ALLOCHTONEN project 2009 Nieuwsbrief Allochtone meiden & vrouwen in-zicht Stichting VSK hulp na seksueel misbruik Nijmegen, december 2009
Allochtonen project Sinds 1,5 jaar is het project Allochtone meiden en vrouwen in-zicht in uitvoering. Het project kent twee fases. In de eerste fase stond de informatievoorziening centraal aan allochtone meiden en vrouwen, doormiddel van het verspreiden van een flyer en een folder in vier talen. In de tweede fase lag het accent op contact en samenwerking met vrouwen binnen de allochtone instellingen en allochtone zelforganisaties en de Turkse en Marokkaanse vrouwengroepen in Nijmegen. Korte terugblik Fase 1 Informatievoorziening Vol enthousiasme gingen wij aan de slag. In verband met de inhoud en het taalgebruik hebben we allereerst onze informatiefolder laten lezen door Turkse en Marokkaanse medewerkers van Inter-lokaal (Allochtone instelling voor maatschappelijk werk), alvorens deze naar een vertaalbureau te sturen. En dan. krijg je een tekst voor ogen die je zelf niet kan lezen en niet kan controleren. Dit deden de medewerkers van Inter-lokaal. Wat bleek. de Marokkaanse tekst is niet te lezen, allemaal losse letters. (Oorzaak ligt bij de verwerking van de Marokkaanse tekst door de vormgeefster op een Apple computer. Oplossing: PDF bestand). Een volgend probleem: In het land van herkomst hebben veel Allochtone vrouwen niet leren lezen en schrijven. Nu leren ze dát alleen in het Nederlands. Eén van de vrouwen stelde voor om naast de Arabische tekst een Engelse versie van de tekst te zetten, zodat zij met deze beide vertalingen naast elkaar de tekst kan ontcijferen. Dankzij de reacties uit het veld is het resultaat een kleurrijke 4-talige folder: Marokkaans, Turks, Engels en Nederlands. Op onze website www.hulpnaseksueelmisbruik.nl wordt het project Allochtone meiden & vrouwen in-zicht beschreven. Meerdere keren is dit aanleiding geweest tot mailcontact met allochtone meiden. Dit geeft aan hoe belangrijk informatievoorziening, voorlichting en bekendmaking van de problematiek is. Citaat Tot mijn verrassing zag ik dat u ook een allochtonen project bent gestart. Weet u hoelang ik al naar zoiets op zoek ben? In alle literatuur die ik over misbruik lees kom ik nooit verhalen tegen van mensen die uit een allochtone familie komen. Soms denk ik dat ik de enige ben, dat is niet zo.
Fase 2 Contact en samenwerking Contactpersonen van Inter-lokaal, ziekenhuis, huisartsenpraktijk, SWON en IVC erkennen dat er extra aandacht nodig is voor deze problematiek. Ze zijn enthousiast over het project. Allen zijn bereid mee te denken over: hoe deze doelgroep te bereiken, het organiseren van bijeenkomsten en een verspreidingsplan van de folders & flyers. Als tussenstap is afgesproken om interactieve bijeenkomsten te plannen met medewerkers/vrijwilligers van Inter-lokaal en IVC. Enerzijds om te brainstormen over mogelijkheden in het bereiken van de allochtone doelgroep. Anderzijds het vergroten van de bewustwording en signalering door allochtone medewerkers van seksueel misbruik/geweld. Successen Op het project is zonder uitzondering met groot enthousiasme gereageerd. De contactpersonen van de verschillende organisaties onderstrepen het belang van dit project. Allen waren onmiddellijk bereid hun agenda te trekken en ervaringen, informatie en mogelijkheden uit te wisselen ten behoeve van dit project. Wethouder Lenie Scholten neemt contact op om te onderzoeken naar samenwerkingsmogelijkheden met andere organisaties. Stagiaire die zich meldt, met ruime ervaring in het werken met allochtone vrouwen/mannen. Lezing Hameeda Lakho over kindermishandeling Vervolg traject In de loop van dit project is duidelijk geworden dat seksueel misbruik/geweld een taboe-onderwerp is en dat een meerjaren project noodzakelijk is. Dankzij de Gemeente Nijmegen krijgt het project Allochtone meiden & vrouwen in-zicht' een vervolg. Het 3-jarig project heeft