W e r k b l a d. In bos of park
|
|
- Oscar Maas
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 W e r k b l a d In bos of park Als je in het bos of park bent aangekomen, zoek dan een plek waar je kunt zitten. Zit je gemakkelijk? Maak de opdrachten en vul de antwoorden in. Kijk, luister en ruik op je gemak. Er valt veel te ontdekken! De naam van dit bos (park) is Het is een dicht / dun bos. Het is hier licht / vrij donker. De plek waarop ik zit is hard / zacht. Het is droog / vochtig. Kleur het rondje voor alles wat je ziet. O naaldbomen O loofbomen O struiken O jonge boompjes O varens O kruiden O grassen O mossen O vruchten O Herken je bomen? Nee / ja, ik zie 4. Kies een boomblad. Teken het hieronder na. 7. Luister 3 minuten naar vogelgeluiden. Ik hoor verschillende vogels. Kleur de rondjes voor de geluiden die je ze hoort maken. O piepen O roepen O krijsen O fluiten O zingen O 8. Zie je ook andere dieren lopen, vliegen, kruipen enz.? Nee / ja, ik zie Zie je sporen van dieren? Nee / ja, ik zie 10. Zie je op de bodem verrotte (of vermolmde) resten? Nee / ja, nl. 1 Zie je paddestoelen? nee / ja Zo ja, teken (en kleur) er een. 5. Voel je wind in het bos? ja / nee 6. Ruik je het bos (park)? Nee / ja, het ruikt naar 1 Hoe vind je het hier? Ik vind deze plek natuur natuur buiten-gewoon 15 15
2 In bos en park GROEP 7 Soort werkblad: belevingsblad Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema bomen van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: bosleven parken landschappen Suggesties / opmerkingen Om recht te doen aan dit 'belevingsblad' kunt u het beste een plek zoeken waar weinig kans op storing is. Laat de kinderen niet 'op een kluitje' zitten. In de inleiding van de kopieerband (pagina 4) is een toelichting te vinden met betrekking tot de 'belevingsbladen'. Het blad is te combineren met een tekenles buiten. Het verdient aanbeveling eerst het belevingsblad te doen. Dit i.v.m. de benodigde concentratie, de vereiste stilte en de eerste indrukken. Belevingsbladen nodigen kinderen uit om de natuurlijke leefomgeving op zich in te laten werken. Het gaat niet om kennis maar om waardering. n.b. De belevingsbladen uit de kopieerbanden van groep 5, 6 en 8 zijn ook geschikt voor gebruik in groep 7! Antwoorden / oplossingen 'Juiste' antwoorden zijn hier niet van toepassing. Materiaal: pen / potlood (kleur) onderlegger 16 natuur buiten-gewoon
3 Dit werkblad doe je met z'n tweeën. Je hebt nodig: - een potlood of een recht latje - twaalf korte stokken om in de grond te steken - eventueel een houten hamer Hoe hoog is een boom? Je meet het zo: Persoon 1 staat bij de voet van de boom. Persoon 2 staat zover van de boom, dat hij/zij de boom evengroot ziet als het potlood, rechtop in de hand van een gestrekte arm (tek. 1). Daarna 'legt' persoon 2 het potlood horizontaal. De onderkant is nog steeds bij de voet van boom is. De boomtop ligt nu 'op de grond' (tek. 2). Persoon 1 loopt nu naar 'de punt van het potlood'. Persoon 2 roep 'stop' als 1 er is. De gewandelde afstand is ongeveer de boomhoogte in meters (een grote stap is één meter). tek. 1 boomhoogte meten Opdrachten (na 1, 2 en 3): Kies een boom en meet hem. Hoogte: ± meter (zie ) Dikte: handen (zie ) W e r k b l a d tek. 2 hoeveel meter gelopen? Meet een boom De dikte van een boom meet je op ongeveer 1 meter van de grond. Meet daar hoeveel handen er naast elkaar rond de stam passen. Neem één van de twaalf stokken. Loop van de stam naar de buitenrand van de kroon. Steek of sla daar de stok in de grond. Doe dit ook met de andere stokken. Meet de afstanden tot de boom en maak een plattegrond. Steekt de kroon overal even ver uit? Steek de stokken in de grond (zie ) en teken de 'plattegrond' van de boom in het vak hiernaast. Streep het verkeerde woord door in de volgende zinnen: - De kroon steekt wel / niet bijna overal even ver uit buiten de stam. - De kroon steekt verder buiten de stam uit waar veel / weinig licht is. plattegrond van de gekozen boom natuur natuur buiten-gewoon 17 17
4 Meet een boom GROEP 7 Soort werkblad: ontdekblad (buiten) Geschikte periode: Suggesties / opmerkingen Het ontdekblad kan een aanleiding zijn om een boompaspoort met de kinderen te maken. Daarbij tekenen ze de bladvorm, een knop, een vrucht / zaad, het silhouet en een stukje schors. j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema bomen van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: bosleven parken landschappen Antwoorden / oplossingen 'Juiste' antwoorden zijn hier niet van toepassing. Materiaal: zie werkblad 18 natuur buiten-gewoon
