Informatiebrochure. VaVo studie (Vaste Voeding)

Informatiebrochure VaVo studie (Vaste Voeding)

Voorwoord In dit informatieboekje vindt u uitgebreide informatie over het onderzoeksproject VaVo studie dat februari 2010 is gestart. In dit boekje zal worden uitgelegd wat het project inhoudt, waarom het belangrijk is, wat het voor u en uw kind betekent om mee te doen en wat de voorwaarden om mee te doen zijn. Mocht u na het lezen van dit boekje interesse hebben om mee te doen, of nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met Coraline Barends. Haar e mailadres en telefoonnummer vindt u achter in dit boekje. Kruiswerk West Veluwe is niet betrokken bij de inhoud van het onderzoek, maar verleent haar medewerking aan de werving van ouders. Met vriendelijke groet, Namens het onderzoeksteam: Coraline Barends MSc Prof. Dr. Ir. C. de Graaf Dr. J. Mojet Dr. J. de Vries Inhoudsopgave 1. Even voorstellen... 3 2. Achtergrond... 3 3. Vroeg beginnen met het aanbieden van groente en fruit... 4 4. Doel van het onderzoek... 4 5. Opzet van het onderzoek... 4 6. Metingen... 6 7. Voor- en nadelen t.a.v. deelname aan het onderzoek... 6 8. Verzekering en Veiligheid... 6 9. Wat gebeurt er met de onderzoeksgegevens?... 8 10. Datum en plaats van het onderzoek... 8 11. Vragen... 8 2

1. Even voorstellen Ik ben Coraline Barends en ben werkzaam als promovendus bij de afdeling Humane Voeding van Wageningen Universiteit. Voor mijn promotieonderzoek doe ik gedurende vier jaar voedingsonderzoek bij baby s en peuters, en hun ouders. Mijn onderzoeksproject heeft als doel de ontwikkeling van smaakvoorkeuren te onderzoeken, met specifieke aandacht voor groente en fruitvoorkeuren. Dit onderzoek richt zich op baby s die voor het eerst groente en fruit proeven en de invloed hiervan op hun latere voedselvoorkeuren. Voor dit onderzoek willen we de smaakontwikkeling van de kinderen twee jaar volgen. Bij de uitvoering van dit onderzoek zal ik geassisteerd worden door studenten die bezig zijn met hun afstudeeropdracht voor de opleiding Voeding en Gezondheid. In dit boekje kunt u meer lezen over de achtergrond en doelstellingen van de VaVo studie. Op vragen zoals Waarom zou ik hieraan meedoen? en Wat wordt er van mij en mijn kind verwacht? kunt u in dit informatieboekje een antwoord vinden. Met vriendelijke groet, Namens het VaVo onderzoeksteam, Coraline Barends MSc 2. Achtergrond Groente en fruit horen bij een gezond voedingspatroon en er is steeds meer bewijs dat het eten van voldoende groente en fruit beschermt tegen verschillende ziekten. Het eten van groente en fruit is mogelijk ook een effectieve strategie tegen overgewicht, dat bij kinderen een steeds groter probleem aan het worden is. Het is daarom belangrijk om kinderen al op jonge leeftijd te laten wennen aan het eten van voldoende groente en fruit. Helaas eten de meeste kinderen niet genoeg groente en fruit. In de kleuterleeftijd eet maar 25% van de kinderen voldoende fruit en slechts enkele kinderen eten genoeg groente. Dit laatste komt onder andere doordat kinderen groente niet altijd lekker vinden: ze hebben geen aangeboren voorkeur voor de smaak van groente. Vaak doen ouders ontzettend hun best om hun kinderen tóch groente te laten eten, maar dit geeft niet altijd het gewenste resultaat. Omdat het bij oudere kinderen moeilijk blijkt om smaakvoorkeuren te veranderen, richt het VaVo onderzoek zich op jongere kinderen die nog open staan voor het aanleren van nieuwe smaak en voedselvoorkeuren. 3