als doel de problematiek van seksueel misbruik/geweld onder de aandacht te brengen en bespreekbaar te maken bij de allochtone instellingen en de allochtone doelgroep zelf. Het project zal zich te zijner tijd ook richten op de meiden van het Inloophuis. Het bespreken van thema s in het kader van seksueel misbruik/geweld, wordt gekoppeld aan een training versterken van de weerbaarheid. Kennisgroep De expertise van de VSK hulp na seksueel misbruik ligt op het terrein van seksueel misbruik/geweld. Specialisme met betrekking tot de allochtone doelgroep willen we vanuit een brede invalshoek samen brengen in een kennisgroep ; professionals met kennis met betrekking tot culturele achtergronden en ervaring met de allochtone doelgroep. Samenstelling van de kennisgroep : Radboud ziekenhuis Saïda Baktit (zorgconsulent) Huisartsenpraktijk Ayten Adlim (zorgconsulent) Zorgbelang Gelderland Saïda Hattaoui Enzovoort/ Osmose Malika Elmouridi De organisaties Inter-lokaal, IVC en Tandem hebben toegezegd deel te nemen, maar hiervan zijn nog geen namen bekend ten tijde van de uitgave van deze nieuwsbrief.
Interview Ayten Adlim Ayten Adlim werkt sinds 6 jaar als zorgconsulent in verschillende huisartsenpraktijken in Nijmegen. De functie van Zorgconsulent is door de huisartsen ontwikkeld in samenwerking met stichting Osmose en de gemeente Nijmegen. Als brugfunctie tussen de patiënt en de arts en de patiënt en de verwijzing. Ayten is van Koerdische afkomst (woonachtig in Nederland sinds 1991)en begeleidt vele allochtone vrouwen (voornamelijk Turkse en Koerdische vrouwen) die worden/zijn mishandeld. ALLOC Haar is de vraag voorgelegd: Kom je in aanraking met seksueel misbruik/geweld bij jouw cliënten. Zij geeft aan vermoedens te hebben dat dit gebeurd, maar dit wordt niet zo letterlijk aan haar verteld. Ayten denkt dat seksueel misbruik ook binnen de Turkse bevolkinggroep voorkomt. Ze geeft hierbij aan dat door het grote taboe hier nauwelijks over wordt gesproken. Sociale controle en traditie binnen de cultuur zijn factoren die belemmeren om hierover te praten. Dit stilhouden gaat gepaard met angstklachten. Daarom is het zo belangrijk dat vrouwen terecht kunnen bij iemand die vanuit zijn functie een beroepsgeheim heeft, verteld Ayten. Vroeger in Turkije bespraken vrouwen dit soort onderwerpen vaker met vriendinnen maar hier in Nederland gaan de vrouwen liever naar bijvoorbeeld een zorgconsulent of huisarts die hen dan weer kan doorverwijzen. Zij heeft ook de ervaring dat de vrouwen die ze begeleidt, vaak behoefte hebben om uren met haar te praten en hun hart te luchten. Eindelijk kunnen ze iemand alles vertellen, zonder angst voor de gevolgen. De beschikbare tijd (20 minuten per cliënt), is onvoldoende om vrouwen goed te begeleiden. Zij zou dit graag veranderd willen zien, maar daarvoor is uitbreiding van de financiële middelen noodzakelijk. Het beroepsgeheim van Ayten is van wezenlijk belang. Zij spreekt de taal, kent de cultuur en kent veel van de problemen van de vrouwen van binnenuit. Ayten Adlim geeft aan dat seksueel geweld vaak samen gaat met huiselijk geweld. Sinds de nieuwe regeling van kracht is dat de mishandelaar uit huis geplaatst wordt, zijn de consequenties op meerdere terreinen veranderd. Ten eerste wordt de mishandelaar uit huis gehaald en wordt in de gelegenheid gesteld vrijwillig hulp te zoeken, een dwingend kader wordt ingezet als dit niet gebeurt. Ten tweede de overige gezinsleden kunnen in de woning blijven en het hele gezinssysteem wordt ondersteund in het zoeken naar een oplossing. Hiermee is de macht van de dreigende consequenties sterk verminderd. Tot slot geeft ze aan hoe belangrijk het is dat er folders over seksueel misbruik verspreid worden. Het is erg lastig om deze vrouwen te bereiken, vertelt Ayten, omdat de vrouwen vaak niemand vertrouwen en bang zijn voor de consequenties. Een folder stimuleert en motiveert vrouwen om hulp te zoeken.
