W e r k b l a d. Huismussen
|
|
- Christian Geerts
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 W e r k b l a d Huismussen Leg op een rustig plekje wat zaad, broodkruimels en chips. Leg er een stukje banaan, appel en kaas bij. Kijk vanaf een afstandje toe wat er gebeurt. Dat gaat het best van achter het raam. 1. Duurde het lang voordat er mussen kwamen? ja / nee Geef de mannetjesmus hieronder z'n goede kleuren. 5. Teken de goede snavel aan de beide mussen hieronder. 2. Wat vind je het grootste verschil met de vrouwtjesmus? Ik vind het grootste verschil 3. Wat eten mussen? Kleur de rondjes. O zaad O brood O kaas O chips O appel O banaan En wat eten ze het liefst? Ik denk Welke snavel hoort bij de mus? Kleur dat rondje. 6. Hoeveel mussen komen er op je voerplekje af? Ik tel er (ongeveer) 7. Komen er ook andere vogels op bezoek? Nee / ja, ik zie ook: 8. Laten de mussen zich wegjagen door andere vogels? Nee / ja, door 9. Jagen de mussen elkaar ook weg? nee / ja 10. Hoe lopen de mussen? O Ze lopen net als de andere vogels. O Ze hippen met beide pootjes tegelijk. O Ze trippelen heel vlug. natuur natuur buiten-gewoon 21 21
2 Huismussen GROEP 5 Soort werkblad: ontdekblad (buiten) Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema afval van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Suggesties / opmerkingen Dit werkblad is geschikt voor kleine groepjes van ten hoogste 3 kinderen. Het kan ook worden meegegeven als 'huiswerkblad'. Huismussen zijn rond elke school en in elke woonomgeving te vinden. Deze vogels komen alleen voor in door mensen bewoonde streken. Ze heten niet voor niets huismus! Het is eenvoudig om vooraf een voederplek te maken met voedingsmiddelen die genoemd worden bij vraag 3. Ideaal is om een voerplek bij school te maken, die kinderen kunnen zien vanuit de school. Een handenarbeidlokaal, een kamertje, of gewoon de eigen klas kan als observatie post dienen. Kinderen kunnen dit werkblad doen als opdracht 'zelfstandig werken'. Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: vogels natuur rond school tuin en park Antwoorden / oplossingen Materiaal: pen / potlood / kleurpotloden onderlegger allerlei soorten voer 1. De kleuren van een mus zijn snel buiten waar te nemen of op te zoeken in een vogelboek. 2. Mogelijkheden: - opvallender - kleuriger - meer bruin 3. Mussen zijn 'alleseters'. Ze hebben meestal een voorkeur voor zaden en brood. 10. Mussen hippen met beide pootjes tegelijk. 22 natuur buiten-gewoon
3 W e r k b l a d Opgeruimd! Heb je weleens glas in een glasbak gegooid? Leuk hè, al dat gerinkel! Waarom verzamelt men dat glas? Ik denk Oud papier wordt ook verzameld. Weet je wat daar mee wordt gedaan? Ik denk Fruitafval moet in de GFT-bak of op een composthoop wordt gegooid. Dat verandert daar in. Op deze manier hebben we steeds minder afval. Maar waar moet je met al dat afval naar toe? Dat is echt niet zo moeilijk. Probeer het maar eens. Gooi alles weg in de goede bak. Schrijf de woorden in de hokjes. Doe het zo dat de letters van een woord precies in de hokjes passen. Tel dus eerst de hokjes en de letters! Dit moet je weggooien: - folders - fles - pindakaaspot - schil - blikje - jampot - klokhuis - papier - kalender - plastic - melkpakje - glaasje - chipszakje - glasscherf - peer - theezakje - kladblaadje - pleister container oud papier bak compostbak gekleurd glas kleurloos glas Wat lees je onder de pijltjes? natuur buiten-gewoon 23 23
4 Opgeruimd! GROEP 5 Soort werkblad: puzzelblad Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Suggesties / opmerkingen Dit puzzelblad is bedoeld als verwerking na een les over afval, of na een les over de verwerking van ons huisvuil. Laat de kinderen in 2-tallen werken, als ze moeite hebben met de verdeling van het afval. Stimuleer de discussie! Tip: Wijs erop dat ook via het aantal hokjes de oplossing gevonden kan worden. Bovendien moet er onder elk pijltje een woord komen te staan! Dit werkblad sluit aan bij het thema afval van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: kringloop hergebruik Antwoorden / oplossingen Je leest: Alles op de goede plek. Materiaal: pen c h i p s z a k j e p l a s t i b l i k j e c f o l d e r s p a p i e m e l k p a k j e k l a d b l a a p l e i s t e r k a l e n d e r r d j e g l a a s j e p e e r j a m p o t s c h i l f l e s t h e e z a k j e p i n d a k a a s p o t k l o k h u i s g l a s s c h e r f 24 natuur buiten-gewoon
