geniet van nederlands WerelderfgOed UnIeK voor nu en later Wereld erfgoed WeeKend OP 14 & 15 JUni 2014 KIJK op WWW.Werelderfgoed.nl www.facebook.com/werelderfgoed.podium
UneSCo Werelderfgoed IN nederland UnIeK voor nu en later Nederland heeft negen door UNESCO erkende werelderfgoederen. Deze zijn uniek in de wereld. Ze vertellen het bijzondere verhaal van Nederland en de Nederlanders op het gebied van waterbeheer, burgersamenleving en (land)ontwerp. Dat deden ze toen, dat doen ze nu, en dat zullen ze altijd blijven doen. Ook dit jaar openen de Nederlandse werelderfgoederen hun deuren tijdens het Werelderfgoedweekend op 14 en 15 juni. Het weekend staat in het teken van Reizen. Waddenzee Ir. D.F. Woudagemaal Droogmakerij de Beemster Stelling van Amsterdam Schokland Grachtengordel van Amsterdam Rietveld Schröderhuis Molencomplex Kinderdijk-Elshout Willemstad Curaçao
Overal en ergens... met Arend van Dam en Alex de Wolf Kinderboekenschrijver Arend van Dam schreef het boek Overal en ergens..., met 50 verhalen over Nederland en de Werelderfgoederen. Hij reist tijdens het weekend samen met illustrator Alex de Wolf zeven werelderfgoederen af, waar ze samen een inspirerend programma verzorgen. Arend van Dam over het belang van Werelderfgoed: Er zijn plekken in Nederland die je aan alle kinderen wilt laten zien. Het zijn allemaal plekken met een bijzonder verhaal. Veel verhalen gaan over de manier waarop het ons door de eeuwen heen is gelukt om droge voeten te houden in een land dat min of meer onder de zeespiegel ligt. Die verhalen moet elk kind kennen. Dat geldt natuurlijk ook voor het verhaal van ons wildste natuurgebied met zijn wandelende eilanden. Maar ook voor architectonische wonderen als het Rietveld Schröderhuis in Utrecht en Willemstad op Curaçao. Niet voor niets heeft al dat erfgoed wereldwijde erkenning gekregen. Als die plekken zo bijzonder zijn dat er mensen uit de hele wereld naar komen kijken, moeten alle kinderen in Nederland ze toch ook met eigen ogen hebben gezien!
Amsterdamse GrachtengordeL ZATERDAG 14 JUNI Het Werelderfgoed Podium is geopend tussen 12:00-17:00 uur. Nieuwe fietsroute verkrijgbaar! Zondag 15 juni 11:00-11:30 uur: programma voor kinderen met schrijver Arend van Dam en illustrator Alex de Wolf. 12:30-16:30 uur: start 17e eeuwse wandeling (doorlopend in de middag). 12:30-15:30 uur: 3x rondvaart voor kinderen. 15:30-17:00 uur: lezing Een reis langs toekomstig werelderfgoed, locatie: Werelderfgoed Podium. Entreekosten: Voor alle activiteiten geldt gratis entree. Alle activiteiten vinden in en om het Werelderfgoed Podium plaats. Voor de lezing en de rondvaarten verzoeken wij u zich aan te melden. In de 17e eeuw groeide Amsterdam uit haar voegen. De stad beleefde haar Gouden Eeuw in economisch, politiek én cultureel opzicht. Een flinke uitbreiding was hard nodig. Het stadsbestuur maakte daarom een uitbreidingsplan dat Amsterdam vijf keer zo groot zou maken. De grachtengordel, met zijn 14 kilometer gracht en 80 bruggen, is een stedenbouwkundig, waterbouwkundig en architectonisch meesterwerk. Het gebied was door de systematische aanplant van bomen langs de grachten en de aanleg van prachtige tuinen meteen een heel groene stad. Deze planmatige stadsuitbreiding heeft tot ver in de 19e eeuw over de hele wereld als voorbeeld gediend. De Grachtengordel van Amsterdam is in 2010 benoemd tot UNESCO werelderfgoed. Meer informatie: www.amsterdam.nl/werelderfgoed www.werelderfgoed.nl/podium www.facebook.com/werelderfgoed.podium
