AEROSPACE & MAINTENANCE CLUSTER ANNO 2020

Transcriptie

1 AEROSPACE & MAINTENANCE CLUSTER ANNO 2020 DE AMBITIES VAN MIDPOINT BRABANTS TOPSECTOR VOOR LUCHTVAART- EN INDUSTRIEEL ONDERHOUD CLUSTER 1

2 INHOUD Inleiding Toekomst in productietechnologie en simulatietechniek Pagina 4 Hoofdstuk 1 Resultaten van het Aerospace & Maintenance Programma NATIONAAL EN INTERNATIONAAL SCOREN Pagina 6 Hoofdstuk 2 Toekomstige ontwikkelingen in de sector MEER VLIEGTUIGEN, MEER ONDERHOUD. SIMULATIE. ONBEMAND VLIEGEN. OPMARS COMPOSIETEN Pagina 8 Hoofdstuk 3 Programmering Aerospace & Maintenance BOUWSTENEN PROGRAMMA AEROSPACE & MAINTENANCE Pagina 10 Hoofdstuk 5 Gate2 Campus HIGH TECH-KNOOPPUNT IN BRABANT Pagina 14 Hoofdstuk 6 Round up : Aerospace & Maintenance Cluster als brandpunt en olievlek Pagina 15 Hoofdstuk 4 Invulling Aerospace & Maintenance Programma vanaf 2014 CENTRA VOOR PRODUCTIETECHNOLOGIE EN SIMULATIETECHNIEK Pagina 11 4A. Centrum voor productietechnologie 4B. Centrum voor simulatietechniek 4C. Openstelling basis Gilze Rijen Pagina 12 /

3 Inleiding Toekomst in productietechnologie en simulatietechniek Toekomst in productietechnologie en simulatietechniek VOORTBOUWEN OP HUIDIGE, SUCCESVOLLE FUNDAMENT VAN MIDPOINT-CLUSTER A&M HET AEROSPACE & MAINTENANCE CLUSTER IN MIDDEN-BRABANT ZET DE KOMENDE JAREN VERDER IN OP TWEE ONTWIKKELLIJNEN: ALS CENTRUM VOOR PRODUCTIETECHNOLOGIE EN ALS CENTRUM VOOR SIMULATIETECHNIEK. BEIDE BOUWEN VOORT OP HET HUIDIGE, SUCCESVOLLE FUNDAMENT IN LUCHT- VAART- EN INDUSTRIEEL ONDERHOUD. HET AEROSPACE & MAINTENANCE CLUSTER IS EEN VAN DE VIER TOPSECTOREN VAN MIDPOINT BRABANT. DAT IS DE ECONOMISCHE ONTWIKKELINGSMAATSCHAPPIJ DIE DE REGIO STIMULEERT VANUIT HAAR OP SOCIAL INNOVATION GEBASEERDE STRATEGISCHE AGENDA. Social innovation is het scheppen van nieuwe zakenmodellen en marktmechanismen in een gemeenschap van uiteenlopende belanghebbenden, gericht op het realiseren van maatschappelijke waarde. Dit gebeurt op basis van regionale samenwerking tussen ondernemers, onderwijs, overheden en overige betrokkenen. En dat vanuit de overtuiging dat alleen organisaties die maatschappelijke en economische meerwaarde scheppen, op den duur bestaansrecht hebben. Kern van de ambities 2020 Zo luidt in twee alinea s de kern van de ambities voor de periode van het Aerospace & Maintenance Cluster. Daarin gaan onderhoud en opleidingen voor de luchtvaart samen met die voor de proces- en high tech-industrie. Deze activiteiten komen voort uit de hoogwaardige machinebouw en -onderhoud die zich hier rond de toenmalige textielindustrie ontwikkelden. Ook dat deel van de industriële revolutie in Brabant wortelt in die regionale samenwerking tussen heel verschillende partijen die de som hier veel groter maakt dan de samenstellende delen. Campus Gate 2 Gilze en Rijen Dit ambitiedocument beschrijft ontwikkelingen en toekomstperspectieven tot 2020 voor het A&M Cluster en zijn deelnemers. Aan de orde komen respectievelijk de huidige resultaten, de toekomstige programmering en de invulling van het A&Mprogramma vanaf Daartoe wordt het cluster verder versterkt en worden de fysieke vestigingsvoorwaarden verbeterd én verruimd. De focus gaat