3. Vroeg beginnen met het aanbieden van groente en fruit Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat smaakvoorkeuren van jonge kinderen redelijk stabiel zijn over langere tijd. Ook blijkt uit verschillende onderzoeken dat bij baby s nog relatief gemakkelijk nieuwe voedselvoorkeuren aan te leren zijn. Daarom verwachten wij dat juist de eerste aanbieding van groenteen fruit belangrijk is voor de latere groente en fruitvoorkeuren. Het voedingscentrum raadt aan om bij het wennen aan groente en fruit te beginnen met zachte en zoete groente en fruitsoorten. Daarnaast is het van belang om hierin meteen variatie aan te brengen zodat het kind snel aan verschillende smaken went. 4. Doel van het onderzoek Het doel van de VaVo studie is bestuderen wat het effect is van de allereerste blootstelling aan bijvoeding op de latere voedselvoorkeuren, en dan in het bijzonder op de voorkeuren voor groente en fruit. Hierbij willen we kijken naar de volgorde van aanbieden. Verder zal met deze studie onderzocht worden of de groente en fruitvoorkeuren die baby s in het begin ontwikkelen, stabiel zijn over langere tijd. Met dit onderzoek willen we een bijdrage leveren aan het formuleren van voedingsadviezen voor ouders: hoe kunnen zij hun baby s het beste laten wennen aan groente en fruit. 5. Opzet van het onderzoek Sinds januari 2010 worden ouders die hun baby voor het eerst aan vast voedsel willen laten wennen, benaderd worden voor dit onderzoek. In februari zijn de eerste deelnemers van start gegaan met het onderzoek. Ouders met een gezond kind, kunnen tot en met december 2010 wekelijks starten met het 19 daagse onderzoek. Het onderzoek gaat van start op het moment dat de ouders beginnen met het geven van bijvoeding aan hun kind. Bij borstgevoede kinderen zal dat rond de leeftijd van 6 maanden zijn. Bij flesgevoede kinderen mogelijk eerder. Het blijft echter uw keuze wanneer u wilt beginnen. Een deel van het onderzoek zal plaatsvinden in het Restaurant van de Toekomst in Wageningen. Eén van de ouders of verzorgers zal gevraagd worden om in totaal 5 keer met de baby naar het restaurant toe te komen om het kind daar een groente of fruithapje te voeden. Verder wordt u gevraagd om gedurende een periode van 14 dagen uw kind thuis te voeden met de groente of fruithapjes die u meekrijgt van de onderzoekers. Tevens vragen wij u om uw kind voor het onderzoek alvast te laten wennen aan vast voedsel door de 5 dagen ervoor thuis rijstebloempap aan uw kind te eten te geven. Deze rijstebloempap ontvangt u van de onderzoekers. Daarnaast zult u ook alvast een aantal vragenformulieren thuisgestuurd krijgen met wat algemene vragen over u en uw kind en over het eetgedrag van u en uw kind. 4

Dag 1, 2, 17, 18 en 19 U kunt zelf aangeven op welk tijdstip (tussen 13:00 en 18:30 uur) u naar het Restaurant van de Toekomst wilt komen. Het bezoek zal per keer ongeveer een half uur duren. Uw kind zal een groente of fruithapje aangeboden krijgen dat speciaal geproduceerd wordt voor baby s vanaf 4 maanden. Er zal gemeten worden hoeveel uw kind heeft gegeten en ook zal uw kind gefilmd worden om de gezichtsuitdrukkingen tijdens het eten te observeren. Het observeren van de gezichtsuitdrukkingen is een objectieve methode om te zien of kinderen het eten lekker vinden of niet. Na het voeden van uw kind zullen we ook uw mening vragen over hoe lekker uw kind het groente of fruithapje vond. Dag 3 tot en met 16 Na het eind van het tweede bezoek aan het Restaurant van de Toekomst zult u voor de komende 14 dagen potjes babyvoeding mee naar huis krijgen. De potjes bevatten groente of fruitpurees. Voedingsrichtlijnen Omdat we de voedselvoorkeuren onder andere willen bepalen door te meten hoeveel uw kind heeft gegeten, is het belangrijk dat u uw kind voedt totdat het zelf aangeeft dat het genoeg heeft gehad. Jonge kinderen kunnen heel goed zelf aanvoelen hoeveel ze nodig hebben. Daarom raadt het voedingscentrum ouders ook aan ook aan om hen zelf te laten bepalen hoeveel ze eten. Aangezien verschillende ouders de signalen van hun kind verschillend kunnen interpreteren, zult u een aantal richtlijnen voor het voeden meekrijgen. 5 maanden later Na ongeveer vijf maanden zult u gebeld worden door één van de onderzoekers met de vraag of u voor een periode van drie dagen een voedingsdagboekje wilt invullen. Hierin schrijft u elke dag op wat uw kind allemaal eet en hoeveel. Ook zullen we u vragen of u 3 keer met uw kind naar het Restaurant van de Toekomst wilt komen voor een herhaalmeting. waarbij u uw kind daar weer kunt voeden, zoals op dag 17, 18 en 19 van het eerste onderzoek. Uw kind zal weer groente en fruitpurees krijgen en we zullen weer meten hoe lekker uw kind deze vindt. Periode van 2 jaar Elk half jaar zal er een herhaalmeting plaats vinden, zoals hierboven is beschreven. Hiervoor zult u steeds ruim van te voren benaderd worden. Uw kind en u zijn op elk moment vrij om met deelname aan het onderzoek te stoppen. Uw gegevens kunnen dan echter niet meer worden gebruikt. Voor het onderzoek is het belangrijk dat we uw kind 2 jaar kunnen volgen. 5

6. Metingen Voor dit onderzoek willen we naast het wegen van de hoeveelheid puree die kinderen eten en hoe lekker de ouders denken dat het kind de puree vindt, ook de gezichtsuitdrukkingen van de kinderen observeren om te beoordelen hoe lekker ze de voeding vinden. Dit wordt gedaan door video opnamen te maken van het gezicht van uw kind tijdens het eten. Deze video opnamen zullen alleen voor dit onderzoek gebruikt worden en door de onderzoekers worden geanalyseerd. Alleen na uitdrukkelijke toestemming van de ouders kunnen de videobeelden gebruikt worden voor publicatie in wetenschappelijke tijdschriften of voor presentaties over het onderzoek. 7. Voor- en nadelen t.a.v. deelname aan het onderzoek Door mee te doen aan de VaVo studie levert u een bijdrage aan wetenschappelijk onderzoek dat nodig is om te weten te komen hoe ouders hun kind het beste kunnen laten wennen aan vaste voeding. Tijdens de 19 dagen van het onderzoek plus de 5 dagen ervoor, krijgt u voor uw kind gratis babyvoeding. Uiteraard begrijpen we dat het voor u een belasting is om 5 keer naar het Restaurant van de Toekomst te komen. Als vergoeding voor het meedoen aan dit eerste deel van het onderzoek krijgt u daarom een waardebon ter waarde van 50 euro en een reiskostenvergoeding. Bovendien krijgt uw kind na afloop van het eerste deel een leuke attentie en krijgt u een filmpje op dvd van uw baby die zijn eerste hapjes krijgt. Als u geen oppas heeft voor uw andere kinderen, dan kunt u ze meenemen naar het Restaurant van de Toekomst. Als u het van te voren aan ons doorgeeft, zorgen wij voor oppas. Nadelen aan deelname zijn er niet voor uw kind. De babyvoeding is zorgvuldig geproduceerd door een gerenommeerde babyvoeding fabrikant. Verder zijn de potjes babyvoeding speciaal geproduceerd voor baby s vanaf 4 maanden. Er zijn geen kunstmatige kleurstoffen en aroma s aan toegevoegd. Ook is de voeding vrij van conserveringmiddelen. Dit onderzoek is goedgekeurd door de Medisch Ethische Commissie van Wageningen Universiteit. 8. Verzekering en Veiligheid. Wij garanderen dat alle onderzoekers en onderzoeksmedewerkers die zich bezighouden met de uitvoering van het onderzoek, dit zo zorgvuldig mogelijk doen. Ook verwachten wij geen enkel negatief effect van dit onderzoek. Mocht u echter toch schade ondervinden als gevolg van deelname, dan bent u hiervoor verzekerd via een verzekering die Wageningen Universiteit heeft afgesloten conform de Wet Medisch wetenschappelijk Onderzoek met Mensen. U kunt bij de verzekeraar rechtstreeks een claim indienen, indien u meent schade te hebben geleden door een aantasting van de gezondheid waarvan op grond van medische kennis kan worden aangetoond dat deze redelijkerwijs het gevolg is van het onderzoek. Het gaat om schade die zich openbaart tijdens of binnen vier jaar na deelname aan het onderzoek. Aangezien de VaVo studie een voedingsonderzoek is waarbij uw kind een variatie aan groente en fruithapjes krijgt die al jaren commercieel verkrijgbaar zijn en speciaal ontwikkeld zijn als eerste 6

