ErUit boomwandelingen en Zwolle Groenstad

Transcriptie

1 Van het bestuur Drie hectare struiken, omgebouwd tot gras Boomfeestdag in Zwolle Niet kappen tijdens het broedseizoen Bomen-kadootjesurgers van Zwolle Herinneringsbomenplantring op 28 maart Wat bomen ons vertellen, de iep Bomenbieb en Adopteer een stukje groen Kapvlakten ErUit boomwandelingen en Zwolle Groenstad Pag t/m

2 Van het bestuur Inmiddels ben ik al enkele maanden in functie als nieuwe secretaris van het bestuur van Zwolle Groenstad. Met goede instructies van de voormalige secretaris Anneke Knol moest het allemaal wel te doen zijn. Maar ik merk dat mijn ervaring niet kan tippen aan die van de andere doorgewinterde bestuursleden die allemaal hun sporen verdiend hebben in het groene Zwolle, ik doe echter mijn best. De eerste herinneringsbomenplanting en Streekmarkt zijn achter de rug en het was ontzettend fijn om te zien dat we als Zwolle Groenstad iets kunnen betekenen voor deze stad en haar bewoners. Wat wel merkbaar is in het bestuur is het gebrek aan menskracht. Helaas hebben we nog steeds geen penningmeester en inmiddels heeft de voorzitter, Jan Gulikers, ook te kennen gegeven ermee te willen stoppen, zodat we ook op zoek zijn naar een nieuwe voorzitter. Gelukkig is Dirk Maas nog even bereid om het voorzitterschap waar te nemen. Ook gezien het aantal projecten waar Zwolle Groenstad mede bij betrokken is, zoals het plan Pannekoekendijk en het project Weezenlanden, zou enige bestuursuitbreiding welkom zijn. Ik zou u willen vragen om vooral uw adres door te geven, zodat de Nieuwsbrief digitaal kan worden verzonden. Een eenvoudig mailtje aan info@zwollegroenstad volstaat. Ik wens u veel leesplezier en mooie lente. Geniet van de bloeiende en uitbottende bomen in onze mooie groene stad Zwolle. Anneke Engelage, secretaris. -

3 Drie hectare struiken, omgebouwd tot gras Ook in Zwolle moet worden bezuinigd! De gemeente Zwolle heeft een plan opgesteld om de kosten voor beheer en onderhoud van groen in de stad te verlagen, met zo min mogelijk kwaliteitsverlies. In Zwolle zijn in het verleden veel heesters geplant in de openbare ruimte. Het onderhoud van deze heesters is echter duur, gemiddeld liggen de kosten per vierkante meter zes keer hoger dan die voor het onderhoud van gras. Vooral heesters die direct grenzen aan een (voet)pad zijn duur in onderhoud omdat meerdere keren per jaar overhangende takken gesnoeid moeten worden. Als de eerste meter naast het (voet)pad wordt omgevormd naar gras nemen de onderhoudskosten af. Dat betekent dat in 2014 drie hectare openbaar groen door gras zullen worden vervangen op zo n 150 plaatsen in onze gemeente. Aan bewoners of bedrijven die liever een andere invulling geven aan het stuk groen in de buurt, biedt de gemeente de mogelijkheid om het groen te adopteren. In overleg wordt er een adoptieovereenkomst opgesteld. Hierin staan de afspraken over het beheer. Op die manier kan het groen naar eigen wens worden ingericht om zo de kwaliteit van de eigen woonof bedrijfsomgeving te verhogen. Gezamenlijk wordt dan voor de inrichting en het onderhoud gezorgd. Omwonenden en bedrijven in het gebied ontvangen vier weken van tevoren een bericht over de voorgenomen ingrepen in hun woonof bedrijfsomgeving. Daarbij worden zij ook uitgenodigd om te denken over de mogelijkheid om onderdelen van openbaar groen te adopteren. In het najaar 2014 voert de gemeente een tussenevaluatie uit om uiteindelijk een vervolgplan op te stellen voor Nadere informatie kan worden gevonden op de website van de gemeente Zwolle ( waar ook een kaart te vinden is met de 150 locaties. Ook kan voor nadere informatie contact worden opgenomen met de wijkbeheerder. Kijk ook op voor gerealiseerde adoptieprojecten en meer initiatieven van bewoners.

