arbeidswet sociale partners sociaal overleg collectieve (cao) sector voor alle werknemers en werkgevers in een sector (bv. banken)

Transcriptie

1 SAMENVATTEN Schema Vul de kernwoorden aan in het schema. arbeidswet ACV VBO werknemersorganisaties ABVV ACLVB sociale partners werkgeversorganisaties Unizo... sociaal overleg collectieve (cao) interprofessioneel voor alle werknemers en werkgevers in het land sector voor alle werknemers en werkgevers in een sector (bv. banken) bedrijf voor de werkgever en alle werknemers van het bedrijf arbeidsreglement voor alle alle werknemers en de werkgever individuele één werknemer voor één en de werkgever OV3 Hoe worden afspraken tussen werkgever en werknemer vastgelegd? BUZZ30W-T2OV3.indd

2 Synthese De rechten en plichten van een werknemer en de werkgever worden beschreven in het arbeidsreglement en de. 1 De 1.1 De individuele Dit is een overeenkomst tussen de werkgever en de werknemer waarin afspraken zijn vastgelegd in verband met het loon, de uit te voeren arbeid enzovoort. De rechten en plichten van de werknemer en de werkgever worden hierin beschreven. 1.2 De arbeidswet Dit document legt rechten en plichten op die van toepassing zijn op alle werkgevers en werknemers. De individuele of collectieve mogen hiervan niet afwijken. 2 Het arbeidsreglement Het arbeidsreglement is een document waarin de rechten en plichten van alle werknemers en van de werkgever worden beschreven. In het arbeidsreglement worden onder andere de arbeidsuren, de rustdagen, de regeling bij ziekte opgenomen. 3 Het sociaal overleg In een cao of collectieve worden de minimale arbeidsvoorwaarden tussen de werkgever en de werknemer vastgelegd. Een cao wordt opgesteld door de sociale partners: de vertegenwoordigers van de werknemers, de vakbonden, namelijk ACV (Algemeen Christelijk Vakverbond), ABVV (Algemeen Belgisch Vakverbond) en ACLVB (Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België); de vertegenwoordigers van de werkgevers, zoals VBO (Verbond van Belgische Onderne mingen) en Unizo (Unie van Zelfstandige Ondernemers). Tijdens het sociaal overleg sluiten de sociale partners cao s af betreffende lonen, arbeidsomstandigheden, arbeidsduur enzovoort. Een cao kan worden vastgelegd op verschillende niveaus. 3.1 Interprofessioneel niveau Een cao die is opgesteld op interprofessioneel niveau is van toepassing voor alle werknemers en werkgevers in België. In een interprofessioneel akkoord of IPA wordt een ruimer kader bepaald waarbinnen de cao s worden opgesteld. 3.2 Sectoraal niveau Een sectorale cao is alleen van toepassing voor de werknemers en werkgevers van een bepaalde sector, zoals de banksector of de horeca. 164 T2 WERKEN IN DE ONDERNEMING BUZZ30W-T2OV3.indd 164