5 W e r k b l a d Rood met witte stippen Ga op zoek naar een paddestoel. Zoek in tuinen, bij heggen en onder struiken of in het bos. 1. Waar vond je de paddestoel? In 2. Teken hieronder je paddestoel zo precies mogelijk na. 7. Zitten er ook vraatsporen aan de paddestoel? ja / nee Waar? Aan 8. Zitten er onder de hoed gaatjes of streepjes? Gebruik een spiegeltje! Teken ze in de hoed hieronder. 3. De kleur(en) van de paddestoel. De onderkant is. De bovenkant is. De steel is. Waar groeit hij? Op... O grond O bladeren O boomstronk O gras O ergens anders, nl. 9. Zitten er ook beestjes op de paddestoel? Nee / ja, ik zie 10. Er staan op deze plek niet / wel meer van deze soort paddestoelen. Zie je ook andere soorten staan? Hoeveel? Nee / ja, nog andere soorten. 5. Hoe hoog is jouw paddestoel? Ongeveer cm. 6. Ruikt de paddestoel? Nee / ja, hij ruikt naar natuur natuur buiten-gewoon 25 25
6 Rood met witte stippen GROEP 5 Soort werkblad: ontdekblad (buiten) Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema afval van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Suggesties / opmerkingen Dit blad leent zich goed als 'huiswerkblad' voor een weekend of voor vakantie in de herfst. Het kan ook onder schooltijd mits er in de buurt van de school geschikte plekjes zijn waar je paddestoelen kunt vinden. In dat geval kan het werkblad dienen als een 'opstarter' voor een les over paddestoelen. Eventueel kan het werkblad gecombineerd worden met een zoektocht naar vruchten, zaden of gallen. In de kopieerband van groep 6 (pagina 17) zit een determinatieblad voor gallen op eikenbladeren. Er is tevens een recept om inkt van gallen te maken. Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: herfst tuin, park en bos paddestoelen kringloop Antwoorden / oplossingen 'Juiste' antwoorden zijn hier van minder belang. Materiaal: pen / potlood onderlegger eventueel een spiegeltje 26 natuur buiten-gewoon
7 natuur buiten-gewoon 27
8 Een herfstbos GROEP 5 Soort werkblad: kleurplaat Suggesties / opmerkingen Dit blad leent zich goed als verwerking van het onderwerp 'herfst', voor een les over paddestoelen enz. Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema afval van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: herfst tuin, park en bos paddestoelen kringloop Antwoorden / oplossingen Niet van toepassing. Materiaal: kleurpotloden 28 natuur buiten-gewoon
9 W e r k b l a d Paddestoelen op hout 6. Hoe ziet de hoed van de paddestoel eruit? O hard en houtig O zacht O een beetje fluwelig O slijmerig Je hebt nodig: Een spiegeltje Zoek een paddestoel die op hout groeit. 1. Waar groeit de paddestoel? Kleur het rondje. O op een boom O op een boomstronk O op een dikke tak O op een dunne tak O op een omgezaagde boomstam O op een paal 2. Groeien er veel van deze paddestoelen? O veel O niet zo veel O een paar O maar ééntje O 7. Kijk met een spiegeltje onder de hoed van de paddestoel. Wat zie je? O plaatjes O anders O buisjes (je ziet gaatjes) 8. Op welke paddestoel lijkt die van jou het meest? Kleur het rondje. 3. Zie je andere paddestoelen op dezelfde plek? O ja O nee Is het hout, waar de paddestoel op groeit, dood of levend? Ik denk dood / levend, want O geweizwam 5. Welke kleuren heeft jouw paddestoel? O berkenzwam O zwavelkopje natuur buiten-gewoon supplement groep 5 S 15