naar productietechnologie om de brede, Brabantse high tech-sector te faciliteren en naar de toepassing van simulatietechniek, civiel en militair. Dit alles voltrekt zich met steun van de gemeente Tilburg, de Provincie Noord-Brabant en de private partners op de bedrijfscampus van Gate2, recht tegenover de luchtmachtbasis Gilze Rijen. Bij Gate2 is ook het Huis van de Aerospace & Maintenance gevestigd. Pact Brabant De ontwikkelingen in het cluster passen in de internationaal boomende World Class Maintenance met zijn inmiddels rijke innovatietraditie. Ook de provincie zet stevig in op de ontwikkeling van een maintenance hotspot in Midden-Brabant. Het gaat dan niet alleen om luchtvaart- en industrieel onderhoud maar ook om gelieerde sectoren als High Tech Systemen en Materialen, Creatieve Industrie (simulatie), Chemie (processen) en Logistiek. Niet alleen wordt het bedrijfsleven op de campus gefaciliteerd: ook bedrijfsgerichte, technische opleidingen in de regio kunnen hier terecht. Het Pact Brabant voorziet in deze en andere combinaties. 4 5

4 Hoofdstuk 1 Resultaten van het Aerospace & Maintenance Programma VOORAANSTAANDE STRATEGISCHE PARTNERS HEBBEN ZICH INNIG VERBONDEN MET HET AEROSPACE & MAINTENANCE CLUSTER VAN MIDPOINT BRABANT. ONDER HEN ZULKE ILLUSTERE NAMEN ALS HET NATI- ONAAL LUCHT- EN RUIMTEVAARTLABORATORIUM, DE TILBURG UNIVERSITY (MET DE LEERSTOEL WORLD CLASS MAINTENANCE), DE WORLD CLASS AVIATION ACADEMY WCAA, AVANS HOGESCHOLEN, ROC WEST- EN MIDDEN-BRABANT, DE PROVINCIE NOORD-BRABANT, DE REGIO HART VAN BRABANT EN DE GEMEENTEN TILBURG EN GILZE EN RIJEN. SAMEN MET VELE COMMERCIËLE PARTNERS ZIJN ZE BETROKKEN BIJ DE STRA- TEGIE EN AMBITIES VOOR EN SAMEN GEVEN ZE VORM AAN EEN SPECIALISATIE IN MIDDEN-BRABANT DIE NATIONAAL EN INTERNATIONAAL SCOORT. Nationaal en internationaal scoren REEKS ILLUSTERE PARTNERS BEPAALT HOTSPOT AEROSPACE & MAINTENANCE MIDDEN-BRABANT Internationale concurrenten onder één dak In enkele jaren werden hier het Rotary Wing Training Center gevestigd (mondiale opleiding helikopter-mecaniciens voor de internationale oncurrenten Boeing en Eurocopter) en de Lijmacademie (industrieel lijmen en composiet-verbindingen). Er kwamen bedrijven als Aerocat (hardware voor luchtvaartcatering), Merlin Aviation (simulatietraining voor Boeing 737 piloten), Helios (in flight simulatietraining voor helikopterpiloten) en EUTA (opleiding drones-operators). Ook Ataris (exportcertificering), AIS International (vliegtuiginterieurs), Everest Coatings (keramische coatings), EAMC (medische keuringen vliegend personeel) en Aerobearings (lageringen met zeer nauwe toleranties) verschenen bij Gate2. Profiteren van campusvorming Zij profiteren van de campusvorming die niet alleen professioneel onderdak biedt, maar ook sterk bijdraagt aan samenwerking, clustervorming en collectieve certificering (in de luchtvaart vaak hét brekende punt). Gezamenlijk stimuleren ze ook de vakkennis en onderwijsvraag in de regio: high tech personeel met goede loopbaanperspectieven. Het A&M Cluster is door toedoen van toenmalig minister van Defensie Hans Hillen eveneens welkom bij de luchtmachtbasis Gilze Rijen voor zogenoemd civiel medegebruik van