3 3.3 Bedrijfsniveau Een cao op niveau van één bepaald bedrijf bindt alleen die werkgever en de werknemers van dat bedrijf. Vakbonden en werkgeversorganisaties treden niet alleen op bij het afsluiten van cao s. De aangesloten leden, werknemers of werkgevers, doen ook een beroep op zulke organisaties voor andere kwesties, zoals advies bij ontslagen. Begrippen ABVV ACV ACLVB arbeidsreglement arbeidswet bedrijfsniveau cao collectieve interprofessioneel niveau sectoraal niveau sociaal overleg sociale partners Unizo vakbonden VBO Algemeen Belgisch Vakverbond. Dit is een werknemersorganisatie. Algemeen Christelijk Vakverbond. Dit is een werknemersorganisatie. Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België. Dit is een werknemersorganisatie. Dit is een overeenkomst tussen de werkgever en de werknemer waarin afspraken zijn vastgelegd in verband met het loon, de uit te voeren arbeid enzovoort. De rechten en plichten van de werknemer en de werkgever worden hierin beschreven. Een arbeidsreglement is een document waarin de rechten en plichten van alle werknemers en van de werkgever worden beschreven. Dit document legt rechten en plichten op die van toepassing zijn op alle werknemers en werkgevers. De of collectieve mag hiervan niet afwijken. Een cao kan worden afgesloten op bedrijfsniveau. Deze cao is dan van toepassing op de werkgever en alle werknemers van het bedrijf. Soms wordt ook het begrip ondernemingsniveau gebruikt. Dit is de afkorting van collectieve. In een collectieve of een cao worden de minimale arbeidsvoorwaarden tussen de werkgever en de werknemer vastgelegd. Een cao wordt opgesteld door de werkgeversorganisaties en de werknemersorganisaties (vakbonden). Een cao die wordt afgesloten op interprofessioneel of intersectoraal niveau is van toepassing voor alle werkgevers en werknemers van het land. Een cao kan worden afgesloten op sectoraal niveau. Deze cao is dan van toepassing voor alle werkgevers en werknemers in die sector, zoals de transportsector of de horeca. Het sociaal overleg is een systeem van onderhandelingen tussen de werknemers- en werkgeversorganisaties om bijvoorbeeld een nieuwe cao op te stellen. De sociale partners is de verzamelnaam voor de werknemers- en werkgeversorganisaties. Ze nemen deel aan het sociaal overleg. Unie van Zelfstandige Ondernemers. Dit is een werkgeversorganisatie. Dit is een synoniem voor werknemersorganisatie. Verbond van Belgische Ondernemingen. Dit is een werkgeversorganisatie. OV3 Hoe worden afspraken tussen werkgever en werknemer vastgelegd? BUZZ30W-T2OV3.indd

4 werkgeversorganisatie werknemersorganisaties 166 Dit zijn de vertegenwoordigers van de werkgevers. Ze verdedigen de belangen van de aangesloten werkgevers. Bekende werkgeversorganisaties zijn het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) en de Unie van Zelfstandige Ondernemers (Unizo). De werknemersorganisaties of de vakbonden zijn de vertegenwoordigers van de werknemers. Ze verdedigen de belangen van de aangesloten werknemers. De meest gekende organisaties zijn ACV (Algemeen Christelijk Vakverbond), ABVV (Algemeen Belgisch Vakverbond) en ACLVB (Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België). Vul hier zelf begrippen aan. T2 WERKEN IN DE ONDERNEMING BUZZ30W-T2OV3.indd 166

5 162 T2 WERKEN IN DE ONDERNEMING BUZZ30W-T2OV3.indd 162 sociaal overleg afspraken wie? o a arbeids overeenkomst cao of c collectieve werkgeversorganisaties vakbonden bv. Unizo bv. VBO ACLVB ACV ABVV bedrijf sectoraal interprofessioneel alle werknemers en de werkgevers in een bepaald bedrijf geldig voor alle werknemers en werkgevers in een bepaalde sector geldig voor alle werknemers en werkgevers in België geldig voor

6 TERUGBLIKKEN Wat ken/kan ik? Schrijf in de rechterkolom het leerstofonderdeel waar je de informatie terugvindt. KENNEN ONDERDEEL basis Je kunt: rechten en plichten van de werkgever en de werknemer toelichten aan de hand van de en het arbeidsreglement. uitdiepen Je kunt: de verschillende soorten en omschrijven. KUNNEN Je kunt: de rol van werknemers- en werkgeversorganisaties omschrijven bij het afsluiten van collectieve en en bij andere kwesties van sociale en maatschappelijke aard. Wat heb ik geleerd? Kun je nu de onderzoeksvraag uit Oriënteren helemaal beantwoorden? Vul je antwoord aan. VOORUITBLIK Zet de zinnen in de juiste volgorde. VOLGORDE 4 5 De productie per werknemer neemt toe. De welvaart neemt toe. COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREENKOMST VAN 28 SEPTEMBER 2016 betreffende de aanvullende eindejaarspremie 1 Vakbonden en werkgevers uit de autocarsector hebben een akkoord bereik t dat de buschauffeurs verzekert van een slaapplaats na een lange busrit Meer gemotiveerde werknemers werken efficiënter. Een werknemer is meer gemotiveerd als hij een hoger loon krijgt en/of betere werkomstandigheden geniet. T2 WERKEN IN DE ONDERNEMING BUZZ30W-T2OV3.indd /02/18 12:31 AM

