Zij vertrouwen hun behandelaar. Tevens is er in de GGZ het omgaan met en/of (vermoeden van) wilsonbekwaamheid belangrijk aspect van bekwaam behandelen. Door de complexiteit in combinatie met de kwetsbaarheid van GGZ patiënten bij de Hezenberg en de bijzondere behandelinhoud in de verbinding met psyche en geloof, is het een specialisme voor de behandeldisciplines. Nieuwe toetreders zullen dan ook bij de Hezenberg een periode onder supervisie van een aangewezen lid van het behandelteam en een ervaren vakcollega hun werk uit voeren. Van alle medewerkers van de Hezenberg, maar in het bijzonder van de behandelaren, omdat zij hiervoor het voorbeeld dienen te geven, wordt dan ook gevraagd om actief en professioneel de eigen bekwaamheid in de brede zin van het woord collegiaal te laten toetsen. Dat betekent dan ook dat professionals moeten uitnodigen tot commentaren en dat alle betrokkenen te allen tijde commentaar mogen leveren, in het bijzonder de leden van het team gastvrijheid en de gastvrouwen die de gasten (patiënten) buiten de behandelperioden zorg en gastvrijheid verlenen. Daar staat tegenover dat de behandelaar kan aangeven zich niet (langer) bekwaam te achten om een behandeling uit te voeren, omdat de eigen grens werd bereikt. De betreffende behandelaar zorgt dan voor bijstand door een bekwame collega of draagt over. Het oordeel over bekwaamheid en vereiste maatregelen (b.v. scholing) wordt door de medewerker en binnen het behandelteam in gezamenlijk overleg gegeven. 12

13 6. Behandelverantwoordelijkheid en regiebehandelaar. In de Kwaliteitswet zorginstellingen is bepaald dat er een voor alle betrokkenen eenduidige verantwoordelijkheidstoedeling dient te zijn. In principe bepaalt de toegelaten zorginstelling zelf op welke wijze dit intern wordt georganiseerd. Door jurisprudentie en recente aanwijzingen van IGZ is tevens duidelijk dat behandelverantwoordelijkheid wordt uitgelegd als medische behandelverantwoordelijkheid, waarbij af en toe een uitzondering mogelijk is. Dit geldt in het bijzonder wanneer invulling wordt gegeven aan DBC regiebehandelaarschap, waarbij in de gespecialiseerde GGZ slechts een beperkte groep disciplines deze taak kan uitoefenen. Voorts stellen verzekeraars en andere inkopers vaker aanvullende eisen ten aanzien van de behandelverantwoordelijkheid, waardoor minimaal de supervisie door een gespecialiseerde ( en BIGgeregistreerde) behandelaar voorwaarde is. De visie van de Hezenberg is dat de medische behandelverantwoordelijkheid geïntegreerd is in het behandeltraject. Er wordt in beginsel geen conflicterend belang geduid tussen het medische en sociale of andere modellen, omdat het deel uit maakt van de behandeling dat de gast leert om de eigen regie te benutten en daardoor (binnen de behandelkaders) tijdens de behandeling grenzen bepaalt wat voor hem/haar zin heeft en doel dient te zijn. Aan alle patiënten met een behandelindicatie die in zorg zijn bij de Hezenberg is een psychiater verbonden die namens de Hezenberg behandelverantwoordelijkheid draagt. Uitzonderingen zijn dus de patiënten met een monodisciplinaire behandeling door een BIG-geregistreerde behandelaar worden geholpen, zij kunnen voor deze patiënten de behandelverantwoordelijkheid dragen. Als regiebehandelaar zijn psychiater, klinisch psycholoog en psychotherapeut de behandelverantwoordelijken voor de behandeling als geheel, inclusief het diagnostisch traject, dat deel uit maakt van de behandeling. De regiebehandelaar zorgt er voor dat alle, voor een goede behandeling noodzakelijke besluiten, worden genomen. Onder meer de besluiten die nodig zijn bij een