Samen zorgen voor uw kind
2
Inhoud Welkom bij de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) van GGD Zaanstreek-Waterland Hier staan wij voor Onze opdracht 5 Voorkomen is beter 5 Tijdig afwijkingen ontdekken 5 JGZ in de praktijk Gegevens 7 Gehooronderzoek en hielprik 7 Baby s en peuters 7 Vaccinaties (inentingen) 9 Andere contactmogelijkheden van de JGZ Inloopspreekuur 11 Telefonisch contact 11 Telefonische advies 11 De JGZ biedt meer Begeleiding bij borstvoeding 13 Opvoedspreekuren 13 Spreekuur logopedie 0-4 jaar 14 Themabijeenkomsten en cursussen 14 Gegevensuitwisseling Samenwerken met de voorschoolse voorzieningen en het onderwijs 16 Samenwerking met andere organisaties 16 Praktische zaken Verhuizen 18 Klachten 18 Kosten 18 Leveringsvoorwaarden 19 Vragen staat vrij 6 Het gezondheidsdossier 6 Kinderen ouder dan 4 jaar 10 Afspraak tijd 10 Afspraak afzeggen of verzetten 10 Huisbezoeken 11 Digitale vraagbaak 11 VideoHomeTraining 14 VoorZorg 15 VTO-Vroeghulp 15 Privacy 16 Verwijsindex (Matchpoint) 17 Registraties voor collectief belang 17 Werklocaties van GGD Zaanstreek- Waterland 19 Meldcode huiselijk geweld (HG) en Kindermishandeling (KM) 20 Meer weten? 20 3
De JGZ is in alle gemeenten een onderdeel van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) / Centrum Jong (CJ). 4
Welkom bij de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) van GGD Zaanstreek-Waterland De JGZ is er voor kinderen en jongeren van -9 maanden tot 19 jaar. Deze periode vormt een belangrijke basis voor de rest van hun leven. De JGZ staat hen en hun ouders/verzorgers hierbij terzijde. Hier staan wij voor Onze opdracht Alle kinderen in onze regio op de meest optimale manier laten ontwikkelen. Voorkomen is beter Eén van onze belangrijkste taken is preventie: het voorkomen van problemen, ziekten en ongelukken. Daarom wordt uw kind bijvoorbeeld op de juiste momenten ingeënt om het te beschermen tegen ziekten. We geven voorlichting en advies over het opgroeien van kinderen/jongeren en hun gezondheid. Tijdig afwijkingen ontdekken Niet ieder kind ontwikkelt zich volgens plan. Soms zijn er afwijkingen, zoals aan een heup, de rug of het hart. Sommige zijn vrij onschuldig, andere blijken ernstiger. Onze medewerkers zien en onderzoeken de jonge kinderen daarom op regelmatige momenten. Dat is belangrijk, omdat we dan tijdig de juiste zorg kunnen inzetten. De JGZ geeft ouders/verzorgers informatie en advies en verwijst zo nodig door voor behandeling. 5
Vragen staat vrij Een kind verzorgen en opvoeden is uitdagend en leuk en soms ook een hele klus. Het overkomt iedere ouder wel eens dat hij of zij even niet meer weet hoe je iets kunt aanpakken of een antwoord zoekt op vragen. Dat kunnen hele praktische vragen zijn ( kan ik flesvoeding in de koelkast bewaren? ), maar ook opvoedingsvraagstukken ( mijn kind wordt gepest, wat kan ik daaraan doen? ). Niet iedere ouder heeft een ervaringsdeskundige bij de hand bij wie hij of zij voor raad kan aankloppen. De JGZ-medewerkers zijn er speciaal voor opgeleid vragen te beantwoorden, te adviseren, te begeleiden en te ondersteunen. Een telefoongesprek kan al voldoende zijn, soms is een aantal gesprekken met een jeugdverpleegkundige nodig om te bepalen wat er gedaan moet worden. Het gezondheidsdossier De JGZ-medewerkers dragen er zorg voor dat belangrijke gezondheidsgegevens van uw kind worden opgenomen in zijn of haar digitale JGZ dossier. De wet schrijft ons voor een digitaal dossier te gebruiken. In het dossier zijn de uitkomsten van onderzoeken en gegeven adviezen opgenomen. Het dossier geeft een totaal beeld van de ontwikkeling en gezondheid vanaf de geboorte tot aan het moment dat een kind negentien wordt. Als u naar een andere woonplaats verhuist, wordt het dossier aan de JGZ in uw nieuwe woonplaats doorgezonden. Voor vragen en informatie over het gebruik van het JGZ-dossier: www.ggdzw.nl 6
JGZ in de praktijk Gegevens Om alle kinderen en jongeren in beeld te hebben, beschikt GGD Zaanstreek-Waterland over hun persoonsgegevens via de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA). Gehooronderzoek en hielprik In de eerste week na de geboorte van uw kind is een medewerker van GGD Zaanstreek-Waterland bij u thuis geweest voor een gehooronderzoek en voor een hielprik. Bij de gehoortest wordt gemeten of uw baby goed hoort. De uitslag hiervan is direct bekend. Bij de hielprik is een paar druppels bloed afgenomen voor een test op een aantal zeldzame erfelijke ziekten en mogelijk dragerschap. Hiervoor geldt in het algemeen geen bericht, goed bericht. Baby s en peuters Tot uw kind 4 jaar is nodigen wij u meerdere malen uit om met uw kind naar het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in de regio Waterland of het Centrum Jong (CJ) in de Zaanstreek te komen. In het begin is dat vrij regelmatig en naarmate een kind ouder wordt, liggen er langere periodes tussen de afspraken. Deze bezoeken zijn bedoeld om de ontwikkeling van uw kind te volgen en eventuele afwijkingen tijdig op te sporen. De assistente ontvangt de ouders en weegt en meet de baby s en peuters. 7
8
De jeugdarts let met name op de gezondheid en de ontwikkeling van uw kind. Van de jeugdverpleegkundige krijgt u vooral voorlichting en advies over voeding, opvoeding, verzorging en veiligheid. Beiden geven de inentingen van het Rijksvaccinatieprogramma en bij beiden kunt u natuurlijk met uw vragen terecht. Vaccinaties (inentingen) Als bescherming tegen een aantal ernstige ziekten biedt de overheid het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) aan voor alle kinderen tot en met dertien jaar. Dankzij het RVP is een aantal ernstige ziekten bijna geheel verdwenen. Vaccinaties in het kader van het RVP worden in onze regio uitgevoerd door GGD Zaanstreek-Waterland. Ziekten, waartegen wordt ingeënt zijn: Difterie, Kinkhoest, Tetanus, Polio Haemophilus Influenzae B Bof, Mazelen, Rode Hond Meningokokken C Hepatitis B Pneumokokken Baarmoederhalskanker (HPV, alleen voor meisjes) De meeste van deze vaccinaties worden in de eerste 4 levensjaren gegeven tijdens een contactmoment. U ontvangt vooraf informatie over het vaccinatieprogramma en u kunt er ook met de jeugdarts of jeugdverpleegkundige over spreken. De vaccinaties voor oudere kinderen vinden plaats tijdens aparte groepsvaccinaties. Het deelnemen aan het RVP geschiedt op vrijwillige basis, in het belang van het kind en de volksgezondheid. 9
Kinderen ouder dan 4 jaar Ook als uw kind op de basisschool of op het voortgezet onderwijs zit zullen wij u en uw kind nog een paar keer uitnodigen. In ieder geval een keer voor een bezoek aan de jeugdarts, de logopediste, de jeugdverpleegkundige en de doktersassistente. Afspraak tijd Wij werken zoveel mogelijk op de afgesproken tijd. Het kan gebeuren dat een ouder veel dringende vragen heeft of dat er een kwestie is die extra aandacht vraagt waardoor de jeugdarts of jeugdverpleegkundige in tijd wat uitloopt. Wij vragen daarvoor uw begrip. Afspraak afzeggen of verzetten Heeft u een afspraak en bent u verhinderd? Dan is het van belang dat u dit zo spoedig mogelijk doorgeeft. De vrijgekomen plaats kunnen wij voor een ander kind benutten. 10
Andere contactmogelijkheden van de JGZ Inloopspreekuur Het is mogelijk om zonder afspraak bij een jeugdverpleegkundige langs te gaan in het CJ of CJG. Daarvoor zijn er inloopspreekuren, bestemd voor ouders van baby s, peuters maar ook voor oudere kinderen en hun ouders. Tijdens de inloopspreekuren kunt u vragen stellen over uiteenlopende onderwerpen, zoals opvoeding, groei of ontwikkeling van uw kind. Indien nodig maken wij een vervolgafspraak. Informatie kunt u vinden op de website van het CJ of CJG van uw gemeente. Telefonisch contact De jeugdarts of jeugdverpleegkundige kan u zo nodig nog eens extra bellen om te vragen hoe het gaat of u kunt afspreken dat zij op geregelde momenten telefonisch contact opnemen. Telefonische advies Voor telefonisch advies over gezondheid, voeding, gedrag