FUTURE LAB WE ACCELERATE THE CITY

Transcriptie

1 FUTURE LAB WE ACCELERATE THE CITY

2 MATERIAL WORLD Bouwmaterialen zijn traditionele energie-slurpers en leeglopers voor de natuur. De materialen onttrekken grondstoffen aan de natuur en kosten energie om ze te maken. Bouwmaterialen genereren sterk uiteenlopende hoeveelheden broeikasgassen, afhankelijk van winning, opwekking, samenstelling, verwerking, transport en hergebruiksmogelijkheden. Cement en staal nemen liefst 10% van de totale CO 2 -uitstoot voor hun rekening. CO 2 -uitstoot wordt dus niet alleen veroorzaakt door de energievraag van huishoudens (waar vaak vooral de focus op ligt), maar grotendeels door het energiegebruik van bouwmaterialen (in Europa gemiddeld 22% van het totale energiegebruik over de gehele levensduur van gemiddeld 75 jaar). Nieuwe technologie, de steeds sterkere aanwezigheid en het besef van duurzaamheid en een enorme groei aan kennis maakt de ontwikkeling van nieuwe materialen een logische volgende stap. Materialen die ofwel niet meer aan de natuur onttrekken, ofwel uit restmateriaal afkomstig zijn ofwel afbreekbaar zijn. Er wordt al veel getest, mede onder invloed van 3D printtechnologie en het groeiende netwerk van maakplaatsen door het gehele land. Hierdoor wordt het maken van iets nieuws een peuleschil en voor iedereen mogelijk. Bovendien leidt computergestuurde technologie ertoe dat er veel meer gedeeld wordt en kennis toeneemt. Naast 3D printen, wat slechts een methode is, wordt ook veel nieuw en alternatief materiaal getest voor de bouw. Denk aan het toepassen van composiet in plaats van beton, aan natuurvezels en harsen, gras, aardappelzetmeel, aan schimmels, stro, karton enzovoorts. Dankzij deze ontwikkelingen kan de bouw haar processen aanpassen, door bijvoorbeeld meer in fabrieken in plaats van op locatie te maken. Of kan materiaal lichter, nauwkeuriger of zelf tijdelijk worden ingezet. Voordeel hiervan is een besparing op transport, het gebruik van fossiele brandstoffen en grondstoffen en het reduceren van faalkosten. Bovendien haalt de bouw steeds meer inspiratie uit de biobased economie in de toepassing en innovatie van materialen. 02

3 DE MATCH MET SPARK SPARK is dé innovatiecampus voor de gebouwde omgeving. Hier wordt versnelling van vernieuwing gefaciliteerd door kennis, een netwerk en ideeën te ontwikkelen en hiervoor testomgevingen te zoeken. Dit heeft zowel betrekking op fysieke aspecten van de bouw, zoals materialen en producten, als processen en de organisatie van bouwen. De transitie in, en het gebruik en de toepassingsmogelijkheden van bouwmaterialen, vormt een van de speerpunten van de campus. SPARK is bovendien gevestigd op de oude werf van bouwbedrijf Heijmans en ziet hier het bouwlandschap letterlijk sterk veranderen. De betonmolens hebben plaatsgemaakt voor ons lab om zo tot andere betontoepassingen te komen. SPARK stimuleert en faciliteert de vernieuwing en versnelling van materialen op verschillende wijze: FABLAB Het in de zomer van 2016 geopende FABLAB biedt ruimte aan uiteenlopende makers om hun prototype te realiseren. In het SPARK LAB staan meerdere lasersnijders waaronder één van Nederlands grootste lasersnijder openbaar toegankelijke. Daarnaast heeft het LAB een zaag-schaaf machine, verschillende 3D printers en kunnen met hulp van elektro kits allerlei internet of things toepassingen en prototypes worden gemaakt. Op basis van de internationale samenwerking met andere fablabs hebben we toegang tot groot kennisnetwerk en machinepark. In het LAB werden onderdelen voor wereld s eerste biobased brug, open source meubilair, vernieuwende kunstprojecten en het wikihouse geproduceerd. 03