10 Paddestoelen op hout GROEP 5 Soort werkblad: ontdekblad (buiten) Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema afval van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Suggesties / opmerkingen Veel paddestoelen leven op dood hout. Een aantal komt voor op levende, min of meer verzwakte bomen. Omdat de bosbeheerders steeds vaker verzwakte bomen laten staan en dode takken laten liggen, zien we ook steeds meer paddestoelen op hout. Het gaat bij dit werkblad niet om het achterhalen van de juiste naam van de gevonden paddestoel maar om de kinderen te laten kennismaken met de grote variëteit aan vormen en kleuren. Natuurlijk is het leuk om in de klas één of meer paddestoelenboekjes neer te leggen. Wie weet vinden de kinderen dan toch de juiste naam. Met een spiegeltje kunnen de kinderen onder de paddestoelen kijken. Ze hoeven dan de paddestoel niet te plukken of te beschadigen. Antwoorden / oplossingen\ Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: herfst paddestoelen in het bos De paddestoel boven aan het blad is een elfenbankje. Soms is het verschil tussen leven(d) en dood hout moeilijk aan te geven. Zijn er bijvoorbeeld nog knoppen of bladeren aanwezig dan duidt dat erop dat de boom of struik (nog) leeft. Ook heeft een levende boom wel eens een dode tak! 7. De afgebeelde paddestoelen zijn de vliegenzwam (rood met witte stippen) en de berkenzwam. De vliegenzwam is een plaatjeszwam. De berkenzwam is een buisjeszwam. Mogelijk beschrijven de kinderen bij anders een stuifzwam. Materiaal: spiegeltje potlood / pen onderlegger S 16 supplement groep 5 natuur buiten-gewoon
11 W e r k b l a d Je neus achterna 2. Welk insect zit op welk fruit? Schrijf de namen op de vruchten. Mensen eten graag fruit. Soms blijft fruit te lang op de fruitschaal liggen. Eerst is het overrijp en daarna bederft het. Gooi overrijp fruit deze keer niet weg. Insecten zijn dol op de geur. Ontdek het zelf! Je hebt nodig: Allerlei overrijpe vruchten, zoals - pruimen - appels - sinaasappels - bananen Wat moet je doen? Leg het fruit op een zonnig plekje in de tuin. Kies een plek waar je de insecten goed kunt bekijken. 1. Kleur het rondje van de insecten, die van jouw fruit komen snoepen. O O O 3. Zie je insecten die elkaar verjagen? O nee O ja, ik zie Zie je andere dieren op het fruit? O nee O ja, ik zie O O O O O 5. Hoeveel insecten zie je tegelijk? op een pruim op een appel op een sinaasappel op een banaan natuur buiten-gewoon supplement groep 5 S 17
12 Je neus achterna GROEP 5 Soort werkblad: ontdekblad (buiten) Suggesties / opmerkingen Wellicht is het handig om de voederplank voor vogels te gebruiken. Zet deze dan voor het raam van de klas, dan kunnen de kinderen er een oogje op houden. Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Antwoorden / oplosssingen 1. De insecten die op het werkblad zijn getekend heten: Dit werkblad sluit aan bij het thema afval van de methode Natuur Buiten- Gewoon. gehakkelde aurelia hommel honingbij Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: insecten fruit atalanta dagpauwoog koolwitje vlieg wesp Materiaal: overrijp fruit kleurpotloden pen Er bestaat een goede kans dat diverse vogels een kijkje komen nemen. Ligt het fruit op de grond dan zouden er ook slakken gesignaleerd kunnen worden. S 18 supplement groep 5 natuur buiten-gewoon
m a t e r i a a l z e n d i n g
m a t e r i a a l z e n d i n g Paddenstoelen ordenen 1 Kleurpotloden Schaar Lijm Kleur de paddenstoelen en knip ze uit. Plak ze op van klein naar groot. Stippen tellen 2 Kleurpotloden Kleur de paddenstoelen
Nadere informatiePaddenstoelen in de klas. werkbladen
Paddenstoelen in de klas werkbladen Paddenstoelen bekijken 1 spiegeltje paddenstoelenzoekkaart iets om op te schrijven/tekenen (kleur)potloden Ga buiten op zoek naar paddenstoelen. Je vindt paddenstoelen
Nadere informatiePaddenstoelen kweken in de klas
Paddenstoelen kweken in de klas Werkbladen 1. Woordweb 2. Hoe groeien onze paddenstoelen? Werkbladen groep 5 t/m 8 3. Hoe ziet mijn paddenstoel eruit? Versie: groep 5/6 en versie: groep 7/8 4. Recept:
Nadere informatieVolg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...
Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Kijk goed naar deze boom om te zien of het
Nadere informatieEen midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015
Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:
Nadere informatiePaddenstoelen De herfst is echt paddenstoelentijd. Vooral als het buiten lekker vochtig is schieten de paddenstoelen als paddenstoelen uit de grond!
