Jaarverslag 2002 Referentiedocument

Transcriptie

1 Jaarverslag 2002 Referentiedocument

2 i Euronext Jaarverslag 2002 Bedrijfsprofiel Euronext N.V. is de eerste en de enige multinationale beursorganisatie in Europa. Ze ontwikkelt diensten voor de gereglementeerde beurzen in België, Frankrijk, Nederland, Portugal en het Verenigd Koninkrijk (in dit laatste land alleen voor derivaten). Euronext wil deze Europese markten integreren met als doel haar cliënten de voordelen van een bredere, meer liquide, en, op het vlak van transactiekosten, efficiëntere markt te bieden. Het ontwikkelings- en integratiemodel van Euronext genereert aldus synergieën en steunt tegelijkertijd op de sterke pijlers van haar nationale markten. Een gezamelijke visie en een lokale uitwerking (think global, act local) zijn de beste oplossing gebleken voor een succesvolle consolidatie van de Europese beurzen. Euronext neemt in Europa de eerste plaats in wat betreft het aantal transacties in aandelen via het centrale orderboek. Dankzij haar dochteronderneming Clearnet, die handelt als centrale tegenpartij, is Euronext de enige beursonderneming die een integrale afwikkeling biedt voor al haar markten en financiële instrumenten. Euronext biedt spelers op de financiële markten op een geïntegreerde wijze alle nodige diensten. Deze diensten variëren van de toelating tot de notering tot de handel in effecten en derivaten, via clearing, het waarborgen van transacties, settlementdiensten via haar partner Euroclear, diensten in verband met IT en de levering van marktinformatie. Euronext heeft als cliënten: leden en financiële instellingen die een directe toegang hebben tot haar markten; genoteerde vennootschappen, waarvan de effecten op Euronext zijn genoteerdwaardoor zij kapitaal kunnen aantrekken; institutionele en particuliere beleggers die handelen op de beurzen van Euronext; andere organisaties die een beroep doen op haar technologieën en diensten; gebruikers van financiële informatie. Dankzij haar gediversifieerde inkomstenbronnen is Euronext beschermd tegen schommelingen op de financiële markten. Door de overname van LIFFE in 2002 werd de financiële positie van de groep versterkt door de toename van inkomsten die worden gegenereerd door de derivatenhandel die, in 2002, 29,1% van de geconsolideerde omzet van de groep vertegenwoordigde. Dit jaarverslag is gepubliceerd in het Engels, Frans en Nederlands. De Engelse versie is vastgesteld door de Raad van Commissarissen en ter goedkeuring voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

3 ii Euronext Jaarverslag 2002 Gediversifieerde inkomstenbronnen Handel op de effectenmarkten Opbrengsten uit de handel in effecten bestaan uit de bedragen die worden gefactureerd voor de plaatsing van orders in het elektronisch centraal orderboek en de uitvoering van transacties in aandelen, trackers (exchange traded funds), warrants, obligaties en andere instrumenten die door derden worden uitgegeven. De som van deze opbrengsten varieert, afhankelijk van het totale aantal orders dat in het systeem wordt ingevoerd en de verrichte transacties; in 2002 was de totale opbrengst 190,5 miljoen. Noteringen De inkomsten die gerelateerd zijn aan de notering bestaan uit toelatingsvergoedingen die worden betaald door de uitgevende instellingen van effecten bij hun toelating tot de notering, jaarlijkse tarieven die worden gestort door de vennootschappen waarvan de financiële instrumenten zijn genoteerd, en andere tarieven die verband houden met de financiële transacties of de uitvoering van openbare aanbiedingen. De opbrengsten die verband houden met de notering zijn in 2002 gedaald naar 38,4 miljoen. Handel op de derivatenmarkten De inkomsten van de handel op de derivatenmarkten komen voort uit vaste tarieven per contract die worden gefactureerd voor de uitvoering van orders op de derivatenmarkten (met als voornaamste producten opties op aandelen, opties op indices, opties en futures op rente en derivaten op commodities). De inkomsten die afkomstig zijn uit de handel op de derivatenmarkten bedroegen in ,1 miljoen. Clearing De inkomsten uit clearingtransacties bestaan uit bedragen die worden gefactureerd voor de clearing van transacties op het Europese vasteland in effecten en derivaten. Het bedrag van deze tarieven hangt voornamelijk af van de waarde van de transacties. In 2002 bedroeg deze 183,7 miljoen. Settlement en bewaring De inkomsten die zijn ontvangen uit de settlement- en bewaring van effecten komen hoofdzakelijk voort uit de settlement van effecten op de markten van Euronext Brussels en Euronext Lisbon. De inkomsten uit settlement en bewaring zijn in 2002 gestegen tot 29,1 miljoen. Informatiediensten Euronext factureert de verkoop van marktgegevens aan data-vendors van financiële informatie zoals Reuters en Bloomberg. Het betreft zowel vaste tarieven als variabele tarieven die worden berekend op basis van het aantal terminals dat de informatie gebruikt. De inkomsten uit de verspreiding van marktinformatie bedroegen in ,1 miljoen. Technologielicenties De geconsolideerde jaarrekening van Euronext omvat eveneens de inkomsten van GL Trade, dat wereldwijd aan een groot aantal marktspelers toegangsoplossingen levert, en de inkomsten van Market Solutions, de IT-afdeling van Euronext.liffe belast met de ontwikkeling en de verkoop van het systeem LIFFE CONNECT TM. De inkomsten uit de IT-diensten en producten zijn in 2002 gestegen tot 148,5 miljoen.