WERELDERFGOED SCHOKLAND IN NEDERLAND Zaterdag 14 juni Thema Op reis door de tijd op Schokland. Eeuwenlang lag Schokland als een kwetsbaar eiland in de vaak woeste Zuiderzee. Die wilde zee sloeg regelmatig hele stukken van het eiland weg. Schokland werd kleiner en kleiner. Er was voortdurend overstromingsgevaar en onder de bevolking heerste schrijnende armoede. Daarom besloot de regering in 1859 om het hele eiland voorgoed te ontruimen. Dat betekende dat zo n 635 Schokkers gedwongen aan land moesten gaan. Sinds de drooglegging van de Noordoostpolder maakt Schokland deel uit van het vasteland. Een eiland op het land. Op Schokland zijn sporen van menselijke bewoning aanwezig die teruggaan tot ver in de prehistorie. Het voormalige eiland symboliseert de eeuwenoude, heldhaftige strijd van de Nederlanders tegen het water. Schokland en omgeving is sinds 1995 werelderfgoed. 10:00-17:00 uur: historisch evenement met archeologische wandelroutes en presentaties/ re-enactment Prehistorie, Middeleeuwen, Zuiderzeehistorie en Ontginningsperiode Noordoostpolder verspreid over werelderfgoed Schokland. Vuursteen bewerken, manden vlechten, schrijven met een ganzenveer, vis roken, een complete taanderij en nog heel veel meer. Natuurlijk ontbreken demonstraties middeleeuws zwaardvechten niet. Absoluut spectaculair om te zien! Door de aansprekende entourage en de vele doe-activiteiten is deze dag ook voor kinderen een ware belevenis. 12:45-13:30 uur: programma voor kinderen met schrijver Arend van Dam en illustrator Alex de Wolf. Gratis vervoer tussen de diverse locaties. Maak op 15 juni een spannende reis door de tijd over het voormalig eiland en ontdek de verschillende historische perioden van Nederland. Entreekosten: Volwassenen: 6,00 Kind t/m/ 12 jaar: 4,00 (overige kortingsregelingen n.v.t.) Meer informatie: www.schokland.nl
Droogmakerij De Beemster ZATERDAG 14 JUNI 14:00-17:00 uur: Agrarisch Museum Westerhem en Museum Betje Wolff zijn geopend. De Beemster Experience (een multi sensorische show over de historie van De Beemster) is geopend. Gedurende de openingstijden wordt divers (historisch) filmmateriaal vertoond. Gedurende de openingstijden worden diverse activiteiten en spelletjes voor kinderen georganiseerd. Auto-, fiets- en wandelroutes door het werelderfgoed zijn verkrijgbaar. Zondag 15 juni 12:30-17:00 uur: programma voor kinderen met schrijver Arend van Dam en illustrator Alex de Wolf. Auto-, fiets- en wandelroutes door het werelderfgoed zijn verkrijgbaar. Entreekosten: Toegangsprijs voor een museum in De Beemster: Volwassen: 3,50 Kinderen: 2,00 De Beemster in Noord-Holland is een schoolvoorbeeld van hoe Nederlanders grote delen van hun land hebben drooggelegd. Deze 17e eeuwse droogmakerij is opgezet om het bedreigende binnenwater om te zetten in vruchtbare en winstgevende landbouwgrond. Om het woeste meer kwam een stevige dijk van 42 kilometer lang en daaromheen werd een ringvaart gegraven. Vervolgens begonnen 43 windmolens met het leegpompen van het meer. In 1612 viel De Beemster droog en kon de inrichting van de polder beginnen. Er werden wegen aangelegd, wegsloten en kavelsloten gegraven en boerderijen gebouwd. Dat alles gebeurde volgens een ordelijk en strak geometrisch patroon. Aan deze rationele verkaveling en inrichting heeft De Beemster zijn roem te danken. Droogmakerij de Beemster is sinds 1999 werelderfgoed. Meer informatie: www.beemster.net en www.beemsterinfo.nl
