INHOUD FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID...2 1. INLEIDING...3 2. NAAR HET BUITENLAND ALGEMEEN...4 3. WAT ZIJN DE MOGELIJKHEDEN?...6 3.1 DEELNEMEN AAN EEN UITWISSELINGSPROGRAMMA...6 3.2 VIA OFFICIËLE SAMENWERKINGSVERBANDEN...6 3.3 ALS FREE MOVER HET STUDIEVERBLIJF IN HET BUITENLAND ZELF REGELEN...7 4. ERKENNING VAN STUDIEONDERDELEN...8 4.1 HET VOLGEN VAN STUDIEONDERDELEN IN HET BUITENLAND...8 4.2 HET VOLGEN VAN KEUZEVAKKEN IN HET BUITENLAND TIJDENS DE BACHELOR...9 4.3. VOORWAARDEN VERPLICHT VAK UIT HET LEIDSE CURRICULUM...14 4.5 VERSLAG...15 5. STUDIEPUNTENOMZETTING...16 5.2 PUNTENOMZETTING BUITEN EUROPA...16 5.3 LEEROVEREENKOMST (ALLEEN VAN TOEPASSING VOOR UITWISSELINGEN BINNEN EUROPA)...17 6. WAAR NAAR TOE?...18 6.1 BEHEERSING VAN DE TAAL...18 6.2 ALGEMEEN JURIDISCHE PROGRAMMA S...18 6.3 SPECIALE JURIDISCHE PROGRAMMA S EN (ZOMER)CURSUSSEN...22 6.4 Stages...25 8. HOE KUNT U ZICH AANMELDEN?...28 9. KOSTEN EN FINANCIERING...29 10. WAT MOET GEREGELD WORDEN VOOR HET VERTREK?...38 10.1 LEEROVEREENKOMST...38 10.2 TAAL...38 10.3 VOORBEREIDING OP BUITENLANDSE RECHTENVAKKEN...39 10.4 HUISVESTING IN HET BUITENLAND...40 10.5 EIGEN KAMER ONDERVERHUREN: ROOFS...40 10.6 ALGEMENE VERZEKERING VOOR STUDIEREIS/STAGE...41 10.7 ZIEKTEKOSTENVERZEKERING...41 10.8 WETTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID...41 10.10 VISUM...42 10.12 ALUMNI-NETWERKEN...42 11. NUTTIGE ADRESSEN EN LITERATUUR...44 12. CHECKLIST VOOR STUDEREN IN HET BUITENLAND...46 B.I. BIJLAGE I - EISEN STUDIEVERSLAG... I B.II. BIJLAGE II CRIMINOLOGIE STUDEREN IN HET BUITENLAND...II 1
FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID Aan: alle studenten in de Bachelorfase en de Masterfase Betreft: informatie studeren in het buitenland Beste student, Hierbij treft u het facultaire buitenlandboekje aan. De bedoeling is om u zo goed mogelijk te informeren over de mogelijkheden die de faculteit u biedt om naar het buitenland te gaan. Op bladzijde 4 staat wanneer in de studie u het beste tijd kunt weggaan: het laatste jaar van de bachelor of na de bachelor. U kunt uw vakken erkend krijgen binnen de vrije keuzevakruimte, u kunt (een deel van) uw scriptie in het buitenland schrijven en in een aantal gevallen kunt u vrijstellingen krijgen voor in het buitenland succesvol gevolgde verplichte vakken. Het Bureau Internationaal Onderwijs (BIO) verstrekt u informatie over het regelen van een buitenlands studieverblijf voor kortere of langere duur, adviseert en verleent u hierbij assistentie. U kunt zich aanmelden voor een verblijf in het buitenland vóór 15 maart 2009 bij het BIO, Steenschuur 25, 2300 RA Leiden. De voorwaarden voor aanmelding staan vermeld op pagina 4. Hoe u zich kunt aanmelden staat op pagina 28. Niet ingenomen buitenlandse studieplaatsen worden via de reguliere media bekend gemaakt (Blackboard, Studenten E- Nieuws etc.). Voor informatie kunt u terecht bij onze balie bij het Onderwijs Informatie Centrum, (C 0.31) van maandag tot en met vrijdag van 10.00-12.30 en van 13.30-16.00 uur. Op maandag en donderdag van 13.30 tot 16.00 uur is er speciaal voor de Leidse rechtenstudent een open spreekuur. Voor het maken van een persoonlijke afspraak kunt u bellen naar 071-5277609. Ik hoop dat deze informatiebrochure vele vragen beantwoordt en dat het u motiveert om gedurende een kortere of langere periode in het buitenland te gaan studeren. U treft deze brochure ook aan op de website van de faculteit (www.law.leidenuniv.nl) en op Blackboard ( Studeren in het buitenland (BIO)-->Buitenlandboekje ). Mocht u nog vragen hebben, schroomt u dan niet om contact met ons op te nemen! Met vriendelijke groet, Mw. drs. Els Lemaire Hoofd, Bureau Internationaal Onderwijs P.S. Mocht u, om welke reden ook, deze brochure onterecht van ons ontvangen hebben, wilt u deze dan doorgeven aan iemand die wellicht in een buitenlands studieverblijf is geïnteresseerd? 2
1. INLEIDING Studeren in het buitenland is een boeiende ervaring waar u gedurende uw studie, maar ook zeker daarna, veel aan kunt hebben. U komt in contact met andere culturen, u krijgt de kans om de spreekvaardigheid in een andere taal te verbeteren, maar bovenal leert u zichzelf redden en kennen in een onbekende omgeving. Tot slot vergroot u uw kansen op de arbeidsmarkt aanzienlijk, doordat u een periode in het buitenland hebt gestudeerd. Uiteraard is studeren in het buitenland ook gewoon leuk, u leert nieuwe mensen kennen en verruimt uw blik op de wereld. Omdat de Universiteit Leiden (UL) diverse uitwisselingsprogramma s met buitenlandse universiteiten heeft, kunt u in heel veel landen studeren, binnen en buiten Europa (voor de facultaire overeenkomsten, zie de pagina s 18-21). Met de partneruniversiteiten zijn afspraken gemaakt over studieonderdelen die door studenten van de UL kunnen worden gevolgd. Dit houdt onder andere in dat de Leidse rechtenstudent de mogelijkheid heeft om in het buitenland verschillende verplichte vakken van het curriculum of keuzevakken te volgen en erkend te krijgen. Ook bestaat de mogelijkheid om een (deel van een) (rechts)vergelijkende scriptie in het buitenland te schrijven. In het buitenland krijgt u voor elk gevolgd en met succes afgerond vak studiepunten, net zoals dat in Leiden gebeurt. Binnen Europa gaat dit nu via het European Credit Transfer System (ECTS). Ook de faculteit der Rechtsgeleerdheid gebruikt ECTS. De expertise om buiten Europa verkregen studiepunten om te zetten is bij het BIO aanwezig (zie voor nadere details met betrekking tot de omzettingsregel pagina s 16-17). Het BIO is de plek waar u terecht kunt met vragen over het studeren in het buitenland, waaronder het omzetten van cijfers en studiepunten. Het BIO doet de omzetting in overleg met de examencommissie. Adres: Steenschuur 25, 2311 ES Leiden Openingstijden: balie bij het OIC: maandag t/m vrijdag 10.00-12.30 uur en van 13.30-16.00 uur. Open spreekuur speciaal voor Leidse rechten studenten op maandag en donderdagmiddag van 13.30 16.00 uur. Tel: 071-527 7609 Fax: 071-527 8790 E-mail: exchange@law.leidenuniv.nl Website: http://www.law.leidenuniv.nl/org/bio/bio.jsp Blackboard: www.blackboard.leidenuniv.nl ( studeren in het buitenland ) Verleg je grenzen in het buitenland! 3
