Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details BOUWKNOPEN

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw: Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details Leefmilieu Brussel BOUWKNOPEN Kasper DERKINDEREN Cenergie

2 Doelstelling(en) van de presentatie Basisbegrippen met betrekking tot bouwknopen Detecteren van bouwknopen Voorbeelde bouwknopen bij renovatie Verschillende berekeningswijzen voor bouwknopen 2

3 INHOUDSTAFEL DEFINITIES HOE? BEREKENINGSMETHODE OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE 3

4 DEFINITIES duiding Deze opleiding: theoretische achtergrond Er volgt een opleiding waar zeer specifiek alle bouwknopen in een renovatie van 1 project worden uitgewerkt 4

5 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Plaatsen in de gebouwschil waar de warmteweerstand in belangrijke mate verschilt van de rest van de gebouwschil (NBN EN ISO ) Plaatsen in de gebouwschil waar de warmteoverdracht in 2 of 3 dimensies gebeurt Bron: Implementatie van bouwknopen Module I, IBGE BIM 5

6 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Structurele bouwknoop Geometrische bouwknoop N onderbreking van de materiaallagen door materialen met een afwijkende warmtegeleidingscoefficient ; N dikteveranderingen in de materiaallagen; N een verschil tussen binnen- en buitenafmetingen, bijvoorbeeld ter plaatse van hoeken. Combinatie tussen structurele en geometrische bouwknopen Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit 6

7 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Lineaire bouwknoop Puntbouwknoop Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe (W/mK) Ψe = ( Φ2D Φ1D ) / L*(Ti Te) Puntwarmtedoorgangscoëfficiënt Χ e (W/K) Χ e = ( Φ 3D Φ 2D ) / (T i T e ) Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit 7

8 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Meerdimensionaal warmteverlies T e T e T i T i Warmteverliezen scheidingsconstructies (1D) Warmteverliezen koudebruggen (2D of 3D) Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit 8

9 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Meerdimensionaal warmteverlies Warmteverliezen scheidingsconstructies (1D) Warmteverliezen bouwknopen (2D of 3D) Σ A i b i U i Σ l k b k Ψ e,k + Σ b l Χ e,l Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit 9

10 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Geometrie van de bouwknoop beïnvloedt Ψ e en Χ e -waarde Negatieve waarde zijn mogelijk Kleine waarde zijn niet noodzakelijk indicatie van koudebrugarm detail Bouwknoop 1: BUITENHOEK Overschatting 1D-warmteverlies (A e te groot) i Ψ e,1 = W/mK Bouwknoop 2: BINNENHOEK e Onderschatting 1D-warmteverlies (A e te klein) i e Ψ e,2 = W/mK Bron: Implementatie van bouwknopen Module I, IBGE BIM 10

11 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Onderbrekingen eigen aan de scheidingsconstructie (U-waarde constructie) worden NIET beschouwd als bouwknopen (EPB) Ingerekend in U-waarde (1D-warmteverlies) Bron: Implementatie van bouwknopen Module II, IBGE BIM Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 11

12 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Doorboringen van de scheidingsconstructie t.g.v. leidingdoorvoeren worden NIET beschouwd als bouwknopen (EPB) Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit 12

13 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Scheidingsconstructies die over hun volledige oppervlakte in direct contact staan met de grond worden NIET beschouwd als bouwknopen (EPB) Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit 13

14 DEFINITIES - BOUWKNOPEN Scheidingsconstructies waarbij de isolatielaag continu doorloopt worden NIET beschouwd als bouwknopen (EPB) 14 Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit

15 INHOUDSTAFEL DEFINITIES HOE? BEREKENINGSMETHODE OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE 15

16 HOE DETECTEREN OPLOSSEN 16

17 HOE? DETECTEREN Waar twee scheidingsconstructies van het verliesoppervlak samenkomen Waar een scheidingsconstructie van het verliesoppervlak samenkomt met een scheidingsconstructie op de grens met een aangrenzend perceel Waar de isolatielaag in eenzelfde scheidingsconstructie van het verliesoppervlak onderbroken wordt Waar de isolatielaag van een scheidingsconstructie puntvormig doorbroken wordt Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit 17