Paddenstoelen De herfst is echt paddenstoelentijd. Vooral als het buiten lekker vochtig is schieten de paddenstoelen als paddenstoelen uit de grond! Raadseltje: Een stoel in een bakje zie ik in de koelkast
Nadere informatieNaam:...
Naam:... Wil je meer over paddestoelen weten? Vul de woorden in op de goede plaats. Kies uit: hoed herfst eetbaar steel giftig grotten In de... vind je in het bos veel paddestoelen. Ze groeien op dode
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens
Nadere informatie( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE HERFST waarneemvel 1 WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. KRUIS AAN WAT JE ZIET AAN JULLIE TAK Nog groene bladeren Gekleurde bladeren Kale takken Vruchten
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Nadere informatieNatuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin
Natuur dagboek Op ontdekking in je achtertuin Hey daar! Dit is jouw eigenste, hoogst persoonlijkste Dit natuurdagboek is van natuurdagboek. Trek de tuin, het park of het bos in. Gebruik je ogen, oren en
Nadere informatieOp het strand. Ben jij ook wel eens aan zee geweest? En heb je toen ook schelpen gezocht? Waar was jij in de vakantie? Ik was. mesheft.
Op het strand Els en Tim zijn terug. Ze zijn op vakantie geweest. Helemaal naar Frankrijk. Ze hebben daar gespeeld met nieuwe vriendjes. Ook hebben ze gezwommen in zee. Op het strand lagen mooie schelpen.
Nadere informatieLoof-en naaldbomen. Naam :
Loof-en naaldbomen Naam : Veel bomen maken een bos In een boomgaard staan soms honderden bomen, en toch is een boomgaard geen bos. Ook in een park kun je veel bomen zien, maar een park is beslist geen
Nadere informatiePaddenstoelen in de klas alle groepen
Paddenstoelen in de klas alle groepen werkbladen Uitgave: ANMEC Paddenstoelen in de klas Werkbladen Redactie Paula Wanner Lay-out Jolanda van der Heijden Met dank aan: De Hortus, Centrum voor Natuur en
Nadere informatieZaadbommen maken. dan langzaam water toe. Totdat het mengsel aan elkaar blijft plakken. Maak het niet te nat! Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen?
Lente Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen? 8 eetlepels droge natuurlijke klei (bentoniet voor als je binnenkort wilt gooien, rode klei als je ze wilt bewaren) 10 eetlepels potgrond, eventueel met wat compost
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatieOntdekkingstocht voor gezinnen
Rivierenhof Ontdekkingstocht voor gezinnen Tjakkie de specht ontdekt de herfst INLEIDING TJAKKIE HERFST Tjakkie de specht voor gezinnen is een ontdekkingstocht met een bewegwijzerde route doorheen het
Nadere informatieW e r k b l a d. In bos of park
W e r k b l a d In bos of park Als je in het bos of park bent aangekomen, zoek dan een plek waar je kunt zitten. Zit je gemakkelijk? Maak de opdrachten en vul de antwoorden in. Kijk, luister en ruik op
Nadere informatieInleiding: Op een grote paddenstoel, rood met witte stippen... Zat kabouter Pinnemuts heen en weer te wippen...
Inleiding: Op een grote paddenstoel, rood met witte stippen... Zat kabouter Pinnemuts heen en weer te wippen... Kabouter Pinnemuts wipt zo uitbundig dat zijn paddenstoel breekt. Dit is het begin van een
Nadere informatieDOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.