bijvoeding voor baby s vanaf 4 maanden, is er geen reden om aan te nemen dat er negatieve bijwerkingen zouden kunnen optreden als gevolg van het gebruik van de voeding. Ondanks dat, zijn wij als onderzoekers wettelijk verplicht de onderstaande verzekeringstekst op te nemen in deze informatiebrochure. Indien u de volledige polisvoorwaarden wilt inzien, kunt u deze bij het onderzoeksteam opvragen. Informatie t.b.v. proefpersonen aangaande verzekering De opdrachtgever van dit onderzoek (Wageningen Universiteit) heeft conform wat is vereist in de Wet Medisch-wetenschappelijk Onderzoek met Mensen, voor de uitvoering ervan een verzekering voor u afgesloten. Deze verzekering dekt de schade die u lijdt door een aantasting van de gezondheid waarvan op grond van medische kennis kan worden vastgesteld dat deze redelijkerwijs het gevolg is van het onderzoek. Het gaat om schade die zich openbaart tijdens of binnen vier jaar na deelname aan het onderzoek. Uitsluitingen Van de dekking van deze verzekering is uitgesloten: Schade waarvan op grond van de aard van het onderzoek zeker of nagenoeg zeker was dat deze zich zou voordoen. Schade die zich bij nakomelingen openbaart als gevolg van een nadelige inwerking van het onderzoek op het genetisch materiaal van de verzekerde. Schade die zich ook zou hebben geopenbaard wanneer de verzekerde niet aan het onderzoek zou hebben deelgenomen. Schade veroorzaakt, bevorderd of verergerd doordat de verzekerde zich opzettelijk niet aan de voorschriften en instructies van de met de uitvoering van het onderzoek belaste personen heeft gehouden. Dekking De verzekering biedt dekking voor een schade tot een maximum bedrag van 450.000 per deelnemer, met een maximum van 3.500.000 per onderzoek. Hierbij geldt een maximum van 5.000.000 voor al het onderzoek aan de Wageningen Universiteit per verzekeringsjaar. Verplichtingen van de verzekerde De deelnemer dient: zich te houden aan de voorschriften en instructies van de met de uitvoering van het onderzoek belaste personen; zich, zodra hij/zij vermoedt dat een aantasting van zijn/haar gezondheid het gevolg is van het onderzoek, direct onder behandeling van een arts te stellen en al het mogelijke te doen om herstel te bevorderen en zo spoedig mogelijk de verzekeraar hiervan in kennis te stellen; alle door verzekeraar nodig geoordeelde gegevens te verstrekken of te doen verstrekken aan verzekeraar of door haar aangewezen deskundigen en geen feiten of omstandigheden te verzwijgen, die voor de vaststelling van de schade van belang kunnen zijn. Als u van mening bent dat u door het onderzoek schade aan uw gezondheid hebt opgelopen, adviseren wij u zo snel mogelijk contact op te nemen met de hieronder genoemde verzekeraar Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs-AG Directie voor Nederland Herengracht 520 1017 CC Amsterdam Verzekeringnemer: Wageningen Universiteit 7

9. Wat gebeurt er met de onderzoeksgegevens? Wij zullen zorgvuldig omgaan met uw gegevens en die van uw kind. De verzamelde informatie wordt anoniem geanalyseerd, en wordt los van de persoonsgegevens bewaard. Alleen de onderzoekers zullen toegang tot de onderzoeksgegevens hebben. Na een periode van 5 jaar na het eind van de 2 jarige studie zullen de gegevens vernietigd worden. Iedereen die betrokken is bij het onderzoek heeft een verklaring geheimhouding privacygevoelige gegevens ondertekend, waarmee de privacy van u en uw kind gewaarborgd is. Verder zult u door ons op de hoogte worden gesteld van de uitkomsten van het onderzoek. 10. Datum en plaats van het onderzoek Het eerste deel van het onderzoek zal gedurende een periode van 19 dagen plaatsvinden en beginnen op een door u gekozen maandag tussen 6 september en eind december 2010. Daarna zal u tot eind 2012 elk half jaar gevraagd worden om mee te doen aan een herhaal meting (van 3 dagen). In overleg met de onderzoeker kunt u zelf beslissen wanneer dit voor u het beste uitkomt. Adres: Restaurant van de Toekomst Stippeneng 2 (gebouw 115) 6708 WE Wageningen 11. Vragen Voor vragen of onduidelijkheden kunt u contact opnemen met Coraline Barends: tel: 0317 488492 (tijdens kantooruren) E Mail: vavo@wur.nl Hebt u echter vragen die u niet met het onderzoeksteam wenst te bespreken, kunt u contact opnemen met dr. J.J. van Binsbergen, huisarts (Tel. 0181 41 21 55, op werkdagen bellen tussen 8.00 en 10.00 uur, E mail: j.vanbinsbergen@elg.umcn.nl.) De praktijkassistente noteert uw gegevens en dr. Van Binsbergen neemt contact met u op. Graag duidelijk aan de praktijkassistente doorgeven of in de e mail vermelden om welk onderzoek het gaat. Dr. Van Binsbergen is als onafhankelijk arts niet betrokken bij de uitvoering van het onderzoek 8