multidisciplinaire aanpak, waarbij meerdere disciplines een bijdrage leveren aan de behandeling. In de Hezenberg worden in principe alle besluiten aangaande multidisciplinaire behandeling genomen in het multidisciplinaire behandelteam. De regiebehandelaar is eindverantwoordelijk voor congruente afspraken met alle betrokken behandelaren, controleert de weergave in het dossier (en zorgt voor continuïteit, overzicht, afstemming en communicatie rondom het behandelproces van een individuele patiënt). De SPV of maatschappelijk werkende die aan de patiënt werd toegewezen vervult hierin een belangrijke uitvoerende rol in afstemming met de regiebehandelaar. Behandelverantwoordelijkheid is geen hiërarchische verantwoordelijkheid. De regiebehandelaar kan functionele en operationele aanwijzingen geven aan alle bij de zorg/behandeling betrokkenen. Bij onoverkomelijk verschil van inzicht tussen regiebehandelaar, behandelaar en mede-behandelaren wordt dit voorgelegd aan de EGK en/of aan de bestuurder. De regiebehandelaar is altijd één persoon, die met naam en contactgegevens bekend is bij de patiënt. De regiebehandelaar is niet verantwoordelijk voor het werk van mede-behandelaren en andere betrokken zorgverleners. Wel dient de regiebehandelaar onverwijld passende actie te 13

14 ondernemen (aanspreken, aanwijzingen geven) wanneer knelpunten die de effecten van zorg / behandeling negatief beïnvloeden, worden gesignaleerd. Omgekeerd kunnen andere betrokkenen de regiebehandelaar aanspreken op diens regiefunctie. Uiteraard dienen ook alle betrokkenen elkaar collegiaal te adviseren, aanwijzingen te geven en indien nodig aan te spreken. Door adequate rapportage in het dossier en het multidisciplinaire teamoverleg wordt de onderlinge communicatie geregeld en in de informatievoorziening voorzien. De regiebehandelaar geeft met de mede-behandelaren instructie en aanwijzingen aan het team gastvrijheid en de gastvrouwen. Dit is vastgelegd in het dossier. Verantwoordelijkheden van de regiebehandelaar op een rijtje: Zorgt ervoor dat door hemzelf of door een andere deskundige een werkdiagnose wordt gesteld (voor zover nog niet beschikbaar); Zorgt ervoor dat op basis van de werkdiagnose een behandelplan wordt opgesteld, zoveel mogelijk in overleg met de patiënt en/of diens naaste betrekkingen; Zorgt ervoor dat het behandelplan wordt vastgesteld in een overleg met alle disciplines die een aandeel nemen in de uitvoering van het behandelplan; Staat er garant voor dat het team beschikt over de benodigde competenties; Ziet erop toe dat alle relevante deskundigheden worden benut en neemt (controversiële) besluiten niet eerder dan nadat alle betrokken inhoudelijke deskundigheden zijn geconsulteerd; Staat er garant voor dat alle teamleden over voldoende deskundigheid beschikken voor het uitvoeren van hun aandeel in het zorgtraject; Initieert de uitvoering van het behandelplan en bewaakt de voortgang; Stuurt andere betrokken behandelaars en medebehandelaars aan; Toetst of de door hen geleverde bijdragen aan de behandeling van de patiënt met elkaar in verhouding zijn en passen binnen het behandelplan en intervenieert zo nodig; Evalueert (periodiek) de voortgang van het proces en de effectiviteit; Ziet erop toe dat in alle fasen van het behandelingstraject dossiervoering plaatsvindt die voldoet aan de daaraan te stellen eisen. Is aanspreekpunt voor de patiënt, diens naasten en diens eventuele wettelijke vertegenwoordiger. Is beschikbaar en bereikbaar. Behandelverantwoordelijkheid kan overgedragen worden aan dezelfde discipline of hoger, b.v. bij herschikking van taken van behandelaars of langdurig verlof (b.v. zwangerschapsverlof). Een overdracht wordt afgestemd met de patiënt. De regiebehandelaar met alle behandelaars en medebehandelaars moeten de patiënt persoonlijk zien. De Hezenberg kent geen consultatieve behandelverantwoordelijkheid van eigen patiënten. Het voorgaande houdt in dat de formatie behandelaren op peil is om in de vereiste behandelkwaliteit te voorzien. De Hezenberg kiest uitdrukkelijk niet voor het model waarbij één 14

