Anne Clement van Vugt beeldend kunstenaar

Transcriptie

1

2

3

4

5 Anne Clement van Vugt beeldend kunstenaar het project de briefkaarten de wandeling

6 Sylvia is geboren in het huis waar mevrouw van Welsum nu woont

7 het project

8 Het project Het project Oud en Jong in Vreewijk is een creatieve en originele manier om Oud en Jong met elkaar in contact te laten komen. Doel van het project is om een gemeenschappelijke ervaring tussen Oud en Jong te creëren. Ze kunnen elkaar beter leren kennen en zo kan meer begrip ontstaan voor elkaars ruimte en behoefte. In 2003 heeft de deelgemeente Feijenoord in Rotterdam gezocht naar nieuwe invalshoeken en ideeën voor veiligheidsbeleid en bewonersparticipatie. Het kunstproject Oud en jong werd gekozen om verder te ontwikkelen en uit te werken in de wijk Vreewijk. De wijkbewoners hebben op een verrassende manier een persoonlijke bijdrage geleverd aan het project in de vorm van afbeeldingen en teksten. Juist door die bijdrage is de betrokkenheid onder de wijkbewoners groot. Toch gaan de afbeeldingen en teksten niet alleen over de bewoners van Vreewijk maar ook over ons. Het zijn namelijk bewoners in een wijk die gezamenlijk vorm geven aan wat samenleven in een wijk betekent. De uitwerking In de periode vond de uitwerking van de 1e fase van het project Oud & Jong in Vreewijk plaats. Na een uitgebreide fotosessie is een serie van 18 briefkaarten gedrukt in een oplage van stuks. Op de briefkaart is een afbeelding te zien met daarop een Oud en een Jong persoon. Daarnaast is op iedere briefkaart een stukje tekst afgedrukt. Deze tekst heeft een relatie met de personen die op de briefkaart staan afgebeeld. Ieder huishouden in Vreewijk heeft in juni 2004 een willekeurige serie van drie briefkaarten ontvangen. Bewoners hebben zo een buurman ontvangen of misschien wel iemand met wie ze soms in de rij staan bij de bakker! De 2e fase van het project Oud & Jong in Vreewijk werd uitgewerkt in de periode Van alle 18 briefkaarten is een onderdeel gebruikt om de 2e fase vorm te geven. Dat heeft geresulteerd in 12 afbeeldingen en 8 teksten. De afbeeldingen zijn opnieuw bewerkt en op groot formaat op diverse zichtlocaties aan gevels in de wijk opgehangen. De teksten zijn weergegeven op borden van straatnaambordformaat en geplaatst in de binnenterreinen van Vreewijk. Net als de wijk zelf, heeft het project dus twee lagen: je ziet de buitenkant direct, voor de binnenkant moet je meer moeite doen. De 20 sterke, autonome items vormen de gezamenlijke route van een wandeling. Dit boekwerk is de 3e fase van Oud & Jong. Het is een weergave van het project en een uitnodiging om de wandeling te maken.

9

10 'Nina is regelmatig bij Thea'

11 'Willem is de buurman van Manulito geweest' de briefkaarten

12 'Cheyenne heeft bij Barbara in de straat gewoond' 'Peter heeft pas een huis gekocht in Vreewijk' 'de heer van Bovene was jarenlang postbode in Vreewijk de vader van Amber is nu postbode in Vreewijk' 'de een heet Rebecca de ander Conchita' 'de dochter van Jan heet Belinda de zoon van Belinda heet Bowdy' 'op het oude adres van mevrouw Evenhuis werd jarenlang Sinterklaas gevierd voor de hele buurt' 'Omie kijkt graag naar reality programma's Janette maakt haar eigen kleding' 'de heer Kuit woont op huisnummer 3 Linquendo woont op huisnummer 85'

13 'Kees heeft vrij reizen met de trein' 'Harry loopt hard met Marleen' 'Ronald is geboren in Vreewijk de vader van Ronald ook' 'Nathan houdt van voetbal de heer Toonen kwam vroeger regelmatig in de Kuip' 'Barbara is op de 17e jarig' 'de oma van Marscha heeft jaren in Vreewijk gewoond Ans woont er sinds 1992' 'de schoondochter van mevrouw van Leemput werkt in een bibliotheek de moeder van Agnes ook' 'Sylvia is geboren in het huis waar mevrouw van Welsum nu woont'

14

15 de wandeling

16 hoek Dordtsestraatweg/ Pinksterweide 1 hoek Pinksterweide/ Schaarweide 2 hoek Zuideras/ Groenezoom 3 nummers = afbeeldingen letters = teksten hoek Groenezoom/ Meiland hoek Lede/ Langegeer 4 7 a b c hoek Krielerf/ Lede Meiendaal 5 8 d e f hoek Voorde/ Dreef hoek Langegeer/ Vaarzeveld g 6 9 h hoek Dennendaal/ Groenezoom 10 Beukendaal 11 Beukendaal 12