de faciliteiten. Midpoint Huis van Aerospace & Maintenance Na het Midpoint Huis van de Logistiek is het Midpoint Huis van de Aeropace & Maintenance bij Gate2 het tweede van vier geplande sectorhuizen dat nu in gebruik is. Het biedt tijdelijke faciliteiten voor projecten en start ups, faciliteiten voor thema-bijeenkomsten en -activiteiten, ruimte voor innovatie-initiatieven en ondersteuning bij de ontwikkeling van nieuwe business cases. Bovenal is het ook een platform van overleg, data-collectie en belangenbehartiging voor de A&M sector in Midden-Brabant. Kruisbestuiving sleutelbegrip Kruisbestuiving is een sleutelbegrip in de A&M-campus Gate2. Zo ontstaat er een concentratie van digitized maintenance (digitaliseren van onderhoudsprocessen met de bijbehorende mogelijkheden voor augmented reality, interactive manuals, optimaliseringen en zelfs gaming-technieken voor demo s). Ook de Human Factors opleidingen (de mens als risicofactor in de luchtvaart) van het Rotary Wing Training Center en het betrekken van ogenschijnlijk buitenstaande industrie (zoals Fuji als projectdeelnemer in digitized maintenance) maken heel nieuwe cross over-combinaties mogelijk. 6 7

5 Hoofdstuk 2 Toekomstige ontwikkelingen in de sector Meer vliegtuigen, meer onderhoud. Simulatie. Onbemand vliegen. Opmars composieten... ONDERHOUD, REPARATIE EN REVISIE: NIEUWE MARKTEN, ONVERWACHTE NICHES - De opleidingsinfrastructuur moet worden uitgebreid (mede op basis van en met gebruikmaking van de internationale statuur van partners Boeing en Eurocopter); - Verdergaande projectontwikkeling vanuit bestaande projecten en deelnemers; - Samenwerking met vliegbasis Gilze Rijen en civiel medegebruik basis verder vormgeven en invullen; - Uitbreiding van de certificeringsactiviteiten bij Gate2; - Verdere verbinding wetenschap en technologie; - Incubatorfunctie voor bedrijven - inbedding en bevruchting van kansrijke activiteiten zoals 3Dprinting, in luchtvaart én overige industrie; - Digitized Maintenance als kapstok voor nieuwe business modellen met onverwachte partners (als Fuji). Hyperactieve sector, open mind geboden Aerospace & Maintenance is een hyperactieve sector als het gaat om ontwikkelingen en innovaties. Dit betekent dat een open mind geboden is voor alle toekomstige ontwikkelingen en faciliteiten. Vijf top-niches Anno 2014 zijn vijf top-niches te identificeren, maar dit pakket zal zeker nog veranderen: - Onderhoud, reparatie en revisie (MRO) voor fixed wing aircraft; - MRO-activiteiten: automatiseren van inspecties; - MRO-materialen: hoge temperatuur materialen; - Onderhoudsopleidingen MRO (incl. verbreding aanbod NH90 en Cougar-opleidingen); - Opleidingen algemeen, waaronder de training voor onbemande vliegtuigen. HET AANTAL VLIEGTUIGEN NEEMT WERELDWIJD TOE. ZO OOK DE ONDERHOUDSBEHOEFTE. GROTE AANBIEDERS ALS EUROCOPTER, BOEING EN LOCKHEED KUNNEN DE VRAAG NAAR ONDERHOUD EN OP- LEIDINGEN NIET AAN. BETROUWBARE PARTNERS ZIJN GEWENST. OOK DEFENSIEORGANISATIES WERKEN MEER SAMEN (ZOALS NEDERLAND EN BELGIË) EN BESTEDEN MEER NIET-KERNGEBONDEN ACTIVITEITEN ALS ONDERHOUD EN OPLEIDING UIT WEGENS KRIMPENDE BUDGETTEN. COMPOSIETEN (KUNSTSTOF MATERIALEN, LIJMVERBINDINGEN) RUKKEN