Vernieuwung van ramen Energieprestatie Benoît Michaux - Bdz 1 Inhoud Verschillende prestqties Mogelijke oplossingen Risico op condensatie Controle van zonneschermen Hygiënische ventilatie 30 /1 1/ 20 11 Rénovation des fenêtres existantes : aspects thermiques 2 Benoît Michaux - Bdz 2 1
Verschillende prestaties Luchtdoorlatendheid hermische isolatie Zonne-energie en zonne-beschermingsfactor Lichttransmissie Pas op: Andere optredens blijven essentieel, omdat ze toelaten om de duurzaamheid en functionaliteit zorgen Eisen van buitenschrijnwerk 30 /1 1/ 20 11 Rénovation des fenêtres existantes : aspects thermiques 3 Benoît Michaux - Bdz 3 Luchtdoorlatendheid- NBN EN 1026 Benoît Michaux - Bdz 4 2
Prestaties van buitenschrijnwerken Luchtdoorlatendheid NBN EN 1026 Belgische eisen tenzij bestek geen specifieke eis voorschrijft Vensters Buitendeuren NBN B 25-002-1 SS 53.1 Hoogte Aanbevelingen NBN B 25-002-1 Luchtdoorlatendheid (NBN EN 12207) erreinruwheid Bosrijk gebied/ Dorpsrand/ Stad Voorstedelijke landelijke (EN 1991-1-4) IV gebieden gebieden III II Open vlakten/ zee- of waterrand I 0 0-10 m vanaf maaiveld 3 3 3 3 Aanbevelingen SS 53.1 Luchtdoorlatendheid (NBN EN 12207) oegangsdeur 1 errasdeur 1 10-18 m vanaf maaiveld 3 3 3 3 18-25 m vanaf maaiveld 3 3 3 3 25-50 m vanaf maaiveld 3 3 3 4 Benoît Michaux - Bdz 5 Nieuwe klasse?? Benoît Michaux - Bdz 6 3
Prestaties van buitenschrijnwerken hermische weerstand U w Ag. U g A. U A g f f A f l. ( W / m² K) A g (m²), U g (W/m²K) : beglazing A f (m²), U f (W/m²K) : chassis A p (m²), U p (W/m²K) : paneel (of ander element, ventilatierooster) l g (m), g (W/mK) : interactie glas-afstandhouder-raamprofiel, l p (m), p (W/mK) : interactie vulpaneel-afstandshouder-raamprofiel g g l g,ψ g Beglazing: U g [W/m²K] NBN EN 673 ; NBN EN 674 ; NBN EN 675; NBN EN ISO 10077-1 Berekend Proeven abelwaarde (ontstentenis) Profiel: U f [W/m²K] EN ISO 10077-2; EN 12412-2 ; NBN EN ISO 10077-1 Berekend Proeven abelwaarde (ontstentenis) Interactie tussen aansluitingen componenten: Ψ g [W/mK] EN ISO 10211; NBN EN ISO 10077-1 A f,u f A g,u g Berekend abelwaarde (ontstentenis) Benoît Michaux - Bdz 7 FLIR Systems 37.9 C Li1 Sp1:temp 32.1 35 30 Li2 25 C 37 16.2 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 20 Label Cursor Min Max Li1-24.9 31.8 Li2-24.8 32.6 Benoît Michaux - Bdz 8 4
Dubbele beglazing U waarde U Q W ( ) m² K i e e v Q i gewone dubbele beglazing: U = 2,8 W/m²K + lage emissie coating + argon U = 1,2 W/m²K + Krypton U = 1,1 W/m²K 9 Benoît Michaux - Bdz 9 U waarde: invloed van parameters (1) Dikte van het glas ype gas LARGEUR DE L ESPACEUR x [mm] 10 Benoît Michaux - Bdz 10 5
U waarde: invloed van parameters (1) Lage emissie coating LARGEUR DE L ESPACEUR x [mm] 11 Benoît Michaux - Bdz 11 Energieprestatie De functies van de ramen zijn meerdere:: Lichtcontrole Zonne-energie controle hermische isolatie Geluidisolatie Veiligheid Decoratie Elektromagnetische straling e i Benoît Michaux - Bdz 12 12 12 6
Zonnestraling: emissiespectrum UV 3 % Licht 53 % IR 44 % 13 Benoît Michaux - Bdz 13 Dubble Beglazing- zonne facteur binnenkomende straling g Zonnestraling ( W ) ( W ) re t e flankerende g = 77% 14 Benoît Michaux - Bdz 14 7
Dubble Beglazing- - Licht t v Lumière entrante Lumière incidente Licht: 380-780nm r v t v = 82% Geen flankerende! 15 Benoît Michaux - Bdz 15 Glas: Gewoone Waarde voor U g, g en t v 5 --- 1! (U waarde) Benoît Michaux - Bdz 16 16 16 8