17 de wandeling

18

19 samen zwemmen Tegenover dit werk ligt een gebouw dat zeer uiteenlopende bestemmingen heeft gehad. Eerst zat er in het pand een sjiek hoek Dordtsestraatweg/ hotel, later een asielzoekerscentrum Pinksterweide en inmiddels is er een medisch centrum gevestigd. De komst van het 1 asielzoekerscentrum had nogal wat hoek Pinksterweide/ voeten in de aarde. Tegenstanders Schaarweide schilderden hakenkruizen op de 2 muren en voorstanders organiseerden inspraakvergaderingen. De voorstanders kregen hun zin, want uiteindelijk is het centrum er gekomen. Alle bewoners van de wijk Vreewijk mochten ten tijde van het asielzoekerscentrum, net als de bewoners van het centrum, gratis gebruik maken van het zwembad in het gebouw.

20

21 hoge deurnummers 3 hoek Zuideras/ Groenezoom Vreewijk is niet van oorsprong een arbeiderswijk. Vroeger woonden er vooral ambtenaren en zogezegd gegoede burgerij in de wijk. De Dordtsestraatweg, vanaf dit werk goed zichtbaar, was van oudsher dan ook particulier bezit. Het was een lange straat die liep van het Zuidplein tot de pont bij Zwijndrecht. Die enorme lengte heeft de Dordtsestraatweg niet meer. Vanaf het Enkpunt heeft de straat een andere naam. De hoge deurnummers herinneren nog aan de vroegere lengte.

22

23 beroemdheid Berlage De Groenezoom vormt het hart van Vreewijk. De brede laan loopt dwars door de wijk van oost naar west. Het stedebouwkundig plan rond de Groene zoom is ontworpen door de bekende Nederlandse architect Berlage. Alle woningen zijn tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog gebouwd. De woonwensen zijn inmiddels behoorlijk veranderd. Om die reden zijn veel woningen gerenoveerd. 4 hoek Groenezoom/ Meiland

24

25 'snobs' Aan de Lede, vanaf dit werk goed te zien, bevinden zich ook enkele grotere, vrijstaande woningen. Deze waren bedoeld voor de plaatselijke notabelen. De tandarts, de dokter, de advocaat kortom de hoogopgeleiden van Vreewijk. De overige bewoners van Vreewijk spraken wel van snobs. hoek Krielerf/ Lede 5

26

27 bijzondere bewoner hoek Voorde/ Dreef 6 In het oudste deel van Vreewijk zijn de grillig gevormde singel de Lede en de hoofdroute de Dreef de belangrijkste straten. Zij komen samen in de Brink, waar het Zuider Volkshuis letterlijk en figuurlijk het centrum vormde. Verderop aan de Lede - op nummer 37 - staat het grootste woonhuis van Vreewijk: het Lucy Havelaarhuis. Lucy was ooit de directrice van het Zuider Volkshuis aan de Brink, ze woonde met haar leidsters en medewerkers aan de Lede 37.

28

29 ontmoeting oud en nieuw hoek Lede/ Langegeer Op dit punt in de wijk ontmoeten oudbouw en nieuwbouw elkaar. Met het klassieke Lucy Havelaarhuis in de rug zijn moderne nieuwbouwwoningen te zien. De woningen zijn speciaal gebouwd met een historisch uiterlijk om de verschillende bouwstijlen van vroeger en nu op elkaar aan te laten sluiten. 7

30

31 kleine huisjes De kleinste woonhuizen van Vreewijk zijn in de loop der jaren aangepast aan de woonwensen van deze tijd. Dat is te zien aan de dakkapellen die later aangebouwd zijn. Een andere manier om meer ruimte te creëren is de zogenoemde kistbouw: aan de achterkant van de woning werd een houten uitbouw geplaatst. Deze oplossing is op verschillende plaatsen in de wijk toegepast. Meiendaal 8

