1. Boren Boren is het maken van ronde gaten in een materiaal met behulp van een boor. De boor wordt al draaiend in het materiaal geduwd. De twee snijkanten van de boor snijden stukjes van het materiaal weg. Deze stukjes heten spanen. Omdat er veel soorten materialen bestaan die bijvoorbeeld hard, zacht of taai zijn, bestaan er ook veel soorten boren. De meest gebruikte boren zijn: metaalboor houtboor steenboor Hiervan wordt de metaalboor het meest toegepast. je kunt hiermee in verschillende soorten metalen boren, zoals staal, aluminium, koper, maar ook in kunststoffen en hout. Met een metaalboor kun je niet in steen of beton boren want hierdoor zal de boor heel hard slijten. Met een houtboor kun je alleen maar in hout boren. Wanneer je de houtboor gebruikt voor het boren in een metaal of steen dan zal de houtboor heel snel bot (stomp) worden. Dit komt doordat de boor van een zachter materiaal is gemaakt dan een metaal- of steenboor. assistent productietechnisch vakkracht niveau 1 2
Met een steenboor kun je alleen maar in steen of beton boren. In de punt van de boor zit een plaatje zeer hard metaal (widia). Dit metalen plaatje is harder dan de steen en schraapt het materiaal van de steen of beton weg zonder dat het plaatje zelf afslijt. Met een steenboor kun je niet in metalen boren omdat een steenboor anders is geslepen. Een boor snijdt met de snijkanten. Deze snijkanten zitten aan de onderkant van de boor Kenmerken van een scherpe boor zijn: o scherpe snijkanten; o scherpe snijhoeken; o scherpe punt; o hij maakt een lange spaan; o je hebt weinig kracht nodig; o je hebt een korte boortijd. Kenmerken van een stompe boor: beschadigde snijkanten; beschadigde snijhoeken; beschadigde punt; je hebt een korte, brokkelige spaan; je hebt veel kracht nodig; je hebt een lange boortijd. assistent productietechnisch vakkracht niveau 1 3
Op de boor zit een spiraalvormige groef voor de afvoer van de spanen. Hierdoor wordt de boor ook vaak spiraalboor genoemd. De diameter (maat) van de boor is meestal aangegeven op de schacht van de boor. Je kunt de diameter van de boor ook opmeten met een schuifmaat. Boormachines: Er zijn verschillende soorten boormachines: handboormachine: tafelboormachine; kolomboormachine. assistent productietechnisch vakkracht niveau 1 4
Handboormachine: Een handboormachine kan werken op: 220 volt; accu; pneumatisch (lucht); De handboormachine op 220 V heeft als nadeel: gevaarlijk bij het kapot klemmen van het snoer; gevaarlijk in vochtige omgevingen; er moet altijd een stopcontact van 220 V in de buurt zijn; je kunt last hebben van het snoer. De handboormachine op 220 V heeft als voordeel: is altijd even sterk, hij heeft geen last van een lege accu; heeft vaak een hoog toerental. De handboormachine met accu heeft als nadeel: is niet altijd even sterk, hij heeft af en toe een minder gevulde of lege accu; heeft vaak geen hoog toerental. De handboormachine met accu heeft als voordeel: minder gevaarlijk en makkelijker want je hebt geen snoer; niet gevaarlijk in vochtige omgevingen; vaak minder groot, dus handiger De handboormachine op lucht heeft als nadeel: er moet altijd een lucht aansluiting in de buurt zijn; je kunt last hebben van de luchtslang. De handboormachine op lucht heeft als voordeel: dat hij altijd even sterk is, hij heeft geen last van een lege accu; minder gevaarlijk want luchtdruk is minder gevaarlijk dan 220 V; niet gevaarlijk in vochtige omgevingen; vaak minder groot, dus handiger; vaak wel een hoog toerental. assistent productietechnisch vakkracht niveau 1 5
Tafelboormachine: Een tafelboormachine staat meestal op een tafel of werkbank. Dit type boormachine is gemonteerd aan een kolom en het werkstuk of de klem liggen op de spantafel. Met deze boormachine kun je mooi recht boren tot een diameter van ongeveer 13 mm. Kolomboormachine: Een kolomboormachine lijkt op een tafelboormachine, maar is veel groter en staat op de grond. Met deze boormachine kun je in grote werkstukken boren tot wel 30 mm. Het inspannen van de boor: pas op dat je de boormachine bij het in- of uitspannen van de boor niet inschakelt. Dit betekend bij de handboormachine: stekker eruit bij de boormachine op 220 V; de inschakelknop vergrendelen bij de boormachine met accu; luchtslang afkoppelen bij de boormachine op luchtdruk. Let er bij het inklemmen van een boor met rechte schacht op dat: de boor op het rechte deel van de boor (de schacht) wordt geklemd en niet op het spiraalvormige deel; de boor tussen de drie klauwen van de boorkop wordt geklemd, anders slingert hij; de boor goed vast wordt gedraaid. assistent productietechnisch vakkracht niveau 1 6
Er zijn twee soorten boorhouders (boorkoppen), namelijk: boorhouder met sleuteltje (Jacobs boorhouder); snelspanboorhouder. Bij de boorhouder met sleuteltje moet je er op letten dat het sleuteltje goed in het gaatje van de boorkop zit en dat de tandjes goed in elkaar grijpen. Gebeurt dit niet dan zal de vertanding aan het sleuteltje en de boorhouder snel slijten. Let op: Gebruik altijd het sleuteltje dat bij de boorhouder hoort en niet een sleuteltje van een andere boorhouder. Bij de snelspanboorhouder heb je geen sleuteltje nodig voor het los of vast draaien van de boor. Dit doe je bij deze boorhouder door het draaien van de huls. Grote boren worden vaak op een andere manier ingespannen. Hierbij heeft de boor een conische schacht waarop hij vast geklemd wordt Bij het inklemmen van een boor met conische schacht is het heel belangrijk dat de schacht en de houder goed schoon worden gemaakt. assistent productietechnisch vakkracht niveau 1 7