op het UMC Stichting Radboud In gesprek met Saïda Baktit Bij binnenkomst valt meteen de foto op die in de werkkamer hangt. Een foto van Saïda met 2 zeer kleurrijk geklede allochtone vrouwen, gemaakt op de viering van het suikerfeest op het Radboud ziekenhuis. Dit feest werd vorig jaar voor de zevende keer gevierd en gezien de volle zaal kennelijk een groot succes!!! Saïda begon haar werk bij het UMC st. Radboud als schoonmaakster. Regelmatig werd zij ingeschakeld door artsen en verpleegkundigen om te helpen bij de communicatie met allochtone patiënten. De kar met schoonmaakspullen stond steeds vaker op de gang en Saïda was in gesprek met allochtone patiënten en hun behandelaars. In 2004 2005 heeft in het Kinderziekenhuis van de Radboud het project Optimalisering Zorg Allochtone Patiënten (OZAP) plaats gevonden. Saïda werd aangesteld als allochtone zorgconsulent. De grootste groep patiënten waarmee Saïda in contact komt is moslim. In het kader van ons Allochtonenproject hebben wij haar gevraagd of zij in haar werk in contact komt met vrouwen die te maken hebben met seksueel geweld. Saïda komt dat inderdaad tegen: situaties Werkzaamheden van Saïda zijn: waarin sprake is van verboden liefde, seksueel ondersteunen van de communicatie tussen patiënt en hulpverleners geweld of eerwraak. toelichten van adviezen en behandelingen van de hulpverlener In deze situaties constateren hulpverleners en de consulent veel spanningen. terugkoppelen van vragen en misverstanden die leven bij de patiënt De stress uit hun privé-situatie (familie-, gezins- of huwelijksomstandigheden) kunnen de patiënten niet verschaffen van achtergrond informatie over culturele gewoonten alleen oplossen. signaleren van knelpunten en problemen van allochtone patiënten Het verstoort bovendien een effectieve zorgverlening. Saïda treedt dan op als vertrouwenspersoon om het op verzoek van hulpverleners (artsen, verpleegkundigen, pedagogisch medewerkers) contacten onderhouden met allochtone families probleem te verhelderen. Dit komt regelmatig voor bij allochtone vrouwen. Daarnaast komt ze in contact met patiënten voor wie op verzoek van hulpverleners als intermediair bemiddelen bij problemen tussen allochtone families en hulpverlener praten over alles onder de taille een groot taboe is. Ook hierin speelt Saïda een belangrijke rol in contact met de hulpverleners. op verzoek van hulpverleners deel nemen aan patiëntenbesprekingen, klinische lessen of bijscholing (cultuurverschillen, allochtonen en zwangerschap, palliatieve zorg) Ten aanzien van het thema seksueel geweld en allochtone vrouwen en meiden ondersteunt Saïda het belang van informatieverstrekking en voorlichting. Zij stelt voor een werkgroep samen te stellen met sleutelfiguren van de allochtone organisaties die hierin kan adviseren en meedenken.