en opvoeding van uw kind is op alle werkdagen tussen 13.00 en 16.30 uur een van onze medewerkers telefonisch bereikbaar via 075-651 83 40 of 0299-74 80 04. Huisbezoeken Er blijven altijd onderwerpen over die meer tijd vragen, bijvoorbeeld over eten, slapen, zindelijkheid, baby s die veel huilen, problemen in het gezin, pesten, etc. Om hieraan voldoende tijd te kunnen besteden is het mogelijk dat de jeugdverpleegkundige bij u thuis komt. Het biedt de rust om dieper op uw situatie in te gaan. Indien u daaraan behoefte heeft kunt u dit aangeven bij uw jeugdarts of jeugdverpleegkundige. Digitale vraagbaak Via www.ggdzw.nl of www.cjgzw.nl vindt u allerlei informatie over JGZ en kunt u per mail vragen stellen. 11
12
De JGZ biedt meer Begeleiding bij borstvoeding Borstvoeding is voor baby s de meest natuurlijke voeding. Gewoonlijk gaat het geven van borstvoeding vanaf de geboorte vanzelf, soms zijn er in het begin problemen. In dat geval kan uw jeugdverpleegkundige u extra ondersteuning bieden zodat u op een plezierige manier borstvoeding kunt geven. Indien nodig kan de jeugdarts of -verpleegkundige u adviseren gebruik te maken van een lactatiekundige van de GGD. Een lactatiekundige is een specialist op het gebied van borstvoeding. Zij verzorgt thema-avonden en begeleidt ouders bij gecompliceerde vragen over borstvoeding. Die vragen kunnen onder andere gaan over problemen bij het geven van borstvoeding, over medicijngebruik of over ziekte bij de moeder of bij de baby. In bijzondere situaties kan de lactatiekundige bij u thuis komen. Opvoedspreekuren Met grote en kleine opvoedvragen over kinderen en jongeren tussen 0 en 19 jaar kunt u terecht bij het Opvoedspreekuur. Om te voorkomen dat uw opvoedvragen uitgroeien tot problemen is het belangrijk om tijdig een afspraak te maken met een opvoedadviseur. In één of meer gesprekken kunt u met de opvoedadviseur bespreken wat er aan de hand is. U krijgt tips over hoe u hier mee om kunt gaan en zij kan u helpen het probleem aan te pakken op een manier die bij u en uw gezinssituatie past. Vaak zal dit gaan volgens de methode Triple P (Positief Pedagogisch Programma/positief opvoeden). Deze methode biedt praktische handvatten en ondersteuning om op een positieve manier met opvoeden bezig te zijn. Meer informatie over deze methode kunt u vinden op www.positiefopvoeden.nl. De Opvoedspreekuren worden gehouden in de CJ(G) s en op verschillende tijdstippen in de regio. Ze zijn gratis. Voor informatie kunt u telefonisch contact opnemen: 075-651 83 40 of 0299-74 80 04. Zelf een afspraak maken: www.opvoedspreekuur.nl. 13
Spreekuur logopedie 0-4 jaar Leren praten is een grote stap in de ontwikkeling van jonge kinderen. Praten begint al met de geluiden die uw baby maakt om aandacht te krijgen of om iets aan te geven (bijvoorbeeld honger). Vanaf ongeveer 12 maanden zeggen de meeste kinderen een paar woordjes, zoals papa, mama, nee. Kinderen van 3 jaar spreken vaak al in (korte) zinnetjes. Problemen met eten en drinken, zoals verslikken, slecht kauwen en kwijlen, kunnen zorgen dat de ontwikkeling van de uitspraak moeilijker gaat. Hier is vooral op jonge leeftijd veel aan te doen. Heeft u vragen over de spraak- en/of taalontwikkeling van uw kind? Of heeft uw kind problemen met eten en drinken? Maak een afspraak voor het gratis spreekuur logopedie via 075-651 83 40 / 0299-74 80 04. Themabijeenkomsten en cursussen De JGZ biedt regelmatig cursussen en themabijeenkomsten voor ouders van kinderen van 0 tot 19 jaar, over de ontwikkeling, opvoeding en begeleiding van kinderen. Thema s kunnen zijn: de peuterpuberteit voorlezen taalontwikkeling regels en grenzen omgaan met sociale media kinderen in de puberteit Op aanvraag verzorgt de GGD ook themabijeenkomsten op peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en scholen. VideoHomeTraining De JGZ biedt ook kortdurende videohometraining. Videohometraining is een methode waarbij een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige bij een gezin thuis een aantal keer een filmopname maakt en verschillende momenten van deze opnames nabespreekt met de ouders. Ouders kunnen leerpunten uit deze bespreking gebruiken tijdens lastige momenten bij de opvoeding van hun kind. Videohometraining kan ingezet worden bij opvoedvragen en opvoedproblemen. U kunt informatie vragen bij uw eigen jeugdverpleegkundige of -arts. In overleg met u verzorgen zij een aanmelding. 14