4 iii Euronext Jaarverslag 2002 Kerncijfers 2001 Markten 2002 pro forma Aantal genoteerde bedrijven Marktkapitalisatie (in miljard euro op 31 december) Omzet Aandelenmarkt elektronisch orderboek (in miljard euro, enkeltelling) Aantal transacties Effectenmarkten elektronisch orderboek (in miljoen transacties) 137,9 122,8 Derivatenmarkten verhandelde contracten (in miljoen contracten) Niveau van de indices (aan het einde van het jaar) Euronext ,27 800,47 Next ,45 840,44 AEX (Amsterdam) 322,73 506,78 BEL 20 (Brussel) 2.025, ,01 CAC 40 (Parijs) 3.063, ,58 PSI 20 (Lissabon) 5.826, ,45 niet gecontroleerde pro forma Financiële informatie (in duizend euro) Winst- en verliesrekening Totaal inkomsten Kosten Bedrijfsresultaat na afschrijving goodwill Nettowinst Balans Vaste activa Vlottende activa Totaal activa Eigen vermogen Minderheidsdeelnemingen Totaal langlopende schulden Totaal kortlopende schulden Totaal passiva Winst per aandeel (in euro) 1,39 1,20 Dividend per aandeel (in euro) 0,45 0,35

5 iv Euronext Jaarverslag 2002 Verslag van de raad van commissarissen Algemeen Euronext N.V. is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht, met het hoofdkantoor te Amsterdam. Het toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de vennootschap en de gelieerde activiteiten berust bij de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen is een afzonderlijk orgaan waarvan de leden volledig onafhankelijk zijn van de Raad van Bestuur. Jaarrekening 2002 Zoals vereist krachtens de bepalingen van de statuten van de vennootschap, presenteren wij de jaarrekening over 2002, zoals opgesteld door de Raad van Bestuur en gecontroleerd door de externe onafhankelijke accountants van de onderneming, Ernst & Young en KPMG. De accountantsverklaring is opgenomen op pagina 6 van dit jaarverslag. De jaarrekening is door de Raad van Commissarissen besproken en vastgesteld in zijn vergadering van 20 maart 2003, in aanwezigheid van alle leden van de Raad van Bestuur en de externe accountants. De Raad van Commissarissen beveelt aan dat de aandeelhouders van Euronext de jaarrekening over 2002 goedkeuren op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders die zal plaatsvinden op 22 mei Na goedkeuring zal een dividend van 0,45 per aandeel betaalbaar worden gesteld. Zoals vereist krachtens de bepalingen van de statuten, zal de aandeelhouders op de Algemene Vergadering worden gevraagd om décharge te verlenen aan de leden van de Raad van Bestuur voor hun bestuur en aan de leden van de Raad van Commissarissen voor hun toezicht in het afgelopen jaar. Vergaderingen van de Raad van Commissarissen; besproken onderwerpen In 2001 werd een reglement voor de Raad van Commissarissen en een profiel van de Raad van Commissarissen aangenomen, alsmede een autorisatieschema waarin de besluitvormende verantwoordelijkheden van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen worden bepaald. De Raad van Commissarissen is in 2002 zes maal bijeengekomen. Normaliter wonen alle leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur elke vergadering bij. De onderwerpen die gewoonlijk deel uitmaken van de agenda die door de Raad van Commissarissen worden besproken zijn o.a.: business development, de consolidatie van de Europese beurzen, de te volgen strategie, de voortgang van de integratie na de fusie, de migratieprojecten en de verwezenlijking van synergieën. In de loop van het jaar werden vele andere onderwerpen besproken, waaronder de voltooiing van het bod op LIFFE (Holdings) plc en de fusie met de Portugese beurs BVLP in februari 2002, de jaarresultaten over 2001 en de tussentijdse resultaten over 2002, de begroting voor 2003, de wijziging van de organisatiestructuur van Euronext, de internationale positionering van de clearingactiviteiten van Euronext en de betrouwbaarheid van de IT-systemen van Euronext. De Raad van Commissarissen heeft tijdens de vergadering van december zijn eigen functioneren besproken alsmede het functioneren van de Raad van Bestuur. Door de uitbreiding van de Raad van Commissarissen is het profiel van de Raad van Commissarissen zoals dat in 2001 is aangenomen in december 2002 opnieuw beoordeeld. Het profiel van de Raad van Commissarissen is publieke informatie en is beschikbaar ten kantore van de secretaris van de vennootschap.

6 v Euronext Jaarverslag 2002 Samenstelling, rotatieschema, benoemingen van de Raad van Commissarissen In 2001 bestond de Raad van Commissarissen uit negen leden. Na de integratie van LIFFE en BVLP binnen Euronext, werd dit aantal verhoogd naar twaalf. De heren George Cox, Ricardo Salgado en Sir Brian Williamson zijn op 18 april 2002, de datum van de jaarlijkse Algemene Vergadering van 2002, benoemd als nieuwe leden. Op diezelfde datum is ook de heer Paul van den Hoek benoemd ter vervanging van de heer Han Kleiterp, die op die datum is teruggetreden. Overeenkomstig het Nederlandse recht en de statuten van Euronext dient elk lid van de Raad van Commissarissen af te treden na een termijn van vier jaar. Leden kunnen onmiddellijk opnieuw worden benoemd, mits de toepasselijke procedures in acht worden genomen. Om te vermijden dat te veel leden tegelijkertijd aftreden, heeft de Raad van Commissarissen een rotatieschema ingevoerd. Volgens dit schema zullen de heren Jean Blondeau, André Dirckx en Aad Jacobs op de jaarlijkse Algemene Vergadering in 2003 aftreden als leden van de Raad van Commissarissen. De heer Jacobs heeft de Raad van Commissarissen medegedeeld dat hij niet beschikbaar zal zijn voor herbenoeming. De heren Dirckx en Blondeau hebben ermee ingestemd beschikbaar te zijn voor herbenoeming en de Raad van Commissarissen heeft zijn intentie om de heren Dirckx en Blondeau opnieuw in de Raad van Commissarissen te benoemen kenbaar gemaakt. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur uiten hun dankbaarheid jegens de heer Jacobs, lid van de Auditcommissie, voor zijn actieve en waardevolle bijdragen aan de vergaderingen van de Raad van Commissarissen en de Auditcommissie. De Raad van Commissarissen is voornemens om de heer Rijnhard van Tets te benoemen als lid van de Raad van Commissarissen. De benoeming van de heer Van Tets voorziet in de vacature ontstaan door de terugtreding van de heer Jacobs. Informatie over de heer Van Tets is opgenomen in de toelichting bij de agenda van de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Alle voorstellen voor de benoeming of herbenoeming van leden van de Raad van Commissarissen zullen worden voorgelegd aan de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 22 mei Overeenkomstig het Nederlandse recht en de statuten van de vennootschap is de Ondernemingsraad van Euronext Amsterdam hier vooraf over geraadpleegd. De Ondernemingraad van Amsterdam heeft geen bezwaar geuit over de voorgenomen benoemingen, noch heeft de Raad, evenmin als de Raad van Bestuur van Euronext N.V., andere personen aanbevolen voor benoeming tot leden van de Raad van Commissarissen. De Europese Ondernemingsraad van Euronext is in kennis gesteld van de voorgenomen benoemingen. Corporate governance Als een Nederlandse juridische entiteit en een in Parijs genoteerde vennootschap is Euronext onderworpen aan de Nederlandse en de Franse vereisten inzake corporate governance. Door de internationale positie van Euronext, volgt de Raad van Commissarissen nauwgezet de internationale ontwikkelingen met betrekking tot corporate governance. De Raad van Commissarissen zal ook in 2003 aandacht besteden aan dit onderwerp. De positie van Euronext met betrekking tot corporate governance wordt nader verklaard in hoofdstuk VI en in het hoofdstuk corporate governance, volgend op het Bericht van de voorzitter van de Raad van Bestuur. Commissies van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft twee commissies: de Auditcommissie en de Remuneratiecommissie. De Remuneratiecommissie fungeert tevens als Benoemingscommissie.

