Sophia Kinderziekenhuis Als u uw kind (kunstmatig bereide) flesvoeding wilt geven, kunt u het beste kiezen voor volledige zuigelingenvoeding. Het klaarmaken van de fles moet precies en hygiënisch gebeuren. Kleine baby s zijn namelijk zeer vatbaar voor infecties en in klaargemaakte zuigelingenvoeding kunnen bacteriën zich goed vermenigvuldigen. In deze folder leest u meer over het hygiënisch bereiden van de voeding en het geven van de fles. Soorten voedingen Het aanbod van babyvoedingen is groot. De voedingen worden in drie groepen ingedeeld: - de volledige zuigelingenvoedingen; - de opvolgvoedingen; - de dieetvoedingen en hypo-allergene voedingen. Volledige zuigelingenvoedingen De volledige zuigelingenvoedingen zijn allemaal afgestemd op de behoeften van de zuigeling van 0 tot 4 á 6 maanden. Extra vitamines (zoals vitamine K) en ijzermedicijnen zijn daardoor niet nodig. Opvolgvoedingen Opvolgvoedingen zijn afgestemd op de voedingsbehoeften van de zuigeling van 4 á 6 maanden. Tot de leeftijd van een jaar wordt opvolgmelk geadviseerd als melkbron voor de pap en als drank bij de broodmaaltijd. Opvolgmelk levert een goede bijdrage aan de voorziening van vet en ijzer. Flesvoeding
Dieetvoedingen en hypo-allergene voedingen Een baby krijgt een dieetvoeding bij overgevoeligheid of intolerantie voor bepaalde suikers, bijvoorbeeld lactose of bij afwijkingen aan de slokdarm/maag. Deze voedingen worden alleen door de kinderarts voorgeschreven. Ouders van kinderen die ten minste één ouder broertje of zusje hebben met een aangetoonde allergische aandoening, zoals voedselallergie, eczeem, hooikoorts en/of astma, kunnen kiezen voor een preventief hypo-allergene voeding om de kans op allergie te verkleinen. Als er geen bijzonderheden zijn, zoals voedselallergieën of intolerantie in de familie, wordt er gekozen voor een volledige zuigelingenvoeding. Extra vitaminen en flesvoeding Geef nooit extra vitaminen op eigen initiatief, maar alleen op voorschrift van een arts. Een overdosis aan vitaminen kan schadelijk zijn voor uw baby. Wanneer uw baby extra vitaminen toegediend moet krijgen, geeft u deze dan apart en niet samen met de voeding in de fles. De juiste fles Flessen zijn verkrijgbaar in hittebestendig glas of kunststof. U kunt het beste kiezen voor een fles met een wijde hals, afgeronde hoeken en een vlakke bodem. Deze is makkelijk te reinigen. Het is verder belangrijk dat: - de fles van doorzichtig materiaal is, zodat u de voeding kunt zien; - er een duidelijke maatverdeling op staat; - nieuwe flessen tien minuten uitgekookt worden, voordat u ze gebruikt; - de fles na gebruik goed schoongemaakt wordt. Spoelt u de fles na het drinken direct om met koud water en reinig het daarna in de vaatwasser op minimaal 55 C. U kunt de fles ook reinigen in heet sop met een flessenborstel. Na het reinigen de fles ondersteboven op een schone, droge doek zetten om te drogen. De juiste speen Spenen zijn er in vele soorten en maten. Het is belangrijk dat: - de speen de juiste leeftijdsindicatie voor uw baby heeft; - de speen stevig en goed van lengte is. Bij een té korte speen kan uw baby niet prettig zuigen, een té lange speen doet uw baby kokhalzen; - de speen voor een geleidelijke doorstroomsnelheid van de voeding zorgt. Wanneer de fles op zijn kop gehouden wordt, moet de melk er druppelsgewijs uitlopen en niet in een straaltje; - de speen elke zes weken vervangen wordt. Regelmatige controle blijft noodzakelijk; - nieuwe spenen drie minuten uitgekookt worden, vóórdat u ze in gebruik neemt. 2