OP. Veel ontwikkelingen binnen de sector luchtvaart en industrieel onderhoud vinden latere toepassingen binnen talloze andere sectoren. Onder invloed van de serious gamingindustrie neemt ook de simulatietechniek een vogelvlucht: effectief, kostenbesparend, uniform. En: onbemande luchtvaartuigen hebben de toekomst, voor inspecties, onderhoud, opsporing, militaire toepassingen en opleidingen. Kansenpalet voor Aerospace & Maintenance Zulke ontwikkelingen zijn de komende jaren bepalend in het Aerospace & Maintenance Cluster. Er zullen nog tal van vernieuwingen op deze en aanverwante terreinen volgen. Dit alles leidt tot een uitgebreid kansenpalet voor de A&M-industrie die in Midden-Brabant toch al bovengemiddeld is vertegenwoordigd. Voor de hand liggende activiteiten daarbij zijn de komende jaren: - Het simulatorencentrum moet worden uitgebreid; 8 9

6 Hoofdstuk 3 Programmering Aerospace & Maintenance Hoofdstuk 4 Invulling Aerospace & Maintenance Programma vanaf 2014 Bouwstenen Programma Aerospace & Maintenance SPECIALISATIE, INTERMEDIARS, AANDACHTSGEBIEDEN EN PROJECTONTWIKKELING A B C Gate2 Campusontwikkeling UIT AL HET VOORGAANDE IS - VOORZICHTIG - DE OPBOUW VAN EEN TOEKOMSTVAST A&M-PROGRAMMA TE DESTILLEREN IN DRIE LAGEN EN MET VIER BOUWSTENEN. AEROSPACE & MAINTENANCE PROGRAMMA SPEERPUNTEN IN DE A&M PROPOSITIE AANDACHTSGEBIEDEN BINNEN PROGRAMMA- EN PROJECTONTWIKKELING Campus Toplocatie Centrum voor Productietechnologie Research & Development Connection & Development Onderwijs & Ontwikkeling Simulatorenpark PR & Communicatie ONTWIKKELING PROJECTEN DOOR STRATEGISCHE PARTNERS Gate2 Campusontwikkeling Business Development Vruchtbare projecten zijn de concreetste uitingen van een succesvol programma. Maar een programma als geheel manifesteert zich in meer lagen (zie figuur hiernaast). Visie en strategie (A) vormen de focus waar belanghebbenden zich financieel en inhoudelijk aan kunnen verbinden. Een inhoudelijk programma (B) vereist zo n focus. Zonder visie, strategie en programma dus geen succesvolle projecten (C). Deze methodische aanpak vergt tenminste vier bouwstenen: 1) Speerpunten en specialisatie Kerncompetities en focus bepalen zijn van levensbelang om versnippering en krachtsverlies te voorkomen. Keuzen maken, strategie bepalen, zijn onvermijdelijk. 2) Rol intermediaire organisatie Het programma Aerospace & Maintenance verenigt vele belangen en belanghebbenden bij ondernemers, onderwijs en overheid. Ontwikkelingsmaatschappij Midpoint Brabant speelt een voorname rol: olie in de motor van het cluster. Haar intermediaire functie en toegevoegde waarde moeten kraakhelder zijn. 3) Centraal in programma- en projectontwikkeling Elk project is anders, maar moet passen binnen een programma. Op dat (programma-)niveau worden dus activiteiten en eisen bepaald die voor alle projecten en daarmee voor het welslagen van het programma gelden. Daar moeten individuele projecten aan voldoen. 