7 vi Euronext Jaarverslag 2002 Auditcommissie De Auditcommissie bestaat uit drie leden: de heer Jean Blondeau, voorzitter, de heer Aad Jacobs (de heer Jacobs is benoemd als lid van de Auditcommissie in april 2002, als opvolger van de heer Han Kleiterp) en Baron Jean Peterbroeck, allen onafhankelijke leden van de Raad van Commissarissen. De Auditcommissie staat de Raad van Commissarissen bij en adviseert de Raad van Commissarissen inzake financiële en risicogerelateerde kwesties. Om de rol van de Auditcommissie te verduidelijken heeft de commissie in 2001 een reglement voor de Auditcommissie vastgesteld. In dit reglement worden de rol en de verantwoordelijkheden van de Auditcommissie inzake interne controle, interne audit, externe controle, financiële verslaggeving, reglementaire en juridische kwesties en de Gedragscode van de vennootschap beschreven. De Gedragscode van de vennootschap omvat regels voor het personeel omtrent de handel in aandelen Euronext N.V. Alle personeelsleden van Euronext en de leden van de Raad van Commissarissen dienen deze Gedragscode na te leven. In 2002 heeft de Auditcommissie diverse onderwerpen beoordeeld en besproken, waaronder de jaarrekening over 2001, het verslag van de externe accountant over deze jaarrekening en de tussentijdse resultaten van Andere besproken onderwerpen waren de grondslagen en normen voor financiële verslaggeving, het belastingstelsel en het belastingbeleid van Euronext N.V., valutarisico s, de planning van zowel de interne als externe accountants, de controleverslagen van de Interne Accountantsdienst, interne bedrijfscontrole en risicobeheer, inclusief rapportages van het Interne Risicocomité, IT-beheer en de management letter aan de Raad van Bestuur van de externe accountants met hun bevindingen en aanbevelingen in verband met hun controle van de jaarrekening. De Auditcommissie heeft in twee afzonderlijke vergaderingen in het bijzonder aandacht besteed aan het interne controleproces en aan onderwerpen samenhangend met de IT-organisatie. De Auditcommissie heeft in één vergadering vooral aandacht besteed aan de rol, het functioneren en de onafhankelijkheid van de externe accountants en de vergoeding die door de externe accountants in rekening is gebracht.voor een overzicht van de vergoedingen die aan de externe accountants zijn betaald, zie hoofdstuk De Auditcommissie is in 2002 vijf maal bijeengekomen. Normaliter vinden vergaderingen van de Auditcommisie kort voor de vergaderingen van de Raad van Commissarissen plaats. Alle vergaderingen van de Auditcommisie werden bijgewoond door de Chief Executive Officer, de heer Jean-François Théodore, de Chief Financial Officer, de heer Serge Harry, en de externe accountants van de vennootschap, Ernst & Young en KPMG. De directeur van de Interne accountantsdienst, de heer Edward Heck, heeft alle vergaderingen bijgewoond waar onderwerpen in verband met de interne controle op de agenda stonden. Remuneratiecommissie De Remuneratiecommissie, die tevens fungeert als Benoemingscommissie, bestaat uit vier leden: de heer Jan-Michiel Hessels, voorzitter, de heer André Dirckx, de heer Dominique Hoenn en de heer Ricardo Salgado, allen onafhankelijke leden van de Raad van Commissarissen. De Remuneratiecommissie is in 2002 drie maal bijeengekomen. Remuneratiebeleid De vergoeding van de leden van de Raad van Bestuur bestaat uit een vast en een variabel element. Het variabele element is gekoppeld aan de algemene bedrijfsprestaties van de groep, en elk lid van de Raad van Bestuur kan in aanmerking komen voor een jaarlijkse variabele incentive, die afhankelijk is van het behalen van bepaalde bedrijfsdoelstellingen gerelateerd aan de financiële prestaties van de groep.voor de heer Freedberg is er een bijkomend element dat verband houdt met de realisatie van bepaalde strategische maatregelen. De jaarlijkse variabele incentive voor de leden van de Raad van Bestuur bedraagt, met uitzondering van de heer Freedberg, maximaal 50% van het basissalaris.voor de heer Freedberg bedraagt de jaarlijkse variabele incentive, indien de doelstellingen zijn behaald, 100% van het basissalaris, met een bereik van 0 200%, waarbij ingeval de doelstellingen zijn verwezenlijkt, de incentive 100% van het basissalaris bedraagt. De vergoeding voor de leden van de Raad van Bestuur wordt besproken en goedgekeurd door de Remuneratiecommissie en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. In lijn met de belangen van de vennootschap en haar aandeelhouders nemen leden van de Raad van Bestuur eveneens deel aan regelingen op lange termijn in de vorm van opties op aandelen.