Nadere informatieGa naar de grote boom. Lees voor uit het boek: Ga linksom naar de blauwe knoppen. Lees de tekst:
Ga naar de grote boom. Lees voor uit het boek: Horen Ga linksom naar de blauwe knoppen. Lees de tekst: Beluister de geluiden. Bespreek : Welke geluiden hoor je? Wie of wat maakt het geluid? Kijken Ga verder
Nadere informatieDe composthoop Een composthoop bij school
De composthoop Afval in de natuur bestaat eigenlijk niet. Alles wat op de bodem komt, wordt uiteindelijk verteerd door bodemdieren, schimmels en bacteriën. In een composthoop gebeurt precies hetzelfde
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:
Nadere informatieOude bomen. Opdracht 1 - Bijzondere bomen. Opdracht 2 De leeftijd van een boom meten. Benodigdheden
Oude bomen meetlint In Amsterdam staan veel bomen. Sommige van die bomen zijn al heel oud en hebben veel meegemaakt. Bomen kunnen veel betekenen voor mensen. Denk bijvoorbeeld aan de kastanjeboom in de
Nadere informatieVan eitje tot vlinder
Werkblad Van eitje tot vlinder Wat is de goede volgorde van de plaatjes? Begin bij plaatje : de vlinder legt eieren. Schrijf de letter a in hokje. Welk plaatje is de volgende? Zet de letter ervan in hokje
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieNME-leerroute Bomen in het Wandelbos
NME-leerroute Bomen in het Wandelbos 5 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen De oudste, dikste en hoogste levende wezens op aarde zijn bomen. In het Wandelbos gaan we bomen onderzoeken,
Nadere informatieDit boekje is van: Paddenstoelenpracticum
Dit boekje is van: Paddenstoelenpracticum Doorsnede van een paddenstoel 2 3 Tafel 1. Champignons bekijken en tekenen 1. De steel van de champignon is ---------------------- cm lang 2. De steel is ------------------
Nadere informatieHerfst in de kleuterklas
Herfst in de kleuterklas Versjes, woordenschat, voelspelletje Tekst en idee Rian Visser In de herfst kun je in het bos van alles vinden. Welke dingen ken je? Walnoot Eikels Hazelnoten Herfstbladeren Beukennootjes
Nadere informatie4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:
4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.
Nadere informatieThemawandeling Herfst
Themawandeling Herfst Leerdoelen: De leerlingen tonen respect voor de natuur De leerlingen kunnen enkele typische herfstverschijnselen uit het bos verklaren De leerlingen kunnen op een aangepaste manier
Nadere informatie( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE ZOMER(beuk, esdoorn, berk) waarneemvel 1a WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. WELK SCHORSPLAATJE PAST BIJ JE BOOM? (kruis aan) hoe voelt deze schors?:
Nadere informatieBomen in drie seizoenen
Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 1 WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 2 Bomenopdracht in drie
Nadere informatieOpdrachtkaarten Lente
Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen
GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.
Nadere informatieLimburgs Landschap. natuurboekje van
Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2008 Hoi! De ene kastanjeboom is de andere niet. Er zijn wilde en tamme kastanjebomen. Vanaf oktober gaan mensen kastanjes rapen. Zakken vol! Zijn dat nu wilde
Nadere informatie1. Geheimen. 2. Zwammen
1. Geheimen 'Geen plant en geen dier' Een paddestoel is zeker geen dier, maar een plant is het ook niet. Ze hebben geen groene bladeren om zonlicht op te vangen. Bovendien groeien paddestoelen in het donker.
Nadere informatieOp pad met. kabouter Wouter en kabouter Lilly. Ik heb ook een dochter. Zij heet Lilly en woont in hetzelfde bos.
Op pad met kabouter Wouter en kabouter Lilly. Dag kaboutertjes! Ik ben kabouter Wouter. Ik ben 250 jaar. Oud hé? Maar ik kan nog veel ouder worden! Ik heb ook een dochter. Zij heet Lilly en woont in hetzelfde
Nadere informatieinhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 6.
Paddenstoelen inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 8 6. Schimmelweetjes 11 7. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Colofon en voorwaarden
Nadere informatieAAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES
AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES INLEIDING Aandacht voor zwerfafval en recycling in één les Rondslingerend afval is een bron van ergernis voor volwassenen én kinderen. Met dit lesmateriaal
Nadere informatie2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.
Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 3: Groen groeit
Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.
Nadere informatieWerkblad: Vind me dan
Werkblad: Vind me dan Stap 1 Stap 2 Wat is het probleem? Vraag het de natuur! Hoe lost de natuur dit probleem op? Hoe zorgen planten en dieren ervoor dat ze niet opvallen? Kennen jullie voorbeelden? Schrijf
Nadere informatieBomenpad Park Vredeoord. Antwoordenblad. Vul hier eerst jullie namen in:
Antwoordenblad Vul hier eerst jullie namen in: 1......................................................................................... 3.........................................................................................
