Termen en afkortingen i.v.m. apneu en osas

Transcriptie

1 Termen en afkortingen i.v.m. apneu en osas A abdominale beweging ablatie activator adipositas AHI adrenaline ADSM AASM AI anamnese amnesia apneu arousal auto-pap B bipap beweging van de buik. zie ook polysomnografie versteviging van het weefsel in de mondholte. Door met een thermische naald er in te prikken, krimpt het weefsel en ontstaat steviger littekenweefsel beugel/monobloc; verbetert de relatie tussen de boven- en onderkaak; beter kauwen en de mond makkelijker sluiten overgewicht. Zie bmi en obesitas Apneu-Hypopneu-Index: gemiddelde aantal apneus en hypopneus per uur, gemeten over de totale slaaptijd verhoogt alertheid en geeft meer energie; overblijfsel van vecht- of vluchtreactie; o.a. bijnieren produceren adrenaline Academy of Dental Sleep Medicine American Academy of Sleep Medicine Apneu-Index: het gemiddelde aantal apneus per uur gemeten over de totale slaaptijd vragenlijst waarmee de medische voorgeschiedenis van de patiënt in kaart wordt gebracht geheugenverlies ademstilstand, langer dan 10 seconden wekreactie: het lichaam reageert op afsluiting van de luchtweg; de meeste mensen worden niet echt wakker maar komen tijdelijk in minder diepe slaap cpap (zie daar), waarbij de druk zich automatisch aanpast aan de behoefte van de gebruiker. bilevel positive airway pressure; blaast niet constant lucht, maar neemt sterk terug bij het uitademen

2 bmi C cataplexie CBO C-flex CO2- meting coblatie co-morbiditeit cortex cortisol COPD cpap csas CSW D desaturatie diabetes disposables DIMS Body mass index (ook wel Quetelet-index): voor het bepalen van de mate van onder- en overgewicht. Het lichaamsgewicht wordt gedeeld door de lichaamslengte in het kwadraat. Bijvoorbeeld 90 kg gedeeld door 3.06 (1.75 x 1.75) = 29.4 bmi-index tussen 20 en 25 normaal bmi-index tussen 25 en 30 overgewicht bmi-index > 30 obesitas bmi -index > 35 ernstige of morbide obesitas zie kataplexie kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg techniek om een cpap (zie daar) tijdens het uitademen iets minder hard te laten blazen bepaling van het kooldioxide-gehalte in het bloed zie ablatie ziektes/aandoeningen die met osas samenhangen: hoge bloeddruk, hoog cholesterol, suikerziekte, obesitas, hart- en vaatziekten hersenschors product uit bijnierschors, werking aangestuurd door hypothalamus via hypofyse; door te hoge bloedsuikerspiegel (cortisolgehalte) wordt glucose in het bloed omgezet in glucoceen en door insuline in vetweefsel; diabetes 2; regelt dag- en nachtritme; slaap- waakritme; heeft dikmakende werking Chronic Obstructive Pulmonary Disease: verzamelnaam voor astma e.d. continious positive airway pressure, apparaat dat met behulp van lucht door een masker te blazen de luchtweg openhoudt. Eerste keuze voor de behandeling van ernstig osas centraal slaap apneu syndroom; slaapapneu waarbij geen prikkel uit de hersenen komt om te ademen Centrum voor Slaap- en Waakstoornissen verminderd zuurstofgehalte in het bloed suikerziekte, verstoring van de insulinehuishouding verbruiksartikelen voor de cpap Disorder of Initiating and Maintenance of Sleep: verzamelnaam voor alle slaapstoornissen waarbij het in slaap vallen of in slaap blijven het probleem is