8 vii Euronext Jaarverslag 2002 Vergoeding Raad van Commissarissen Het remuneratiebeleid van de Raad van Commissarissen is gebaseerd op en komt overeen met de vergoeding van raden van commissarissen van vergelijkbare bedrijven. De vergoeding van de leden van de Raad van Commissarissen is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen en vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 2001 en is sindsdien niet gewijzigd. Sinds 2001 is de vergoeding vastgesteld op per jaar voor de voorzitter, per jaar voor de vice-voorzitter en per jaar voor de andere leden. Leden van de commissies van de Raad van Commissarissen ontvangen een aanvullende vergoeding van per jaar. Leden van de Raad van Commissarissen nemen niet deel aan de optieregelingen van de vennootschap, noch aan andere incentive-regelingen, en er zijn hen door de vennootschap geen leningen toegekend. Kosten die verband houden met het lidmaatschap van de Raad van Commissarissen worden vergoed. In 2002 deed Sir Brian Williamson afstand van zijn vergoeding als lid van de Raad van Commissarissen. Zoals is overeengekomen op het moment van de overname van LIFFE en zoals is opgenomen in het prospectus van LIFFE dd. 12 november 2001 ontvangt hij een vergoeding als voorzitter van de raad van LIFFE. Sir Brian Williamson treedt per 1 juli 2003 af als voorzitter van de raad van LIFFE.Vanaf die datum ontvangt Sir Brian Williamson de gewone vergoeding als lid van de Raad van Commissarissen zoals hierboven beschreven. De vergoeding van Sir Brian Williamson wordt geëxpliciteerd in hoofdstuk 5, pagina 118. Vergoeding Raad van Bestuur De Remuneratiecommissie heeft de voorstellen van de CEO over de vaste en variabele vergoeding aan de leden van de Raad van Bestuur en de vergoeding aan de CEO zelf besproken. Op advies van de Remuneratiecommissie heeft de Raad van Commissarissen beslist de vaste salarissen van de heren Théodore, Möller en Monteiro voor het jaar 2003 niet te wijzigen, en het vaste salaris van de heer Lefebvre met 5% te verhogen, van in 2002 naar in 2003, en het vaste salaris van de heer Freedberg met 10% te verhogen, van in 2002 tot in Op basis van de realisatie van de vastgelegde doelstellingen in 2002, werd aan de heren Théodore, Lefebvre en Möller een bonus in contanten toegekend van 50% van hun basissalaris, en werd aan de heer Freedberg een bonus in contanten toegekend van , op basis van de realisatie van de vastgelegde doelstellingen. De vergoeding aan de leden van de Raad van Bestuur wordt nader geëxpliciteerd in hoofdstuk 6, Pensioenregelingen Raad van Bestuur De Remuneratiecommissie heeft de Raad van Commissarissen geadviseerd dat, gezien de fundamentele verschillen tussen de nationale pensioenregelingen en de pensioenregelingen in de Euronext-landen, harmonisatie van de pensioenregelingen van de leden van de Raad van Bestuur niet gepast was. Bijgevolg zetten alle leden van de Raad van Bestuur hun deelname aan de plaatselijke pensioenregelingen voort. De pensioenregelingen van de leden van de Raad van Bestuur worden geëxpliciteerd in hoofdstuk 5, bijlage 5A.8. Optieregeling 2002 De Remuneratiecommissie heeft ook de invoering van de optieregeling 2002 besproken. Krachtens deze regeling zijn aan 78 executives op sleutelposities op alle Euronext-locaties opties toegekend. De Remuneratiecommissie heeft besproken hoeveel opties aan de afzonderlijke leden van de Raad van Bestuur moeten worden toegekend, en de Raad van Commissarissen is over deze kwesties geadviseerd. Met betrekking tot de optieregeling 2002 zijn aan alle leden van de Raad van Bestuur, met uitzondering van de heer Théodore, opties toegekend. De voorwaarden van de regeling 2002 en het aantal opties dat aan de leden van de Raad van Bestuur is toegekend, worden geëxpliciteerd in hoofdstuk 6,

9 viii Euronext Jaarverslag 2002 Benoemingscommissie Rekening houdend met het rotatieschema en het profiel van de Raad van Commissarissen, heeft de Benoemingscommissie de (her)benoeming van leden van de Raad van Commissarissen per de dag van de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 2003 besproken en de Raad van Commissarissen over deze kwestie geadviseerd. De Raad van Commissarissen uit zijn dankbaarheid voor de werkzaamheden van de leden van de Raad van Bestuur en het voltallige personeel van Euronext in Hun inzet heeft bijgedragen aan de goede resultaten die in 2002 werden bereikt en aan de voortgaande integratie van de beurzen, waaronder LIFFE en BVLP. Dit heeft geleid tot een verdere versterking van de internationale positie van de vennootschap. Amsterdam, 20 maart 2003 Raad van Commissarissen Jan-Michiel Hessels; voorzitter Dominique Hoenn; vice-voorzitter Jean Blondeau George Cox André Dirckx Paul van den Hoek Aad Jacobs Baron Jean Peterbroeck Ricardo Salgado René de la Serre Remi Vermeiren Sir Brian Williamson

10 ix Euronext Jaarverslag 2002 Bericht van de voorzitter van de Raad van Bestuur Beste aandeelhouders Het jaar 2002 werd gekenmerkt door een nieuwe achteruitgang van de financiële markten, die te wijten was aan twee belangrijke verschijnselen: het verlies aan vertrouwen bij de beleggers door de financiële on regelmatigheden die eerst in de Verenigde Staten en later in Europa aan het licht kwamen; de vertraging van de economie, die op zijn beurt kan worden teruggevoerd op de geopolitieke spanningen en het gevaar voor een conflict in Irak. De financiële markten bleken uitermate gevoelig voor deze factoren, wat zich uitte in een nooit eerder geziene volatiliteit en een daling van de beleggingen in aandelen. In dit klimaat van twijfel en onzekerheid besloot Euronext zich te concentreren op de commerciële strategie en de verlaging van de kosten. Zo stond 2002 in het teken van de diensten op lokaal niveau en de wensen van onze klanten. De klanten konden profiteren van een aanbod dat steeds concurrerender werd, zowel inzake dienstverlening als kwaliteit. Om deze doelstelling te bereiken, zette Euronext de technische integratie van haar markten voort en werd de overgang naar het gemeenschappelijke clearingsysteem Clearing 21in Amsterdam en Brussel met succes afgerond. De groep ontwikkelde daarnaast ook nieuwe instrumenten en producten om aan de verwachtingen van de beleggers te voldoen. De verlaging van de kosten, zowel voor onze cliënten als voor onszelf, vormde de tweede pijler van onze strategie. In de loop van het boekjaar 2002 heeft Euronext zich toegelegd op het realiseren van synergievoordelen door de organisatie te stroomlijnen en de beleggingen te optimaliseren. Deze strategie heeft, samen met een verdere beheersing van de kosten, voor een duidelijke verbetering van het bedrijfsrendement gezorgd. Het brutobedrijfsresultaat vóór afschrijving van de goodwill bedraagt mede hierdoor 237,8 miljoen, een stijging van 113,9% ten opzichte van de pro forma jaarrekening voor De omzet bedraagt 996,5 miljoen, een stijging van 6,4%. Ondanks het onzekere economische klimaat wil Euronext zijn vertrouwen laten blijken door een verhoging van het dividend. In de jaarrekening voor 2002 die op 20 maart 2003 door de Raad van Commissarissen is vastgesteld en voor goedkeuring wordt voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, is een dividend begrepen van 0,45 per aandeel, een stijging van 28,6% ten opzichte van het voorgaande jaar. We zijn van plan deze strategie van consolidatie en aanhoudende verbetering van de dienstverlening in 2003 voort te zetten. Jean-François Théodore Voorzitter van de Raad van Bestuur en CEO Amsterdam, 20 maart 2003