VoorZorg Voor sommige aanstaande moeders die voor het eerst zwanger zijn, nog jong zijn en die extra begeleiding nodig hebben, biedt de JGZ het (preventie-)programma VoorZorg. Al vanaf vroeg in de zwangerschap komt een gespecialiseerde verpleegkundige regelmatig bij de (aanstaande) moeder thuis om steun te bieden tijdens de zwangerschap en bij de opvoeding. Het programma start voor de 27 e week in de zwangerschap en loopt door totdat het kind 2 jaar oud is. Informatie en/of aanmelding: 075 651 83 05. Meer informatie over VoorZorg op www.voorzorg.info. VTO-Vroeghulp VTO staat voor Vroeg Tijdige Onderkenning van ontwikkelingsstoornissen bij kinderen van 0 tot en met 6 jaar. Vroeghulp betekent zo vroeg mogelijk inschakelen, coördineren en afstemmen van de gewenste hulp. Het is een samenwerkingsverband tussen verschillende regionale instellingen. VTO-Vroeghulp is voor ouders, die zich zorgen maken over de ontwikkeling van hun kind of die begeleid willen worden bij het afstemmen van onderzoek en hulpverlening. Hulpverleners die vragen hebben over ontwikkelingsstoornissen of over onderzoeks- en hulpverleningsmogelijkheden in de regio kunnen ook bij VTO-Vroeghulp terecht voor consultatie en advies. Informatie en advies via 075-651 83 40 / 0299-74 80 04 of mail vtovroeghulp@ggdzw.nl. U kunt ook bij uw jeugdverpleegkundige of jeugdarts informeren. 15
Gegevensuitwisseling Om afstemming specifiek voor uw kind of uw gezin mogelijk te maken, is het van belang dat gegevens van andere hulpverleners benut kunnen worden. Dan moet uiteraard ook de naam bekend zijn. Wij bespreken dit vooraf met u. Samenwerken met de voorschoolse voorzieningen en het onderwijs De JGZ werkt nauw samen met de voorschoolse voorzieningen en met de scholen in de regio. Er vindt een structureel zorgoverleg plaats, waaraan de jeugdarts of jeugdverpleegkundige deelneemt. Een kind wordt alleen na toestemming van de ouders besproken. Samenwerking met andere organisaties In het CJG en CJ werken instellingen, waaronder de JGZ 0-19 samen om ervoor te zorgen dat (aanstaande) ouders, kinderen en jongeren voor al hun vragen over opgroeien en opvoeden in dit centrum terecht kunnen. Onze medewerkers werken in het belang van een goede zorg ook buiten het centrum samen met organisaties, zoals huisartsen, kinderartsen, kinderopvang of hulpverlening. Privacy Voor al onze medewerkers geldt het beroepsgeheim. U bent er dus altijd zeker van dat uw gegevens strikt vertrouwelijk worden behandeld. De informatie over u en uw kind kan door niemand anders dan de direct bij de zorg betrokken medewerkers worden ingezien. Uiteraard heeft u zelf wel het recht om de gegevens in te zien of desgewenst te verbeteren. Blijkt het nodig of gewenst om uw gegevens aan anderen door te geven, dan is hiervoor uw toestemming vereist. Een enkele keer komt het voor dat, in het belang van het kind, van deze regel wordt afgeweken. U wordt hierover dan wel geïnformeerd. 16
Niet overgedragen persoonsgegevens worden overeenkomstig de wet 15 jaar bewaard. Wij werken volgens het privacyreglement van GGD Zaanstreek-Waterland. U kunt het privacyreglement vinden op de website van GGD Zaanstreek-Waterland, www.ggdzw.nl/over_ons. Verwijsindex (Matchpoint) Naast de JGZ zijn er soms ook andere organisaties betrokken bij de zorg van uw kind. Om goede zorg te kunnen bieden is het van belang dat deze organisaties dat dan van elkaar weten. Deze organisaties gebruiken daarvoor één systeem: de verwijsindex. Kort gezegd: De verwijsindex is een digitaal systeem Alleen hulpverleners hebben inzicht in de verwijsindex Hulpverleners betrokken bij uw kind kunnen elkaar beter en sneller vinden Wij informeren u bij een eventuele registratie In de verwijsindex wordt alleen basisinformatie opgeslagen en contactgegevens van betrokken hulpverleners De registratie staat maximaal 2 jaar in het systeem U kunt bezwaar maken Meer informatie vindt u op www.amsterdam.nl/matchpoint Registraties voor collectief belang Behalve de zorg voor een individueel kind (uw kind) heeft de GGD de taak om een algemeen beeld te kunnen geven van de gezondheidstoestand van alle kinderen in de regio of een bepaalde gemeente. Om dit te kunnen doen, bundelt de GGD gegevens op regionaal, gemeente- of wijkniveau. Denk bijvoorbeeld aan: het voorkomen van overgewicht en het alcoholgebruik onder jongeren. Op basis van deze gegevens kan de gemeente eventueel extra maatregelen voor een bepaald gebied treffen of het gemeentebeleid aanpassen. Tevens benutten wij deze gegevens voor het eigen beleid binnen de JGZ. Ook de medewerkers die de gegevens verwerken hebben geheimhoudingsplicht en werken volgens het privacyreglement van de GGD. 17
Praktische zaken Verhuizen Om de groei en ontwikkeling van uw kind goed te kunnen blijven volgen, is het belangrijk dat na een verhuizing de gegevens van eerdere onderzoeken worden doorgegeven of verkregen. Daarvoor is natuurlijk wel uw toestemming nodig. Gaat u verhuizen buiten de regio, dan is het verstandig om dat tijdig door te geven aan uw jeugdverpleegkundige en/of het planbureau van de JGZ (075-651 83 40 of 0299-74 80 04). Wij regelen dan de overdracht van uw gegevens. Bent u hier onlangs komen wonen en heeft u kinderen jonger dan vier jaar? Dan vragen wij u ook contact op te nemen om u aan te melden via bovenstaand nummer. Als uw kind ouder is, krijgt het een uitnodiging voor de jeugdarts of jeugdverpleegkundige in de periode dat leeftijdgenoten van de school van uw kind door de JGZ worden gezien. Klachten Wanneer u niet tevreden bent over de geboden zorg of de verleende dienst, dan adviseren wij u om dit eerst met de medewerker in kwestie te bespreken. Meestal leidt dit tot een bevredigende oplossing. Als dit niet afdoende is, dan kunt u uw klacht indienen bij de klachtencommissie van de GGD. De klachtenprocedure kunt u vinden op de website van de GGD www.ggdzw.nl/over_ons/klachten. Kosten De diensten van de JGZ zijn gratis. 18
Leveringsvoorwaarden Onder voorbehoud van wijzigingen baseert GGD Zaanstreek-Waterland haar zorg aan kinderen en jeugdigen in haar werkgebied op de hiervoor geldende wettelijke richtlijnen en hanteert bij de uitvoering ervan de in Nederland algemeen aanvaarde normen en waarden. Om goede zorg te kunnen geven is het belangrijk dat medewerkers van de GGD hun werk, zowel bij u thuis als in het CJ(G), onder goede, veilige en rookvrije omstandigheden kunnen uitvoeren. Van u als ouders/verzorgers wordt verwacht dat u ook de algemeen geldende gedragsregels in acht neemt. Werklocaties van GGD Zaanstreek-Waterland Het JGZ-aanbod wordt geleverd vanuit een CJG of een CJ. Wilt u weten waar bij u in de buurt de activiteiten van de JGZ plaatsvinden, kijkt u dan op onze website: www.ggdzw.nl/jeugdengezin of www.cjgzw.nl. 19
Meldcode huiselijk geweld (HG) en Kindermishandeling (KM) Zoals alle organisaties die te maken hebben met kinderen en ouders, maken wij in het belang van uw kind - gebruik van de verplichte meldcode HG en KM. De meldcode beschrijft in 5 stappen wat een medewerker moet als er zorgen zijn. Meer informatie hierover is te vinden op de website, http://www.ggdzw.nl/over_ons/meldcode. Meer weten? We hebben geprobeerd u met deze folder zo volledig mogelijk te informeren. Heeft u desondanks nog vragen of wilt u over een bepaald onderwerp meer weten? Neem dan gerust contact met ons op. Kijk voor meer informatie op www.ggdzw.nl/over_ons. Postbus 2056, 1500 GB Zaandam Telefoon 075-651 83 40/0299-74 80 04 Website: www.ggdzw.nl Email: jgz@ggdzw.nl 2013-03