5 Je hebt nodig: - pen - mesje - potlood - loep Pas op dat je geen vlekken van vlierbessen in je kleren krijgt! W e r k b l a d Een vlier Is de vlier een boom of een struik? Ik vind de vlier... O een boom, O een struik, omdat. Teken op het stammetje hiernaast een stukje van de bast (de buitenkant) van de vlier. Aan de bast kun je de vlier voortaan goed herkennen. 4. Teken in het vak hieronder een trosje met bessen. de bast van de vlier 5. Welk dier zou die bessen er hebben afgehaald? Ik denk een 6. De vlier draagt veel / weinig / geen bessen. De bessen hebben een kleur. Welke kleur hebben de steeltjes waaraan de bessen vastzitten? Ze zijn 7. Snijd een bes open. Wat zit erin? Ik zie 8. Hoeveel zaden tel je? Ik tel er 9. Teken in het vak hieronder vergroot de binnenkant van een doorgesneden vlierbes. trosje met vlierbessen Zitten alle bessen nog aan het trosje? Nee / ja, dat zie ik aan doorgesneden vlierbes natuur natuur buiten-gewoon 19 19
6 Een vlier GROEP 7 Soort werkblad: ontdekblad (buiten) Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema bomen van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: zaadverspreiding vogels en hun voedsel Suggesties / opmerkingen De nadruk ligt op het bekijken van de bessen. Vogels eten graag vlierbessen. De harde zaadjes (pitjes) worden via de vogelpoep verspreid. De zaadjes met mest belanden op allerlei plekken. Spontane groei van de vlier zie je dan ook op plaatsen waar veel vogels langstrekken. Vlierstruiken (-bomen) kun je herkennen aan de grijze bast. Snijd je een tak door, dan zie je het zachte, witte merg. Een vliertak laat zich gemakkelijk uithollen. Let op: vlierbessen zijn giftig Alleen gekookt, kun je er vlierbessenjam van maken (of vlierbessenwijn). Trosjes met bessen kunnen door leerkracht / kinderen worden meegenomen. Je vindt de vlier in windsingels langs sportvelden en wegen, rond boerderijen en in veel tuinen. Dit werkblad is ook geschikt als huiswerkblad. Antwoorden / oplossingen Materiaal: zie werkblad De vlier is een struik, omdat hij niet één hoofdstam heeft maar verschillende. De bessen zijn zwart en de steeltjes roodachtig. 6. een vogel 8. In de bes zitten de zaden (pitjes). De antwoorden op de andere vragen spreken voor zich. 20 natuur buiten-gewoon
7 W e r k b l a d Een vlierefluit De vlier is een boom, die zich gemakkelijk laat snoeien. In de lente groeit hij zo weer uit. Dat is handig voor de tuin. Door te snoeien, zorg je ervoor dat de vlier niet te groot wordt. Van de takken kun je vlierefluitjes maken. Met dit werkblad leer je hoe je dat moet doen. Je hebt nodig: - een tak van de vlier - een aardappelschilmesje of zakmes - een ijzerzaag - metalen 'staaf' (bijv. breipen of schrobzaagje) - een plastic boterhamzakje - een elastiekje Zaag de tak in stukken van ongeveer 15 cm. Schil de bast van de tak met het mesje. Let op: Snijd van je af en nooit naar je toe! Hoeveel laagjes zie je? Merk je hoeveel water er in de bast zit? 4. Zaag een hoekje uit de tak, zodat er een opening ontstaat. Doe dat in het midden van één van de beide helften. 5. Sluit de 'fluit' af met een stukje plastic en het elastiekje. Doe dat vlak bij de opening, die je zojuist hebt gesneden. Let op: Bij dit fluitje zit het plastic zakje te los! Maak het iets strakker. Hol de tak uit met de breinaald of het schrobzaagje. Het zachte merg gaat er gemakkelijk uit. Bij andere boomsoorten kan dat niet. Het binnenste is daar heel hard: hout. Let op: Bij dit fluitje zit het plastic zakje te strak! Maak het iets losser. 6. De vlierefluit is klaar. Blaas in de opening. Wat hoor je? Fluit eens een melodietje. natuur natuur buiten-gewoon 21 21
