OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

Transcriptie

1 OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN RENOVATIE MET HOGE ENERGIE-EFFICIËNTIE IN DE BRUSSELSE CONTEXT HERFST 2017 Focus op bouwknopen Florence GREGOIRE

2 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N N N Basisbegrippen met betrekking tot bouwknopen Detecteren van bouwknopen Aandachtspunten bij het uitwerken van bouwknopen

3 3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING BOUWKNOPEN VOCHTIGHEID VOORBEELDEN

4 4 HERINNERING NETTOBEHOEFTEN ,3 8, ,1 10,3 Besoins en énergie de chauffage Apports solaires 15 Apports internes 10 23,6 16,0 Pertes par infiltrations 5 Pertes par ventilation 0 Déperditions (kwh/m²an) Apports (kwh/m²an) Pertes par transmission Balans van het nietgerenoveerde gebouw U gem. = 1,6 W/m²K Type ventilatie: niet conform Dichtheid = 7,8 Balans van een traditionele renovatie U gem. = 0,5 W/m²K Type ventilatie: C Dichtheid = 7,8 Balans van het passief gerenoveerde gebouw U gem. = 0,25 W/m²K Type ventilatie: D (88%) Dichtheid = 0,6 Source / Bron: ecorce

5 5 HERINNERING Transmissieverliezen Warmteverliezen scheidingsconstructies (1D) Warmteverliezen bouwknopen (2D of 3D)

6 6 HERINNERING - VOCHTIGHEID De bouwknopen kunnen tot oppervlaktecondensatie en schimmelvorming leiden N Dit is niet de enige oorzaak van vochtigheid en schimmel in een gebouw! Bijvoorbeeld: Waterinsijpelingen (wegens gebrekkige waterdichtheid of defect van de gebouwinterne netten) Opstijgend vocht Vochtigheid verbonden aan het grote watergehalte (producten en procedés) tijdens de uitvoeringsfase van het gebouw

7 7 HERINNERING - VOCHTIGHEID De bouwknopen kunnen tot oppervlaktecondensatie en schimmelvorming leiden N Dit is niet de enige oorzaak van vochtigheid en schimmel in een gebouw! N Condensatie kan tal van oorzaken hebben: Problemen verbonden aan de waterdampdiffusie in een scheidingsconstructie Afwezigheid van verwarming in de ruimten, waardoor bepaalde scheidingsconstructies een te lage oppervlaktetemperatuur hebben Te geringe luchtverversing gecombineerd met de productie van vocht, wat tot een hoge relatieve vochtigheid in de ruimte leidt.

8 8 HERINNERING - VOCHTIGHEID De bouwknopen kunnen tot oppervlaktecondensatie en schimmelvorming leiden N Dit is niet de enige oorzaak van vochtigheid en schimmel in een gebouw! N Condensatie kan tal van oorzaken hebben Bron: Wetenschappelijk en Technisch Cennrum voor het Bouwbedrijf

9 9 INHOUDSOPGAVE INLEIDING BOUWKNOPEN VOCHTIGHEID VOORBEELDEN

10 10 DEFINITIES Bouwknopen N Plaatsen in de gebouwschil waar de warmteweerstand in belangrijke mate verschilt van de rest van de gebouwschil (NBN EN ISO ) N Plaatsen in de gebouwschil waar de warmteoverdracht in 2 of 3 dimensies gebeurt Source / Bron: ecorce

11 11 DEFINITIES Structurele bouwknoop N onderbreking van de materiaallagen door materialen met een afwijkende warmtegeleidingscoëfficiënt; N dikteveranderingen in de materiaallagen. Geometrische bouwknoop Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit N een verschil tussen binnen- en buitenafmetingen, bijvoorbeeld ter plaatse van hoeken.. Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit Combinatie tussen structurele en geometrische bouwknopen

12 12 DEFINITIES Lineaire bouwknoop Lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt (Ψ e ) [W/mK] Ψ e = ( Φ 2D Φ 1D ) / (T i T e ) Puntbouwknoop Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit Puntwarmtedoorgangscoëfficiënt (Χ e ) [W/K] Χ e = ( Φ 3D Φ 2D ) / (T i T e ) Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit

13 13 DEFINITIES N Onderbrekingen eigen aan de scheidingsconstructie (U-waarde constructie) worden NIET beschouwd als bouwknopen (EPB) Ingerekend in U-waarde (1D-warmteverlies) Bron: Implementatie van bouwknopen Module II, IBGE/BIM

14 14 WELKE IMPACT? Warmteverliezen scheidingsconstructies (1D) Warmteverliezen bouwknopen (2D of 3D) Σ A i b i U i Σ l k b k Ψ e,k + Σ b l Χ e,l [W/m²K] [W/mK] [W/K]

15 15 WELKE IMPACT? Voorbeeld N Kubus N U dak N U muur 10 x 10 x 10 m 0,123 W/m²K 0,101 W/m²K N Transmissieverliezen via het dak 100 m² x 1 x 0,123 W/m²K = 12,3 W/K N Transmissieverliezen via de muren 400 m² x 1 x 0,101 W/m²K = 40,4 W/K

16 16 WELKE IMPACT? Voorbeeld N Beheer BK 01 Ψ e,k = 0,317 W/mK

17 17 WELKE IMPACT? Voorbeeld N Beheer BK 02 Ψ e,k = 0,006 W/mK

18 18 WELKE IMPACT? Voorbeeld N Kubus N U dak N U muur 10 x 10 x 10 m 0,123 W/m²K 0,101 W/m²K N Transmissieverliezen via het dak 100 m² x 1 x 0,123 W/m²K = 12,3 W/K N Transmissieverliezen via de muren 400 m² x 1 x 0,101 W/m²K = 40,4 W/K N Beheer BK m x 1 x 0,317 W/mK = 12,7 W/K N Beheer BK m x 1 x 0,006 W/mK = 0,24 W/K

19 19 HOE? Detecteren N Waar twee scheidingsconstructies van het verliesoppervlak samenkomen N Waar een scheidingsconstructie van het verliesoppervlak samenkomt met een scheidingsconstructie op de grens met een aangrenzend perceel N Waar de isolatielaag in eenzelfde scheidingsconstructie van het verliesoppervlak onderbroken wordt N Waar de isolatielaag van een scheidingsconstructie puntvormig doorbroken wordt Bron: WTCB Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit

20 20 HOE? Berekeningsmethode N Waarden bij ontstentenis NBN EN ISO Waarde bij ontstentenis EPB Vademecum PHPP N Typedetails Catalogus van de bouwknopen (Zwitserland), Office fédéral de l énergie OFEN Kobra N Simulatie N EPB-basisregels

21 21 INHOUDSOPGAVE INLEIDING BOUWKNOPEN VOCHTIGHEID VOORBEELDEN

22 22 DEFINITIES Dauwpunttemperatuur (T dauwpunt )[ c] N Voor de constante absolute vochtigheid wordt de lucht gekoeld. Op de grafiek van de vochtige lucht stemt de dauwpunttemperatuur overeen met het snijpunt van de horizontale van het omgevingspunt met de verzadigingscurve.

23 23 DEFINITIES Temperatuurfactor (τ) [-] N De temperatuurfactor (τ) op een bepaald punt van een bouwdetail of van een koudebrug is het verschil tussen de binnenoppervlaktetemperatuur (t i,opp ) op voornoemd punt en de buitentemperatuur (t e ) als het temperatuurverschil tussen de binnenomgeving (t i ) en de buitenomgeving (t e ) gelijk is aan 1 K. τ = t surf_i t e t i t e N Indien τ < 0,7 risico van condensatie en/of schimmelvorming (cf. TV 153 van het WTCB) N Indien t e = -10 C en t i = 20 C, moet t i,opp 12 C om een temperatuurfactor τ > 0,7 te halen.

24 24 DEFINITIES Temperatuurfactor (τ) [-] N Grens van de methode De relatieve vochtigheid Het gedrag van het materiaal t.o.v. water Het hygiënische ventilatieniveau in de ruimte Het weer

25 25 INHOUDSOPGAVE INLEIDING BOUWKNOPEN VOCHTIGHEID VOORBEELDEN

26 26 ISOLATIE VAN MUREN AAN DE BINNENZIJDE Source / Bron: écorce

27 27 RAAMKADERS Source / Bron: écorce

28 28 RAAMKADERS Source / Bron: pmp

29 29 RAAMKADERS Source / Bron: pmp

30 30 MUURVOET Source / Bron: écorce

31 31 MUURVOET Source / Bron : écorce

32 32 TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE? N Koudebruggen hebben een belangrijke invloed op het warmteverlies, zeker bij passiefbouw N N N N Koudebruggen kunnen daarnaast ook aanleiding geven tot oppervlaktecondensatie en schimmelvorming Ons doel is gebouwen met zo weinig mogelijk bouwknopen te realiseren Resterende bouwknopen zullen worden bestudeerd, zodat hun effect minimaal is Aandacht voor bouwdetails tijdens het ontwerp en tijdens de uitvoering

33 33 TOOLS Gids Duurzame Gebouwen N Thema Energie Dossier Transmissieverliezen beperken Websites N DIENST KOUDEBRUGGEN En alle links en referenties Artikels N Quevrin et al., Les ponts thermiques, pmp, 2012 (Frans/Engels) N Vademecum residentieel 2013, pmp

34 34?

35 35 CONTACT Florence GREGOIRE Projectingenieur écorce sa info@ecorce.be BEDANKT VOOR UW AANDACHT