Glas (selectief) met zone controle (l) Helder glas 1 Selectief glas 0 17 Benoît Michaux - Bdz 17 Beglazing: combinatie g en t v (1) t v 1 winter 0.5 Zomer 0 0 0.5 1 g 19 Benoît Michaux - Bdz 19 9
Beglazing: combinatie g en t v (2) 1 t v 1 0.5 1 2 2 3 3 4 4 Enkele beglazing Gewone dubbele beglazing Dubbele beglazing + lage emissie+ argon Dubbele beglazing met zonne controle 0 0 0.5 1 g Benoît Michaux - Bdz 20 Oververhitting - zonnefilters t v 1 1 1 Gewone dubbele beglazing 0.5 3 2 3 DB + Externe zonne schermen DB + Interne zonne schermen 2 0 0 0.5 1 g Benoît Michaux - Bdz 21 10
Oplossing de rénovation et référence Benoît Michaux - Bdz 22 Buitenschrijnwerk Oplossingen: vervanging Voordelen: Prestaties: Gegarandeerd Geschikt voor de specifieke behoeften Duurzaamheid Nadelen: Uitzicht veranderd Binnenafwerking (kost) Lagere zonnewinsten (licht en energie) Benoît Michaux - Bdz 23 11
rio architecture 09-03-15 Buitenschrijnwerk Oplossingen: verbetering van de luchtdichtheid Voordelen: Vermindering van energetische verliezen Verbetering van thermisch comfort Verbetering van akoestisch comfort Verbetering van waterdichtheid Nadelen: Beperkte impact Demontage van het vleugelprofiel Impact op binnenklimaat ventilatie! Benoît Michaux - Bdz 24 Buitenschrijnwerk Oplossingen: dubbele ramen Plaatsing van een tweede raam op binnenkant Soms enige oplossing! Voordelen: Hoge prestaties: Akoestisch hermisch, Bestaande vensters blijven behouden Goede combinatie met binnenisolatie van muren Benoît Michaux - Bdz 25 12
Bron : Stadswinkel, Brussels 09-03-15 Oplossingen: dubbele ramen Buitenschrijnwerk Nadelen: Dure oplossing Bestaande vensters in nadeligere hygrothermische condities Risico op condensatie: Zorgen voor de luchtdichtheid van het nieuwe venster Ventilatie tussen de twee ramen voorzien Vermindering van de lichttransmissie en de zonnewinsten Benoît Michaux - Bdz 26 Buitenschrijnwerk Oplossingen: vervanging van de beglazing Verbreden van de aanslag en plaatsing van nieuwe glaslatten OF profiel (dubbele beglazing) Dubbele belgazing met beperkte dikte: Bron : Saint-Gobain Glass Bron : Saint-Gobain Glass In de toekomst, Vaccum Insulating Glass?! Benoît Michaux - Bdz 27 13
Buitenschrijnwerk Oplossingen: vervanging van de beglazing Voordelen: Goede verbetering van de prestatie (thermisch en eventueel akoestisch) Bestaande raamkader blijft behouden Beperkte ingreep Lage kost Nadelen: Gewicht Esthetisch aangepast Vermindering van lichttransmissie en zonnewinsten Drainering van de glassponning en duurzaamheid Benoît Michaux - Bdz 28 Buitenschrijnwerk Oplossingen: voorzetraam Voordelen: Verbetering van prestaties Eenvoudige ingreep Bestaande vensters blijven behouden Nadelen: Gewicht Uitzicht aangepast (binnen) Vermindering van lichttransmissie en zonnewinsten Risico op condensatie tussen de beglazingen Benoît Michaux - Bdz 29 14
Buitenschrijnwerk Oplossingen: folie of verbeterde enkele beglazing Vermindering van energieverlies door straling door vervanging van de beglazing (of plaatsing van een folie) Voordelen: Snel uitgevoerd Kost Beperkte esthetische impact Nadelen: Vermindering van de lichttransmissie Beperkte thermische impact Benoît Michaux - Bdz 30 Buitenschrijnwerk Simulatie renovatie: houten buitenschrijnwerk 1. Initiële toestand: - Raam 1,23m x 1,48 m - 70% beglazing - Eiken profiel van 45 mm - Enkele beglazing U w = 4,7 W/m²K 1.1 Folie (of