8 Een vlierefluit GROEP 7 Soort werkblad: knutselblad Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema bomen van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: wintertakken natuurbeheer techniek muziek Suggesties / opmerkingen Het woordt 'vlierefluit' is vanzelfsprekend een woordspeling, afkomstig van het woord flierefluit en de boomsoort waarmee de kinderen bezig zijn. Wat de kinderen maken is eigenlijk geen fluit, maar een 'kazoo'. Maak zelf eerst de vlierefluit. Het geluid lijkt niet op fluiten, maar kan wel worden gebruikt om met de hele klas 'muziek te maken'. Tip: Boots met de klas een autorace na of de TT in Assen. Soms is enige oefening nodig om het gewenste geluid te krijgen. Het ontstaat door de trillingen van het plastic. Lukt het niet, laat u niet ontmoedigen om deze activiteit toch met de klas te doen. Er zijn altijd genoeg kinderen die de kunst beheersen en het de anderen duidelijk maken. Maak eventueel een 'vlierefluit in stapjes'. Elke fase moet daarbij worden uitgewerkt en dient als voorbeeld voor de klas. Denk aan de veiligheid. De kinderen zijn met messen bezig. Beoordeel zelf of extra hulp nodig is van ouders. Ook is het mogelijk om de klas groepje voor groepje aan het werk te zetten, al dan niet onder begeleiding. Het maken van een 'vlierefluit' is voor de kinderen een echte 'klapper' en zal niet gauw worden vergeten! Antwoorden / oplossingen Al werkend aan opdracht 2 ontdekken de kinderen de laagjes waaruit de takken zijn opgebouwd. - De schors (of bast) is bruin. - De 'groeilaag' van de boom (cambium) is groen (dunne laag). - Het hout is 'wit'. Materiaal: zie werkblad 22 natuur buiten-gewoon
9 W e r k b l a d Bomen als... Bomen zijn heel belangrijk voor mensen. Er zijn allerlei redenen. Denk maar eens aan de volgende functies. Bomen dienen als... - stadsverfraaier (O) - landschapsstoffeerder (K) - recreatiebos (V) - speelwerktuig (B) - zuurstofmaker (E) - woon- of schuilplaats (M) - windsingel (R) - houtleverancier (O) - tuinafscheiding (L) - bestrijder van luchtvervuiling (E) Bekijk de tekeningen hieronder. Waarvoor dienen bomen? Zet de letters, die achter de bovenstaande functies staan, onder de goede tekeningen. Vul tenslotte elke letter hieronder in bij hetzelfde nummer als van de tekening. Je leest dan de naam van de vogel die hiernaast is afgebeeld! De oplossing is: natuur natuur buiten-gewoon 23 23
10 Bomen als... GROEP 7 Soort werkblad: puzzelblad Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema bomen van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Suggesties / opmerkingen Het lijkt ons het beste om de puzzel in 2-tallen te laten maken, zodat er over gepraat kan worden. Stimuleer de discussie! Door te kijken naar de vele functies van bomen, zullen de kinderen doordrongen raken van hun nut. De boom als schaduwgever is niet in de puzzel opgenomen. Deze functie is voor Nederland minder relevant, ook al is het soms wel prettig om bomen bij het huis, op het erf of op het schoolplein te hebben. Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: landschappen recreatie Antwoorden / oplossingen De boombewoner heet: boomklever B 6. L O 7. E O 8. V 4. M 9. E 5. K 10. R Materiaal: pen 24 natuur buiten-gewoon
11 P u z z e l b l a d Bomen spreken Er zijn veel spreekwoorden over bomen. Vaak met het woord boom of bomen. Maar ook worden de delen van de boom genoemd: blad, tak of stam. Of woorden als plank en bos. Op de takken hieronder zie je er een aantal staan. Maar het zijn halve spreekwoorden. Wie repareert ze? Deze helften moet je op de goede tak schrijven:... voor zijn hoofd hebben.... vangen veel wind.... het bos insturen.... aan de boom omdraaien.... en tak uitroeien.... niet ver van de boom.... op de tak springen.... voor de mond nemen.... zaagt men planken.... het bos niet meer zien.... een blad aan de boom.... mis slaan. Hoge bomen De appel valt Als een blad Van de hak Door de bomen Iemand Met wortel Van dik hout Geen blad De plank Veranderen als Een plank natuur buiten-gewoon supplement groep 7 S 11
12 Bomen spreken GROEP 7 Soort werkblad: puzzelblad Suggesties / opmerkingen Het werkblad spreekt voor zich. De kinderen moeten de spreekwoorden herstellen. Geschikte periode: j f m a m j j a s o n d Dit werkblad sluit aan bij het thema bomen van de methode Natuur Buiten- Gewoon. Antwoorden / oplossingen Hoge bomen vangen veel wind Als een blad aan de boom omdraaien Door de bomen het bos niet meer zien Met wortel en tak uitroeien Geen blad voor de mond nemen Veranderen als een blad aan de boom De appel valt niet ver van de boom Van de hak op de tak springen Iemand het bos insturen Van dik hout zaagt men planken De plank mis slaan Een plank voor zijn hoofd hebben Het werkblad sluit ook aan bij lessen over: spreekwoorden en uitdrukkingen het bos Materiaal: pen / potlood S 12 supplement groep 7 natuur buiten-gewoon
Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...
Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Kijk goed naar deze boom om te zien of het
Nadere informatieLoof-en naaldbomen. Naam :
Loof-en naaldbomen Naam : Veel bomen maken een bos In een boomgaard staan soms honderden bomen, en toch is een boomgaard geen bos. Ook in een park kun je veel bomen zien, maar een park is beslist geen
Nadere informatiePlanten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs
Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige
Nadere informatieEen midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015
Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:
Nadere informatieW e r k b l a d. Huismussen
W e r k b l a d Huismussen Leg op een rustig plekje wat zaad, broodkruimels en chips. Leg er een stukje banaan, appel en kaas bij. Kijk vanaf een afstandje toe wat er gebeurt. Dat gaat het best van achter
Nadere informatieDE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN
DE HERFST DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN vanaf 2de graad lager onderwijs. x vak: muzische vorming x duur: halve dag GRIEZELBOS HET KLEINE VIEZE BEESTJES- ONDERZOEK! verloop: x verdeel de klas in verschillende
Nadere informatie2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.
Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens
Nadere informatieWORD EEN ECHTE bomenkenner!
WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een
Nadere informatiePlanten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs
Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige
Nadere informatiem a t e r i a a l z e n d i n g
m a t e r i a a l z e n d i n g Paddenstoelen ordenen 1 Kleurpotloden Schaar Lijm Kleur de paddenstoelen en knip ze uit. Plak ze op van klein naar groot. Stippen tellen 2 Kleurpotloden Kleur de paddenstoelen
Nadere informatiePaddenstoelen kweken in de klas
Paddenstoelen kweken in de klas Werkbladen 1. Woordweb 2. Hoe groeien onze paddenstoelen? Werkbladen groep 5 t/m 8 3. Hoe ziet mijn paddenstoel eruit? Versie: groep 5/6 en versie: groep 7/8 4. Recept:
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatiePaddenstoelen in de klas. werkbladen
Paddenstoelen in de klas werkbladen Paddenstoelen bekijken 1 spiegeltje paddenstoelenzoekkaart iets om op te schrijven/tekenen (kleur)potloden Ga buiten op zoek naar paddenstoelen. Je vindt paddenstoelen
Nadere informatie1. Geheimen. 2. Zwammen
1. Geheimen 'Geen plant en geen dier' Een paddestoel is zeker geen dier, maar een plant is het ook niet. Ze hebben geen groene bladeren om zonlicht op te vangen. Bovendien groeien paddestoelen in het donker.
Nadere informatieBomenpad Park Vredeoord. Antwoordenblad. Vul hier eerst jullie namen in:
Antwoordenblad Vul hier eerst jullie namen in: 1......................................................................................... 3.........................................................................................
Nadere informatieVerder zijn er toetsen bij de theorie en praktijk. Je hoort van jouw leraar wanneer je die moet maken.
Voorwoord Beste leerling, Voor je ligt de map Stappenplan houtbewerken. Dit Stappenplan is speciaal geschreven voor leerlingen die praktijkonderwijs volgen, maar is ook te gebruiken in andere situaties.
Nadere informatieIntroductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen
Handleiding leerkracht Vogels in de klas Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 7-8 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieOntdekdoos Zaden. groep 5 en 6. docentenhandleiding
Ontdekdoos Zaden groep 5 en 6 docentenhandleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Ontdekdoos Zaden Docentenhandleiding De ontdekdoos Zaden is voor groep 5 en 6 Het lesmateriaal mag vrij gekopieerd worden
Nadere informatie[Konijn] Beschrijving: Vindplaats: Algemene Naam: konijn. Wetenschappelijke Naam: Oryctolagus cuniculus Levenscyclus. Voeding:
[Konijn] Algemene Naam: konijn Wetenschappelijke Naam: Oryctolagus cuniculus Konijnen hebben lange oren, een grijsbruine vacht en een korte wipstaart met witte onderzijde en zwarte bovenzijde. Ze worden
Nadere informatie> Lees Hoe praten we?
LB 8-70. Trillende lucht > Lees Hoe praten we? > Lees Dat klinkt mooi! Maak de zin af. Geluid is Zet de volgende zinnen in de goede volgorde. Zet er het juiste cijfer voor. Je borstkas versterkt het geluid.
Nadere informatieBloeiend plantje Spoor van een dier
Volwassen boom Jonge boom Dode boom Hoge struik Lage struik Varen Mos Klimmende plant Bloeiend plantje Spoor van een dier Paddenstoel (op de grond) Bodemdiertje Paddenstoel (op een boom) Activiteit 3 :
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen.
De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
3 8 6 10 ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is...... een vaste plant met een houten stam en een kruin, alleen noemen de onderdelen anders dan bij een plant. Delen van de boom Laat de kinderen
Nadere informatieProject Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen
Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen
Nadere informatieNaam:...
Naam:... Wil je meer over paddestoelen weten? Vul de woorden in op de goede plaats. Kies uit: hoed herfst eetbaar steel giftig grotten In de... vind je in het bos veel paddestoelen. Ze groeien op dode
Nadere informatieBosopdrachten. Praktijkopdrachten groep 7/8
Bosopdrachten Praktijkopdrachten groep 7/8 Inhoud..1 Determineren.2 Het bos van binnen naar buiten.5 Klimaat en sfeer in het bos 6 1) DOE JE OREN OPEN..6 2) VOEL EN RUIK..6 3) KLIMAAT..6 Boomdikte...7
Nadere informatieOude bomen. Opdracht 1 - Bijzondere bomen. Opdracht 2 De leeftijd van een boom meten. Benodigdheden
Oude bomen meetlint In Amsterdam staan veel bomen. Sommige van die bomen zijn al heel oud en hebben veel meegemaakt. Bomen kunnen veel betekenen voor mensen. Denk bijvoorbeeld aan de kastanjeboom in de
Nadere informatieDOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Nadere informatieNatuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin
Natuur dagboek Op ontdekking in je achtertuin Hey daar! Dit is jouw eigenste, hoogst persoonlijkste Dit natuurdagboek is van natuurdagboek. Trek de tuin, het park of het bos in. Gebruik je ogen, oren en
Nadere informatieschool. Kijk op be/scholen voor alle werkbladen en informatie over de Vogeltelweek voor Scholen.
VogeltelWEEK voor scholen: VOOR DE LEERKRACHT Bouw een voederplank Doe je mee? Natuurpunt organiseert de Vogeltelweek voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er zijn en doe mee
Nadere informatieExpeditie Boswachterscode
Boswachterscode Ontdek jij je zesde zintuig? Kinderen tussen de 7 en 10 jaar opgelet! Zet je zintuigen op scherp. Volg het spoor van Benno Buitenpret. Speciaal voor jou heeft hij zijn persoonlijke en buitengewoon
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is... Een boom is een plant, alleen noemen de onderdelen anders. Een boom is namelijk een vaste plant met een houten stam en een kruin. Delen van de boom Laat
Nadere informatieover vogels rondom school. Kijk op www.vogelweekend.be/scholen voor alle werkbladen en informatie over de Vogelweek voor Scholen.
VOGELWEEK VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT Bouw een voederplank Klus je mee? Natuurpunt organiseert de Grote Vogelweek voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er zijn en doe mee
Nadere informatieNatuurpad. Haarlemmermeerse bos
Haarlemmermeerse bos Het natuurpad in het Haarlemmermeerse bos is een speel, beleef en doe pad waarbij je op zoek gaat naar twaalf genummerde borden met QR codes. Er zijn twee startpunten, de eerste is
Nadere informatieNatuurpad. Haarlemmermeerse bos
Haarlemmermeerse bos Het natuurpad in het Haarlemmermeerse bos is een speel, beleef en doe pad waarbij je op zoek gaat naar twaalf genummerde borden met QR codes. Het pad begint en eindigt bij het informatiebord
Nadere informatieOpdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed.
D S T R K C N T Opdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed. 1. Welk grafmonument staat op welke foto? Schrijf de goede
Nadere informatie4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:
4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.