18 HOE? DETECTEREN Lineaire bouwknoop Twee scheidingsconstructies komen samen Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 18

19 HOE? DETECTEREN Lineaire bouwknoop Twee scheidingsconstructies komen samen Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 19

20 HOE? DETECTEREN Lineaire bouwknoop Twee scheidingsconstructies komen samen Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 20

21 HOE? DETECTEREN Lineaire bouwknoop AOR / aangrenzend perceel Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 21

22 HOE? DETECTEREN Lineaire bouwknoop Isolatielaag wordt lijnvormig onderbroken Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 22

23 HOE? DETECTEREN Lineaire bouwknoop Isolatielaag wordt lijnvormig onderbroken Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 23

24 HOE? DETECTEREN Lineaire bouwknoop Isolatielaag wordt lijnvormig onderbroken < 40 cm 1 bouwknoop > 40 cm 2 bouwknopen Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 24

25 HOE? DETECTEREN Puntbouwknoop Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 25

26 HOE? OPLOSSEN EPB-aanvaarde bouwknoop Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 26

27 HOE? OPLOSSEN EPB-aanvaarde bouwknoop Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 27

28 HOE? OPLOSSEN EPB-aanvaarde bouwknoop Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 28

29 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 1 minimale contactlengte Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 29

30 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 1 minimale contactlengte Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 30

31 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 1 minimale contactlengte Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 31

32 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 1 minimale contactlengte Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V 32

33 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 1 minimale contactlengte Bron: 33

34 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 1 minimale contactlengte Bron: livios / xella / isover 34

35 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 1 minimale contactlengte Bron: ecohom 35

36 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 2 tussenvoeging isolerende delen Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V 36

37 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 2 tussenvoeging isolerende delen Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V 37

38 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 2 tussenvoeging isolerende delen Bron: 38

39 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 2 tussenvoeging isolerende delen BASISREGEL 2 BASISREGEL 1 Bron: wtcb 39

40 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 3 minimale lengte van de weg van de minste weerstand Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V 40

41 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 3 minimale lengte van de weg van de minste weerstand Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V 41

42 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 3 minimale lengte van de weg van de minste weerstand Bron: Ecohom 42

43 HOE? OPLOSSEN BASISREGEL 3 minimale lengte van de weg van de minste weerstand Bron: Ecohom 43

44 HOE? OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V 44

45 HOE? OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet Bron: 45

46 HOE? OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet Bron: baksteen.be 46

47 HOE? OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK] = de lineaire correctieterm op de warmtestroom zoals berekend bij de ééndimensionale referentie en bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van de lineaire bouwknoop Bron: 47

48 HOE? OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK] = de lineaire correctieterm op de warmtestroom zoals berekend bij de ééndimensionale referentie en bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van de lineaire bouwknoop Bron: 48

49 INHOUDSTAFEL DEFINITIES HOE? BEREKENINGSMETHODE OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE 49

50 BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE PHPP EPB 50

51 BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN NBN EN ISO Vademecum PHPP Waarde bij ontstentenis EPB 51

52 BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE PHPP EPB 52

53 BEREKENINGSMETHODE TYPEDETAILS Kobra ( Catalogus van de bouwknopen (Zwitserland), Office fédéral de l énergie OFEN Hochbaukonstruktionen und Baustoffe für Hochwärmegedämmte Gebäude (HdZ-Projekt , T. Waltjen et al) Lijst van koudebrug-atlassen Zie Information Paper P198 van het Europese project ASIEPI ( 53

54 BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE PHPP EPB 54

55 BEREKENINGSMETHODE SIMULATIE - Software Gevalideerde software Zie Information Paper P198 van het Europese project ASIEPI ( 55