4) Ontwikkeling projecten strategische partners In een meerjarenplanning tot en met 2020 kunnen lang niet alle mogelijke projecten vooraf worden gedefinieerd. Ontwikkelrichtingen bepalen, kan wel, vanuit de meerjarenplanningen van belanghebbenden / partners. Basis daarbij: de ontwikkeling van nieuwe technologieën, zakenmodellen en producten. Centra voor productietechnologie en simulatietechniek CIVIEL MEDEGEBRUIK LUCHTMACHTBASIS IS EEN ECHTE REGIONALE BANENMOTOR HET BEOOGDE CENTRUM VOOR PRODUCTIETECHNOLOGIE EN HET CENTRUM VOOR SIMULATIETECHNIEK VORMEN DE BEIDE LANGE TERMIJNPERSPECTIEVEN VOOR HET AEROSPACE & MAINTENANCE CLUSTER. DAARMEE WORDT VOORTGEBOUWD OP DE BESTAANDE SPECIALISATIES EN WORDEN DEZE OOK BETER INGEBED IN DE REGIONALE MAAKINDUSTRIE VAN OUDSHER. VELE TOEPASSINGEN ZIJN OOK RELEVANT VOOR ANDERE AANWEZIGE SECTOREN, ZOALS AUTOMOTIVE, MACHINEBOUW EN HIGH TECH SYSTEMEN EN MATERIALEN. DAARBIJ ZAL DE OVEREENGEKOMEN OPENSTELLING VAN DE VLIEGBASIS VOOR CIVIEL MEDEGEBRUIK BEPAALD EEN BOOST VEROORZAKEN. DIE SORTEERT EEN MULTIPLIEREFFECT OP DE REGIONALE INDUSTRIËLE WERKGELEGENHEID VAN TEN MINSTE 2,25 - EEN ECHTE BANENMOTOR DUS

7 len. Gate2 met zijn faciliteiten op dit gebied heeft een vliegwielfunctie voor de industrie. 4C. Openstelling basis Gilze Rijen De vestiging van beide genoemde centra krijgt een geweldige boost met de openstelling van de vliegbasis Gilze Rijen voor het bedrijfsleven. Zij herbergt het Defensie Helikopter Commando (DHC) waaronder alle Nederlandse militaire heli s (Chinook, Cougar, Alouette III, NH90). Voor het onderhoud van die machines is er voor 230 miljoen aan nieuwe infrastructuur gebouwd. Een goed deel daarvan raakt echter in onbruik vanwege het kabinetsbesluit om het groot onderhoud aan de heli s voortaan op Woensdrecht te verrichten. Dit levert een belangrijk argument om de vrijvallende hangars en onderhoudsfaciliteiten hier voor civiel medegebruik ter beschikking te stellen. Zo verlaagt Defensie haar kosten en afschrijvingen en kan de regionale industrie uit de voeten in state of the artonderhoudshangars en -werkplaatsen. (publieke en particuliere) luchtvaartuigen voor in aanmerking. Daarbij horen ook componentenonderhoud in specialistische werkplaatsen (hydraulica, kunststofen schilderbehandeling etc.) en het publiek gebruik van productietechnologie. Een eventueel simulatorencentrum van Defensie zou het best tevens voor de externe markt beschikbaar komen, evenals de activiteiten van het bestaande Veiligheids Oefen- en Traning Centrum (VOTC) voor helikopterbemanningen. 4A. Centrum voor productietechnologie De luchtvaartsector is koploper in de industriële economie die veel poducten en innovaties doorvertaald ziet naar andere sectoren, zoals automotive, de maakindustrie, de ICT-sector, high tech systemen en -materialen, mechatronica en onderhoud. Dit past helemaal bij Midden-Brabant met zijn hoogwaardige profiel in de productietechnologie. Bekende bedrijven in deze hoek zijn KIN/Axxiflex, CZL, Vd Wegen Gears, Naaijkens Luchttechniek, Chromalloy en Bierens Machinefabrieken. Hieruit blijken de vele cross overs. Een echt Centrum voor Productietechnologie komt ook bovendrijven n.a.v. de betrokkenheid van Boeing en Eurocopter in de wereldwijde onderhouds- en trainingsopleidingen. De bestaande verbindingen met de onderwijsinfrastructuur in toegepast onderzoek en een groeiende aantrekkingskracht op scholieren en studenten maakt de basis compleet. Er is een naadloze aansluiting met het Techniekpact, een bestuursakkoord bedoeld om de interesse voor het technisch onderwijs te vergroten. 