2. NAAR HET BUITENLAND ALGEMEEN Voor studenten Rechtsgeleerheid is de meest aangewezen periode om naar het buitenland te gaan het láátste jaar van de bachelorfase of ná de bachelor. In deze fase heeft men een beter zicht op de richting die de studie uitgaat, het wordt duidelijk welke (buitenlandse) vakken het best zijn in te passen in het afstudeerprogramma en zaken als inschrijvingstijd en recht op studiefinanciering zijn beter te overzien. Voor de major Rechtsgeleerdheid met minor Economie geldt als geschiktste periode: ná de bachelorfase vóór de masterfase. Voor criminologiestudenten leent zich het tweede jaar het beste voor een uitwisselingprogramma. Voor alle andere studierichtingen geldt: raadpleeg bij twijfel uw studieadviseur. Wie in aanmerking wil komen voor een studieverblijf in het buitenland zonder studievertraging op te lopen, moet er voor zorgen in ieder geval de vakken Verbintenissenrecht, Staats- en Bestuursrecht, Straf- en Strafprocesrecht en Goederenrecht vóór vertrek behaald te hebben. Ook is er een mogelijkheid om door middel van de juiste studieplanning het eerste of tweede semester van het derde jaar vrij te maken. Wilt u het eerste semester gaan, dan moet u in het eerste semester van het tweede jaar de vakken Verbintenissenrecht, Ondernemingsrecht, Straf- en Strafprocesrecht en Burgerlijk procesrecht gehaald hebben. Wilt u het tweede semester van het 3 e bachelorjaar gaan dan dient men de vakken Staats- en Bestuursrecht, Goederenrecht, Belastingrecht, Sociaal recht, Moot Court en Geschiedenis van het Privaatrecht met goed gevolg afgelegd hebben 1. Gaat u toch naar het buitenland zonder deze vakken gehaald te hebben, dan loopt u grote kans om studievertraging op te lopen. BIO en de studieadviseur bepalen definitief of de student vergevorderd genoeg is in de studie om naar het buitenland te kunnen gaan. De vakken Economie, Internationaal Europees recht, Rechtsfilosofie en de vrije keuzeruimte van 15 ECTS met de bachelorscriptie lenen er zich goed voor om aan een (Europese) buitenlandse universiteit te volgen. Ook de bachelorscriptie kan in het buitenland geschreven worden. Zie voor verdere details: hoofdstuk 4 erkenning van studieonderdelen. Let wel dat u ingeschreven blijft als student bij de Universiteit Leiden (ofwel in de bachelorofwel in de masterfase). Dit is een voorwaarde om deel te mogen nemen aan een uitwisselingsprogramma. De beurzen en toelagen die beschikbaar zijn, zoals Erasmus en Lustra, worden alleen verstrekt aan studenten die ingeschreven staan aan de thuisuniversiteit. Als de uitwisseling plaatsvindt nadat u alle vakken in de bachelorfase heeft afgerond, dient u zich dus (wederom) in te schrijven als student. In het eerste of tweede jaar van de studie kan men natuurlijk wel in het buitenland zomercursussen volgen of een stage lopen. Zie: Summer school pagina 23 of "Stage buitenland" pagina 25 in dit boekje en op onze Blackboardpagina s. Een studieverblijf in het buitenland zal tussen 4-10 maanden duren. Men moet rekening houden met het feit dat niet alle onderwijssystemen precies op elkaar aansluiten: de semesters of trimesters zijn veelal net anders ingedeeld dan in Leiden. Voor de rechtenfaculteit geldt een semesterindeling. Een semesterindeling sluit in het algemeen beter aan op de buitenlandse onderwijsperioden. Langdurig verblijf in het buitenland heeft gevolgen voor de prestatiebeurs, zeker als dat verblijf over de peildatum van 1 september heenloopt. De uitslag en de daarmee samenhangende studiepunten tellen mee in het collegejaar waarin u het tentamen heeft afgelegd. U dient er echter rekening mee te houden dat de administratieve afhandeling van de in het buitenland afgelegde tentamens enige tijd in beslag neemt, zeker in de zomermaanden wegens zomerreces van het BIO en de 1 Het is dan wel zaak dat u in het buitenland ofwel de vakken Economie, Internationaal- & Europeesrecht en een keuzevak gaat doen ten behoeve van het 1 e semester, of rechtsfilosofie,keuzevakken en bachelorscriptie ten bate van het 2 e semester. 4
partneruniversiteiten. Houdt er rekening mee dat de behaalde buitenlandse cijfers tijdig bij het BIO bekend moeten zijn als u voor een bepaalde deadline uw afstuderen wilt aanvragen. De toekenning en erkenning van het aantal studiepunten, afgelegd in het buitenland, kan anders zijn. Zo is bijvoorbeeld de studielast uitgedrukt in één creditpoint, niet altijd gelijk aan één ECTS! Het is raadzaam dat u zich voor vertrek naar het buitenland goed op de hoogte stelt van de consequenties van een verblijf in het buitenland voor de prestatiebeurs. Tot slot is het belangrijk dat een verblijf aan een buitenlandse universiteit past in de studieplanning: dat betekent dat de voorbereiding vroegtijdig dient te worden begonnen (zeker zo n 8 à 10 maanden van tevoren). Hiermee wordt bedoeld dat het verstandig is op tijd te gaan nadenken over de mogelijkheden. Oriënteert u zich en win informatie in! Als u eenmaal een keuze heeft gemaakt, dan kan een buitenlands studieverblijf relatief eenvoudig en snel worden gerealiseerd. Raadpleeg de checklist achter in dit boekje. Of lees de speciaal hiervoor geschreven folder van het BIO Leiden brengt het buitenland binnen je grenzen. Ook het centrale International Office heeft een eigen brochure; studeren in het buitenland en website waar een stappenplan op staat hoe je het precies moet aanpakken: www.buitenland.leidenuniv.nl 5
3. WAT ZIJN DE MOGELIJKHEDEN? Een studieverblijf in het buitenland is op verschillende manieren te verwezenlijken. Men kan deelnemen aan een uitwisselingsprogramma, gebruik maken van multilaterale of bilaterale samenwerkingsverbanden, of het verblijf zelf regelen als free mover. Deze laatstgenoemde variant biedt niet de vele voordelen die een uitwisseling via een samenwerkingsovereenkomst biedt. Als u nog niet duidelijk voor ogen heeft waar u heen wilt gaan, oriënteert u zich dan eerst bij PITSstop in Plexus, met betrekking tot de mogelijkheden. Plexus geeft algemene informatie over universitaire uitwisselingen en studiebeursmogelijkheden. Weet u al dat u via een facultaire overeenkomst naar het buitenland wilt gaan, kom dan langs bij het BIO. 3.1 Deelnemen aan een uitwisselingsprogramma Deelname aan een bestaand uitwisselingsprogramma bespaart veel tijd en kosten. Bij een uitwisselingsprogramma is namelijk een aantal zaken al geregeld, zoals de begeleiding door docenten van de buitenlandse universiteit en de erkenning van de behaalde studieresultaten door de eigen instelling. Ook bestaat er bij een aantal uitwisselingsprogramma s de mogelijkheid van een tegemoetkoming in de extra kosten die een studieperiode in het buitenland met zich meebrengt. Er zijn verschillende uitwisselingsprogramma s waarvan de bekendste het Erasmus- programma (is onderdeel van het Levenlang Leren programma). Voor verdere informatie zie www.nuffic.nl of www.europa.eu.int/comm/education/programmes/socrates/socrates_en.html 3.2 Via officiële samenwerkingsverbanden De faculteit kent een aantal officiële samenwerkingsverbanden, al dan niet binnen het Erasmusprogramma. Een overzicht treft u aan op de pagina s 18-21. Indien u aan één van deze partneruniversiteiten wilt gaan studeren kan het BIO u van alle noodzakelijke informatie en assistentie voorzien. BIO adviseert u graag in detail wat voor u de mogelijkheden zijn. De verslagen van medestudenten die al weg zijn geweest, zijn ook in te zien op de Blackboardomgeving van de faculteit der Rechtsgeleerdheid 2. Loopt u even langs bij onze balie bij het Onderwijs Informatie Centrum (C O.31). We zijn elke dag open van 10.00 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 16.00 uur. Ook de universiteit als geheel heeft een aantal officiële bilaterale samenwerkingsverdragen met buitenlandse universiteiten gesloten, onder andere met universiteiten in Zuid-Afrika, de V.S., Zuid-Amerika, Canada, Azië en Australië. Vaak zijn in deze verdragen de vrijstelling van collegegeld en de erkenning van studiepunten geregeld. Zie de website van het International Office: www.buitenland.leidenuniv.nl De Universiteit Leiden maakt deel uit van de prestigieuze Coimbragroep. Dit is een netwerk van een aantal universiteiten in Europa die in een handvest hebben afgesproken samen te werken op het gebied van onderwijs, culturele zaken en onderzoek. In dit multilaterale samenwerkingsverband zijn zaken geregeld als vrijstelling van collegegeld, erkenning van studiepunten en begeleiding. Het karakter van de samenwerking met sommige universiteiten biedt goede mogelijkheden voor studenten om aan een buitenlandse universiteit te studeren. De negenendertig deelnemende universiteiten aan de Coimbragroep zijn: Abo, Arhus, Barcelona, Bergen, Bologna, Bristol, Budapest, Caen, Cambrigde, Coimbra, Dublin, Edinburgh, Galway, Genève, Granada, Graz, Groningen, Göttingen, Galway, Heidelberg, Iasi, Jena, Krakau, Leiden, Leuven Lyon, Montpellier, 2 www.law.leidenuniv.nl direct naar Blackboard, inloggen, courses, klik op Faculteit der Rechtsgeleerdheid / Studeren in het buitenland (BIO) / Uitwisselingen: de verslagen zijn per universiteit gerangschikt. 6
Oxford, Padova, Pavia, Praag, Poitiers, Salamanca, Siena, Tartu, Thessaloniki, Turku Uppsala, Würzburg. (zie: www.coimbra-group.eu/06_members.php) Indien u via een universitaire uitwisseling in het buitenland wilt studeren, dan kunt u informatie krijgen bij het Plexus (PITSstop), adres: Kaiserstraat 25 in Leiden. Het inloopspreekuur is bij PITSstop op maandag en donderdagmiddag van 13.00-17.00 uur bij mevrouw Truus Rietdijk. Wilt u weten welke overeenkomsten dit zijn, raadpleeg: www.buitenland.leidenuniv.nl Voor de facultaire uitwisselingen neemt u contact op met het BIO, Steenschuur 25, Leiden. Onze balie zit in het Onderwijs Informatie Centrum C 0.31. De balie is elke werkdag geopend van 10.00-12.30 uur en van 13.30 tot 16.00. Er is een speciaal inloopspreekuur voor Nederlandse studenten op maandag en donderdagmiddag van 13.30 tot 16.00 uur. Het overzicht met de universiteiten waarmee de faculteit een overeenkomst heeft is te zien op: www.blackboard.leidenuniv.nl, (klik op Courses/Faculteit der Rechtsgeleerdheid/buitenland-permLAW/uitwisselingen/universiteiten/landenlijst ). Op de website van rechtsgeleerdheid vindt u het bij studenten/studeren in het buitenland/rechten studeren in het buitenland/buitenlandboekje. 3.3 Als Free Mover het studieverblijf in het buitenland zelf regelen Mocht er binnen de eigen faculteit of universiteit helemaal niets van uw gading zijn of komt u niet in aanmerking voor deelname aan een uitwisselingsprogramma, dan kunt u ook op eigen initiatief een studieverblijf in het buitenland regelen. Houdt u er wel rekening mee dat dit veel meer moeite en tijd vergt, dat er een voorbereidingstijd nodig is van meer dan één jaar en dat u geen vrijstelling krijgt van het betalen van het buitenlands collegegeld. Ook dient u zelf alles te regelen betreffende visa en studiebeurzen, huisvesting en aanmelding. Bent u bereid te investeren en heeft u geen voorkeur voor een bepaalde universiteit dan kan u het beste eerst aan docenten of aan het BIO vragen of zij een instelling kunnen aanbevelen. Verscheidene departementen binnen de faculteit hebben een lijst met instellingen in het buitenland waarmee ze ook informele contacten onderhouden. Vraag dit na. 7
4. ERKENNING VAN STUDIEONDERDELEN Het is belangrijk dat voor het vertrek afspraken gemaakt worden over de erkenning van de studieonderdelen die in het buitenland gevolgd gaan worden. Dit geldt te meer wanneer u zélf uw verblijf regelt (dus buiten bestaande samenwerkingsverbanden om). U dient hiervoor contact op te nemen met het BIO. Om studievertraging te voorkomen is het van belang dat studiepunten die in het buitenland worden behaald meetellen als onderdeel van de huidige studie. Vaak is erkenning vooraf een vereiste voor het verkrijgen van beurzen of toelagen en ook visa. Bovendien komt men alleen in aanmerking voor studiefinanciering als het verblijf in het buitenland wordt erkend als een deel van het onderwijsprogramma. Voor het Erasmusprogramma dient daartoe bijvoorbeeld het zogenaamde learning agreement. 4.1 Het volgen van studieonderdelen in het buitenland In het buitenland kunnen op drie manieren studieonderdelen worden gevolgd die in uw Leidse studieprogramma kunnen worden ingebracht: 1) door middel van het volgen van keuzevakken, 2) het schrijven van (een deel van) een scriptie, of 3) het afleggen van een verplicht vak van het Leidse curriculum. Op elk van deze mogelijkheden wordt in het navolgende ingegaan. De hierna volgende opties hebben tot gevolg dat indien u zich in de bachelorfase bevindt - de beste periode om te kiezen voor een buitenlandverblijf gelegen is in de keuzevakruimte en de scriptieperiode van de bachelor, dat wil zeggen het tweede semester van het derde jaar in de bachelor. Hier kan natuurlijk van worden afgeweken in overleg met de studieadviseur. Als u hier van afwijkt, dient u in samenwerking met de studieadviseur een nauwgezette planning op te zetten. Wilt u tijdens een andere periode naar het buitenland, dan kunt u ervoor kiezen toestemming te vragen één of meer verplichte vakken uit het curriculum in het buitenland te volgen. Als alternatief kunt u ook overwegen ná het einde van uw bacheloropleiding naar het buitenland te gaan, voordat u met uw master begint. U dient dan nog steeds ingeschreven te zijn als student aan de Universiteit Leiden om in aanmerking te komen voor de buitenlandse beurs. Ook kunt u in de master zelf naar het buitenland gaan (dit laatste geldt onder andere voor studenten Criminologie die aan de Universiteit van Texas of Gent onderdelen van hun masterprogramma kunnen volgen). Dit kan een iets langere studieduur opleveren, maar dat weegt niet op tegen de opgedane kennis en ervaring in het buitenland. BIO heeft een lijst gemaakt van de partneruniversiteiten waar mastervakken gevolgd kunnen worden, zie hiervoor de volgende paragraaf. 4.1.1 Tijdens de master naar het buitenland Hoewel het wel mogelijk is om tijdens de master enkele (post)graduate vakken aan een buitenlandse universiteit te volgen, zijn de opties waaruit gekozen kan worden, aanzienlijk minder. Dit heeft te maken met het feit dat de meeste uitwisselingen standaard plaatsvinden op bachelorniveau en omdat het vooralsnog moeilijker is om een buitenlandperiode in te plannen binnen een masterprogramma, dat meestal maar één of maximaal twee jaar duurt. Ondanks het feit dat er minder opties zijn om uit te kiezen gedurende de master, is het zeker niet onmogelijk! Hieronder de lijst met buitenlandse universiteiten die hebben aangegeven Leidse masterstudenten te willen ontvangen in het kader van het volgen van vakken behorende tot een master s programma. Let wel op dat de mastervakken over het algemeen worden gegeven in de voertaal van het desbetreffende land! Voorwaarde om voor een dergelijke uitwisseling in aanmerking te komen is dat de student vakken volgt op masterniveau, maar niet afstudeert aan de buitenlandse universiteit. Na het verblijf in het buitenland rondt de student zijn studie af aan de Leidse universiteit. Mastervakken kunnen in ieder geval gevolgd worden in: 8
Binnen Europa Leuven, Katholieke Universiteit Leuven, Gent, Universiteit Gent, Aarhus, Aarhus Universitet, Hamburg, Universität Hamburg, Lyon, Université Jean Moulin (Lyon III), Tours, Université de Tours, Dublin, University of Dublin, Trinity College, Bologna, Università Degli Studi di Bologna, Rome, LUISS Oslo, University of Oslo, Oxford, University of Oxford, Uppsala, University of Uppsala, België België Denemarken Duitsland Frankrijk Frankrijk Ierland Italië Italië Noorwegen Verenigd Koningrijk Zweden Buiten Europa USA Boston, University of Boston San Francisco, University of California, Hastings College of the Law Hartford, University of Connecticut Gainesville, University of Florida University of Texas at Austin Australie Monash University, Australie Zuid-Afrika University of Stellenbosch, Zuid-Afrika 4.2 Het volgen van keuzevakken in het buitenland tijdens de bachelor Keuzevakken kunnen niet alleen aan een Leidse faculteit of aan een andere Nederlandse universiteit worden gevolgd, maar ook in het buitenland. De in Leiden omgezette studiepunten tellen mee voor de prestatiebeurs. De keuzevakken in de vrije keuzeruimte hoeven niet per sé juridische keuzevakken te zijn, maar moeten wel aan de buitenlandse partneruniversiteit gevolgd zijn en minimaal op bachelorniveau zijn. Wanneer u op basis van een uitwisselingsprogramma (facultair of universitair) in het buitenland studeert, dan worden de keuzevakken die u in het buitenland heeft afgelegd en behaald, zonder speciale toestemming van desbetreffend departement/docent binnen uw keuzevakruimte erkent. Let op: voor Leidse erkenning is vereist dat het keuzevak minimaal 5 ECTS bedraagt (zie het Onderwijs- en Examenreglement). Als u na de invulling van uw vrije keuzeruimte met buitenlandse vakken nog extra buitenlandse vakken over heeft, kunt u deze extracurriculair op uw bachelor of masterdiploma laten vermelden. De cijfers tellen (nu nog) mee voor het gemiddelde mits het niveau gelijkwaardig is 3. Dat wil zeggen als u buitenlandse vakken wil opvoeren op uw masterdiploma dan moeten het mastervakken zijn, wilt u vakken opvoeren op uw bachelordiploma dan moeten de vakken op 3 bij publicatie van dit boekje is de regel dat extracurriculaire vakken meetellen voor het gemiddelde nog steeds van kracht. Of dit in de toekomst ook zo blijft, is nog niet bekend. 9
bachelorniveau zijn. De toestemming en omzetting van de onderdelen wordt geregeld bij het BIO. Nadat u terug bent gekeerd in Nederland gaat u met de in het buitenland behaalde cijfers en studiepunten naar het BIO. Voor gevolgde vakken waar geen exacte omzettingstabel van bekend is (o.a. Australië, Zuid-Afrika) dient u aanvullende informatie met betrekking tot het vak te verschaffen, opdat het BIO de punten kan omzetten. Zie blz. 16 en 17 Studiepuntenomzetting. Pas nadat u een studieverslag hebt ingeleverd, zet het BIO de punten daadwerkelijk om. Voor de inhoud van het studieverslag raadpleeg bijlage I, achterin dit boekje. Als er specifiekere voorwaarden voor erkenning van de vakken worden gesteld door de faculteit krijgt u deze toegestuurd bij uw plaatsingsbrief. U wordt in de gelegenheid gesteld de plaatsing en de bijbehorende voorwaarden te aanvaarden. Het op basis van individuele afspraken in het buitenland studeren (als zgn. free mover), dus niet via een uitwisselingsprogramma, heeft tot gevolg dat vooraf toestemming van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid moet worden gevraagd voor de erkenning van de in het buitenland gevolgde vakken als Leidse keuzevakken. U vraagt de toestemming van de examencommissie in samenspraak met de studieadviseur. Dien de aanvraag voor toestemming pas in na overleg met het BIO! Behaalde vakken die niet zijn officieel zijn goedgekeurd vóór vertrek naar het buitenland kunnen dus niet met terugwerkende kracht meetellen! Dit geld ook voor summer courses. 4.3 Het schrijven van een scriptie in het buitenland Naast het afleggen van keuzevakken in het buitenland kan een student een scriptie in het buitenland schrijven. Een voor de hand liggende invulling kan het schrijven van een rechtsvergelijkende scriptie zijn. Hieraan zijn voorwaarden verbonden, die hieronder per opleiding staan vermeld. 4.3.1 Bachelorscriptie Voor de bachelorscriptie bestaat een specifieke procedure van aanmelding en begeleiding. Deze informatie is beschikbaar op Blackboard en staat onder de courses Van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid bij het desbetreffende academische jaar in de map semester 2 Bachelor III. De aanmelding van de student voor het schrijven van de bachelorscriptie gebeurt in vier stappen. 1) De bachelorscriptie onderwerpen worden via Blackboard bekend gemaakt aan het begin van het tweede semester (februari). 2)Dan volgt in dezelfde maand(februari) de algemene inschrijving via U-twist plaats. 3)Nà deze algemene inschrijving volgt een inschrijving op onderwerp in de maand hieropvolgend (de maand maart). 4)Hierna meld de student zich bij het desbetreffende secretariaat aan voor een intakegesprek. De gesprekken zelf vinden in de maand april plaats. Het onderwerp wat u kiest is gekoppeld aan de desbetreffende docent die u gaat begeleiden. De student dient zich dus zelf aan te melden en in te schrijven. Wilt u een scriptie in het buitenland schrijven dan moet u dus vòòr vertrek goedkeuring hebben gekregen voor een onderwerp. Dit betekent dat u minstens een jaar voordat u naar het buitenland gaat een onderwerp uitkiest dat ook goed is gekeurd. De studenten die vervolgens na deze goedkeuring in het buitenland verblijven, mogen als uitzondering op de reguliere procedure hun scriptie in het buitenland schrijven zonder persoonlijke gesprekken (behalve het intakegesprek). Zij worden per e-mail begeleid. Let op de aanmelding en onderwerpkeuze verlopen echter volgens dezelfde reguliere procedure zoals hierboven vermeld. Blackboard dient vòòr het verblijf in het buitenland dus regelmatig geraadpleegd te worden! 10
4.3.2 Masterscriptie Het betreft een scriptie waarbij zoals gebruikelijk de goedkeuring van het onderwerp, de begeleiding en de eindbeoordeling in handen van een docent van onze faculteit moeten zijn. Voorafgaand aan het buitenlandverblijf moeten er minimaal twee persoonlijke gesprekken hebben plaatsgevonden met de begeleider. De eerste is een inleidende bespreking over de keuze en de begrenzing van het onderwerp. Ook de probleemstelling, de literatuur, bronnenmateriaal en invalshoek worden belicht. Tijdens de tweede bijeenkomst wordt het werkplan besproken. Dit biedt dus ook de mogelijkheid dat de student zijn scriptie in het buitenland schrijft en dat hij/zij bij een verblijf daar tevens door de partneruniversiteit begeleid wordt. De eindbespreking tussen de begeleider en student vindt plaats bij terugkomst uit het buitenland. De beoordeling van het eindproduct dient aan de Leidse criteria te voldoen en een docent van de eigen faculteit is en blijft verantwoordelijk voor de beoordeling en de vaststelling van het cijfer. 4.3.3. Doctoraalscriptie oude stijl Voor de doctoraalscriptie oude stijl dient er vooraf (dat wil zeggen: ruim voor vertrek) toestemming te zijn verkregen van de Nederlandse scriptiebegeleider. Bovendien dient er vóór vertrek minstens twee maal persoonlijk contact te zijn geweest tussen de scriptiebegeleider en de student (procedure zoals hierboven). De overige contacten mogen per e-mail plaatsvinden. De scriptiebegeleider en de student dienen persoonlijk te spreken over de opzet van de scriptie inclusief de criteria waaraan deze moet voldoen. Ook de manier van beoordelen uitgedrukt in cijfers komen aan bod. De eindbespreking tussen de begeleider en student vindt plaats bij terugkomst uit het buitenland. 4.4. Het afleggen van een verplicht vak uit het Leidse curriculum in het buitenland De Leidse Faculteit der Rechtsgeleerdheid biedt een student de mogelijkheid om niet alleen keuzevakken in het buitenland af te leggen of een deel van een (rechtsvergelijkende) scriptie te schrijven, maar ook verschillende verplichte vakken van het curriculum in het buitenland te volgen, mits het buitenlandse vak een equivalent is van dat verplichte vak. Wanneer u hiervoor in aanmerking wilt komen dient er aan de hiernavolgende (aanvullende) voorwaarden te worden voldaan. 4.4.1 Voorwaarden voor het volgen van een verplicht vak uit het Leidse curriculum De student dient vooraf aan het buitenlandverblijf (minimaal twee maanden van tevoren) toestemming te vragen voor een in het buitenland af te leggen verplicht vak aan de coördinator van het betreffende vak. Dit schriftelijke verzoek dient te vermelden: 1. aan welke buitenlandse universiteit u wilt gaan studeren; 2. titel van het buitenlandse vak dat u wilt volgen met vermelding van het aantal (omgerekende) ECTS en voor welk verplicht vak het als equivalent zou moet gelden met vermelding van het aantal ECTS van het Leidse vak; 3. de bij het buitenlandse vak behorende literatuur (u zult dus enig onderzoek dienen te verrichten en contact op te nemen met de desbetreffende buitenlandse universiteit). N.B.: Verzoeken tot vrijstelling voor het vak Rechtsfilosofie dienen ingediend te worden bij uw studieadviseur. Deze bespreekt het met de vakcoördinator. Binnen twee weken na indiening van het verzoek geeft het desbetreffende departement een met redenen omkleed antwoord. De vakcoördinator stelt de student schriftelijk (mag ook per e-mail, mits er een originele handtekening van de docent is bijgevoegd) van de beslissing op de hoogte. Het BIO ontvangt een afschrift van deze beslissing, zodat centraal geregistreerd wordt voor welke vakken wel of geen toestemming wordt verleend. Nadat de 11
student terug is uit het buitenland en zijn behaalde cijfers (het academic transcript) en zijn studieverslag heeft ingeleverd, stuurt het BIO een ondertekende brief (puntverklaring) aan het Onderwijsinformatiecentrum (OIC) met daarin de vrijstelling voor het desbetreffende Leidse vak. Het OIC verwerkt dit zodat deze wordt/worden vermeld op de cijferlijst van de desbetreffende student. De vermelding voor het behalen van een equivalent vak in het buitenland in de plaats van een Leids vak is een vrijstelling (VR).Uitzonderingen hierop lopen via de examencommissie. Attentie: in sommige gevallen zal het aantal ECTS van het buitenlandse vak niet overeenkomen met het aantal ECTS van het verplichte vak van het Leidse curriculum. Is na omzetting het aantal ECTS behorende bij het buitenlandse vak minder dan het aantal ECTS van het verplichte vak van het Leidse curriculum, dan kan het departement of de docent aanvullende eisen stellen bij het verlenen van de toestemming. Pas als aan deze aanvullende voorwaarde voldaan is zal het BIO het cijfer verwerken en doorgeven aan de administratie. Het in het buitenland behaalde vak wordt dan omgezet naar een vrijstelling. Ten overvloede: bij een vrijstelling wordt er dus géén cijfer gegeven, maar wordt de vermelding VR toegevoegd op de cijferlijst. Wil de student zijn buitenlandse cijfer(s) vermeld zien dan kan hij/zij bij zijn afstuderen een apart getuigschrift aanvragen bij het Onderwijsinformatiecentrum. Het aanvragen van een getuigschrift dient men persoonlijk te doen. Bij vermelding op een getuigschrift worden de cijfers wel vermeld maar tellen ze niet mee voor het gemiddelde. De bachelorvakken waarvan al globaal bekend is dat deze in het buitenland gevolgd kunnen worden als equivalent vak voor het Leidse vak, worden hiernaast genoemd. Let wel: de opsomming is gebaseerd op de goedkeuring van het desbetreffende departement. Het lijstje is een indicatie; er kunnen geen rechten aan ontleend worden. De student dient altijd voor vertrek het departement in te lichten en officiële bevestiging te vragen. Het BIO draagt hier geen verantwoordelijkheid voor. 12
Rechtsgeleerdheid Vakken Rechtsfilosofie (aanvraag via de studieadviseur) (Inleiding) Internationaal- en Europees recht Basiscursus Europees recht Basics International Humanitarian Law European Protection of Human Rights Internationaal Privaatrecht (Master rechtsgeleerdheid en notarieel recht) Minor Bedrijfswetenschappen Vakken Strategic Marketing Management Financial Accounting (alleen de Europese equivalent, niet het Amerikaanse) Banking & Finance (onder voorwaarde dat het vak Corporate Finance en Security Rights bevat) Rechtsgeleerdheid +Fiscaal recht Vakken Buitenlands Equivalent Level ECTS Rechtseconomie Law and Economics 200 7 Belastingverdragen Income Taxation of Estates and Trusts 400 5 Rechtsgeleerdheid + Economie Vakken Inleiding Economie Principles of Economics 100 5 Rechtseconomie Law and Economics 200 5 Trade and Finance International Economics 200/300 5 Europ. Ec. Integration Economics of the EU 200/300 5 Openbare Financiën Recht en Bedrijfswetenschappen Vakken Public Finance/ Public Sector Economics 200/300 5 Legal Accounting Introduction to Business 100 5 Management Accounting & Control Management Accounting 200 5 Human Resource Management Human Resource Management 200 5 Strategisch Marketing Management Strategic Marketing Management 200 10 Accounting & Legal Report Systems Financial Accounting with focus on International Financial Reporting Standards (European) 300 10 Banking & Finance Banking & Finance 300 10 Criminologie Vak International Comparative Criminology 600 10 13
4.4.2 Voorwaarden voor het volgen van een verplicht vak uit het Leidse curriculum in de Masteropleiding Rechtsgeleerdheid Een masterstudent mag voor maximaal 10 ECTS een vervangend verplicht Leids Mastervak in het buitenland afleggen (één vak van 10 ECTS of twee vakken van 5 ECTS). De vakken kunnen vermeld worden op het masterdiploma mits het masterniveau betreft. Voor een aanvraag geldt dezelfde regeling als voor de bachelor-studenten. De student moet schriftelijk en gemotiveerd een duidelijke omschrijving van inhoud en eindtermen van het desbetreffende vak voorleggen aan de verantwoordelijke docent. De voor het vak verantwoordelijke docent geeft vervolgens schriftelijk een reactie op de vraag of het in het buitenland af te leggen vak van zodanig niveau en zwaarte is dat dit het vak waarvoor hij/zij verantwoordelijk is, kan vervangen. Vervolgens beslist de examencommissie. De beslissing geeft de examencommissie door aan het BIO. Vakken die civiel effect betreffen kunnen echter nooit in het buitenland afgelegd worden. 4.4.3 Fiscaal recht In de Blackboard-omgeving 'Fiscaal recht studeren in het buitenland' treffen studenten Fiscaal recht uitgebreide informatie aan over het vervangen van een Leids vak door een in het buitenland afgelegd equivalent vak. Zie Faculteit rechtsgeleerdheid/2009-2010/semester2/master/fiscaal recht studeren in het buitenland. Voor masterstudenten Fiscaal recht bestaat namelijk de mogelijkheid om een gedeelte van het tweede semester te studeren aan de University of Florida (UF) in Gainesville. Voorlichting over deelname aan deze uitwisseling wordt in het najaar verzorgd. Bovendien staan in de Blackboard-omgeving de voorwaarden beschreven voor het schrijven van een (een deel van de) masterscriptie tijdens een buitenlandverblijf en welke vakken zich er voor lenen om als gebonden keuzevak in het buitenland te volgen (bijvoorbeeld: Income Taxation of Trust and Estates ). Studenten met vragen over de uitwisseling met UF kunnen contact opnemen met mw. mr. C.N.H. Lokerse: c.n.h.lokerse@law.leidenuniv.nl of een berichtje sturen naar het e-mailadres: belastingrecht@law.leidenuniv.nl 4.4.4. Criminologie Voor studenten Criminologie bestaat er de mogelijkheid om een deel van hun Leidse mastervakken te volgen aan de Universiteit Gent. In plaats van het Leidse vak International Comparative Criminology volg je in Gent vakken uit de Master of European Criminology and Criminal Justice Systems. Je moet daarvoor dan wel drie vakken kiezen uit het aanbod van het tweede semester in Gent, namelijk: Security and Prevention Policy in Europe, Drug Policy in Europe, Organised Crime in Europe, Private Policing and Security in Europe, Police Models in Europe, Penal Systems in Europe. Daarnaast kunt u ook uw afstudeeronderzoek aan de Universiteit Gent verrichten. Mocht je geïnteresseerd zijn, zie dan www.law.ugent.be/crim/mastercrim/index.html Ook kun je voor meer informatie contact opnemen met Johan van Wilsem, e-mailadres: J.A.van.Wilsem@LAW.leidenuniv.nl 14
4.5 Verslag Elke student die terugkeert na een verblijf aan een buitenlandse universiteit dient binnen één maand na terugkeer een verslag (minimaal drie A4-tjes) over het verblijf in te leveren bij het BIO en het International Office, liefst per e-mail: exchange@law.leidenuniv.nl en naar outbound@io.leidenuniv.nl Dit verslag is enerzijds bedoeld om de faculteit te informeren over uw ervaringen, anderzijds om uw medestudenten, die na u naar het buitenland zullen gaan, handige tips en informatie mee te kunnen geven. In uw verslag dient in ieder geval aan de orde te komen hoe de huisvesting in het buitenland geregeld is, de visumprocedure (indien van toepassing), de introductiedag, het academische programma (kon u zich voor alle vakken inschrijven?) en de kosten van het buitenlandse verblijf. Verslagen die niet aan de vereisten voldoen - u krijgt deze voor vertrek toegezonden - worden niet in behandeling genomen. Het BIO zal pas tot studiepunten- en cijferomzetting overgaan nadat uw correcte verslag ontvangen is. Het centrale International Office zal dan evenmin overgaan tot uitkering van het laatste gedeelte van de studiebeurs (Erasmus en Lustra). * In Bijlage I treft u de voorwaarden waaraan een studieverslag minimaal dient te voldoen. 15
5. STUDIEPUNTENOMZETTING 5.1 Puntenomzetting binnen Europa Het BIO zet alle behaalde studiepunten om in ECTS. De meeste Europese landen waarmee de Universiteit Leiden een overeenkomst heeft, hanteren het ECTS-systeem. Uitsluitend het Bureau Internationaal Onderwijs in samenwerking met de examencommissie is bevoegd de in het buitenland behaalde studieresultaten om te zetten naar Nederlandse cijfers. Mededelingen door de buitenlandse universiteit over de omzetting zijn niet rechtsgeldig. 5.2 Puntenomzetting buiten Europa 5.2.1 Verenigde Staten van Amerika In de Verenigde Staten wordt gewerkt met Amerikaanse credits. U kunt er 2, 3 of 4-credit vakken volgen. 2 Amerikaanse credits = 5.7 ECTS 3 Amerikaanse credits = 8.6 ECTS 4 Amerikaanse credits = 11.4 ECTS 5.2.2 Canada University of Calgary: 3 Canadese credits = 6 ECTS 5.2.3. Australië Wanneer u naar Australië vertrekt dient u, teneinde uw ECTS te laten bepalen, de volgende informatie vanuit het buitenland aan het BIO door te geven: titel van het vak het totaal aantal pagina s te bestuderen literatuur, met titels en jaar van uitgave het totaal aantal college uren per week de exacte lengte van de periode waarin het vak wordt gegeven Bond University rekent in principe: 120 Australische credits voor een heel academisch jaar: dit is omgerekend 60 ECTS. 60 Australische credits voor 6 maanden: dit is 30 ECTS. 40 Australische credits voor 4 maanden: dit is 20 ECTS. 5.2.4. Zuid-Afrika Wanneer u naar Zuid-Afrika vertrekt dient u, teneinde uw ECTS te laten bepalen, de volgende informatie vanuit het buitenland aan het BIO door te geven: titel van het vak het totaal aantal pagina s te bestuderen literatuur, met titels en jaar van uitgave het totaal aantal college-uren per week de exacte lengte van de periode waarin het vak wordt gegeven Het BIO zal u na ontvangst van de gegevens zo snel mogelijk duidelijkheid verschaffen over het aantal behaalde studiepunten. Bovengenoemde gegevens worden regelmatig gecontroleerd en aangepast aan de actualiteit. Tussentijdse veranderingen zijn dus mogelijk. 16
5.2.5. Zuid-Amerika titel van het vak het totaal aantal pagina s te bestuderen literatuur, met titels en jaar van uitgave het totaal aantal college-uren per week de exacte lengte van de periode waarin het vak wordt gegeven 5.3 Leerovereenkomst (alleen van toepassing voor uitwisselingen binnen Europa) De UL werkt, net als onze Europese (Erasmus)partners, met leerovereenkomsten (learning agreements). Deze leerovereenkomst wordt gesloten tussen de student, de thuisuniversiteit én de gastuniversiteit. De inhoud van de leerovereenkomst omvat de vakken die gevolgd worden aan de gastuniversiteit en de erkenning ervan. Het aantal studiepunten per vak wordt aangegeven in Europese credits: de ECTS-credits. Een cijfer kan op tweeërlei manieren worden weergegeven, óf via de Europese grading scale óf via de nationale norm. Van beiden volgt hierna een overzicht. 4 Cijferomzetting via Europese grading scale The ECTS Grading Scale Percentage of successful students normally achieving the grade: A 10% Excellent = 10 B 25% Very good = 9 C 30% Good = 8 D 25% Satisfactory = 7 E 10% Sufficient = 6 F(X) Fail Definitions: EXCELLENT: VERY GOOD: GOOD: SATISFACTORY: SUFFICIENT: FAIL: outstanding performance with only minor errors above the average standard but with some errors generally sound work with a number of notable errors fair but with significant shortcomings performance meets the minimum criteria considerable work required before credits can be awarded Cijferomzetting via de nationale norm Tabel 1: buiten Europa Nederland < 5 6 6 7 8 9/10* Verenigde F D/C-/C C+/B- B/B+ A/A- A+ staten Australië Bond F P C D D HD Monash fail pass credit merit distinction high distinction Zuid- NN PII-FP- C-HD HIII- HIIA HI Afrika P HIIB Canada F D/C-/C C+/B- B/B+ A/ A- A+ 4 Aan de tabellen kunnen geen rechten ontleend worden. Tussentijdse aanpassingen en afwijkingen zijn mogelijk NB Een A+ is zeer zelden gelijk aan een 10. 17
6. WAAR NAAR TOE? De Leidse Faculteit der Rechtsgeleerdheid heeft contacten met universiteiten over de hele wereld. Een overzicht staat hieronder vermeld. Naast de facultaire overeenkomsten bestaan er universiteitsbrede overeenkomsten waardoor u ook in andere landen dan de in het schema vermelde landen kunt gaan studeren. Meer informatie hierover vindt u op de facultaire website: www.law.leidenuniv.nl of: www.blackboard.leidenuniv.nl/ studeren in het buitenland of via www.buitenland.leidenuniv.nl 6.1 Beheersing van de taal Studenten kunnen er van uitgaan dat, tenzij anders aangegeven, het onderwijs wordt verzorgd in de taal van het land van keuze. Dit houdt in dat men zowel passief als actief de desbetreffende taal dient te beheersen! (zie verder pagina s 38, 39). 6.2 Algemeen juridische programma s Contactpersoon: mw. Magali Dirven, Exchange Officer, BIO. BUITEN EUROPA AUSTRALIË Periode: februari-juni/juli-november Melbourne: Monash University (www.monash.edu.au) Periode: januari-april/mei-augustus/september-december (trimester systeem) Gold Coast: Bond University (www.bond.edu.au) VERENIGDE STATEN VAN AMERIKA Periode: augustus-december/januari-mei (juni) Florida/Gainesville: University of Florida (www.ufl.edu) Connecticut/Hartford: University of Connecticut (www.uconn.edu) California/San Francisco: University of California, Hastings College of the Law (www.uchastings.edu) Texas/Austin: The University of Texas (at Austin) (www.utexas.edu) Periode: september-december/januari-mei Massachusetts/Boston: Boston University (www.bu.edu) CANADA Periode: september-december/januari-april/mei-juni/juli-augustus Calgary: University of Calgary (www.ucalgary.ca) ZUID-AFRIKA Periode: eind januari/februari-juni (Engelstalig/Afrikaans) Potchefstroom: Noordwes-Universiteit (www.nwu.ac.za)semester: juli-december Pretoria: Universiteit van Pretoria (www.up.ac.za) Stellenbosch: Universiteit Stellenbosch (www.sun.ac.za) 18
EUROPA BELGIË Periode: september-januari/februari-juni Liège: Université de Liège (Franstalig, aanbod Engelstalige vakken) (www.ulg.ac.be) Leuven Katholieke Universiteit Leuven (Nederlandstalig, Engelstalige mastervakken) (www.kuleuven.ac.be/) Periode: eind september-januari en februari-juli Gent: Universiteit Gent (Nederlandstalig, aanbod Engelstalige vakken) (www.ugent.be/nl) DENEMARKEN Periode: augustus-januari/februari-juni (Engelstalig/Deens) Aarhus: Aarhus Universitet (www.au.dk) Kopenhagen: Københavns Universitet (www.ku.dk) DUITSLAND Periode: oktober-maart/april-juli (Duitstalig) Göttingen: Georg-August-Universität (www.uni-goettingen.de) Periode: oktober-maart/april-september Heidelberg: Ruprecht-Karls-Universität (www.uni-heidelberg.de) Hamburg: Universität Hamburg (www.uni-hamburg.de) (www.studium.jura.uni-hamburg.de/erasmus/) FRANKRIJK Periode: september-januari/januari-mei (Franstalig) Lyon: Université Jean Moulin (Lyon III) (www.univ-lyon3.fr) Periode: september-januari/februari-juni Paris: Institut d Études Politiques de Paris (Sciences Po, Paris XIV) (www.sciences-po.fr) Periode: oktober-januari/februai-juni Paris II: Université Panthéon-Assas (Paris II) (www.u-paris2.fr) Periode: september-januari/januari-mei Poitiers: Université de Poitiers (www.univ-poitiers.fr) Strasbourg: Université Robert Schuman Tours: (www-urs.u-strasbg.fr) Université François-Rabelais, Tours (www.univ-tours.fr) GRIEKENLAND Periode: eind september-februari/midden februari -juni (Engelstalig, Franstalig, Duitstalig /Grieks) Thessaloniki: Aristoteleio Panepistimio Thessaloniki (University of Thessaloniki) (www.auth.gr) 19