4 12 maart Boomfeestdag in Zwolle Dit jaar was de Boomfeestdag niet zoals gewoonlijk op de derde woensdag in maart, maar i.v.m. de gemeenteraadsverkiezingen een week eerder, op 12 maart. In Zwolle vonden de festiviteiten plaats bij de school Het Festival in Stadshagen. De school staat aan de rand van de laatste uitbreiding van Stadshagen (Breecamp-Oost), waar het nog behoorlijk kaal is, dus flink wat bomen erbij zijn zeer welkom. De kinderen van de school plantten de bomen langs de weg, de Sportlaan, en rondom de school. Het was koud, maar de kinderen waren allemaal enthousiast bezig; altijd een leuke happening. een stoere boomplanter en nog meer enthousiaste planters -

5 Niet kappen tijdens het broedseizoen! Er zijn veranderingen op til. Het is weer lente. Dat betekent dat het weer vogelbroed-seizoen is. Het betekent ook dat bomen waarin (bebroede) nesten aanwezig zijn niet mogen worden gekapt. Regels daarvoor zijn in de Flora- en Faunawet vastgelegd. Die regels gelden niet alleen voor vogels, maar voor alle beschermde diersoorten die van bomen gebruik maken om daarin hun jongen groot te brengen. Denk aan vleermuizen of boommarters. Veel gemeenten en bosbeheerders respecteren de broedtijd (aangehouden wordt 15 maart tot 15 juli) als periode om in het geheel niet te kappen of te snoeien. Voor het Meldpunt Kappen breekt automatisch een andere tijd aan. In voorgaande jaren ging het een aantal maanden dicht en werd het medio september weer opengesteld. Wat er dit jaar gebeurt leest u op het Meldpunt. Bomen-kadootjes voor de burgers van Zwolle Gemeente Zwolle heeft de gemeentelijke boomkwekerij moeten opheffen, de huur van de grond is opgezegd. Dit was helaas noodzakelijk omdat de exploitatie van de kwekerij niet meer rendabel is omdat de stad Zwolle veel minder snel groeit dan voor de crisis, met als gevolg een forse afname van het aantal nieuw te planten bomen, met name in Stadshagen. Maar voor de burgers van Zwolle betekende het een buitenkansje om eens aan een extra boom te komen, want de bomen werden gratis ter beschikking gesteld. Daartoe werd op 13 maart een website geopend waarop men kon inschrijven. Binnen 24 uur waren alle bomen weg, 200 stuks! Op zaterdag 29 maart zijn alle bomen door de ROVA bij de mensen thuisbezorgd. Voorwaar een mooie actie waardoor Zwolle weer wat groener is geworden.

6 Planting herinneringsbomen op 28 maart 2014 In tegenstelling tot de planting in november vorig jaar waarbij bui na bui overtrok was het op deze vrijdagmiddag heerlijk zonnig weer en met een grote groep planters en belangstellenden zijn de laatste 6 bomen aan het Kindertjesweilandenpad (achter het Ronald McDonaldhuis) neergezet. Dit keer werden de bomen vooral ter herinnering aan overledenen geplant. Hieronder ook de boom ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van ZAC basketbal voor de mensen die de vereniging gedurende deze jaren ontvallen zijn. Maar er werd ook een boom geplant ter gelegenheid van de geboorte van een kleindochter van onze voormalige secretaris. Na de planting werd er op het terras van Urbana, heerlijk in de zon gezeten, nagepraat. Het Kindertjesweilandenpad is met deze laatste planting volledig voorzien van bomen en de volgende keer zal de planting ook nog in het retentiegebied van de Westerveldse Aa kunnen plaatsvinden. Er is daar nog plaats voor 10 bomen. Bovendien zijn er nog 7 plekken voor andere soorten bomen met een speciale reden. Intussen wordt al druk uitgekeken naar een nieuwe plek voor het planten van herinneringsbomen. -

7 Wat bomen ons vertellen De Iep een coöperatieve individualist Wie een bezoek aan Amsterdam brengt wordt meteen geïmponeerd door de prachtige rijen iepen langs de grachten. Uniek in Nederland. Het mag een wonder heten dat ze nu niettegenstaande alle ziekteproblemen er nog zo bijstaan. De iep beheerste al sinds jaar en dag het landschap in de lage landen. Je zou dus verwachten dat in Zwolle in het historische deel van de oude stad, net als in Amsterdam langs de grachtengordel, ook prachtige iepen zouden staan. Niets is minder waar. In het boekje Bedankt lieve plataan wordt door geen enkele Zwollenaar een iep als zijn/haar boom aangedragen. Sterker nog: noch op de locatiekaart van Centrum en Windesheim, noch op de kaart van alle genomineerde bomen komt een iep voor. Daar moet dus wel een verklaarbare oorzaak voor zijn. Ik kom daar later op terug. Laten we de Iep of Olm maar eens onder de loep nemen. Het zal u wellicht verbazen dat de familie van de iep - de Ulmaceae - is ondergebracht bij de orde van de roosachtigen, de Rosales. De familie omvat zes genera en ongeveer 40 soorten. Het zijn allemaal bomen die merendeels uit de gematigde noordelijke streken afkomstig zijn. Vooral in Engeland, Midden Europa en in Zuid Nederland waren de iepen beeldbepalend voor het landschap. Ze waren zó bepalend dat, toen na 1919 de beruchte iepenziekte uitbrak het Engelse landschap totaal van aanzicht veranderde. De Engelsen schoven het ons in de schoenen en noemden het The Dutch elm disease. Wat is het voor ziekte? Het wordt veroorzaakt door een schimmel die het watertransport in de boom dusdanig verstoort dat de boom in zeer korte tijd afsterft. Nog erger is het dat een bepaald soort kevertje, dat kan vliegen, de sporen van de schimmel overbrengt naar iepen in de omgeving. Hierdoor heeft destijds de iepenziekte zich explosief verspreid, met het noodlottige gevolg, dat in zeer korte tijd een ware slachting onder de hele iepen-populatie werd aangericht.