4 Samenwerking Promovendi Impulsprogramma TU/e Tezamen met de TU/e biedt SPARK Campus ruimte aan 11 projecten waarin door 19 promovendi onderzoek gedaan naar de nieuwste innovaties in de bouw. De promotieonderzoeken worden begeleid door hoogleraren van de TU/e faculteit Bouwkunde, in nauwe samenwerking met begeleiders vanuit de betrokken industriële partners. Alle onderzoeken sluiten aan op de SPARK focusgebieden en dragen zo bij aan de vernieuwing van de gebouwde omgeving. De promotieonderzoeken vinden plaats aansluitend op het Impulsprogramma. Een aantal van de onderzoeken heeft betrekking op materialenonderzoek, zoals het printen van beton. Living Labs SPARK bood in 2016 ruimte aan een test van het 4TU Lighthouse onderzoeksproject B3: Fully Bio-Based composite pedestrian Bridge. SPARK ondersteunde het project door kennis en praktische hulp bij het realiseren van de brug te bieden. Sterke, lokaal geteelde natuurlijke vezels van de hennep- en vlasplant vormen de basis voor de brug. De vezels zijn gedrapeerd om een kern van biologisch PLA-schuim (polymelkzuur) en kurk. Vervolgens is met behulp van een vacuüm een biohars in de vezelpakketten gezogen. Daarnaast werkt SPARK met kunstenaar Reinier Bosch, architectenbureau Cube en producent Solliance aan een nieuwe zonnetegel. Deze tegel combineert Dutch Design aan energiewinning en materiaalinnovatie. Daarnaast ontwikkelde SPARK in 2016 een Living Lab voor de snelle fietsroute tussen Oss en s-hertogenbosch en ontwikkelt en toetst zij samen met een zorginstelling concepten voor omgekeerde integratie. 04

5 Uit deze voorbeelden blijkt een sterke trend in de bouw naar nieuwe biobased en duurzame materialen, sterkere vorm van samenwerking tussen producent en ontwerper, directe toepassing van materiaalontwikkeling via een LAB zowel in huis, als real time op een locatie, vergroting van toepassingsschaal en tot slot het verbreden van de scope van materiaalontwikkeling. Denk bijvoorbeeld aan biologische en scheikundige proeven of het toepassen van materialen of halffabricaten op een andere manier als waarvoor zij oorspronkelijk bedoeld zijn. VAN BIEB NAAR TOEPASSING Vanuit de ervaring met Living Labs en de overtuiging dat maken en leren hand in hand gaan, producenten en ontwerpers steeds meer gezamenlijk aan innovatie werken en opschaling van materialen nodig is om ze ook in de gebouwde omgeving toepasbaar te maken, zet SPARK een eigen op. Mede gelet hierop sloot SPARK in het najaar van 2016, een overeenkomst met de PASI Materialenbieb uit Tilburg. Deze bibliotheek is vanaf begin oktober gevestigd op de campus en wordt vanaf 1 januari 2017 door SPARK volledig geëxploiteerd. In de bieb zijn meer dan 40 leveranciers en meer dan 55 materialen vertegenwoordigd. Trends in materialeninnovatie hebben ertoe geleid dat SPARK de materialenbibliotheek op een andere wijze dan de oorspronkelijk opzet door PASI gaat ontwikkelen. Doel hiervan is vernieuwing van materialen direct te linken aan de praktijk en ontwerpers en vrijdenkers de ruimte te geven tot nieuwe toepassingsmogelijkheden te komen. Dit heeft als bijvangst dat leveranciers zelf anders gaan kijken naar hun eigen materialen en deze toepassingen een aantrekkelijke showcase kunnen vormen. 05