11 x Euronext Jaarverslag 2002 Corporate governance Algemeen Euronext N.V. is een Nederlandse vennootschap met dochterondernemingen in België, Frankrijk, Nederland, Portugal en Groot-Brittannië. Waar de reglementering tussen de Euronext-landen verschilt, past Euronext voor zover mogelijk het strengste stelsel toe. Zoals reeds is verduidelijkt in het verslag van de Raad van Commissarissen, leeft Euronext de verschillende aanbevelingen na inzake corporate governance, ondermeer door de onafhankelijkheid van de Raad van Commissarissen, van de commissies van de Raad van Commissarissen en de externe accountants te verzekeren. De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor de vaststelling van de jaarrekening en elk lid van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur dient de jaarrekening te ondertekenen. De remuneratie van de leden van de Raad van Bestuur worden vastgesteld door de Remuneratiecommissie en de Raad van Commissarissen. Managementstructuur Overeenkomstig de Nederlandse wet heeft de vennootschap een tweeledige bedrijfsstructuur met een Raad van Commissarissen en een Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen is een afzonderlijk orgaan dat bestaat uit onafhankelijke leden en de leden van de Raad van Commissarissen kunnen niet tegelijkertijd lid zijn van de Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen houdt toezicht op de handelingen en het beleid van de Raad van Bestuur en de algemene gang van zaken van de bedrijfsactiviteiten van Euronext. In zijn toezichthoudende rol verleent de Raad van Commissarissen bijstand en advies aan de Raad van Bestuur voor de uitvoering van diens bestuurstaken. Zoals vastgesteld in het autorisatieschema dat in 2001 door de Raad van Commissarissen werd aangenomen, vereisen belangrijke beslissingen de voorafgaande goedkeuring van de Raad van Commissarissen. Zijn taken omvatten onder meer de vaststelling van de jaarrekening die door alle leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur moet worden ondertekend. Overeenkomstig de Nederlandse wet en de statuten van de vennootschap, benoemt de Raad van Commissarissen alle leden van de Raad van Commissarissen en van de Raad van Bestuur. De jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de vergoeding vast van de leden van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen bepaalt de vergoeding van de leden van de Raad van Bestuur. In de statuten van Euronext is bepaald dat de Raad van Commissarissen minimaal drie en maximaal twaalf leden moet tellen. Binnen deze grenzen bepaalt de Raad van Commissarissen uit hoeveel leden de Raad moet bestaan, en benoemt hij de leden, waarbij rekening wordt gehouden met het profiel van de Raad van Commissarissen. De jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders, de Raad van Bestuur en de Ondernemingsraad van Euronext Amsterdam kunnen personen aanbevelen voor benoeming als leden van de Raad van Commissarissen.De jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Ondernemingsraad van Euronext Amsterdam kunnen ook bezwaar indienen tegen benoemingen. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het bestuur van de activiteiten van Euronext, onder het toezicht van de Raad van Commissarissen. De Raad van Bestuur komt elke week bijeen om de strategie van Euronext te bespreken, het beleid te bepalen en beslissingen te nemen. De CEO brengt regelmatig verslag uit aan de voorzitter van de Raad van Commissarissen. Aandeelhoudersdemocratie; stemmen via volmacht Euronext heeft slechts één klasse van aandelen: gewone aandelen, en er zijn geen anti-overnamemaatregelen opgenomen in de statuten van de vennootschap. Euronext steunt het principe van aandeelhoudersdemocratie: één aandeel, één stem. Aandeelhouders die ten minste 1% van de aandelen vertegenwoordigen mogen verzoeken indienen om voorstellen toe te voegen aan de agenda van de jaarlijkse Algemene Vergadering, tot 50 dagen vóór de dag van de vergadering.