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 7-8 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatieSpinners. Veel plezier! Juf Els en juf Anke
Spinners Een nieuwe rage: spinners! Heb jij ze al gespot in jouw klas? Vervelend, al dat speelgoed op school, of handig! spinners in de klas, daar kun je leuke, leerzame activiteiten mee doen! Wij bedachten
Nadere informatieGrond onder je voeten
Grond onder je voeten Hé hé, wie heeft z n voeten niet geveegd? Overal ligt modder. Kijk allemaal onder je schoenen! Loop je even door de tuin en daar begint het gezeur. Grond op de vloer vinden we blijkbaar
Nadere informatieAardoliealarm in het bos
de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5
Nadere informatieOpdrachtkaarten Herfst
Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten
Nadere informatieMaak je schoolplein vogelvriendelijk
Maak je schoolplein vogelvriendelijk Leerlijn: kinderen leren vanuit het perspectief van vogels nadenken over hun omgeving. Wat hebben vogels nodig om te overleven? Schuilmogelijkheden, nestmogelijkheid,
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud:
Nadere informatieKlassengesprek - knutselen. Open de envelop, laat de foto zien en lees samen de brief:
Tim eet op Texel 3 en 4 6 Afval Klassengesprek - knutselen Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: beseffen dat er veel voedsel weggegooid wordt. beseffen dat verpakkingsmateriaal van voedsel veel
Nadere informatie1 DISK, Boom Amsterdam
aan dit woord gebruik je om uit te drukken dat iets met iets anders verbonden is al al dit woord gebruik je om uit te drukken dat iets eerder gebeurt dan je dacht alles, allemaal bij in de buurt van iets
Nadere informatieLesbrief Vlinderkids 1
Vlinderkids 1 Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: Werkvorm: Leerstofgebied: ± 30 minuten Tweetallen Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Doel van de opdracht: Het kennismaken met een aantal vlindersoorten
Nadere informatieVlinders. Tijdstip: op een mooie zonnige dag in mei, juni of juli
KB8 Tijdsinvestering: 45 minuten 1/2 3/4 5/6 7/8 lente zomer herfst winter Vlinders. Tijdstip: op een mooie zonnige dag in mei, juni of juli 1. Inleiding Vlinders in alle kleuren en maten spreken de mensen
Nadere informatie4-7 jaar Scharrelavontuur. 4-7 jaar Scharrelavontuur. Sterke geuren. Aardegeuren. Pluk een blaadje van een plantje.
Sterke geuren Pluk een blaadje van een plantje. Wrijf erover met je vingers, en verkreukel het blaadje een beetje. Ruik nu eens. Laat elkaar je blaadje ruiken. Waar ruikt het naar? Aardegeuren Ga op de
Nadere informatieExpeditie Boswachterscode
Boswachterscode Ontdek jij je zesde zintuig? Kinderen tussen de 7 en 10 jaar opgelet! Zet je zintuigen op scherp. Volg het spoor van Benno Buitenpret. Speciaal voor jou heeft hij zijn persoonlijke en buitengewoon
Nadere informatieGroep: Schrijf achter elk dier waar je denkt dat het woont. a) De mensen in het clipje laten aan andere mensen zien dat het hun huis en tuin is.
Naam: Groep: LES 3 - WERKBLAD 1 Kamertje te huur! SAMENWONEN Bekijk het clipje: Samenwonen. a) Met wie woon jij samen in en om jouw huis? Schrijf de namen op van de mensen die in jouw huis wonen. Welke
Nadere informatienatuurboekje van herfst 2008
Kinderbijlage herfst 01-08-2008 16:05 Pagina 1 Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2008 Kinderbijlage herfst 01-08-2008 16:05 Pagina 2 Hoi! De ene kastanjeboom is de andere niet. Er zijn wilde en
Nadere informatieVoorbereiding post 1. Mens en eik Groep 1-2-3
Voorbereiding post 1 Mens en eik Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Mens en eik, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkbladen Opruimen
Nadere informatieBIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.
BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.
Nadere informatieDASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen
DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De
Nadere informatieDocentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving
Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Doelgroep: Groep 6,7 en 8 Leerstofgebied: Natuur en techniek Werkvorm: Buiten in groepjes van 3 leerlingen Duur: 45 minuten buiten + 30 minuten nabespreken in
Nadere informatieKopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.
Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je
Nadere informatieEen basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012
Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Doelgroep: Midden- en Bovenbouw Basisonderwijs: groep 5-8 jaargetijde: Voorjaar, zomer, herfst plaats: Bij school, in een park, in een
Nadere informatieinhoud blz. Inleiding 1. De afvalberg 2. Soorten afval 3. Vier belangrijke stappen 4. Voorkomen 5. Opnieuw gebruiken 6. Afval als bran dstof
Afval inhoud blz. Inleiding 3 1. De afvalberg 4 2. Soorten afval 5 3. Vier belangrijke stappen 7 4. Voorkomen 8 5. Opnieuw gebruiken 9 6. Afval als bran dstof 11 7. Naar de stortplaats 12 8. Filmpjes 14
Nadere informatieKennisnet community 5-6 / herfst 2006
HERFSTWEER Als de zomer voorbij is begint de herfst. Dat merk je niet direct. Er verandert wel steeds meer. Het wordt kouder. Je kunt niet meer zonder jas naar buiten. Er komen herfstbuien. Het waait en
Nadere informatieSCHOON GENOEG van ZWERFAFVAL? Een lespakket voor groep 5 & 6
SCHOON GENOEG van ZWERFAFVAL? Een lespakket voor groep 5 & 6 LES 1 Opdracht 1 - Mindmap (5 minuten) Maak een mindmap over zwerfafval Potlood & papier zwerfafval LES 1 Rommel in Rotjeknor 2 Les 1 Opdracht
Nadere informatieVlinders kijken. op Landgoed Schothorst
Vlinders kijken op Landgoed Schothorst Enke Kleine vos erdpa In de maanden mei tot en met september zie je ze vliegen: eeg vandaag ga je op zoek naar s. In dit boekje s!iveook nst Du vind je allerlei spelletjes
Nadere informatieBomen in drie seizoenen
Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - 2006 (MET DANK AAN HET AMSTERDAMS NME CENTRUM) 1 Herfst 1 Determineren een 2 Boomhoogte meter hoog 3
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen
GROEP 3/4 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de planten in de omgeving van de kinderen van de onderbouw.
Nadere informatie1. Een bocht. 2. Spiegelen
Werkblad 1 en op de buitenplaats (bij les 3) Print deze opdrachten en knip ze in strookjes. Maak groepjes van 2 of 3 leerlingen. Verdeel de opdrachten onder deze groepjes. Een opdracht kan door meerdere
Nadere informatieWist je dat?... Overwintering van vlinders. Vragen. De vlinder. De levenscyclus..
Lesbrief groep 5 6 Inhoudsopgave Wist je dat?... Vlinderwiel Stripverhaal.. Overwintering van vlinders. Vlinder mobiel Het voedsel van rupsen.. Vragen. De vlinder. De levenscyclus.. 1 Wist je dat Allerlei
Nadere informatieRivierenhof. Ontdekkingstocht voor gezinnen
Rivierenhof Ontdekkingstocht voor gezinnen t pech s e d e i k k a j T e lente ontdekt d INLEIDING TJAKKIE LENTE Tjakkie de specht voor gezinnen is een ontdekkingstocht met een bewegwijzerde route doorheen
Nadere informatieKrak de eekhoorn, mag naar het verjaardagsfeestje van zijn vriendinnetje Friedel.
Van tak naar tak......met Friedel en Krak Natuurbelevingspad voor kleuters Krak de eekhoorn neemt de kleuters mee naar het verjaardagsfeestje van zijn vriendinnetje Friedel. Onderweg voeren de kinderen
Nadere informatiehandleiding 1. Inleiding 2. Achtergrondinformatie
handleiding 1. Inleiding www.twentezonderafval.nl is een website voor groep 1 tot en met 8 over het gescheiden inzamelen van afval in Twente. Op deze website ontdekken de leerlingen hoe ze hun afval zoveel
Nadere informatieMateriaalzending Paddenstoelen
Materiaalzending Paddenstoelen WERKBLADEN Colofon Deze werkbladen horen bij de materiaalzending paddenstoelen. Samenstelling: De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu, Harderwijk Milieu Educatie Centrum
Nadere informatieLeerpad Holle Wegen Halen. Opdrachten. Holle_Wegen_OPDRACHT.indd 1 20/04/10 14:04
Leerpad Holle Wegen Halen Opdrachten 1 Holle_Wegen_OPDRACHT.indd 1 20/04/10 14:04 OPDRACHT 1 Temperatuur in de holle weg Bovenaan de Kluis ligt het driesterrenplekje. Neem hier de thermometer uit het koffertje.
Nadere informatieNatuurschatten SPEELNATUUR
Naam: Natuurschatten SPEELNATUUR Groep: LES 10 - WERKBLAD 1 Bekijk het clipje: Speelnatuur a) Als je thuis buiten gaat spelen, waar speel je dan? b) Is er natuur waar jij buitenspeelt? Zo ja, waar speel
Nadere informatieI LOVE AFVAL SCHEIDEN! JIJ OOK?