32

33 de binnentuinen van Vreewijk

34 Tuindorp Vreewijk bestaat feitelijk uit twee lagen. Een zichtbare laag van straten en huizen en een onzichtbare laag van binnentuinen. Ze liggen verborgen achter de woningen en zijn vrij toegankelijk via kleine paadjes. Voor Vreewijkers zijn de tuinen vanzelfsprekend, voor bezoekers van buitenaf vaak een verrassing. De binnentuinen van Vreewijk zijn ooit aangelegd als bleekvelden; een open ruimte waar bewoners hun was konden drogen. Daarnaast hadden en hebben de tuinen een recreatieve functie ze zijn bedoeld als ontmoetingsplek voor de bewoners. Vanaf hier start de prachtige wandeling langs de teksten in de binnentuinen van Vreewijk. Het is mogelijk de binnentuinen de wandeling langs de teksten- over te slaan en te vervolgen met de wandeling langs de afbeeldingen. Loop dan verder langs de Langegeer richting de hoek langegeer/vaarzeveld. De wandeling/teksten binnentuinen Vreewijk Ga op de Langegeer bij huisnummer 191 het zijpad in, daarna gelijk rechts. Houd het middenterrein aan de linkerhand en ga bij het einde van het grasveld linksaf tot aan middenpleintje. Hierna direct naar rechts (tekstbord voor je) en loop het pad uit tot aan de Achterdonk nr Steek de Achterdonk over, ga linksaf, daarna gelijk rechtsaf het zijpad in bij Achterdonk nr. 15. Vervolgens linksaf naar het binnenterrein van de Donken. Vervolg het pad en houd het grasterrein aan de linkerhand. Na het middenterrein gelijk linksaf. Ga na het tekstbord rechtsaf het pad in naar de Voordonk (komt uit pad bij Voordonk nr. 26). Linksaf de Voordonk in slaan richting de Donk en via de Brinkpoort (=1e rechts) doorlopen naar de Brink. Ga bij de Brink linksaf tot aan de Dreef en vervolgens rechtsaf de Dreefbrug over. Over de brug gelijk rechtsaf de Lede oplopen tot aan het Weipad (=1e links). Loop het Weipad in en ga bij Weipad nr. 10 het zijpad in, daarna linksaf. Vervolgens rechtdoor lopen tot aan de Dreef. Steek de Dreef over, daarna rechtsaf en vervolgens na Dreef nr. 96 het zijpad in lopen. Loop rechtdoor tot aan het Heggepad en ga linksaf tot aan de Lede. Vervolgens bij de Lede rechtsaf tot aan het Wed. Ga bij het Wed rechtsaf en tegenover Wed nr. 5 het zijpad in. Loop rechtdoor tot aan de Vredeskerk. Vervolgens linksaf naar de Lede, op de Lede naar rechts, daarna naar links de brug over. Over de brug gelijk naar links over de Lede tot aan de Boogjes (= 2e straat rechts) lopen. Vervolgens de Boogjes inlopen tot aan het Smalleweer (= 1e straat links). Daarna linksaf het Smalleweer door naar het Manpad. Ga bij Manpad nr. 11 het zijpad in. Loop door, laat het tekstbord aan je rechterhand en ga vervolgens het 1e pad rechts in tot aan de Dreef. Daarna rechtsaf de Dreef aflopen en rechtdoor de Groenezoom oversteken. De Kortedreef inlopen en vervolgens bij Kortedreef nr.28 het zijpad inlopen. Ga rechtdoor en steek op het midden van het binnenterrein over. Ga bij het zijpad in richting de Langegeer (nrs ) Hier verlaten we het gebied van de binnenterreinen/teksten. Loop vervolgens rechtsaf de Langegeer op en vervolg vanaf hier de wandeling/afbeeldingen.

35

36

37 de dochter van Jan heet Belinda, de zoon van Belinda heet Bowdy a Sylvia is geboren in het huis waar mevrouw van Welsum nu woont b de één heet Rebecca de ander Conchita c Cheyenne heeft bij Barbara in de straat gewoond d

38

39

40

41 Omie kijkt graag naar reality programma's, Janette maakt haar eigen kleding e de oma van Marscha heeft jaren in Vreewijk gewoond, Ans woont er sinds 1992 f Ronald is geboren in Vreewijk, de vader van Ronald ook g Nathan houdt van voetbal, de heer Toonen kwam vroeger regelmatig in de Kuip h

42

43 weidse uitstraling Vreewijk, het oudste tuindorp van Rotterdam, is niet alleen bijzonder vanwege de vele tuinen. De wijk is ook ruim van opzet. Op verschillende plaatsen in de wijk komen brede lanen en singels samen. Dit geeft de wijk een open en weidse uitstraling. hoek Langegeer/ Vaarzeveld 9

44

45 geen waslijnen Vreewijk is van oudsher een wijk met veel sociale controle. Wie niet iedere vrijdag keurig de ramen lapte, werd op de vingers getikt door andere bewoners. Waslijnen in de tuin waren streng verboden; ze zouden het groene karakter van de wijk verstoren. Een opzichter controleerde dagelijks alle tuinen in de wijk. Zag hij ergens een waslijn, dan knipte hij deze voor straf door. hoek Dennendaal/ Groenezoom 10

46

47 Vreewijk? De laatste werken liggen aan de Beukendaal. De straat was en is een belangrijke doorgangsroute naar Lombardijen. De nieuwe woningen aan de overkant van de werken horen nog bij Vreewijk. De nieuwbouw aan de Beukendaal is in de plaats gekomen van de oudbouw. Achter deze nieuwe bebouwing vind je nog de oorspronkelijke woningen. Beukendaal 12 Beukendaal 11

48 is mede mogelijk gemaakt door Colofon Tekst: Petra Spreij Vormgeving: Pressure Line Fotografie: Zoiets Communicatie, Anne Clement van Vugt, André van Well en Delian Rashkov Druk: De Bondt Met dank aan: Teun Bijkerk Cor Pijlman Wim Verschoor en de bewoners van Vreewijk