15 psychiater door delegatie van taken een groot aantal patiënten, indirect, bereikt met specialistische zorg 7. In gevallen waar dat is vereist voor de wet, of de zorgvuldigheid en veiligheid van behandelen, dient de regiebehandelaar een second opinion te vragen aan een niet bij de behandeling betrokken deskundige. In multidisciplinair verband overleggen (corresponderen) behandelaren zelfstandig over de behandeling en de patiënt, waarbij dit wordt vastgelegd in het dossier. Communicatie over de patiënt wordt uitgevoerd door de meest aangewezen behandelaar over het onderhavige onderwerp. Wanneer de behandelverantwoordelijke niet de psychiater is, dan dient in de onderstaande gevallen de psychiater terstond te worden geraadpleegd wanneer er vragen zijn over: - medicatie in het bijzonder bij psychofarmaca - ziektebeelden, anders dan waarvoor behandeld wordt - psychotische of ernstige depressieve symptomen - (mogelijke) suïcidaliteit - agressie, anders dan wat in het kader van gedragsproblematiek verwacht kon worden - onverklaarbare verergering of wijziging - twijfel over effecten van ingezette behandeling 7 Voor declaratie (DBC s) is verplicht dat de regiebehandelaar diagnosticeert en patiëntgebonden tijd besteed. Nergens is geregeld hoeveel dit dient te zijn. De regiebehandelaar zal echter aangesproken worden wanneer dit te weinig was, bijvoorbeeld na klachten of calamiteiten die leidden tot onzorgvuldig handelen hierover is jurisprudentie uit het tuchtrecht en het strafrecht. Ook de IGZ heeft hier over opvattingen. 15

16 7. De verdeling van taken en bevoegdheden tussen de verschillende disciplines De GGZ-hulpverlening van de Hezenberg wordt door het gespecialiseerde team Behandeling uitgevoerd. Hiervoor werken gespecialiseerde behandelaren, onder leiding van de EGK. 7.1 Het stellen van de diagnose Het stellen van een diagnose is volgens de wetgever geen voorbehouden handeling. Uit oogpunt van zorgvuldig (medisch) handelen mag een behandelaar alleen diagnosticeren wanneer hij daartoe bekwaam is. Bij de Hezenberg is het stellen van een diagnose voorbehouden aan de psychiater. Voorts kan ook de klinisch psycholoog en de psychotherapeut een diagnose stellen op het eigen vakgebied. De andere disciplines en de zorgmedewerkers mogen in het kader van diagnostiek screenen en informatie verzamelen, maar niet (zelfstandig) diagnosticeren, zij mogen wel een diagnostische overweging geven aan degene die de diagnose stelt. 7.2 Indicatiestelling voor behandeling Hoewel dit geen voorbehouden handeling volgens de wet is, is bij de Hezenberg het indiceren voor behandeling voorbehouden aan: Medicamenteuze behandeling: - Psychiater Psychologische behandelvormen: - Klinisch psycholoog, psycholoog en psychotherapeut - SPV 7.3 Vaststellen van het behandelplan De regiebehandelaar stelt het behandelplan vast voor de patiënten met een behandelindicatie en bewaakt dat de deelplannen van de behandeldisciplines congruent zijn met de behandelafspraken. 7.4 Voorschrijven van medicatie 8 Alleen de psychiater schrijft medicatie voor. 7.5 BOPZ verantwoordelijkheden De Hezenberg is een open kliniek zonder BOPZ plaatsen 8 Zie ook beleid medicatie 16