I LOVE AFVAL SCHEIDEN! JIJ OOK? Hoi, ik ben Maarten Milieu. Ik werk voor Cyclus en haal bij jou thuis het afval op. De ene dag leeg ik groene minicontainers met een zijlader. De andere dag zie je me zakken
Nadere informatieIntroductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen
Handleiding leerkracht Vogels in de klas Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les
Nadere informatie7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur
Geluiden Wees 1 minuut helemaal stil. Luister naar de geluiden om je heen. Hoeveel geluiden heb je gehoord? Welke geluiden heb je herkend? Je eigen geur maken Verzamel verschillende soorten blaadjes, mos,
Nadere informatieIk ben Peter Peer en ik groei aan een boom. Wat groeit er nog meer aan een boom? Hoeveel dingen kun je bedenken?
Ik ben Peter Peer. Mijn smaak is lekker zoet. Wie heeft ook een peer bij zich? Kijk eens in de bakjes van de kinderen. Wat smaakt nog meer zoet? Zet deze bakjes eens bij elkaar. Hoe heet het andere fruit
Nadere informatieAuditieve oefeningen herfst. Hakken en plakken
Auditieve oefeningen herfst Hakken en plakken (hak de woorden in stukken, laat de kinderen het hele woord zeggen) eek-hoorn vlie-gen-zwam ka-stan-jes pad-den-stoel ka-bou-ter beu-ken-noot e-gel spin-nen
Nadere informatieRivierenhof. Handleiding. Opgesteld door de domeinwachters. >> Ontdekkingstocht voor het 4, 5 en 6 leerjaar. Tjakkie de specht Ontdekt de Herfst
Rivierenhof Handleiding Opgesteld door de domeinwachters >> Ontdekkingstocht voor het 4, 5 en 6 leerjaar Tjakkie de specht Ontdekt de Herfst INLEIDING Het zelf -doe pakket bestaat uit een bewegwijzerde
Nadere informatieWinkelen in het bos?
Winkelen in het bos? Natuur, tweede graad Doelstellingen Kinderen ervaren dat het bos uit verschillende delen en bewoners bestaat. Kinderen ontdekken verbanden tussen alle delen en bewoners van het bos.
Nadere informatieMolsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie
Molsla Paardenbloem Achtergrondinformatie De paardenbloem is een zeer algemeen voorkomende plant. In gazons, graslanden, bermen en ruigten kun je hem vaak aantreffen. De paardenbloem behoort tot de familie
Nadere informatieKoolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8)
Koolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8) Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort
Nadere informatieAuditieve oefeningen thema het bos
Auditieve oefeningen thema het bos Boek van de week: 1; In het bos 2; 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant Hoe zou het boek heten Waarom denk je dat?
Nadere informatieKoolwitjes in de klas!
Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort bij zo n pakket eitjes, rupsen en
Nadere informatieInleiding: Op een grote paddenstoel, rood met witte stippen... Zat kabouter Pinnemuts heen en weer te wippen...
Inleiding: Op een grote paddenstoel, rood met witte stippen... Zat kabouter Pinnemuts heen en weer te wippen... Kabouter Pinnemuts wipt zo uitbundig dat zijn paddenstoel breekt. Dit is het begin van een
Nadere informatieinhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.
De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13
Nadere informatieNatuur, Buiten Activiteit:
Natuur, Buiten Activiteit: Doelgroep: middenbouw (groep 4, 5 en 6) Doel van de activiteit: - De kinderen worden bewust van de herfst en zijn veranderingen. - De kinderen leren over de onderdelen van bladeren
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieseizoenskleuren Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de
Marlies Huijzer seizoenskleuren elk seizoen zijn kleur Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de bloemen, aan het weer, aan de kleren van de kinderen, én aan de kleuren
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Wie weet hoe ik heet Groep 1-2-3
Voorbereiding post 2 Wie weet hoe ik heet Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 2: Wie weet hoe ik heet, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieDE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN
DE HERFST DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN vanaf 2de graad lager onderwijs. x vak: muzische vorming x duur: halve dag GRIEZELBOS HET KLEINE VIEZE BEESTJES- ONDERZOEK! verloop: x verdeel de klas in verschillende
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 1-2 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu in opdracht van gemeente Harderwijk. Wij hebben
Nadere informatiePaddestoelen plukken
Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Herfst Paddestoelen plukken De herfst komt eraan. Nu is het de tijd van de paddestoelen. Eigenlijk kan je ze het hele jaar door vinden.
Nadere informatieJe school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens
VOOR DE LEERKRACHT Je school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens Spreeuw Vogelbescherming Nederland organiseert de Tuinvogeltelling voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er
Nadere informatie