4B. Centrum voor simulatietechniek Sim Synergie was al een belangrijke pijler van het Aerospace & Maintenance Cluster. Nu een aantal luchtvaartgerelateerde simulatorencentra wil verhuizen naar Gate2 ligt een echte specialisatie in het verschiet. Zo begint het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium NLR zijn eerste commerciële onderneming met een deelneming in het nieuwe EUTA samen met het bedrijf AEC en de stichting Simulatoren Midden-Brabant. Het wordt een opleiding voor de operators van onbemande vliegtuigen, die talrijke militaire en civiele toepassingen kent. Het opleiden van vliegers met behulp van simulatoren (aan de grond of in flight in de lucht) levert enorme kostenbesparingen op. Mede onder invloed van zogenoemde serious gaming technieken komt simulatietechniek ook voor vele civiele toepassingen in aanmerking, zoals crisisbestrijding en rampoefeningen - ook hier met grote kostenbesparingen tot resultaat. In de onderhoudssector tenslotte krijgt virtual reality steeds meer aandacht - ook een vorm van nabootsing van de werkelijkheid voor lerende systemen en protocol- Onderhoudskern voor militair én civiel In het nieuwe budgetbeleid van defensie past ook het uitbesteden van onderhoud en opleidingen van eigen platforms als de uit te faseren Cougar (per 2018) en de NH90. Voor de Chinook wordt reeds samengewerkt. Als zo een zekere onderhoudskern kan worden opgebouwd, kan deze ook optreden voor civiel helikopteronderhoud. Dat kan eenvoudig met vliegeniersopleidingen worden uitgebreid (zoals Helios, dat in flight simulatie van allerlei platforms levert). Ook de veiligheidsoefeningen en -trainingen Een afstemmingsprincipe moet zijn: Activiteiten die per se op de luchtmachtbasis moeten, daar uitvoeren. Activiteiten die op de Gate2 campus kunnen, dáár beleggen. Medebepalend is de eventuele geluidshinder. Op termijn komen daar in beginsel alle onderhoudsen opleidingsactiviteiten voor heikopters en andere 12 13

8 Hoofdstuk 5 Gate2 Campus Hoofdstuk 6 Round up: Aerospace & Maintenance Cluster als brandpunt en olievlek GATE2 ZAL IN DE TOEKOMST VOORAL FUNGEREN ALS HIGH TECH-KNOOPPUNT IN BRABANT WAAR BEDRIJVEN, KENNISINSTELLINGEN EN OVERHEID SAMENWERKEN AAN DE ONTWIKKELING VAN PROGRAMMA S EN PROJECTEN. KENNISDRAGERS (ZOALS TILBURG UNIVERSITY EN AVANS HOGESCHOLEN) ZIJN VIA NETWER- KEN MET DE CAMPUS EN HAAR ONTWIKKELINGEN VERBONDEN. NAAST GEDEELDE FACILITEITEN LEVERT DE CAMPUS ALS INCUBATOR EN ACCELERATOR VOORAL OPLEIDINGS- EN TRAININGSFACILITEITEN ÉN BE- DRIJFSHUISVESTING AAN HAAR BEDRIJFSVESTIGINGEN. Topsector Aerospace & Maintenance Cluster: brandpunt en olievlek High tech-knooppunt in Brabant BEDRIJVEN, KENNISINSTELLINGEN EN OVERHEDEN SAMEN IN PROGRAMMA S EN PROJECTEN Vitale functies Daarbij is een aantal faciliteiten van vitaal belang, zoals een Research & Developmentfunctie (geen fundamenteel wetenschappelijk onderzoek maar toegepaste procesverbeteringen), een Connection & Developmentfunctie (netwerkvorming als dé sleutel voor