verbeterde enkele beglazing) Lage emisiviteitsfolie aan binnenzijde (ε = 0.15) U w = 3,3 W/m²K (-30%) 1.2 Voorzetraam Lage emisiviteit beglazing toegevoegd Risico op condensatie tussen beglazingen 1.4 Dubbel raam Plaatsing van een venster met U w = 1.6 W/m²K U w = 1,2 W/m²K (-75%) Risico op condensatie op de bestaande beglazing U w = 2,1 W/m²K (-55%) 1.3 Vervanging van de beglazing Dubbele beglazing Ug 1.1 met aanpassingsprofiel U w = 1,7 W/m²K (-64%) Dubbele beglazing (16mm) in de bestaande sponning (Ug 1.7) U w = 2,1 W/m²K (-57%) Glassponning draineren Benoît Michaux - Bdz 31 15
Buitenschrijnwerk Simulatie renovatie: metalen buitenschrijnwerk 2. Initiële toestand: - Raam 1,23m x 1,48 m - 80% beglazing - Stalen raamprofiel - Enkele beglazing U w = 5.7 W/m²K 2.1 Folie (of verbeterde enkele beglazing) Lage emisiviteitsfolie aan binnenzijde (ε = 0.15) U w = 4.1 W/m²K (-30%) 2.2 Voorzetraam Lage emisiviteit beglazing toegevoegd Risico op condensatie tussen beglazingen 2.4 Dubbel raam Plaatsing van een venster met U w = 1.6 W/m²K U w = 1,3 W/m²K (-78%) Risico op condensatie op de bestaande beglazing U w = 2,76 W/m²K (-52%) 2.3 Vervanging van de beglazing Dubbele beglazing Ug 1.1 met aanpassingsprofiel U w = 2,3 W/m²K (-60%) Dubbele beglazing (16mm) in de bestaande sponning (Ug 1.7) U w = 2,8 W/m²K (-52%) Glassponning draineren Benoît Michaux - Bdz 32 Buitenschrijnwerk Risico op oppervlaktecondensatie 20 C 10 C 9 C 9,3 C 13,8 C 15,2 C -1,6 C 0 C -2,4 C -6,4 C -7,9 C -8,4 C ext : -10 C Binnenklimaat: 20 C 50% RV Bestaand buitenschrijnwerk Voorzetraam Vervanging van beglazing Gemetselde muur (30 cm dikte): temperatuur binnenoppervlakte = 11 C Dubbel raam Benoît Michaux - Bdz 33 16
Buitenschrijnwerk Impact op het binnenklimaat Oude vensters hebben een belangrijke impact op het binnenklimaat (ongecontroleerde) ventilatie door luchtlekken Ontvochtiging door condensatie op de beglazing Verbetering van de energetische prestatie verplaatsing van de condensatie naar andere koude oppervlakken Het is belangrijk om een ventilatiesysteem te voorzien! Benoît Michaux - Bdz 34 Vensteraansluiting Vensteraansluiting Benoît Michaux - Bdz 35 17
Vensteraansluitingen: EPB onderscheidt 2D en 3D transmissieverliezen Eigen aan een scheidingsconstructie en over het oppervlak ervan verdeeld Bouwknopen Bijlage IV en apart ingerekend als aparte K-peiltoeslag: Dakopstand Funderingsaanzet Vensteraansluiting. Benoît Michaux - Bdz 36 Vensteraansluitingen: EPB H Warmteoverdrachtscoëfficiënt door transmissie H [W/K]= totale warmtestroom doorheen het verliesoppervlak per Kelvin temperatuurverschil tussen binnen- en buitenomgeving H Contstructions Junctions Um H H H A U K 100 U m m,ref U m, ref f ( Compactheid ) Enkel warmtestromen doorheen scheidingconstructies wordt bepaald in referentiedocument transmissie in Belgisch Staatsblad, gebaseerd op U- waarden Enkel warmtestromen doorheen bouwknopen wordt bepaald in bijlage IV/V EPBregeringsbesluit, gebaseerd op lineaire ψ e en puntwarmterdoorgangcëffiënt χ e Benoît Michaux - Bdz 37 18
Vensteraansluitingen: EPB Hoe invloed vensterbouwknopen OPIE A Gedetailleerde methode OPIE B Methode van de EPB- aanvaardbare bouwknopen OPIE C Forfaitaire toeslag EPB- aanvaardbare bouwknopen Niet-EPBaanvaardbare bouwknopen Variabele K-peiltoeslag +3 K-punten + Variabele K-peiltoeslag + 10 K-punten Benoît Michaux - Bdz 38 Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen BASISRELGEL 1 Minimale contactlengte isolatielagen Basisregel 1 d contact ½ * min (d 1, d 2 ) Raamprofielen zonder thermische onderbreking d i van het raamprofiel = dikte van het vast kader gemeten in een richting loodrecht op het glasoppervlak Benoît Michaux - Bdz 39 19
Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen BASISRELGEL 1 Minimale contactlengte isolatielagen Basisregel 1 d contact ½ * min (d 1, d 2 ) Raamprofielen met thermische onderbreking hermische onderbreking van raamprofiel moet over zijn volledige breedte rechtstreeks aansluiten op de isolatielaag Benoît Michaux - Bdz 40 Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen BASISRELGEL 2 ussenvoeging isolerende delen λ- waarde eis λ 0.2 W/mK EN R- waarde eis R min (R 1 /2, R 2 /2, 2) EN Contactlengte eis d contact,i ½ * min(d insulating part, d x ) λ- waarde eis λ 0.2 W/mK EN R- waarde eis R min (R 1 /2, R 2 /2, 2) EN Contactlengte eis d contact,i ½ * min(d insulating part, d x ) met Voor venster en deuren R- waarde van raam- of deurprofiel niet in rekening gebracht, maar enkel R- waarde van isolatielaag van de opake scheidingconstructie Bovengrens voor de R- waarde verlaag tot 1.5 m 2 K/W R- waarde eis: R min (R 1 /2, 1.5) R = Warmteweerstand (tussengevoegd) isolerend deel R 1 = De warmteweerstanden van de isolatielagen van de opake scheidingconstructies Benoît Michaux - Bdz 41 20
Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen OPIE B Methode van de EPB- aanvaardbare bouwknopen EPB- aanvaardbare bouwknopen Niet-EPBaanvaardbare bouwknopen Effect op warmteverlies inreken op analoge manier als OPIE A, waarbij het verschil tussen ψ e (χ e ) en de limietwaarde ψ e,lim (χ e,lim ) gebruikt wordt: H lkbk( e, k e, k,lim) bl( e,l - Junctions,2 e,l,lim k l ) W [ ] K +3 K-punten + Variabele K-peiltoeslag Bron: Bijlage VIII - Energiebesluit van 19 november 2010! Opmerking: ψ e (χ e ) waarden van EPB- aanvaardbare bouwknopen (met ψ e ψ e,lim ) kunnen worden ingegeven. Hierdoor kan toeslag van 3 K- punten worden verminderd. Benoît Michaux - Bdz 42 Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen Voorbeelden plaatsingsoplossingen Benoît Michaux - Bdz 43 21
Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader 1 2 5 9 10 4 3 6 1 Damp en luchtdichte folie 2 Multiplex pre kader 3 Pleister 4 Gipsplaat 5 Eindprofiel 7 6 Continue luchtdichte voeg (bv. luchtdichte lijm(kit)voeg) 7 Gevelkit 8 Spouwisolatie 11 9 Console metselwerkondersteuning 8 10 hermische onderbreking console 11 Console dorpelondersteuning 12 hermische onderbreking console 13 Waterscherm 13 12 Benoît Michaux - Bdz 44 Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader 8 1 2 4 7 3 6 5 1 Damp en luchtdichte folie 2 Multiplex pre kader 3 Pleister 4 Gipsplaat 5 Eindprofiel 6 Continue luchtdichte voeg (bv. luchtdichte lijm(kit)voeg) 7 Gevelkit 8 Spouwisolatie 9 Console metselwerkondersteuning 10 hermische onderbreking console 11 Console dorpelondersteuning 12 hermische onderbreking console 13 Waterscherm 9 10 Metselwerkondersteuning: Iedere ophangpunt is puntbouwknoop: Numeriek bepalen ofwel Waarde bij ontstentenis Benoît Michaux - Bdz 45 22
Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader abel 3 Bijlage VIII Energiebesluit van 19 november 2010 10 9 Metselwerkondersteuning: Waarde bij ontstentenis Benoît Michaux - Bdz 46 Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader BASISRELGEL 2 ussenvoeging isolerende delen λ- waarde eis λ 0.2 W/mK EN R- waarde eis R min (R 1 /2, 1.5) Referentie document transmissie Belgisch staatsblad 8/12/2010. 6 Multiplex ρ= 500 kg/m 3 λ = 0.15 W/mK Minerale wol λ = 0.05 W/mK 0.2 W/mK OK Benoît Michaux - Bdz 47 23
Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader BASISRELGEL 2 ussenvoeging isolerende delen 100 mm 200mm R 1 Multiplex ρ= 500 kg/m 3 λ = 0.15 W/mK Minerale wol λ = 0.05 W/mK λ- waarde eis λ 0.2 W/mK EN 235 mm R- waarde eis R min (R 1 /2, 1.5) R 1 = d/λ = 0.2 m/0.05 W/mK = 4.0 m 2 K/W De R i moeten 1.5 m 2 K/W R multiplex = 0.235 m/0.15 W/mK = 1.56 m 2 K/W R min. wol = 0.1 m/0.05 W/mK = 2.0 m 2 K/W 1.5 m 2 K/W OK Benoît Michaux - Bdz 48 Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader BASISRELGEL 2 ussenvoeging isolerende delen λ- waarde eis λ 0.2 W/mK 100 mm 1 EN 2 R- waarde eis R min (R 1 /2, R 2 /2, 2) 50 mm 80 mm 3 235 mm EN Contactlengte eis d contact,i ½ * min(d insulating part, d x ) D contact 1 (= 100.0 mm) min (d insulating part, d x )/2 (= 50.0 mm) D contact 2 (= 100.0 mm) min (d insulating part, d x )/2 (= 50.0 mm) D contact 3 (= 50.0 mm) min (d insulating part, d x )/2 (= 40.0 mm) OK Benoît Michaux - Bdz 49 24
Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Plaatsingsankers 1 2 6 9 4 10 8 1 3 4 5 7 1 Damp en luchtdichte folie 2 Pleister 3 Overpleisterbare isolerende plaat ( vb. XPS, houtvezelplaat) 4 Plaatsingsanker 5 Gespoten PUR 6 Eindprofiel 7 Gevelkit 8 Spouwisolatie 9 Console metselwerkondersteuning Bijlage IV EPB besluit: Isolerende delen mogen BEPERK doorboord worden: Oppervlakte < 1 cm 2 /meter bouwknoop (Gesommeerde sectie van al de bevestigingen [ankers] gedeeld door totaal lopende meter bouwknoop) 10 hermische onderbreking console 11 Console dorpelondersteuning 12 hermische onderbreking console 11 12 13 Waterscherm 13 Benoît Michaux - Bdz 50 Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Plaatsingsankers Dorpelondersteuning: Ieder ophangpunt is puntbouwknoop (Χ e ): Χ e Numeriek bepalen ofwel Waarde bij ontstentenis Benoît Michaux - Bdz 51 25
Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Plaatsingsankers Mogelijkheid 1: Puntbouwknoop χ e numeriek bepalen: Χ e wordt eventueel numeriek bepaald door fabrikant ondersteuning: χ e H H U m H A Contstructions H Junctions U K 100 U m m,ref U m, ref f ( Compacthei d ) Benoît Michaux - Bdz 52 Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Plaatsingsankers Mogelijkheid 2: Puntbouwknoop χ e bepalen via waarde bij ontstentenis: abel 3 Bijlage VIII Energiebesluit van 19 november 2010 H H Contstructions H U m Junctions H A U ref U K 100 U m m,ref m, f ( Compacthei d ) Benoît Michaux - Bdz 53 26
Contactgegevens: Benoît Michaux avenue P. Holoffe 21 1342 Limelette el. 02-655.77.11 Fax 02-653.07.29 benoit.michaux@bbri.be Reproductie of vertaling, zelfs gedeeltelijke tekst, is alleen toegestaan met toestemming van de uitgever (WCB Jan Venstermans Lombardstraat 42, 1000 Brussel). De presentaties en kopieën van dictaten over het algemeen geen deel uit van een reeks van officiële publicaties WCB en kan daarom niet worden gebruikt als referentie; reproductie of vertaling, ook van die nota, is alleen toegestaan met toestemming van de WCB. Benoît Michaux - Bdz 54 Bedankt voor uw aandacht 30 /1 1/ 20 11 Rénovation des fenêtres existantes : aspects thermiques 55 Benoît Michaux - Bdz 55 27