6 FUTURE LAB Meld je snel aan via zodat je in 2017 kunt deelnemen aan de workshops. Ook opleidingen waarin materialenkennis, ontwerp en design centraal staan zijn van harte welkom vanuit een speciaal project of zelfs curriculum mee te doen met het. Het SPARK koppelt haar FabLab aan de ontwikkeling van materialen door deze materialen beschikbaar te stellen om in het LAB direct mee aan de slag te gaan. De gebruikers van de materialen worden zo uitgedaagd op een andere manier en andere schaal te werken. Hun ervaringen worden gedeeld met de leveranciers die hierdoor het materiaal verder kunnen ontwikkelen. Vanuit het brede netwerk van SPARK kunnen door zowel leveranciers, ontwerpers als ingegeven door SPARK zelf nieuwe proefomgevingen worden gecreëerd waar het materiaal of ontwerp toegepast wordt. Denk het voorbeeld van de biobased brug of de zonnetegel. Alle materialen zijn welkom in het LAB mits zij gemakkelijk en veilig kunnen worden opgeslagen. De voordelen op een rijtje: Alle faciliteiten en kennis binnen handbereik Toegang tot leveranciers en materialen Kans op interessante showcases Check voor de data en beschikbaarheid, of mail naar om je gelijk al in te schrijven. Scholen kunnen met maximaal 24 leerlingen meedoen voor 600* voor alle drie de workshops. VOOR WIE? Het Futurelab organiseert drie workshops waarin telkens een ander materiaal centraal staat. In het Futurelab proberen we dit materiaal letterlijk te hacken, om het zo nog beter te doorgronden, de prestaties of functionaliteit ervan te verbeteren of er iets heel anders mee te doen. Hiervoor nodigen we studenten, vormgevers, biologen, docenten of andere belangstellenden uit die met het materiaal werken of belangstelling ervoor hebben. Leveranciers kunnen een hackathon adopteren en zo andere inzichten verkrijgen en feedback ontvangen. * exclusief BTW 06

7 PRODUCENTEN Producenten en leveranciers die op deze interactieve wijze aan de slag willen met business development en PR zijn hartstikke welkom bij SPARK. Deelnemers van de oude PASI materialenbieb worden van harte uitgenodigd vanaf 2017 mee te doen aan het SPARK in ruil tegen het leveren van ruw materiaal, restafval of grondstoffen. Hun materiaal wordt vervolgens in het LAB gebruikt. De ervaringen worden aan hen teruggekoppeld. Leveranciers en producenten worden uitgenodigd hun visie en ideeën op materiaalontwikkeling te delen met de LAB bezoekers, waarmee zij een interessant podium creëren voor productinnovatie. SPARK Future LAB kan de materialen zelf opslaan, maar kan ook vanuit de relatie met de producent de verbinding maken tussen vraag en aanbod. Op dat moment worden de materialen op afroep naar het LAB vervoerd, zodat veiligheid gegarandeerd wordt. Deelnemende producenten kunnen op deze wijze op een interactieve wijze hun materialen verder futureproof maken en showcases ontwikkelen. Deze cases worden jaarlijks gedeeld in de SPARK makerfaire en onder de aandacht van haar netwerk gebracht. SPARK kent een actief bedrijvennetwerk van ruim 150 bedrijven, duizenden studenten en opleidingen en young professionals. De voordelen samengevat: Geen eenzijdige presentatie, maar toepassing en interactie Plek voor restafval en upcycling Ervaringen worden gedeeld Podium voor business development Kans op living labs vanuit SPARK netwerk Ideeën worden gedeeld in het SPARK netwerk Voor 300* per jaar is jouw materiaal onderdeel van het! Natuurlijk creëren we ook graag een living LAB op maat met alleen jouw materiaal, neem contact op met SPARK om die mogelijkheden te bespreken. * exclusief BTW 07

8 JAARLIJKSE CHALLENGE Om de toepassingsmogelijkheden en innovatie van materiaal te stimuleren en de match tussen vraag en aanbod te realiseren, organiseert SPARK jaarlijks een prijsvraag waarin vormgevers en studenten worden uitgedaagd materiaal zodanig te gebruiken dat nieuwe oplossingen voor maatschappelijke problemen worden bedacht. Denk aan energie of CO 2 -reductie, upcycling, multi use stimulatie van bouwonderdelen of stimulering van biodiversiteit. Deze challenge wordt in 2017 voor het eerst georganiseerd en stelt nieuwe deelnemende producenten in de gelegenheid een interessante testcase te ontwikkelen. De challenge wordt in het LAB van SPARK gehouden en alle inzendingen worden beoordeeld door een deskundige jury uit de materialen-, design- en architectuurwereld. De winnaar mag zijn idee professioneel toepassen bij een van de netwerkpartners van SPARK. De challenge is dé kans voor ambitieuze vormgevers nieuwe wegen te vinden en een idee versneld te ontwikkelen. MEER INFO? Wil je meer weten over het Future Lab, de Challenge of een van onze workshops? Kijk dan snel op onze site voor een actueel overzicht of neem contact op met Jasper Sluis via jasper@sparkcampus.nl Een kijkje nemen in ons LAB kan ook altijd tijdens onze inloopochtenden doordeweeks. Kom langs! SPARK Campus Graafsebaan 3, Rosmalen 08