Het Ir. D.F. Woudagemaal Lemmer Het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld. Het is eigendom van Wetterskip Fryslân. Sinds 1998 staat het gemaal op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Een kleine 100 enthousiaste vrijwilligers van de Stichting Ir. D.F. Woudagemaal verzorgen 6 dagen per week rondleidingen voor belangstellenden. Ook is er een audiotour app met beknopte rondleiding beschikbaar, die buitenlandse bezoekers in acht verschillende talen kunnen downloaden op smartphone of tablet. Beleef de kracht van stoom In het bezoekerscentrum wordt jong en oud geïnformeerd over de werking van het stoomgemaal en het waterbeheer in Fryslân. De interactieve expositie biedt een kijkje in de wereld van stoom, kracht en beweging. Doe de speurtocht en verdien een echt diploma als hulpmachinist van het gemaal! Zaterdag 14 juni 10:00-17:00 uur en Zondag 15 juni 13:00-17:00 uur: Maak een reis door de tijd: het Nationaal Openbaar Vervoer Museum stelt een deel van haar collectie beschikbaar, waaronder twee historische autobussen. Er rijdt een historische bus tussen centrum Lemmer en het Ir. D.F. Woudagemaal om bezoekers van en naar het Ir. D.F. Woudagemaal te vervoeren. Ga op ontdekkingstocht door de interactieve expositie en bekijk de 3D film in het bezoekerscentrum. Onze vrijwilligers nemen u graag mee voor een rondleiding door het monumentale Ir. D.F. Woudagemaal. Kinderen kunnen een diploma als hulpmachinist verdienen met de gratis speurtocht. Voor de allerkleinsten is er een gratis Doeboekje vol met spelletjes en stickers. Zaterdag 14:15-15:15 uur: bezoek van schrijver Arend van Dam en illustrator Alex de Wolf, bekend van onder andere het kinderboek Overal en ergens. Entreekosten: Kinderen t/m 5 jaar: Gratis, Jongeren t/m 16 jaar: 5,- CJP-passen: 6,-, 65+ en groepen vanaf 15 personen: 6,- vanaf 17 jaar en volwassenen: 8,-, Gezinskaart: 25,- (max. 2 volwassenen en max. 3 kinderen t/m 16 jaar) Meer informatie: www.woudagemaal.nl
Stelling van Amsterdam De Stelling van Amsterdam is een cirkelvormige voormalige verdedigingslinie rondom Amsterdam. De Stelling is 135 kilometer lang en bestaat uit 42 forten en 4 batterijen. De verdedigingslinie werd aangelegd tussen 1880 en 1914 op een afstand van 15 tot 20 kilometer van Amsterdam. Hierdoor bleef de hoofdstad buiten bereik van eventueel kanonvuur. Het gebied buiten De Stelling kon in tijden van gevaar onder water worden gezet met een verfijnd sluizensysteem. De Stelling diende als Nationaal Reduit, het laatste toevluchtsoord voor regering en leger. Het is een uniek monument van defensieve en waterstaatkundige techniek, maar is nooit volledig in werking gezet. De Stelling van Amsterdam is in 1996 opgenomen in de UNESCO Werelderfgoedlijst. Zaterdag 14 juni en zondag 15 juni: Forteiland Pampus Neem de boot naar Forteiland Pampus en bezoek hier de Pampus Xperience. De interactieve tour Pampus Xperience neemt u mee op reis door de tijd en de verschillende ruimtes in het fort en is interessant voor jong en oud. Daarnaast zijn er speciaal voor Vaderdag sportieve activiteiten voor vaders en hun zonen en dochters. Moeders zijn uiteraard ook van harte uitgenodigd! Pampus beschikt over een heerlijk terras met een schitterend uitzicht over het water. Zondag 15 juni 14:30-15:15 uur: programma voor kinderen met schrijver Arend van Dam en illustrator Alex de Wolf. Vertrekplaats Veerdienst: Herengracht in Muiden (tegenover nr. 33) Meer informatie: www.stellingvanamsterdam.nl www.pampus.nl www.kunstfort.nl www.fortresortbeemster.nl
Fort resort Beemster Speciaal voor het Werelderfgoedweekend is een Reis door het verre oosten arrangement samengesteld: Hele dag genieten van alle saunafaciliteiten (11.00 tot 23.00 uur). Rasulbehandeling: een oriëntaals badritueel (25 minuten). Genieten van een weldadig Oosters Hammam ritueel (25 minuten). Turkse appelthee & Turks fruit. Oosterse maaltijdsalade. Onbeperkt gebruik van heerlijk geurend scrubzout, showergel en shampoo. Mogelijkheid tot deelname aan diverse löyly-rituelen (o.b.v. beschikbaarheid). Adres: Nekkerweg 24, Zuidoostbeemster Kunstfort bij Vijfhuizen Tijdens het Werelderfgoedweekend is de tentoonstelling Blow Up! met opblaasbare kunst te bezoeken. Kunstenaars Robert Roelink en Bert Kramer transformeren het Fort bij Vijfhuizen compleet met hun spectaculaire, ruimtevullende inflatables. De inflatables worden door het leger al sinds WOII gebruikt als snel opbouwbare behuizing. In de tentoonstelling wordt ingegaan op deze geschiedenis middels de documentairefilm Ghost Army van Rick Beyer, terwijl er overal in en om het fort actuele kunstwerken opbollen. Maak zelf op 14 juni een inflatable tijdens de workshop met kunstenaar Robert Roelink! Geef je hiervoor op via info@kunstfort.nl, o.v.v. Workshop 14 juni (Kosten 2,- p.p.). Tijdens het gehele Werelderfgoedweekend zijn het Kunstfort en de tentoonstelling gratis te bezoeken. Adres: Fortwachter 1, Vijfhuizen Entreekosten: Forteiland Pampus: normale tarieven, zie www. pampus.nl Fort resort Beemster: arrangement 14 + 15 juni 76,50 i.p.v. 95,50. Zie www.fortresortbeemster.nl Kunstfort bij Vijfhuizen: gratis tijdens werelderfgoedweekend. Zie www.kunstfort.nl
Waddenzee Zaterdag 14 juni: Diverse activiteiten in het gehele Waddengebied bijvoorbeeld: Bezoekerscentrum t Kuitje in Balgzand, wadexcursie om 14:00 uur www.kuitje-balgzand.nl. Natuurmonumenten, in samenwerking met de TX20 op Texel: een 3 uur durende droogvaltocht vanuit Oudeschild waar aandacht wordt geven aan het Werelderfgoed de Waddenzee. www.natuurmonumenten.nl/droogvaltocht-opde-wadden. 16:15 uur: programma voor kinderen met schrijver Arend van Dam en illustrator Alex de Wolf in Harlingen. Zondag 15 juni: Diverse activiteiten in het gehele Waddengebied bijvoorbeeld: Bezoekerscentrum t Kuitje in Balgzand, wadexcursie om 15:00 uur www.kuitje-balgzand.nl. 14:00 uur: Dollard Team Groninger Landschap, wandeling door Polder Breebaart, duur 2 uur. www.groningerlandschap.nl/eropuit. Klik op Activiteitenagenda. Entreekosten: verschillend per activiteit De Waddenzee ligt langs de kust van Nederland, Duitsland en Denemarken en is een ongeëvenaard levend natuurlandschap. Nergens ter wereld kom je zo n uitgestrekt en gevarieerd gebied tegen, ontstaan onder invloed van eb en vloed. Een uitgebreid stelsel van geulen en geultjes wordt afgewisseld door droogvallende wadplaten en zandbanken. Je vindt er verder mosselbanken, voedselrijk slib en uitgestrekte kwelders maar ook witte stranden en duinen en hier en daar wuivende zeegrasvelden. Deze variatie van landschappen maakt de Waddenzee tot een uniek leefgebied. Meer dan 10.000 plant- en diersoorten vinden hier hun thuis. Verder is de Waddenzee als voedselbron een onmisbare tussenstop voor tot wel 12 miljoen vogels per jaar tijdens hun trektocht van broedgebieden naar overwinteringsgebieden en weer terug. De Waddenzee langs de kust van Nederland en Duitsland is Werelderfgoed sinds 2009. De verwachting is dat het Deense deel dit jaar ook die status krijgt. Meer informatie: www.waddenzeewerelderfgoed.nl
Molencomplex Kinderdijk-Elshout De negentien molens van Kinderdijk zijn een internationaal bekend Nederlands symbool. De zeventien boezemmolens zijn gebouwd tussen 1738 en 1740. Voordien stonden er in het gebied al poldermolens, waarvan er nog twee zijn overgebleven. Deze watermolens hielden lange tijd het lage land van de Alblasserwaard droog, dat werd geteisterd door verzakkingen en overstromingen. Later werd de taak van de molens overgenomen door gemalen. In Kinderdijk is bijna duizend jaar strijd tegen het water zichtbaar in het polderlandschap met zijn waterlopen, dijken, gemalen, sluizen en molens. Het molencomplex Kinderdijk-Elshout is sinds 1997 werelderfgoed. Zaterdag 14 juni 9:45 uur: programma voor kinderen met schrijver Arend van Dam en illustrator Alex de Wolf, locatie: museummolen Blokweer. 