Nadere informatieINLEIDING FOCUS tweede graad
INLEIDING De natuur is zó mooi, ze ruikt lekker, ze is aangenaam en ze doet ons leven! Nochtans besteden we niet altijd aandacht aan de natuur. Vaak is een plekje natuur verwoest of vervuild. Gelukkig
Nadere informatieEnten Fruitbomen. Waarom enten?
Enten Fruitbomen Al onze fruitbomen worden geënt. Waarom is dat eigenlijk? En hoe gaat dat enten in zijn werk? Op onderstaande pagina wordt hier dieper op ingegaan, plus wat tips om veel voorkomende problemen
Nadere informatieBomen in drie seizoenen
Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 1 WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 2 Bomenopdracht in drie
Nadere informatielesbrieven water verzamelen avonturenpakket de uitvinders en de verdronken rivier leerlingen werkblad Lesbrief 1:
lesbrieven leerlingen werkblad Lesbrief 1: water verzamelen Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan
Nadere informatie7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur
Geluiden Wees 1 minuut helemaal stil. Luister naar de geluiden om je heen. Hoeveel geluiden heb je gehoord? Welke geluiden heb je herkend? Je eigen geur maken Verzamel verschillende soorten blaadjes, mos,
Nadere informatieOp pad met. kabouter Wouter en kabouter Lilly. Ik heb ook een dochter. Zij heet Lilly en woont in hetzelfde bos.
Op pad met kabouter Wouter en kabouter Lilly. Dag kaboutertjes! Ik ben kabouter Wouter. Ik ben 250 jaar. Oud hé? Maar ik kan nog veel ouder worden! Ik heb ook een dochter. Zij heet Lilly en woont in hetzelfde
Nadere informatieHet kiemen van zaden
Het kiemen van zaden Dit Werkblad is van... Bij deze opdrachten gaan we in een aantal weken het ontkiemen van zaden volgen. We hebben daarvoor bonen uitgekozen, omdat dit zaden zijn, waarbij de ontkieming
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen
GROEP 3/4 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de planten in de omgeving van de kinderen van de onderbouw.
Nadere informatieAuditieve oefeningen thema het bos
Auditieve oefeningen thema het bos Boek van de week: 1; In het bos 2; 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant Hoe zou het boek heten Waarom denk je dat?
Nadere informatieHet is winter. op Landgoed Schothorst
Het is winter op Landgoed Schothorst In de winter is er genoeg te zien en te beleven in de natuur. Tijdens deze wandeling kun je dat ervaren. 6 Enkeerdpad 1 Winterbloeiers Zelfs in de winter kun je soms
Nadere informatieEen basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012
Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Doelgroep: Midden- en Bovenbouw Basisonderwijs: groep 5-8 jaargetijde: Voorjaar, zomer, herfst plaats: Bij school, in een park, in een
Nadere informatieinhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.
De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13
Nadere informatieDe composthoop Een composthoop bij school
De composthoop Afval in de natuur bestaat eigenlijk niet. Alles wat op de bodem komt, wordt uiteindelijk verteerd door bodemdieren, schimmels en bacteriën. In een composthoop gebeurt precies hetzelfde
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 3: Groen groeit
Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.
Nadere informatieKruidentuin in de klas
Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...
Nadere informatieKlap, stamp en sla. Opmerking. Tijd: 1-5 min. Deelnemers: minimaal 2 Materiaal: niets Opstelling: kinderen vormen tweetallen. Verloop van het spel:
Klap, stamp en sla Deelnemers: minimaal 2 Opstelling: kinderen vormen tweetallen : De tweetallen tellen om de beurt tot 3. Eerst zegt de één 1, daarna de ander 2 en tot slot nummer één weer 3. Hierna begin
Nadere informatieGrond onder je voeten
Grond onder je voeten Hé hé, wie heeft z n voeten niet geveegd? Overal ligt modder. Kijk allemaal onder je schoenen! Loop je even door de tuin en daar begint het gezeur. Grond op de vloer vinden we blijkbaar
Nadere informatieZaadbommen maken. dan langzaam water toe. Totdat het mengsel aan elkaar blijft plakken. Maak het niet te nat! Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen?
Lente Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen? 8 eetlepels droge natuurlijke klei (bentoniet voor als je binnenkort wilt gooien, rode klei als je ze wilt bewaren) 10 eetlepels potgrond, eventueel met wat compost
Nadere informatieDoos der wijzen: opdracht één
Doos der wijzen: opdracht één Zet de schoenendoos voor je voet, en bekijk alle kanten goed. De bodem zie je nu helemaal niet, heb daarover geen verdriet. Neem het deksel er eens van, hoeveel kanten zie
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen
GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.