3 DSI E EDS elektro-encefalografie elektro-cardiografie endoscoop epiglottis ESS F Fonds PGO G genioglossus advancement glossopexie glottis H hyoïd hyoïdthyroïdpexie hypersomnia hypertensie hypofyse hypopneu De-Saturatie-Index; zuurstofgehalte van het bloed Excessive Daytime Sleepiness: overmatige slaperigheid overdag EEG = meten van de hersenactiviteit (zie ook polysomnografie); hierbij wordt de hoofdhuid bovenop beplakt met sensoren die zeer zwakke stroomstootjes van het hersenschors kunnen waarnemen ECG = registratie van de hartslag (zie ook polysomnografie) kijkbuisje met een doorsnede van 4 mm waarmee de luchtweg gecontroleerd kan worden om te bepalen waar de obstructie zit strottenklepje; kraakbeenstrookje achter de tong Epworth Sleepiness Scale: vragenlijst om slaperigheid overdag te meten en daarmee het klachtenpatroon in relatie tot mogelijke OSAS in kaart te brengen. (zie ook Totale score Bij < 6 osas is onwaarschijnlijk; tot 10 is redelijk normaal; scores hoger dan 12 zijn indicatief voor een verhoogde slaperigheid overdag en osas Stichting Fonds PGO: voor patiënten-, gehandicapten organisaties en ouderenbonden die landelijk werkzaam zijn; hiertoe in de gelegenheid gesteld door een jaarlijkse bijdrage van het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) door een operatie kan de tongspier naar voren geplaatst worden, waardoor meer ruimte achter de spier ontstaat het vasthechten van de tong aan de onderkaak stemspleet tongbeen operatie waarbij het tongbeen naar voren geplaatst wordt; het tongbeen wordt vastgemaakt aan het strottenhoofd sterk verhoogde slaapbehoefte of -hoeveelheid hoge bloeddruk één van de belangrijkste klieren in het lichaam; ligt op de bodem van de hersenen; staat direct in verbinding met het zenuwstelsel; stuurt hypothalamus aan en omgekeerd ademstroomreductie van > 50 % met een zuurstofdesaturatie van > 5 %

4 hypothalamus hypoxie I insomnia insomnie K Kno kaakosteonomie kataplexie L larynx LAUP LOA M macroglossie mandibula monobloc mra MRI MSLT MWT regelcentrum; integreert alle autonome en hormonale processen in het lichaam, b.v. lichaamstemperatuur, koolhydratenhuishouding, water- en zouthuishouding, groei en oortplanting; onderdeel van tussenhersenen zuurstoftekort (te) weinig slaap slaapstoornis keel-, neus- en oorarts kaakchirurgie aanvallen van kortdurende spierverslappingen uitgelokt door emoties strottenhoofd; bestaat uit kraakbeen Laser Assisted Uvula Plastic: verkorten van het zachte gehemelte (palatum molle) mbv. laserstraling Lapses Of Attention: momenten dat aandacht wegvalt vergrote tong onderkaak mra uit één stuk mandibulaire repositie apparaat; wordt toegepast bij matig osas. Soort beugel die over de tanden wordt geschoven en die de onderkaak gedurende de nacht naar voren houdt. Vergroot de bovenste luchtweg doordat de tongbasis naar voren wordt gehouden Magnetic Resonance Imaging; door middel van een magnetisch veld een 'foto' maken van de hersenen: hier komen geen röntgenstralen aan te pas Multiple Sleep Latency Test: een gestandaardiseerde test waarbij de patiënt overdag op een aantal vaste tijdstippen, met een interval van 2 uur en onder vaste condities, de gelegenheid krijgt om in te slapen, gedurende maximaal 20 minuten Maintenance of Wakefullness Test: omgekeerde van MLST, dus hoelang kun je wakker blijven in een slaapverwekkende omgeving; ook alleen gebruikt bij wetenschappelijk onderzoek

5 N narcolepsie NSWO NVTS NREM O obesitas oral appliance oronasale luchtstroom osahs osas osas-richtlijn P palatum molle parasomnia PG pharynx PLM PLMD onbedwingbare slaapaanvallen overdag en door emoties uitgelokte tijdelijke verlammingen Nederlandse vereniging voor Slaap- en WaakOnderzoek Nederlandse Vereniging voor Tandheelkundige Slaapgeneeskunde Non-REM slaap (zie REM) ziekelijk overgewicht (zie ook BMI) verzamelnaam voor de verschillende soorten MRA s in- en uitademen Obstructieve Slaapapneu Hypopneu Syndroom (zie osas) obstructief slaap apneu syndroom; diagnose wordt multidisciplinair gesteld door, longarts, kno-arts en neuroloog. Bestaat uit een combinatie van aantal ademstops (zie AHI) en klachten (zie ESS). AHI > 5 is verhoogd AHI < matig osas AHI > 30 ernstig osas. Bij een lage AHI kan men evenzo goed een matig of ernstig osas hebben, als er veel of ernstige klachten zijn beschrijving van het syndroom gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten, met daarbij regels hoe de diagnose en behandeling plaats moeten vinden. Als de specialisten de richtlijn onderschrijven verplichten alle specialisten zich zo te werken. De laatste osas-richtlijn is uit zachte verhemelte abnormale verschijnselen, o.m. bewegingsstoornissen tijdens de slaap Polygrafie, slaapregistratie zonder registratie van hersenactiviteit keel, keelholte, slokdarmhoofd, volgt direct na de mond vlak voor de slokdarm Periodic Leg Movements; zie ook RLS = Restless Legs Syndrom Periodic Limb Movement Disorder: slaapstoornis gekenmerkt door het optreden van periodieke schokkende bewegingen tijdens de slaap