8 Inmiddels zijn er redelijk resistente variëteiten ontwikkeld. Ik weet nog wel dat we langs de Burgemeester Roelenweg de variëteit Bea Schwartz hebben aangeplant. Die bleek zowaar resistent te zijn. Als ze er nog staan dan hoop ik dat ze nu bij de herinrichting niet sneuvelen. In 1991 hadden we de ziekte in Nederland redelijk onder controle. Nu is het zelfs mogelijk om met een injectie preventief de aantasting tegen te gaan. Laten we maar niet te vroeg juichen want met zo'n ziekte weet je het maar nooit hoe die zich ontwikkelt. Ik had beloofd terug te komen op het niet aanwezig zijn van iepen bij de Stadsgracht. Op een gegeven moment ging men de weg langs de gracht verbreden. Dit ging ten koste van de breedte van de stadsgracht. Daar zie je nu bijna niets meer van. Op de kwekerij hadden we toen al enkele jaren iepen gekweekt om ervoor te zorgen dat, wanneer het werk klaar was, we meteen weer een mooie iepengordel langs de stadsgracht konden planten. Toen het zover was durfden we het toch niet aan en hebben we in plaats van iepen, eiken geplant. Gelukkig konden we mooie grote bomen te pakken krijgen waardoor toen meteen een redelijk volwassen beeld is bereikt. eiken langs de stadsgracht -

9

10 De iep of olm (vervolg) Hollandse bomen Hij hoort net als de wilg en de populier tot de echte Hollandse bomen. Wat zou het Hollandse landschap zijn zonder deze soorten als begeleiders langs sloten en dijken; kaal en je zou de vergezichten en dieptewerking missen. De naam De naam ULMUS staat in het Latijn voor iep. Dat de iep zich thuisvoelt in Zuid en Midden-Europa blijkt wel uit de namen voor iepen in meerdere landen en dialecten: Duits - Ulm, Engels - elm, Italiaans - olmo en in Belgie - iepe of ollem. Ook in plaatsnamen vinden we de naam olm en iep weer terug zoals Ulm in Duitsland en Ieperen in België. Er wordt wel beweerd dat Ulvenhout naar de iep verwijst. Dit geeft meteen een indruk van het verspreidingsgebied. Wellicht is de iep zo rond onze jaartelling vanuit Frankrijk naar Engeland ingevoerd. Houtleverancier Het was tot voor kort een belangrijke houtleverancier voor constructies, aftimmeringen en trappen. Hij laat zich goed bewerken maar werd wel gemakkelijk aangetast door houtkevers. Om dit te voorkomen werden de stammen enkele jaren bij de houtzagerijen in een speciale houtkolk bewaard. Men noemde dat bewateren. Het hout was dan beter tegen vraat bestand. In de jaren 60 waren zware iepenstammen veel geld waard voor het maken van fineer voor de meubel industrie. Ze mochten dan niet aan de iepziekte lijden. Ik weet nog wel dat we toen vanuit het Engelse Werk een paar exemplaren voor enkele tienduizend guldens hebben verkocht. Volksgeneeskunst Ook in de volksgeneeskunst stond hij in hoog aanzien. Hij werd vooral toegepast voor etterende wonden en beenbreuken. Men gebruikte daar de bast en het blad voor. Voor kaal wordende mannen werd een middel uit de wortels toegepast om het kaal worden tegen te gaan en de haargroei te bevorderen. -