12 xi Euronext Jaarverslag 2002 Elk jaar worden alle geregistreerde aandeelhouders individueel uitgenodigd om de jaarlijkse Algemene Vergadering bij te wonen, waar hen gevraagd wordt om de jaarrekening goed te keuren en in te stemmen met andere belangrijke beslissingen. Aandeelhouders die niet zijn ingeschreven in het aandeelhoudersregister van de vennootschap en die hun aandelen houden via Euroclear France, mogen de jaarlijkse Algemene Vergadering op hun verzoek bijwonen en stemmen over alle agenda onderwerpen door via hun financiële tussenpersoon (bank of makelaar) een volmacht te vragen van Euroclear France. Deze aandeelhouders kunnen op hun verzoek ook stemmen over alle agenda onderwerpen, door een stemformulier via volmacht in te vullen en dit formulier terug te bezorgen aan hun financiële tussenpersoon. Euroclear France zal in naam van deze aandeelhouders stemmen op de jaarlijkse Algemene Vergadering van Euronext. Dit systeem van stemming via volmacht verzekert een hoge norm voor betrokkenheid van de aandeelhouders en voor aandeelhoudersdemocratie. Externe accountants De jaarrekening van Euronext is onderworpen aan een onafhankelijke externe controle, waardoor optimale betrouwbaarheid en onafhankelijkheid gewaarborgd zijn. De jaarlijkse Algemene Vergadering benoemt de externe accountants van de vennootschap. Ernst & Young en KPMG zijn door de jaarlijkse Algemene Vergadering van 2002 benoemd tot externe accountants. De jaarlijkse Algemene Vergadering van 2003 zal worden gevraagd het voorstel van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur om Ernst & Young en KPMG opnieuw te benoemen als externe accountants voor de controle van de jaarrekening over 2003, goed te keuren. De Auditcommissie van de Raad van Commissarissen beoordeelt twee maal per jaar de vergoedingen die door de externe accountants in rekening worden gebracht. De Auditcommissie controleert of deze vergoedingen verband houden met het controleproces of met andere kwesties, geen verband houdende met de controle. De Auditcommissie bespreekt in een van zijn vergaderingen eveneens uitvoerig de rol en het functioneren van de externe accountants, en bepaalt hun werkgebied. Transparantie Om ervoor te zorgen dat een zo breed mogelijk publiek toegang heeft tot informatie over zijn financiële positie, publiceert Euronext zijn jaarrekening en jaarverslag in het Engels, het Nederlands en het Frans. De jaarrekening wordt opgesteld in overeenstemming met de International Accounting Standards, zodat internationale vergelijkingen mogelijk zijn en zo veel mogelijk beleggers toegang hebben tot de informatie. Euronext publiceert sinds het derde kwartaal van 2002 kwartaalresultaten en organiseert jaarlijks verscheidene vergaderingen voor analisten. Het jaarverslag, de agenda van de jaarlijkse Algemene Vergadering en de te volgen procedures voor aandeelhouders die de Algemene Vergadering wensen bij te wonen of die via volmacht wensen te stemmen, worden op de website van Euronext gepubliceerd. Euronext maakt deel uit van het NextPrime segment sinds de introductie daarvan in januari 2002 en heeft zich gecommitteerd aan de naleving van de verplichte bijkomende vereisten. Deze vereisten gaan verder dan de gebruikelijke vereisten met betrekking tot financiële communicatie en liquiditeit, en zijn bedoeld om te voldoen aan de eisen van beleggers inzake regelmatige financiële informatie van hoge kwaliteit. In 2001 werd een deel van de website van Euronext geïntroduceerd voor particuliere en institutionele aandeelhouders. Deze website omvat veel belangrijke informatie voor aandeelhouders, waaronder real-time informatie over de aandelenkoers, het financiële tijdschema, nadere informatie over de managementstructuur van Euronext en historische gegevens. De website wordt dagelijks bijgewerkt. Meer gedetailleerde informatie over corporate governance is beschikbaar in het Verslag van de Raad van Commissarissen en in hoofdstuk 6 van het referentiedocument.

13

14 EURONEXT N.V. Naamloze Vennootschap naar Nederlands recht met statutaire zetel te Amsterdam REFERENTIEDOCUMENT 2002 Op grond van haar reglement nr heeft de Commission des Opérations de Bourse het onderhavige Referentiedocument geregistreerd op 2 april 2003 onder nummer R Het mag slechts ter begeleiding van een financiële transactie worden gebruikt wanneer het aangevuld is met een verrichtingsnota (note d opération) waarvoor de Commission des Opérations de Bourse een visum heeft verleend. Dit referentiedocument is opgesteld door de uitgevende instelling en legt de verantwoordelijkheid vast van de personen die het ondertekenen. Deze registratie, toegekend na onderzoek van de relevantie en de samenhang van de gegevens over de vennootschap, houdt geen oordeel in over de onderhavige boekhoudkundige en financiële gegevens. Exemplaren van het referentiedocument zijn beschikbaar bij: Euronext Amsterdam Beursplein JW Amsterdam Euronext Brussels Beurspaleis Beursplein 1000 Brussel Euronext Lisbon Praça Duque de Saldanha n 1 5A Lissabon Euronext Paris 39, rue Cambon Parijs Cedex 01 LIFFE Cannon Bridge House 1 Cousin Lane EC4R 3XX London

15 2 Euronext Jaarverslag 2002 Inhoudsopgave Deze inhoudsopgave verwijst naar de rubrieken die zijn voorgeschreven in de uitvoeringsrichtlijnen van december 2001 van het COB-reglement nr Personen verantwoordelijk voor het referentiedocument en voor de 1 controle van de jaarrekening Persoon verantwoordelijk voor het referentiedocument Verklaring van de persoon verantwoordelijk voor het referentiedocument Personen verantwoordelijk voor de controle van de jaarrekeningen Accountants Begindatum van het eerste mandaat en vervaldatum van de mandaten Accountantsverklaring Accountantsverklaring met betrekking tot de geconsolideerde jaarrekening van Euronext N.V. voor het boekjaar afgesloten op 31 december Onderzoeksrapport bij de niet-gecontroleerde pro forma geconsolideerde financiële informatie van Euronext N.V. voor de boekjaren eindigend op 31 december 2002 en Onderzoeksrapport bij het Referentiedocument 2002 (Document de Référence 2002) Betaalde vergoedingen aan de accountants Persoon verantwoordelijk voor de financiële informatie Persoon verantwoordelijk voor de relatie met beleggers en aandeelhouders en de financiële communicatie 10 2 Gegevens over de transactie 11 3 Algemene gegevens betreffende de vennootschap en haar kapitaal Algemene gegevens betreffende de vennootschap Naam van de vennootschap en statutaire zetel Juridische vorm Toepasselijke wetgeving Datum van oprichting en duur van de vennootschap Statutaire doelstelling Handelsregister Raadpleging van juridische documenten Boekjaar, goedkeuring van de jaarrekening en décharge van de Raad van Bestuur Winstbestemming Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders Ontbinding Voorwaarden voor de uitoefening van de stemrechten Overschrijden van drempels Regels betreffende openbare biedingen Algemene gegevens betreffende het kapitaal Wijziging van het kapitaal en van de rechten verbonden aan de aandelen Verwerving van eigen aandelen door Euronext N.V Aandelenkapitaal Niet-geplaatst maatschappelijk kapitaal Effecten zonder aandelenkarakter Overige effecten die recht geven op aandelenkapitaal Schema betreffende de ontwikkeling van het kapitaal sinds de oprichting van Euronext N.V Aandeelhoudersovereenkomst Huidige verdeling van het aandelenkapitaal en de stemrechten Aandeelhouderschap van de vennootschap 24