56 BEREKENINGSMETHODE SIMULATIE - Software Gevalideerde software Therm (gratis) Bisco, Trisco, Heat 2D/3D 56

57 BEREKENINGSMETHODE SIMULATIE - Voorbeelden Balkon 25 cm λ = 1,1 W/mK U = 2,517 W/m²K λ = 2,2 W/mK 25 cm Bron: La masion passive, Isolatien, Olivier Henz 57

58 BEREKENINGSMETHODE SIMULATIE - Voorbeelden Balkon λ = 1,1 W/mK U = 2,517 W/m²K λ = 0,045 W/mK λ = 1,1 W/mK U = 0,459 W/m²K λ = 0,045 W/mK λ = 1,1 W/mK U = 0,098 W/m²K 8 cm 44 cm Ψ e = 0,359 W/mK Ψ e = ~ 1,0 W/mK Ψ e = 0,651 W/mK 58 Bron: La masion passive, Isolatien, Olivier Henz

59 BEREKENINGSMETHODE SIMULATIE - Voorbeelden Balkon Bron: La masion passive, Isolatien, Olivier Henz 59

60 BEREKENINGSMETHODE SIMULATIE - Voorbeelden Positie van het schrijnwerk - massiefbouw Ψ e = 0,640 W/mK Ψ e = 0,012 W/mK Ψ e = 0,028 W/mK Bron: La masion passive, Isolatien, Olivier Henz 60

61 BEREKENINGSMETHODE SIMULATIE - Voorbeelden Positie van het schrijnwerk - massiefbouw 61 Bron: La masion passive, Isolatien, Olivier Henz

62 BEREKENINGSMETHODE SIMULATIE - Voorbeelden Positie van het schrijnwerk - massiefbouw Ψ e = 0,109 W/mK Ψ e = 0,000 W/mK Ψ e = 0,010 W/mK Bron: La masion passive, Isolatien, Olivier Henz 62

63 BEREKENINGSMETHODE SIMULATIE - Voorbeelden Positie van het schrijnwerk - massiefbouw Bron: La masion passive, Isolatien, Olivier Henz 63

64 BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE PHPP EPB 64

65 BEREKENINGSMETHODE PHPP Lijnkoudebruggen ψ e 0.01W/mK Plaatselijke warmteweerstand in de knooppunten R 1 m²k/w in elke richting van de warmtestroom (vereenvoudiging) Puntkoudebruggen Oppervlakteaandeel 0,1% van het deel van de gebouwschil Anders te berekenen met gevalideerde software Indien men de negatieve koudebruggen (bijv. geometrische buitenhoek) in rekening wenst te brengen, dan is het noodzakelijk om ook elke positieve koudebrug in te rekenen» Vademecum PHPP 65

66 BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE PHPP EPB 66

67 BEREKENINGSMETHODE EPB Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit 67

68 Nuttige hulpmiddellen, websites, enz. : Nuttige hulpmiddellen, websites, enz. : Implementatie van bouwknopen Modules, IBGE BIM Vademecum PHPP Toelichtingsdocument Bouwknopen - Volgens Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit x?id=32586&langtype= Information Paper P198 van het Europese project ASIEPI ( Referentie Praktische handleiding voor de duurzame gebouw en andere bronnen : Gids Duurzame Gebouwen Na-isolatie: geïntegreerd versus gefaseerd - presentatie PHP door Wouter Hilderson 68

69 INHOUDSTAFEL DEFINITIES HOE? BEREKENINGSMETHODE OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE 69

70 OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE Koudebruggen hebben een belangrijke invloed op het warmteverlies, zeker bij passiefbouw Koudebruggen kunnen daarnaast ook aanleiding geven tot oppervlaktecondensatie en schimmelvorming Koudebrugvrije constructies zijn streefdoel Aandacht voor bouwdetails tijdens het ontwerp en tijdens de uitvoering 70

71 Contact Kasper DERKINDEREN Projectleider kasper.derkinderen@cenergie.be 71