6 PLMS polygrafie polysomnografie PMS PSG Q Quetelet-index R RAI RDI REM RERA RLS S saas saturatie sas SDB slaapendoscopie slaap latentie test Periodic Leg Movement Syndroom: slaapstoornis waarbij de benen hevig bewegen tijdens de slaap, tijdens bepaalde perioden van de slaap slaapregistratie zonder registratie van hersenactiviteit (zie ook polysomnografie) slaapregistratie met registratie van hersenactiviteit (om de diagnose van de slaapstoornis vast te stellen. De zorgverzekeraar stelt dit als voorwaarde om voor vergoeding in aanmerking te komen); gemeten worden ademhaling (luchtstroom) hersenactiviteit, buik- en borstbeweging, beenbeweging, ligging, REM- slaap, zuurstofsaturatie en snurkgeluid Periodic Movements in Sleep zie polysomnografie = ook BMI (Body Mass Index) Respiratory Arousal Index (zie ook RDI) Respiratory Disturbance Index = Apneu/Hypopneu-Index (AHI); Apneus + hypopneus = reras / aantal uren slaap; normaal onder de 10 Rapid Eye Movement: snelle oogbewegingen kenmerkend voor een belangrijke slaapfase (REM-fase) Respiratory Effort Related Arousal: de patiënt gaat van dieper naar ondieper slaapstadium, wordt 'wakker': is te zien op het PSG Restless Legs Syndrom: slaapstoornis met bewegen van de benen gepaard gaand slaapafhankelijke ademhalings stoornis = SRBD mate van zuurstofverzadiging in het bloed slaap apneu syndroom (zie osas) Sleep Disordered Breathing; slaapstoornis. onderzoek met endoscoop (zie daar) om binnenkant van de neus, keel en stembanden te bekijken; zie ook endoscopie test die de tijd meet die iemand nodig heeft om in slaap te vallen

7 somnoplastie SPD SpO2 meting SRBD met een operatiesonde met radiofrequentietherapie kan het zachte gehemelte door verhitting tot 80 graden, strakker gemaakt worden, waardoor het snurken minder wordt. Synoniemen: Somnoplastik, Coblation, Celon Methode, RFITT / HFITT Sociaal Pedagogische Dienst zuurstofmeting d.m.v. vingersensor Sleep Related Breathing Disorder = SAAS SWS Slow Wave Sleep: diepe restauratieve slaap: fase 3 en 4 T thoracale beweging thyroïd titratie tracheotemie U UARS UPPP Uvula V vinger-oxymetrie Z zuurstofdesaturatie beweging van de borstkas (zie ook polysomnografie) strottenhoofd vaststellen van de benodigde druk van een cpap; dit kan door een slaaponderzoek, met een formule of het uitlezen van een auto-cpap aanbrengen van een buisje (tracheacanule) in de luchtpijp via een snede in de hals; zeer radicale manier om een einde te maken aan ademhalingsstoornissen in de bovenste luchtweg Upper Airway Resistence Syndrom: slaapstoornis zonder apneus of hypopneus, maar toch verminderde flow door de luchtweg met als gevolg een arousal Uvula-Palato-FPharyngo-Plastiek; het grootste deel van de huig (uvula) en het zachte gehemelte (palatum molle) wordt weggehaald. Chirurgisch verkorten van het zachte gehemelte (palatum molle) en tevens keelamandelen (tonsillectomie) huig meting van het zuurstofgehalte in het bloed via vingertopje sterke daling van de zuurstofgehaltes: 5% wordt afwijkend beschouwd