uitbreiding van economische activiteit bij Gate2), Onderwijs & Ontwikkeling (verbinding bedrijfsleven en onderwijsen onderzoeksinstellingen). Verder zijn PR & Marketingcommunicatie vitale functies om de branding van de regio en campus te verzorgen. Financiering en Business development Projecten in het Aerospace & Maintenance Cluster / Gate2 moeten uiteindelijk zoveel mogelijk zichzelf financieren. Opstartsubsidies zijn denkbaar maar de economische massa volgt uit de business case. Daarnaast moeten een duidelijke financial engineering strategie naar Europese, nationale en provinciale fondsen èn deugdelijke projectfinanciering (inclusief eventueel risicokapitaal) de doorslag geven. Ook moet Gate2 zelf permanent business development plegen, onder meer door bovenregionale acquisitie van bedrijven, partners en activiteiten. De aspiratie is daarbij om Nederland te profileren als aantrekkelijk vestigingsgebied binnen de noordwest-europese Aerospace Hub. Hierbij is aansluiting noodzakelijk met Brainport Development, Brainport 2020, BOM, Aviolanda, de gemeente Tilburg, de Provincie Noord-Brabant, de bestuursregio Hart van Brabant, Defensie, NAG en DIWCM. Gate2, luchtvaart- en industrieel onderhoud in Midden-Brabant, het Aerospace & Maintenance Cluster... high tech zit de Midden-Brabanders en hun techondernemingen in de genen. Net zoals social innovation - het samenwerken tussen alle betrokken partijen om collectief deuren te openen die voor individuele partijen gesloten blijven en samen duurzame, maatschappelijke meerwaarde te bieden. Vakbekwame beroepsbevolking Er is een onomkeerbare beweging gaande die deze high tech-industrieregio vooraan zet. Op basis van een rijke historie. Op basis van een vakbekwame en geschoolde beroepsbevolking. En op basis van de wens tot samenwerking van ondernemers, onderwijs, overheden en ondernemende burgers. Gate2 in Gilze en Rijen fungeert als brandpunt van ontwikkelingen, die zich tevens als olievlek verspreiden. Internationale rotonde Het is in Midden-Brabant dus goed high tech-ondernemen, niet in de laatste plaats daar de regio ook op een internationale logistieke rotonde ligt en presteert en tevens integrerend deel uitmaakt van het technologiepact van zuidoost-nederland onder de noemer van Brainport Topsector voor slimme specialisatie Het Aerospace & Maintenance Cluster, aangedreven door zijn programmadirecteur en businessontwikkelaar Pierre van Kleef, houdt zich graag voor u aanbevolen. U vindt deze topsector voor slimme specialisatie bij Midpoint Brabant, Reitseplein 1, 5037 AA Tilburg, T: en E: info@midpointbrabant.nl. Graag tot elke informatie en samenwerking bereid! 14 15

9 Dit ambitiedocument kwam tot stand mede dankzij de inbreng van Provincie Noord-Brabant Gemeente Tilburg CLUSTER Gemeente Gilze en Rijen Midpoint Brabant Gate2 Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium World Class Maintenance Institute 50c / 8y 40c / 100k Aerospace & Maintenance Cluster / Gate2 c/o Midpoint Brabant Postbus LG Tilburg T: E: info@midpointbrabant.nl W: Avans Hogescholen ROC West Brabant EUTA Aerocat World Class Aviation Academy Tilburg University Boeing International Eurocopter Europe 16