11 Aan zo n belangrijke boom werden natuurlijk allerlei `bovenaardse krachten toegeschreven, enerzijds verhalen over elfjes en anderzijds over boze geesten. Het is maar net waar je waarde aan hecht. De Kelten Maar ook bij de Kelten en in hun bomencyclus heeft de iep een belangrijke plaats ingenomen. Belangrijk voor diegenen die geboren zijn in de periode juli (het zomertype) en tussen 12 en 24 januari (het wintertype), kort samengevat: het zijn coöperatieve individualisten, enerzijds individualisten maar daarnaast solidair met de medemens. Kenmerken: * ze laten zich niet zomaar in een hokje plaatsen maar volgen een eigen route * ze hollen niet achter de massa aan * ze hebben helder verstand maar met goede begeleiding bereiken ze uitstekende resultaten * ze gaan niet zomaar een relatie aan maar kijken eerst de poes of de kater uit de boom. Je zal maar in deze periode, met de iep als levensboom, geboren zijn! Oudnederlands boerenrijmpje: Is t iepenblad zo groot als t oortje van een muis Zaai zonder zorg de gerst op d akker achter t huis Is blad zo groot als t oog van enen os, Dan geldt het haastje-repje erop los Geadviseerde literatuur: - Bomen en mensen, Een oeroude relatie, uitgegeven door de Bomenstichting - Het verborgen leven van bomen, levensloop, functie en betekenis, Uitg. Spectrum - Bomen en struiken in bos en veld, M Blote-Obbes - Boomenspiegel voor den wandelaar, W.L. Leclercq Gerard Mostert

12 BOMENBIEB Bomenbieb.nl is de online bomengids met uitgebreide informatie en unieke foto's van een groot aantal Nederlandse boomsoorten. Een van de laatst toegevoegde bomen is de Tulpenboom in 's-gravenland. De op twee na dikste tulpenboom van Nederland. De boom staat langs het water op landgoed Jagtlust in het bomenrijke 's-gravenland. Het landgoed is onderdeel van een wandeling vanaf de zandweg. Aan de hand van gedetailleerde historische plantlijsten is het plantjaar van deze tulpenboom vast te stellen rond De toenmalige eigenaar heeft in dat jaar verschillende voor die tijd bijzondere boomsoorten aangeschaft. Zie Bron: NatuurNetNieuws, oktober Adopteer een stukje groen Kan het plantsoen bij u in de buurt wel wat meer kleur gebruiken? Het is mogelijk om een stukje groen te adopteren. Op deze manier neemt u samen met de buren het onderhoud voor uw rekening. Meedoen? Wilt u een stukje groen adopteren? Neem dan contact op met uw wijkbeheerder. Inspiratie nodig? Kijk op voor gerealiseerde adoptieprojecten en meer initiatieven van bewoners. (zie ook artikel 4) -

13 KAPVLAKTEN Kapvlakten ontstaan in stukken bos, waar plotseling veel meer licht tot de bodem doordringt. Op zulke plekken komen kruidachtige begroeiingen tot ontwikkeling met een beperkte levensduur. Ze worden binnen bosgebieden aangetroffen waar door kap, brand of windworp open plekken zijn ontstaan. De begroeiingen vallen op door de aanwezigheid van hoog opschietende, lichtminnend e pionierplanten met rozerode en gele bloemen; de meest karakteristieke soorten zijn Vingerhoedskruid, Wilgenroosje en Boskruiskruid. In feite betreft het een bijzondere vorm van ruigten. De kenmerkende soorten van kapvlakten kunnen de open gevallen plekken met hun lichte, pluizige zaden over grote afstanden bereiken. Na enkele jaren verdwijnen de kapvlaktebegroeiingen weer; zij worden opgevolgd door grassen, bramen en andere struweelsoorten. Bron: flora van Nederland

14 Boomwandelingen ErUit heeft weer een aantal mooie boomwandelingen in Zwolle op het programma staan, zoals op zondag 18 mei in Westenholte, woensdag 4 juni een avondwandeling in Park de Weezenlanden en 29 juni op begraafplaats Kranenburg. Wandelend door je eigen woonwijk of een van de vele Zwolse stadsparken, maak je kennis met bomen in de breedste zin van het woord. Naast het vergroten van soortenkennis, is er in elke wandeling aandacht voor interessante wetenswaardigheden en achtergrondverhalen over bomen. Voor meer informatie en aanmelden, zie Onze Nieuwsbrief per ? Als u onze Nieuwsbrief liever per mail ontvangt, dan horen wij dat graag. Het is spaart kosten en milieu. Gegevens Stichting Zwolle Groenstad info@zwollegroenstad.nl Website : Secretariaat: De Doornweg 29, 8035 PC Zwolle Bank : NL77 INGB Bestuur: Wnd. voorzitter : D.W. Maas Secretaris : mw. A.H. Engelage, tel Penningm.: mw. W. van Haeringen, tel Nieuwsbrief nr. 118 april 2014 Foto s: Ria van Puffelen. -