16 3 Euronext Jaarverslag Recente wijzigingen in de verdeling van het kapitaal Rechtspersonen die zeggenschap over de vennootschap uitoefenen Lock-upverplichtingen Inpandgeving, garanties en zekerheden op de aandelen en de activa van de vennootschap of haar dochterondernemingen Organigram van de groep Markt voor effecten van de vennootschap Plaatsen van notering Ontwikkeling van de koers Instellingen die diensten met betrekking tot effecten van Euronext verlenen Dividend 28 4 Gegevens omtrent de activiteiten van Euronext Algemene introductie van Euronext Geschiedenis van de groep Integratieproces Algemene informatie Organisatie De beurssector Strategie De business units van Euronext Effectenmarkten en Noteringen Derivatenmarkten Clearing Information Services Settlement en bewaring van effecten Settlement Bewaring van effecten Inkomsten Technologielicenties Inleiding AtosEuronext GL Trade Market Solutions Planning voor de integratie Informatietechnologie Reglementering Communicatie, promotie, marketing Voornaamste kantoren Uitzonderlijke gebeurtenissen en geschillen Euronext Paris Euronext Amsterdam Euronext Lisbon Personeel Investeringsbeleid Reglementaire aspecten Intentieverklaring Nationale reglementeringen van de marktpartijen Intellectuele eigendom Risicofactoren 70

17 4 Euronext Jaarverslag Jaarrekening over het boekjaar Verslag van de Raad van Bestuur Jaarrekeningen 80 6 Organen van bestuur, directie en toezicht Leden van de Raad van Commissarissen en van de Raad van Bestuur Executive Committee en Operational Committee Adviescommissies Remuneratiebeleid Directe en indirecte vergoedingen en voordelen van alle aard voor de leden van het Executive Committee (waaronder de vijf leden van de Raad van Bestuur) Overzicht van het optiebezit van de leden van het Executive Committee, waaronder de vijf leden van de Raad van Bestuur Gegevens over transacties gesloten met leden van de Raad van Bestuur, directie en Raad van Commissarissen Leningen en garanties toegekend of verleend ten gunste van de leden van de Raad van Bestuur, directie en Raad van Commissarissen Activa die direct of indirect toebehoren aan het senior management of aan hun familieleden Belang van het senior mangement in het kapitaal van de uitgevende instelling, in het kapitaal van een vennootschap die er de zeggenschap over uitoefent, in het kapitaal van een dochteronderneming van de uitgevende instelling of in het kapitaal van een cliënt of leverancier van de uitgevende instelling Winstdeling van het personeel Winstdelings- en deelnemingsovereenkomsten Aandelenoptieplan ten behoeve van de werknemers van de groep Belangenconflicten intern reglement ter voorkoming van gebruik van voorkennis Belangenconflicten Voorkoming van handel met voorkennis Recente ontwikkelingen en toekomstperspectieven Recente ontwikkelingen van Euronext Toekomstperspectieven Voorlopige financiële agenda van Euronext N.V. voor

18 Personen verantwoordelijk voor het referentiedocument en voor de controle van de jaarrekeningen

19 6 Euronext Jaarverslag 2002 Personen verantwoordelijk voor het referentiedocument en voor de controle van de jaarrekening 1.1 Persoon verantwoordelijk voor het referentiedocument De heer Jean-François Théodore, voorzitter Raad van Bestuur 1.2 Verklaring van de persoon verantwoordelijk voor het referentiedocument Voor zover ons bekend zijn de gegevens in het onderhavige referentiedocument in overeenstemming met de werkelijkheid; deze gegevens bevatten alle informatie die noodzakelijk is om een belegger in staat te stellen zich een oordeel te vormen over het vermogen, de bedrijfsactiviteiten, de financiële positie, de resultaten en de vooruitzichten van de vennootschap en haar dochterondernemingen. Er zijn geen gegevens weggelaten waarvan de vermelding de strekking van het referentiedocument zou wijzigen. De Voorzitter van de Raad van Bestuur Jean-François Theodore 1.3 Personen verantwoordelijk voor de controle van de jaarrekeningen Accountants: De controlerende accountants van de jaarrekeningen van Euronext N.V. zijn: Ernst & Young Accountants, Drentestraat HK Amsterdam Nederland KPMG Accountants N.V. Burgemeester Rijnderslaan MC Amstelveen Nederland Deze twee accountantskantoren zijn benoemd om de jaarrekening van de verschillende entiteiten van de Groep te controleren, hetzij afzonderlijk (E&Y in Brussel, KPMG in Amsterdam), hetzij gezamenlijk (Parijs). Voorts was Deloitte & Touche in 2002 de controlerende accountant van Euronext Lisbon en LIFFE (Holdings) plc Begindatum van het eerste mandaat en vervaldatum van de mandaten Datum van de eerste benoeming: 22 september 2000 Duur en einde van de huidige benoeming: 22 mei Accountantsverklaring Accountantsverklaring met betrekking tot de geconsolideerde jaarrekening van Euronext N.V. voor het boekjaar afgesloten op 31 december Opdracht Wij hebben de in de jaarrekening 2002 van Euronext N.V. en haar groepsmaatschappijen (de Groep) opgenomen geconsolideerde balans per 31 december 2002, en de geconsolideerde resultatenrekening, kasstroomoverzicht en overzicht van mutaties in het eigen vermogen over 2002, alsmede de vennootschappelijke jaarrekening van Euronext N.V., zoals opgenomen in hoofdstuk 5 van dit Referentiedocument gecontroleerd. Deze jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de leiding van het management van de Groep. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig algemeen aanvaarde internationale richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten.volgens deze richtlijnen dient