- de speen na gebruik goed schoongemaakt wordt. Spoelt u de speen na het drinken direct om met koud water en reinig het daarna in de vaatwasser op minimaal 55 C. U kunt de speen ook reinigen in heet sop met een flessenborstel. Na het reinigen de speen ondersteboven op een schone, droge doek zetten om te drogen. Hoeveel moet mijn baby per dag drinken? De hoeveelheid voeding die uw baby nodig heeft, varieert tussen de 140 en 200 ml. per kg. lichaamsgewicht per dag en is afhankelijk van de leeftijd, gewicht en activiteit van uw baby. Raadpleeg hiervoor de verpleegkundige in het ziekenhuis. Thuis kunt u terecht bij de verloskundige of het consultatiebureau. Gewicht van de baby (kg.) Aantal voedingen per 24 uur Hoeveelheid water ( ml.) Afgestreken maat- schepjes poeder ** Dit is +/-. ml. voeding < 3 7 60 2 65 3-3,5 6 90 3 100 3,5-4 5 120 4 135 4-5 5 150 5 165 5-6 5 180 6 200 > 6 4 180 6 200 ** Similac heeft een verhouding van 1:60 (in plaats van 1:30 zoals in bovenstaand schema). Klaarmaken van de voeding Maak de voeding klaar zoals de fabrikant op de verpakking van de voeding aangeeft. Benodigdheden: - flessen en spenen (let op de leeftijdsindicatie); - flessenborstel; - flessenwarmer of magnetron; - bronwater of koud kraanwater; - een blik of pakje startvoeding naar eigen keuze of speciale voeding voorgeschreven door een arts. Belangrijk: de voeding per keer klaarmaken heeft de voorkeur. Meerdere flesjes van tevoren klaarmaken kan praktisch zijn voor de nacht. Het is dan wel aan te raden om zowel het koude kraanwater als het bron-/mineraalwater uit een pak of fles eerst te koken voor 1 of 2 minuten om de ontwikkeling van bacteriën te voorkomen. Kraanwater Gebruik altijd koud kraanwater dat rechtstreeks uit de waterleiding komt. Laat eerst de 3
kraan even lopen, voordat u het koude water gebruikt. Gebruik geen warm water uit de boiler of geiser. Bronwater Gebruikt u bronwater, kiest u dan voor een variant met weinig mineralen en zonder koolzuur. Op de verpakking staat dit aangegeven met de melding Geschikt voor de bereiding van babyvoeding. Bronwater uit een geopende verpakking dient na 24 uur 1 minuut gekookt te worden, voordat het gebruikt mag worden voor het bereiden van flesvoeding. Werkwijze: - Zorg voor schone handen, een schoon werkoppervlak en schoon materiaal, voordat u met het klaarmaken van de zuigelingenvoeding begint. - Voeg het juiste aantal afgestreken maatschepjes melkpoeder toe aan de voorgeschreven hoeveelheid water. Dit kan in een zuigfles of in een maatkan als u meerdere flessen wilt maken. Het pakje of blikje voeding na gebruik goed sluiten en wegzetten. De inhoud van een geopend blik of pakje poeder is 4 weken houdbaar. - De fles licht schudden om de poeder en het water met elkaar te vermengen. Maakt u meerdere flesjes tegelijkertijd klaar, dan kunt u een garde gebruiken. Belangrijk: gebruikt u voor het afmeten van de melkpoeder het maatschepje dat de fabrikant bij het pakje of blikje heeft gedaan. Afgestreken wil zeggen het volledig gevulde maatschepje melkpoeder met de achterzijde van een mes afgestreken. Algemene regel; steeds 1 maatschepje poeder per 30 ml water (dit geeft 35 ml voeding). Wijkt u nooit af van het voorschrift van de fabrikant op de verpakking. Similac heeft een verhouding van 1:60. Bewaren van de voeding De bereide voeding moet binnen één uur gegeven worden of direct gekoeld bewaard worden in een afgesloten kan of zuigfles in de koelkast bij een temperatuur lager dan 4 C. De voeding is dan maximaal 8 uur houdbaar. Het opwarmen van de voeding De voeding kan op verschillende manieren opgewarmd worden: - au bain marie; de fles in een pan met heet water zetten; - in een flessenwarmer; - in de magnetron. Laat de voeding niet te heet worden en zeker nooit koken. Warm restjes voeding nooit opnieuw op, maar gooi ze weg. 4
