Snurken en Obstructief Slaapapneu

Transcriptie

1 Snurken en Obstructief Slaapapneu (OSAS) Wat is snurken en het obstructief slaapapneusyndroom? Snurken en het obstructief slaapapneusyndroom (OSAS) zijn stoornissen in de ademhaling tijdens het slapen. Snurken kan hinderlijk voor de omgeving zijn, maar heeft geen gevolgen voor de gezondheid. Snurken komt bij 1 op de 10 kinderen voor en komt meestal door een grote keel- of neusamandel. Bij volwassenen begint snurken meestal tussen het 30 e en 40 e levensjaar. Ongeveer 1 op de 5 mannen en 1 op de 10 vrouwen snurkt elke nacht. OSAS wordt gekenmerkt door intensief snurken en het stoppen van de ademhaling tijdens de slaap. Vooral het stoppen van de ademhaling geeft slaapproblemen en zorgt voor veel slaperigheid overdag. OSAS komt gemiddeld bij 1 tot 4% van de volwassenen voor.

2 Hoe ontstaan snurken en het obstructief slaapapneusyndroom? Snurken Bij snurken wordt bij het ademhalen tijdens de slaap een zagend, brommend geluid gemaakt. Snurkgeluiden ontstaan door een vernauwing in de luchtweg tussen de neusgaten en de stembanden. Bij mensen die snurken is soms de neusholte te nauw. Maar meestal zit de vernauwing achter de huig of in de keelholte (achter de tong). Door de vernauwing ontstaat bij het inademen een onderdruk in de keel. Hierdoor worden het zachte gehemelte, de huig, de achterzijde van de tong en de wanden van de keelholte naar elkaar toe gezogen, met als gevolg het snurkgeluid. Bij het ouder worden neemt snurken meestal toe. Op oudere leeftijd snurken dus meer mensen en is het snurkgeluid vaak harder. Oorzaken van deze vernauwing zijn: Overgewicht: hierdoor neemt de hoeveelheid weefsel in de keel toe. Verslapping van de spieren van de keel en/of de tong door vermoeidheid, alcohol, slaapmiddelen en kalmerende middelen. Leeftijd. Een aangeboren terugstand van de onderkaak. Een aangeboren lange en slappe huig. Grote neus- en/of keelamandelen. Neusverstopping. Roken, hierdoor ontstaat irritatie en zwelling van de slijmvliezen in de neus en keel. Het obstructief slaapapneusyndroom (OSAS) Een apneu betekent geen ademhaling. Het is een pauze van de ademhaling van meer dan 10 seconden. Bij een klein deel van de mensen kan de ademstilstand wel 30 seconden of langer duren. Bij sommige mensen is de keelholte zo nauw dat het zachte gehemelte met de huig en de keelwanden af en toe tegen elkaar worden gezogen, zoals eerder beschreven. Men spreekt van OSAS wanneer meer dan 10 keer per uur een ademstilstand optreedt. Er is geen gevaar voor verstikking. De hersenen geven namelijk een alarmsignaal af, waardoor men minder diep gaat slapen of zelfs wakker wordt. Hierdoor worden de spieren van het zachte gehemelte en de tong aangespannen waardoor de keelholte wordt opengetrokken. Zo kan er weer normaal adem worden gehaald. Hierna slaapt men weer verder en langzaam ook steeds dieper, totdat weer een volgende apneu optreedt. Door deze apneus en alarmsignalen uit de hersenen is de kwaliteit van slaap erg slecht. Hierdoor kunnen concentratieproblemen en vergeetachtigheid optreden. Die weer leiden tot problemen thuis of op het werk. Overdag kunnen klachten ontstaan van extreme slaperigheid. Bijvoorbeeld in rust tijdens het lezen van de krant, maar ook bij activiteiten zoals autorijden. Late gevolgen van OSAS zijn een onregelmatige hartslag, hoge bloeddruk en soms zelfs een hartinfarct of beroerte (CVA). Hoe wordt de diagnose gesteld? Snurken Onderzoek naar de mogelijke oorzaak van snurken wordt door de KNO-arts gedaan. Eerst wordt gekeken of er oorzaken zijn die snurken kunnen verklaren zoals roken, alcoholgebruik, medicijnen en overgewicht. Hierna kijkt de KNO-arts met een klein buisje in de neus, keel en stembanden, om te zien of er vernauwingen aanwezig zijn. Met een slaapendoscopie kan worden bepaald op welk niveau een vernauwing aanwezig is. Bij dit onderzoek wordt de snurker met een slaapmiddel in slaap gebracht. Het slaapmiddel wordt via een infuus gegeven. Een infuus is een naaldje in een bloedvat van een arm of eindredactie: Patiëntenvoorlichting Foldernummer dsg Snurken en Obstructief Slaapapneu pagina 2

3 hand waardoor vocht en medicijnen gegeven worden. Tijdens het slapen wordt met een buisje door de neus in de keel gekeken om te zien waar het snurken precies ontstaat. OSAS OSAS kan alleen met een nachtelijke slaapregistratie worden vastgesteld. Dit heet een polysomnografie; poly = veel, somnus = slaap, grafie = schrijven. Met bepaalde apparatuur wordt de activiteit van de hersenen, longen en spieren van de borstkas en benen gemeten. Ook worden de bloeddruk en het zuurstofgehalte in het bloed gemeten. Daarnaast wordt beoordeeld hoe diep iemand slaapt, hoe vaak apneus optreden en hoeveel ontwaakreacties in de hersenen optreden. Welke behandeling? Conservatieve maatregelen Overgewicht speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van snurken en OSAS. Bij overgewicht is afvallen daarom belangrijk. Slapen in een halfzittende houding en het aanwennen van een andere slaaphouding dan rugligging kunnen helpen bij snurkklachten. Het minderen of stoppen van het gebruik van alcohol en tabak. Het aanpassen van het gebruik van medicijnen of slaappillen. Het aanleren van een goed slaapritme. Deze conservatieve maatregelen werken vaak goed en verdienen het om te proberen. Wanneer deze maatregelen niet het gewenste resultaat hebben, kan de KNO-arts bepalen of verdere behandeling nodig is. Welke behandeling wordt geadviseerd hangt af van de plek waar het snurken ontstaat. De conservatieve maatregelen lossen het probleem van de OSAS vaak niet op, maar ze hebben wel een positief effect op een vervolgbehandeling. De verschillende specialisten binnen de werkgroep slaapstoornissen werken nauw samen om de oorzaak van slaapapneu vast te stellen en daar de behandeling op af te stemmen. Er zijn verschillende behandelmogelijkheden zoals een neusmasker, mandibulair repositie apparaat of een chirurgische behandeling. Neusmasker Een neusmasker zit aangesloten op een apparaat en slang, waarbij voortdurend lucht in de neus en keel wordt geblazen. Hierdoor ontstaat een overdruk waardoor de wanden van de keelholte worden opengehouden met als gevolg dat de ademhaling niet meer kan stoppen. Mandibulair Repositie Apparaat Een Mandibulair Repositie Apparaat (MRA) (mandibula = onderkaak, repositie = verplaatsen) kan van aanvulling zijn bij de behandeling van zowel snurken als OSAS. Een MRA houdt de luchtweg open tijdens de slaap door de onderkaak naar voren te duwen. Het snurken en/of het stoppen van de ademhaling neemt hierdoor af of verdwijnt. Een MRA wordt geadviseerd bij hinderlijk snurken of een milde OSAS. Vaak samen met de andere conservatieve maatregelen. Behandeling van een matige tot ernstige OSAS met een MRA wordt alleen geadviseerd wanneer een behandeling met een neusmasker niet mogelijk is. Voor het starten met een MRA, moet het gebit goed onderhouden zijn. Bij klachten van het kaakgewricht kan een MRA niet gebruikt worden. eindredactie: Patiëntenvoorlichting Foldernummer dsg Snurken en Obstructief Slaapapneu pagina 3

4 Vanwege de groei van de onderkaak, wordt voor het 21 e levensjaar een MRA niet geadviseerd. Klachten bij gebruik van een MRA zijn in het begin: Meer speeksel of juist een droge mond. Gevoeligheid van de kauwspieren, kaakgewrichten en tanden of kiezen. Meestal verdwijnen deze klachten weer snel. Op de lange termijn kunnen er kleine veranderingen ontstaan in de tandstand tussen de onder- en bovenkaak. Laat een MRA altijd door een deskundige tandarts of mond-, kaak- en aangezichtschirurg (MKA-chirurg) aanmeten. Chirurgische behandeling Chirurgische behandeling bij snurken en OSAS worden alleen geadviseerd als de conservatieve behandelingen niet helpen. Bij een vernauwing in de neus (door scheefstand van het neustussenschot) of bij vergrootte keelamandelen wordt wel een chirurgische behandeling (operatie) geadviseerd. Operaties aan de kaak, zoals verlenging van de onderkaak of het verplaatsen van de onder- en bovenkaak, geven meestal een verbetering van de klachten. De bovenste luchtweg wordt ruimer waardoor de klachten verminderen of verdwijnen. Vragen en telefoonnummers Het is belangrijk dat u juiste en duidelijke informatie krijgt. Heeft u na het gesprek met uw specialist of na het lezen van deze informatie nog vragen, stel deze dan gerust. Schrijf uw vragen van tevoren op, zodat u niets vergeet. Heeft u thuis nog vragen, bel dan de polikliniek mond-, kaak-, en aangezichtschirurgie (MKA-chirurgie) van het ziekenhuis waar u onder behandeling bent. Polikliniek mond-, kaak-, en aangezichtschirurgie (023) (alle locaties) U kunt ook een sturen: adres polikliniek Haarlem Zuid: kaakchirzuid@spaarnegasthuis.nl adres polikliniek Hoofddorp: polikaak@spaarnegasthuis.nl Op de locaties van het Heemstede en Haarlem Noord zijn geen poliklinieken van de afdeling mond-, kaak- en aangezichtschirurgie. In de avond, nacht of weekend belt u met de afdeling spoedeisende hulp: Haarlem Zuid (023) Hoofddorp (023) Disclaimer MKA Kennemerland spant zich in om de inhoud van deze patiënteninformatie zo vaak mogelijk te actualiseren en/of aan te vullen. Ondanks deze zorg en aandacht is het mogelijk dat inhoud onvolledig en/of onjuist is. Copyright Alle rechten van intellectuele eigendom betreffende deze materialen liggen bij MKA Kennemerland. Kopiëren, verspreiden en elk ander gebruik van deze materialen is niet toegestaan zonder schriftelijke toestemming van MKA Kennemerland. Met dank aan de NVMKA (Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie) voor het gebruik van de tekst. Met dank aan de NVMKA (Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie) voor het gebruik van de tekst. eindredactie: Patiëntenvoorlichting Foldernummer dsg Snurken en Obstructief Slaapapneu pagina 4

5 Waar zijn we te vinden? Haarlem Zuid Boerhaavelaan RC Haarlem Hoofddorp Spaarnepoort TM Hoofddorp Haarlem Noord Vondelweg BW Haarlem Heemstede Händellaan 2A 2102 CW Heemstede (023) info@spaarnegasthuis.nl eindredactie: Patiëntenvoorlichting Foldernummer dsg Snurken en Obstructief Slaapapneu pagina 5