Nadere informatieSchematisch en natuurgetrouw
Proef 1 Schematisch en natuurgetrouw - Werkblad 1 - Tekenmateriaal - Liniaal Hieronder zie je een afbeelding van een vlinder. Maak hiervan een schematische tekening op werkblad 1. Maak ook een natuurgetrouwe
Nadere informatieNME-leerroute Kabouters in het Westerpark
NME-leerroute Kabouters in het Westerpark 1 Groep Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen In het Westerpark woont een kaboutervolk. Dat weten niet zoveel mensen, maar voor deze ene keer hebben
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS
LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 1: WATER VERZAMELEN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan
Nadere informatieDieren in de winter 3
Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon
Nadere informatieLeerpad Natuurbeleving kleuters Lesduur: ca 60 minuten Bestemd voor groep 1/2/3 Sluit aan bij kerndoel: 39, 40a
Leerpad Natuurbeleving kleuters Lesduur: ca 60 minuten Bestemd voor groep 1/2/3 Sluit aan bij kerndoel: 39, 40a Inleiding Korte omschrijving van de les: In groepjes van 4 kinderen lopen ze begeleid de
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieSPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.
Nadere informatieJonge dieren. Dieren hebben jongen. Hoe noem je ze? Kies uit: big, lam, kuiken, kalf, puppy, veulen, kuiken
Groep 4 Naam:. Jonge dieren Dieren hebben jongen. Hoe noem je ze? Kies uit: big, lam, kuiken, kalf, puppy, veulen, kuiken Het jong van een paard is een Het jong van een koe is een Het jong van een hond
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 1-2 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu in opdracht van gemeente Harderwijk. Wij hebben
Nadere informatieNME-leerroute Bomen in het Wandelbos
NME-leerroute Bomen in het Wandelbos 5 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen De oudste, dikste en hoogste levende wezens op aarde zijn bomen. In het Wandelbos gaan we bomen onderzoeken,
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:
Nadere informatieDASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen
DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De
Nadere informatieBomen in drie seizoenen
Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - 2006 (MET DANK AAN HET AMSTERDAMS NME CENTRUM) 1 Herfst 1 Determineren een 2 Boomhoogte meter hoog 3
Nadere informatieThemawandeling Herfst
Themawandeling Herfst Leerdoelen: De leerlingen tonen respect voor de natuur De leerlingen kunnen enkele typische herfstverschijnselen uit het bos verklaren De leerlingen kunnen op een aangepaste manier
Nadere informatie1 Actief in de natuur. Bodemgespuis en kriebeldiertjes
Bodemgespuis en kriebeldiertjes Overal vind je kriebeldiertjes, als je maar goed kijkt. Zullen we eens samen gaan kijken of er hier ook diertjes zijn? Als je een diertje gevonden hebt, mag je roepen. Dan
Nadere informatieMaak je eigen Frankenstein! Uitleg om zelf een monster te klussen van hout. Zagen, timmeren, lijmen en verven maar!
Maak je eigen Frankenstein! Uitleg om zelf een monster te klussen van hout. Zagen, timmeren, lijmen en verven maar! WAT HEB JE NODIG? Spullen: een blok of balkje hout, een paar stukjes hout, enkele spijkers,
Nadere informatieVan eitje tot vlinder
Werkblad Van eitje tot vlinder Wat is de goede volgorde van de plaatjes? Begin bij plaatje : de vlinder legt eieren. Schrijf de letter a in hokje. Welk plaatje is de volgende? Zet de letter ervan in hokje
Nadere informatieOPDRACHTENBLAD. Opdracht 1 Waar kun je aan zien dat dit artikel iets met wetenschap en techniek te maken heeft? Zet daar een rondje om.
OPDRACHTENBLAD Opdracht 1 Waar kun je aan zien dat dit artikel iets met wetenschap en techniek te maken heeft? Zet daar een rondje om. Opdracht 2 Maak een bouwtekening die laat zien hoe Boyan het plastic
Nadere informatie'Onder-je-Boompje' * werkbeschrijving *
* werkbeschrijving * 'Onder-je-Boompje' 1 * werkbeschrijving * 'Onder-je-Boompje' Afmetingen: 27 (breedste deel) x 34 cm x 6 cm Benodigdheden Voor het maken van dit Boompje heb je het volgende materiaal
Nadere informatieLessuggesties voor groep 3 & 4
Lessuggesties voor groep 3 & 4 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieMAAK ZELF JE EIGEN MUZIEKINSTRUMENT VOOR 10 MAART
MAAK ZELF JE EIGEN MUZIEKINSTRUMENT VOOR 10 MAART De kinderen met een handicap die door het Liliane Fonds geholpen worden komen uit arme landen. Zij hebben meestal geen geld om een muziekinstrument te
Nadere informatieWERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen
Dassenwerk WERKBLAD OPDRACHTEN Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je gaat een onderzoek doen in een klein gebied van Nationaal
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
EEN ADEMBENEMEND INSTRUMENT Een liedje fluiten is niet zo makkelijk. Je lippen en je tong moet je in allerlei bochten wringen. Met een muziekinstrument gaat het al een stukje makkelijker. Even blazen en
Nadere informatieVOEL! KLEUTERS. Vlinderen. --> in zijvak hand
VOEL! KLEUTERS Vlinderen kaart zon/wolk --> in zijvak hand De begeleider kiest een open plek met bloemen. De kinderen zijn vlinders die rondfladderen in het grasland. Vlinders hebben de warmte van de zon
Nadere informatieBIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.
BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.
Nadere informatieLEER SCHILDEREN ALS EEN MEESTER
LEER SCHILDEREN ALS EEN MEESTER DE STRUCTUUR VAN BOMEN door Michel van den Einden Tekenoefening Winter is voor landschapschilders een geweldige tijd. Niet alleen vanwege het effect dat de laagstaande zon
Nadere informatieRegenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui.
KB2 Tijdsinvestering: 45 minuten Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. 1. Inleiding Een mol eet per jaar wel 50 kg wormen. Dat is veel, maar als je bedenkt dat in je
Nadere informatieGrond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De plaats waar de grond wordt weggenomen.
Les 1 De bodemverontreiniging. afgraven Grond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De afgraving De plaats waar de grond wordt weggenomen. De bodemverontreiniging De grond
Nadere informatie1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden
BO 6 Tijdsinvestering: Bomen meten Tijdstip: lente, zomer of herfst 1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden Nodig: Materiaal hoogtemeter Meetlint werkbladen potloden
Nadere informatieMINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden-
MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden- Aanwijzingen voor de leerkracht Kinderen willen doorgaans bij natuureducatieve activiteiten dieren zien. Aangezien de meeste dieren eerder zo snel
Nadere informatieVind de schat van Het Vinne!
Vind de schat van Het Vinne! Zoek de eerste stopplaats met behulp van het plan aan de andere kant van deze paal 1. Ik voel, ik voel wat jij niet voelt: Eén deelnemer sluit zijn ogen. De anderen zoeken
Nadere informatieAardoliealarm in het bos
de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5
Nadere informatieEen zadenwandeling door de tuin voor kinderen van groep 4,5 en 6.
15 Plattegrond Dreuzelpad: Dit boekje is gemaakt door de educatiewerkgroep van de Natuurtuin t Loo. Maart 2004 Paula Heesterbeek, Afke Schoo Een zadenwandeling door de tuin voor kinderen van groep 4,5
Nadere informatieEen zadenwandeling door de tuin voor kinderen van groep 4,5 en 6.
Een tocht over zaden op reis door de natuurtuin t Loo over het dreuzelpad. Geschikt voor kinderen van groep 4,5 en 6. 2 Lees deze bladzijde goed, want dan weet je precies wat je moet doen! Dit boekje gaat
Nadere informatieExtra -Laat de kinderen eventueel op internet zoeken naar gezonde en ongezonde bomen
Bomen van binnen Lesduur: 60 tot 90 minuten Bestemd voor groep 6 t/m 8 Sluit aan bij kerndoelen: 37, 39, 40, 41 Inleiding Korte omschrijving van de les: Lengtegroei en diktegroei, de lagen van een boom,
Nadere informatieChina. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les
China Stadsgeluiden in China 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad Vakgebied: Muziek Lesduur: 60 minuten per les China Pagina 1 - Stadsgeluiden in China - Colofon Stadsgeluiden in China Les voor groep
Nadere informatie( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE HERFST waarneemvel 1 WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. KRUIS AAN WAT JE ZIET AAN JULLIE TAK Nog groene bladeren Gekleurde bladeren Kale takken Vruchten
Nadere informatiePaddestoelen plukken
Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Herfst Paddestoelen plukken De herfst komt eraan. Nu is het de tijd van de paddestoelen. Eigenlijk kan je ze het hele jaar door vinden.
Nadere informatieWerkbladen. Kiezen voor Bomen. voor de leerlingen
en Kiezen voor Bomen voor de leerlingen Kiezen voor bomen (1/2) Bomen zijn belangrijk. Ze geven ons zuurstof en voedsel waardoor we kunnen leven. Ze geven hout waardoor we kunnen bouwen en ze geven ons
Nadere informatie