7 KIJKWIJZER 5 Procent berekenen: procentuele toename of afname INLEIDING STAP 1 Een toename of afname wordt dikwijls uitgedrukt in een procent. Dan zie je duidelijk hoe een bepaalde waarde is toegenomen of afgenomen. Wat is de E situatie? Ten opzichte van welk jaartal, bedrag wil je de toename of afname berekenen? Kijk naar de situatie waarvan je de gegevens hebt. Dat is de oude situatie. Voorbeeld 1 Neem een pak melk: vorig jaar kostte dat 0,80 euro en dit jaar kost datzelfde pak 0,84 euro. Je kunt nu berekenen met hoeveel procent de prijs is gestegen. Voorbeeld 2 Aantal verkochte pizza s STAP 2 Jaar Totaal Procentuele verandering t.o.v. vorig jaar ,81 % ???? Wat is de NIEUWE situatie? Voor welk jaartal wil je de toename of afname berekenen? De nieuwe situatie is het jaar waarvoor je de toename of afname wilt berekenen. STAP 3 Je berekent de toename of afname van de NIEUWE situatie ten opzichte van de E situatie: 2018 ten opzichte van De toename of afname bedraagt: STAP 4 Ten opzichte van welke situatie moet je de toename of afname berekenen? Ten opzichte van de E situatie. De toename of afname ten opzichte van 2017: zie stap 3 STAP 5 Druk dit uit in een procent. Vermenigvuldig met 100 %. ALGEMENE FORMULE CONCLUSIE 2 * 100 % Formuleer een conclusie. KIJKWIJZER 5 PROCENT BEREKENEN: PROCENTUELE TOENAME OF AFNAME Sample_Table_A.indd 2 08/02/18 2:47 PM

8 KIJKWIJZER 5 - VOORBEELD Procent berekenen: procentuele toename of afname INLEIDING VOORBEELD Een toename of afname wordt dikwijls uitgedrukt in een procent. Dan zie je duidelijk hoe een bepaalde waarde is toegenomen of afgenomen. Je berekent de procentuele toename of afname van 2018 ten opzichte van Aantal verkochte pizza s STAP 1 Jaar Totaal Procentuele verandering t.o.v. vorig jaar ,69 % oude situatie ,81 % nieuwe situatie ?????? procentuele toename of afname Wat is de E situatie? Ten opzichte van welk jaartal wil je de toename of afname berekenen? 2017 STAP 2 Wat is de NIEUWE situatie? Voor welk jaartal wil je de toename of afname berekenen? STAP 3 Je berekent de toename of afname van de NIEUWE situatie ten opzichte van de E situatie: 2018 ten opzichte van De toename of afname bedraagt: STAP 4 Ten opzichte van welke situatie moet je de toename of afname berekenen? Ten opzichte van de E situatie. De toename of afname ten opzichte van 2017: zie stap 3 = STAP Druk dit uit in een procent. Vermenigvuldig met 100 % = = 8,73 % ALGEMENE FORMULE OPMERKING * 100 % * 100 % * 100 % Als het resultaat van stap 5 negatief is, betekent dit dat er een afname is ten opzichte van de oude situatie. KIJKWIJZER 5 - VOORBEELD PROCENT BEREKENEN: PROCENTUELE TOENAME OF AFNAME Sample_Table_B.indd /02/18 2:47 PM