10:15 uur: vertrek van gasten naar volgende locatie. Ieder heel uur vanaf 11:00 uur: schilder- / illustratie workshop met medewerking kunstenaarskring. Ieder half uur vanaf 10:30 uur: voorlezen op het erf van museummolen Blokweer door winnaars van voorleeswedstrijden op scholen. Zondag 15 juni Reguliere opening, geen activiteiten Entreekosten: normale toegangstarieven, gratis toegang voor kinderen gedurende het hele weekend. Meer informatie: www.kinderdijk.nl Willemstad Curaçao De Nederlands West-Indische Compagnie (W.I.C.) stichtte in 1634 een handelspost aan de Sint Annabaai op het eiland Curaçao. Deze beschutte baai vormde een natuurlijke haven. Vanaf omstreeks 1660 kwam de slavenhandel op. Willemstad werd een centrum van de handel in slaven voor heel Amerika. De stad ontwikkelde zich in de loop van 300 jaar aan weerszijden van de Sint Annabaai tot een Caribische havenstad, waarbij de invloed van veel verschillende culturen bepalend was. Kenmerkend voor Willemstad is de bonte mix van architectuurstijlen en Caribische kleuren. Er zijn veel Nederlandse invloeden te vinden, maar ook Spaanse en Portugese. De historische binnenstad van Willemstad is sinds 1997 werelderfgoed. Meer informatie: www.curacaomonuments.org/willemstad-world-heritage-city.shtml
Rietveld Schröderhuis Zaterdag 14 juni: Audiotours, voor de tours van 11:00, 12:00 en 14:00 uur worden per tour vier plekken vrijgehouden. Tussen 12:30 en 16:30 uur zullen rondleiders buiten het Rietveld Schröderhuis bezoekers voorzien van extra informatie en eventueel een mini-rondleiding. Zondag 15 juni: Audiotours, voor de tours van 14:00, 15:00 en 16:00 uur worden vier plekken vrijgehouden. Tussen 12:30 en 16:30 uur zullen rondleiders buiten het Rietveld Schröderhuis bezoekers voorzien van extra informatie en eventueel een mini-rondleiding. Dit architectonische meesterwerk is geënt op de idealen van De Stijl. Het unieke gebouw kent zowel binnen als buiten het oeuvre van de Utrechtse architect en vormgever Gerrit Rietveld (1888-1964) zijn gelijke niet. Rietveld ontwierp het huis in 1924 in opdracht van de eigenzinnige Truus Schröder. Het was zijn eerste complete woonhuis én een uitbundig experiment. Voortbordurend op zijn eigen meubelontwerpen en de ideeën van De Stijl maakte hij aan de rand van de stad een huis als een driedimensionale, asymmetrische compositie. Het Rietveld Schröderhuis staat sinds 2000 op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Entreekosten: Volwassenen vanaf 18 jaar: 11* Groepen vanaf 10 personen, U-pashouders: 9* 13 t/m 17 jaar, CJP, Cultuurkaart, studentenkaart: 5* Toegang voor kinderen is gratis* *exclusief audiotour van 3 Meer informatie: www.centraalmuseum.nl
Adressen Werelderfgoederen Grachtengordel Amsterdam www.amsterdam.nl/werelderfgoed Vijzelstraat 32, 1017 HL Amsterdam Stelling van Amsterdam www.stellingvanamsterdam.nl Cirkel van 135km rondom Amsterdam bestaande uit 42 forten en 4 batterijen 15 tot 20 km van Amsterdam Schokland www.schokland.nl Museum Schokland: Middelbuurt 3 8319 AB Schokland Waddenzee www.waddenzeewerelderfgoed.nl Langs de Noordkust van Nederland Bezoekerscentrum de Gesteentetuin Keileemweg 1 8313 AC Schokland Droogmakerij de Beemster www.beemster.net Middenweg 185 1462 HN Middenbeemster Ir. D.F. Woudagemaal www.woudagemaal.nl Gemaalweg 1a 8531 PS Lemmer Molencomplex Kinderdijk-Elshout www.kinderdijk.nl Overwaard 2, 2961 AT Kinderdijk Rietveld Schröderhuis www.centraalmuseum.nl Prins Hendriklaan 50 3583 EP Utrecht Willemstad Curaçao www.curacaomonuments.org