20 7 Euronext Jaarverslag 2002 onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening.tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de leiding van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de Groep per 31 december 2002 en van het resultaat en de kasstromen over 2002 in overeenstemming met de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW en International Financial Reporting Standards. Amsterdam, 20 maart 2003 KPMG Accountants N.V. Ernst & Young Accountants Onderzoeksrapport bij de niet-gecontroleerde pro forma financiële informatie van Euronext N.V. voor de boekjaren eindigend op 31 december 2002 en 2001 Wij hebben de in hoofdstuk 5 van dit Referentiedocument opgenomen, nietgecontroleerde pro forma jaarrekening van Euronext N.V. voor de jaren eindigend op 31 december 2002 en 2001 onderzocht. De niet-gecontroleerde pro forma jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het management van de vennootschap. De pro forma financiële informatie van Euronext N.V. is opgesteld overeenkomstig de beschrijving in de toelichting op de niet-gecontroleerde pro forma jaarrekening. De pro forma financiële informatie is opgesteld als ware de overname van LIFFE (Holdings) plc en de fusie met Bolsa de Valores de Lisboa e Porto in 2002 van kracht geworden begin 2001 en als ware de verkoop van Necigef B.V. en NIEC B.V. in 2002 en de verkoop van Cote Bleue S.A. in 2001 van kracht geworden begin De pro forma financiële informatie is gebaseerd op de geconsolideerde jaarrekening van Euronext N.V. voor het jaar eindigend op 31 december 2002, de geconsolideerde jaarrekening van Euronext N.V. eindigend op 31 december 2001, en de financiële informatie van LIFFE (Holdings) plc en de financiële informatie van Bolsa de Valores de Lisboa e Porto voor het jaar eindigend op 31 december 2001, welke zijn opgesteld overeenkomstig de grondslagen zoals opgenomen in de daarop betrekking hebbende toelichting. De geconsolideerde jaarrekening van Euronext N.V. voor de jaren eindigend 31 december 2002 en 2001 zijn gecontroleerd in overeenkomstig internationale richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten (International Standards on Auditing).Volgens deze richtlijnen dient de controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat.voor deze jaarrekeningen zijn goedkeurende accountantsverklaringen afgegeven. De financiële informatie van LIFFE (Holdings) plc en de financiële informatie van Bolsa de Valores de Lisboa e Porto voor het jaar eindigend op 31 december 2001 zijn opgesteld op basis van de geconsolideerde jaarrekening van LIFFE (Holdings) plc en de geconsolideerde jaarrekening van Bolsa de Valores de Lisboa e Porto voor het jaar eindigend op 31 december De geconsolideerde jaarrekening van LIFFE (Holdings) plc voor het jaar eindigend op 31 december 2001, opgesteld overeenkomstig de Companies Act 1985 en van toepassing zijnde grondslagen voor financiële verslaggeving in het Verenigd Koninkrijk is gecontroleerd. De accountantsverklaring bijr deze jaarrekening, gebaseerd op in het Verenigd Koninkrijk van toepassing zijnde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten uitgegeven door de Auditing Practices Board, is goedkeurend. De geconsolideerde

21 8 Euronext Jaarverslag 2002 jaarrekening van Bolsa de Valores de Lisboa e Porto voor het jaar eindigend op 31 december 2001, opgesteld overeenkomstig algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving in Portugal is gecontroleerd. De accountantsverklaring voor deze jaarrekening, gebaseerd op in Portugal van toepassing zijnde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten, is goedkeurend. Onze werkzaamheden met betrekking tot ons onderzoek van de nietgecontroleerde pro forma jaarrekening van Euronext N.V. zijn verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot het onderzoek van pro forma financiële informatie. Deze werkzaamheden bevatten onder meer een beoordeling van de procedures met betrekking tot de bepaling van de grondslagen voor de presentatie en de opstelling van de pro forma financiële informatie. Deze algemene aanvaarde procedures omvatten tevens een beoordeling of een dergelijke grondslag een redelijke basis vormt voor de presentatie van significante effecten, welke direct zijn toe te schrijven aan de pro forma transactie, of de pro forma aanpassingen met betrekking tot die effecten voldoende recht doen aan de gehanteerde grondslagen voor de opstelling en of de waarderingsgrondslagen in overeenstemming zijn met de waarderingsgrondslagen zoals uiteengezet in de toelichting op de pro forma financiële informatie. De pro forma financiële informatie heeft tot doel aan te tonen wat de significante effecten zouden kunnen zijn op de historische jaarrekening indien een bepaalde transactie op een vroeger tijdstip zou hebben plaatsgevonden. Pro forma financiële informatie hoeft echter niet noodzakelijkerwijs een indicatie te zijn van de uitkomst van de activiteiten of daaraan gerelateerde gevolgen op de financiële positie die zouden zijn opgetreden als bovenstaande transacties in feite op een eerder tijdstip zouden hebben plaatsgevonden. Wij zijn van oordeel dat de grondslag voor presentatie zoals omschreven in de toelichting op de niet-gecontroleerde pro forma financiële informatie van Euronext N.V. een redelijke basis vormt voor de presentatie van de pro forma financiële informatie, de daaraan gerelateerde pro forma aanpassingen voldoende recht doen aan de veronderstellingen beschreven in de toelichting op de niet-gecontroleerde pro forma jaarrekening en de gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling in overeenstemming zijn met de grondslagen van waardering en resultaatbepaling zoals uiteengezet in de toelichting op de niet-gecontroleerde pro forma jaarrekening Amsterdam, 20 maart 2003 KPMG Accountants N.V. Ernst & Young Accountants Onderzoeksrapport bij het Referentiedocument 2002 (Document de Référence 2002) In onze hoedanigheid als accountants belast met de controle van de jaarrekening van Euronext N.V. en in overeenstemming met Regulation no van de COB, hebben wij, overeenkomstig algemeen aanvaarde internationale richtlijnen met betrekking tot beoordelingsopdrachten, de informatie met betrekking tot de financiële positie en de overige historische financiële informatie, zoals opgenomen in dit Referentiedocument 2002 (Document de Référence 2002) beoordeeld. Het Referentiedocument is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de heer J-F. Théodore,Voorzitter van de Raad van Bestuur. Het is onze verantwoordelijkheid een mededeling omtrent de redelijkheid van de in het Referentiedocument opgenomen informatie met betrekking tot de financiële positie en overige financiële informatie te verstrekken. Wij hebben onze werkzaamheden uitgevoerd overeenkomstig algemeen aanvaarde internationale richtlijnen met betrekking tot beoordelingsopdrachten. Onze werkzaamheden bestonden uit het vaststellen van de redelijkheid van de opgenomen informatie met betrekking tot de financiële positie en overige financiële informatie en het vaststellen van de consistentie van deze informatie met de door ons gecontroleerde jaarrekening 2002 van Euronext N.V. Wij hebben de overige financiële informatie zoals opgenomen in het Referentiedocument