HONGARIJE Periode: Periode: eind augustus-december/midden januari maart/april-juli (Engelstalig) Budapest IERLAND Periode: september-december/januari-juni Cork: Central European University (www.ceu.hu) (www.leiden.edu/ceu/) University College Cork (www.ucc.ie) Periode: oktober-december/januari-maart/maart-juni Dublin: University of Dublin, Trinity College (beide semesters op masterniveau alleen 1e trimester op bachelorniveau) (www.tcd.ie) Periode: september-december/januari-mei Galway: National University of Ireland, Galway (www.nuigalway.ie/) IJSLAND Periode: augustus-december/januari-mei(engelstalig) Reykjavîk: Háskólinn í Reykjavîk (University of Reykjavîk) (www.ru.is) ITALIË Periode: oktober-februari/maart-juli: (Italiaans) Siena: Università degli Studi di Siena (www.unisi.it) Periode: september-februari/maart-juli Bologna: Università di Bologna(www.unibo.it) Periode: september-februari/februari-juli Rome: Libera Università Internazionale degli Studi Sociali (Luiss, Roma III) (www.luiss.it en www.luiss.edu) NOORWEGEN Periode: augustus-december/januari-juni. (Engelstalig/Noors) Oslo: Universitetet i Oslo (www.uio.no) OOSTENRIJK Periode: oktober-januari/maart-juni (Duits) Wenen: Universität Wien (www.univie.ac.at) PORTUGAL Periode: september-februari/februari-juli (Portugees/ Engelstalig vakkenaanbod) Coimbra: Universidade de Coimbra (www.uc.pt) SPANJE Periode: september-februari/februari-juni (Spaans/Catalaans) Barcelona: Universidad de Barcelona (www.ub.es) Periode: september-februari/februari-juni Bilbao: Periode : oktober- januari/februari-juni Granada: Universidad de Deusto (www.deusto.es) Universidad de Granada (www.ugr.es) 20
SLOVENIE Periode: oktober-februari/mid februari-juni Ljubljana: Univerza v Ljubljani (www.uni-lj.si) TSJECHIE Periode: oktober-februari/mid februari- juli(engelstalig) Praag Univerzita Karlova v Praze (www.cuni.cz) TURKIJE Periode: oktober-februari/maart-juli Istanbul Istanbul Üniversitesi (www.istanbul.edu.tr/hukuk/english.htm) Periode: september-januari/februari-mei Bilkent Bilkent Üniversitesi (www.law.bilkent.edu.tr VERENIGD KONINKRIJK Periode: academisch jaar: september-juni London: King s College, University of London * (www.kcl.ac.uk) Oxford: University of Oxford * (www.ox.ac.uk) Periode: geheel academisch jaar óf Fall semester: september-december Norwich: University of East Anglia (Norwich) (http://www.uea.ac.uk) London: Queen Mary, University of London (www.qmul.ac.uk)engelse taaltest is verplicht. Periode: september-december/januari-mei Dundee: University of Dundee (www.dundee.ac.uk) ZWEDEN Periode: augustus-december,januari/januari-juni. Engelstalig/Zweeds Uppsala: Uppsala Universitet (www.uu.se) ZWITSERLAND Periode: september-januari/ februari-mei(frans/duits/engels) Freiburg: Periode: augustus-januari/februari-juli(duits) Zürich: Universität Zürich (www.unizh.ch) Universität Freiburg/Université de Fribourg (www.unifr.ch) N.B. Niet altijd vallen de tentamens binnen de genoemde periode. Lees de studentenverslagen én studiegidsen voor exacte data (Plexus en websites betreffende universiteit). * Deze universiteiten geven de voorkeur aan een verblijf van een academisch jaar (d.w.z. een verblijf van min. 10 maanden.) Wij adviseren u de studentenverslagen te lezen. 21
6.3 Speciale juridische programma s en (zomer)cursussen 6.3.1 Institut d Études de Sciences Politiques de Paris (Sciences Po) Contactpersonen: mw. mr. A. Broekers-Knol, e-mail: a.broekers@law.leidenuniv.nl of e.c.poutsma@law.leidenuniv.nl prof. mr. J.H. Nieuwenhuis e-mail: j.h.nieuwenhuis@law.leidenuniv.nl Het programma aan het Institut d Études de Sciences Politiques de Paris is erop gericht studenten intensief kennis te laten maken met Frankrijk en het Franse academische klimaat in het bijzonder. Het programma begint met een cursus in de Franse taal in Leiden. De duur van die cursus is afhankelijk van de voorkennis. Eindexamen Frans plus het behalen van een toets Frans behoren tot de vereisten om in aanmerking te kunnen komen voor een studieverblijf aan Sciences Po. Daarnaast dienen studenten goede studieresultaten te hebben. Studenten die de toets Frans behaald hebben en goede studieresultaten hebben, kunnen na toestemming van mevrouw Broekers en prof. Nieuwenhuis in beginsel een periode van vijf maanden, van september tot en met januari, in Parijs aan Sciences Po studeren. Begin september wordt aan Sciences Po een Franse taalcursus en een algemene introductie gegeven, waarna gedurende de maanden oktober tot en met januari colleges worden gevolgd. In principe nemen de Leidse studenten deel aan het internationale programma van Sciences Po. Dit betekent dat de colleges hoofdzakelijk historische en politiek-wetenschappelijke vakken betreffen. De mogelijkheid is aanwezig om ook juridische vakken te volgen. Die vakken zijn echter specifiek voor de Franse studenten bedoeld. Een meer gevorderde kennis van de Franse taal maakt het volgen van die vakken gemakkelijker. Begin februari volgen de (vergelijkende) examens. De bereikte resultaten worden omgezet in Leidse studiepunten en in Leidse cijfers volgens de voor Sciences Po opgestelde omzettingstabel. 6.3.2 Summer Course in Space Law and Policy Contactpersoon: mevr. drs. Tanja Masson-Zwaan. E-mail: p.vanderwulp@law.leidenuniv.nl Studenten moeten het keuzevak Aerospace Law volgen, of anderszins van belangstelling in het ruimterecht kunnen getuigen. Deze zomercursus van twee weken wordt elk jaar georganiseerd door een samenwerkingsverband van het European Centre for Space Law (ECSL) en de European Space Agency (ESA). Per keer kunnen slechts een paar Leidse studenten aan de zomercursus deelnemen. De zomercursus vindt elk jaar in een ander land plaats. Website: www.esa.int/specials/ecsl 6.3.3 Leyden-Amsterdam-Columbia Summer Program in American Law Deze vier weken durende intensieve zomercursus Amerikaans recht wordt in de zomer alternerend in Amsterdam en Leiden gehoudem, gedoceerd door hoogleraren van de gerenommeerde Columbia University, New York. Het programma wordt in 2010 in de maand juli in Leiden gehouden. Het biedt dus de kans om op Nederlandse bodem kennis te maken met het Amerikaanse recht zoals dat wordt gedoceerd aan één van s werelds topuniversiteiten. Een prima voorbereiding mocht u een vervolgopleiding in de Verenigde Staten overwegen. Er zijn ook plaatsen beschikbaar voor Leidse rechtenstudenten die in de eindfase van hun studie zitten. Contact en informatie: zie www.columbiasummerprogram.org 22