Flessenwarmer De flessenwarmer alleen gebruiken voor het opwarmen van voeding en niet voor het bewaren of op temperatuur houden ervan. Magnetron Bij het opwarmen in de magnetron kan de buitenkant van de fles koud aanvoelen, terwijl de inhoud al heet is. Een flesje uit de magnetron moet daarom altijd even rustig worden geschud om de warmte van de melk goed te verdelen. Hoe lang de fles in de magnetron moet, hangt van de inhoud af (past u de tijden aan bij afwijkend vermogen van de magnetron). Een richtlijn voor de tijden is: - fles van 60 ml, 18 seconden op 600 watt - fles van 100 ml, 30 seconden op 600 watt - fles van 150 ml, 45 seconden op 600 watt - fles van 200 ml, 60 seconden op 600 watt Het geven van de fles - Controleer altijd de temperatuur van de voeding op de binnenkant van uw pols. Voelt de temperatuur even warm aan als uw hand, dan mag uw baby gelijk drinken. Is de voeding te warm, dan kunt u het laten afkoelen. Controleert u daarna alsnog de temperatuur op de binnenkant van uw pols, voordat u het aan uw baby geeft. - Ga rustig zitten en houdt uw baby op uw arm, halfzittend tegen u aan. - Laat het hoofdje van uw baby rusten in uw elleboogplooi. - Voed afwisselend rechts en links, dit is goed voor een symmetrische motorische ontwikkeling van uw baby. - Geef uw baby alle tijd en aandacht tijdens het voeden en maak oogcontact met uw baby. - Laat uw baby drinken naar behoefte en dring restjes niet op. Uw baby drinkt uit de borst ook niet elke voeding evenveel. - Het voeden mag 20 tot 30 minuten duren. - Drinkt uw baby veel sneller en is hij/zij daarna niet tevreden, dan kunt u een 3 standen speen aanschaffen. U kunt ook tussendoor een kleine pauze inlassen. - Na de voeding moet uw baby vaak een boertje laten, houdt u hierbij uw baby rechtop of over uw schouder. Klop hierbij zachtjes op de rug van uw baby. - Wanneer u klaar bent met voeden, dan kunt u de fles en speen schoonmaken zoals beschreven op pagina 2 van deze folder. Spugen na het drinken van een flesje Het is belangrijk dat u goed onderscheid maakt tussen spugen en oprispen. Bij oprispen laat uw baby een beetje voeding terugvloeien uit zijn/haar mond, dit gebeurt vaak tijdens het boeren. Bij spugen worden grote hoeveelheden voeding door uw baby teruggegeven, dit kan tijdens of na de voeding gebeuren. 5
De manier waarop uw baby spuugt is belangrijk. Gaat dit met kracht gepaard (explosief) en gebeurt dit regelmatig, dan moet u een arts waarschuwen. Gegevens die hierbij voor de arts van belang kunnen zijn: het tijdstip van spugen, de hoeveelheid voeding die uw baby uitspuugt, de soort ontlasting die uw baby produceert (slappe ontlasting of diarree) en of u baby verhoging (koorts) heeft. Tot slot Heeft u nog vragen na het lezen van deze folder, stelt u deze dan gerust aan de verpleegkundige op de kraamafdeling. In de thuissituatie wendt u zich tot uw verloskundige/huisarts of het consultatiebureau. Meer informatie Meer informatie vindt u op de site van het Voedingscentrum: www.voedingscentrum.nl. 6
7
www.erasmusmc.nl 6174740 Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 06/14 Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend