Commission communautaire française Met de wetenschappelijke samenwerking van de GT4 De partners van het Observatorium Federatie Horeca Brussel Loger Jeunes Bed & Brussels Taxi Stop Sabena BIAC FBAA NMBS Thalys International Eurostar Brusselse Museumraad Toeristische Attrakties Gidsen Brussel België Bruxelles Découverte City Tours Abito BAPCO Brussel Congres MIVB Contact : Béatrice Walgraeve / Grasmarkt 61 / 1000 Brussel / T 02.504 02 36 / F 02.513 69 50 / e-mail : beatrice.walgraeve@opt.be
OBSERVATORIUM VOOR TOERISME TE BRUSSEL JAARVERSLAG 1998 Dienst voor Toerisme en Informatie van Brussel Office de Promotion du Tourisme Wallonie - Bruxelles
OBSERVATORIUM VOOR TOERISME TE BRUSSEL JAARVERSLAG 1998 03 Verschijning : October 1999
INHOUD Inleiding 6 De doelstellingen van dit eerste document van het Observatorium voor Toerisme te Brussel. 7 Hoofdstuk I : Overnachtingen 8 1- Het aanbod 8 1.1. Het hotelaanbod 8 1.2. Het jeugdherbergaanbod 8 1.3. Het hotelkameraanbod 8 1.4. Het aparthotelaanbod 9 2- Bezetting 9 2.1. Algemeen totaal aan overnachtingen. 10 2.1.1. Totaal aantal overnachtingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 1991 tot 1998 10 2.1.2. Totaal aantal overnachtingen in de voornaamste Belgische steden 10 2.1.3. Evolutie van de overnachtingen in de voornaamste Belgische steden 10 2.1.4. Totaal aantal overnachtingen gebaseerd op een steekproef van Europese steden 11 2.2. Hotelovernachtingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 11 2.2.1. Aantal hotelovernachtingen per land van oorsprong 12 2.2.2. De drie belangrijkste markten voor de Belgische steden 12 2.2.3. De drie belangrijkste buitenlandse markten gebaseerd op een steekproef van Europese steden 12 2.2.4. Percentage nationale en internationale toeristen voor een steekproef Europese steden 12 2.3. Hotelbezettingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 12 2.3.1. Seizoenindex met betrekking tot de hotelovernachtingen 13 2.3.2. Aantal hotelovernachtingen voor vakantie- en zakenverblijven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 14 2.4. Bezetting van jeugdherbergen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 14 2.4.1. Seizoenindex met betrekking tot overnachtingen in jeugdherbergen 15 2.4.2. Aantal overnachtingen in jeugdherbergen per land van oorsprong 15 2.4.3. Percentage van het individuelenen groepsaandeel bij jeugdherbergen 15 2.5. Bezetting van kamers bij gastgezinnen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 16 2.5.1. Aantal overnachtingen per land van oorsprong 16 2.5.2. Doel van het verblijf van het klienteel dat logeert bij gastgezinnen te Brussel 16 3- Waarnemingen 16 Hoofdstuk II : Transport 17 1- Luchttransport 17 1.1. Aantal passagiers dat naar Brussel reist met Sabena 17 1.2. Aantal passagiers dat naar Brussel reist met Sabena per type ticket 17 1.3. Aantal personen dat naar Brussel reist per oorsprong en per type tickets, uitgegeven in 1998 door Sabena 18 1.4. Nationale Luchthaven van Brussel 18 Evolutie van de passagiers op de Nationale Luchthaven van Brussel 18 2- Spoorwegtransport 18 2.1. Internationaal verkeer 18 2.1.1. Aantal passagiers via Thalys International met bestemming Brussel 18 2.1.2. Aantal tickets voor zaken-/vakantiereizen verkocht via Thalys International 19 2.1.3. Aantal passagiers op Eurostar met bestemming Brussel 19 2.2. Binnenlands verkeer 19 3- Transport per autocar 19 4- Waarnemingen 19 Hoofdstuk III : Toeristische culturele diensten. 20 1- Het aanbod 20 1.1. Musea en toeristische attracties 20 1.2. Geleide cultuurbezoeken 20 2- Bezoeken 21 2.1. Musea en toeristische attracties 21 2.2. Geleide cultuurbezoeken 21 3- De eenmalige evenementen en de terugkerende manifestaties te Brussel 22 4- De vraag bij toeristische attracties 23 4.1. Profiel van de bezoeker 23 4.2. Kader van het bezoek 24 4.3. Imago van Brussel 25 5- Waarnemingen 26 05
INLEIDING Partnership tussen het OPT en de TIB. Het Observatorium voor Toerisme in het Brusselse Gewest is een beleidsmiddel waarin de sector hoge verwachtingen stelt. Als resultaat van de doorgedreven analyses en methodologische onderzoeken die samen zijn uitgevoerd door TIB, OPT en GT4 (groep voor onderzoek en analyse met het oog op de ontwikkeling van het toerisme ; vereniging van Forem, Fucam, de VUB en het Institut Haulot), zal het Observatorium voor Toerisme het referentiepunt zijn op het vlak van statistische gegevens - en van de analyse daarvan - voor alle toeristische en economische sectoren in Brussel. Gebaseerd op een sterk partnership tussen de TIB en het OPT, wil het Observatorium een echt beleidsmiddel worden voor de directies van zowel openbare als privébedrijven. De analyses daarvan zullen uitgevoerd worden op basis van betrouwbare statistieken die voortvloeien uit precieze sectoriële overeenkomsten. Het Observatorium voor Toerisme te Brussel. 1. Methodologie De factoren die het succes bepalen van zo n observatiepost zijn: - De wil van de partijen die verbonden zijn met de toeristische sector, om samen te werken, teneinde de collectieve en individuele voordelen te optimaliseren ; - Het evoluerend karakter van het proces dient in werking gesteld te worden in functie van wat men leert op het veld. De door GT4 uitgevoerde voorstudie heeft duidelijk gemaakt hoe belangrijk het vanuit methodologisch standpunt is, om toe te zien op de kwaliteit van de gegevens, een continuïteit te garanderen in het proces, een kalender op te stellen voor het in werking stellen van dat proces. 06 Partnership met de verschillende sectoren van het toerisme. In haar eerste werkingsjaar zal het Observatorium regelmatige barometers realiseren alsook een jaarverslag over de situatie van het toerisme in Brussel. Nadien zal zij kunnen beantwoorden aan de specifieke vragen van externe partners, door middel van een financiële participatie van deze laatste. De compilatie van statistische gegevens en informatie zal gebeuren door het tot stand brengen van specifieke overeenkomsten met elke subsector (bijvoorbeeld : Horeca Bruxelles, Loger Jeunes, Bed & Brussels, Taxi Stop, de Brusselse Museumraad, Bruxelles Découverte, de Gidsen Brussel-Belgïe, Sabena, BIAC, NMBS, Bapco, Bruxelles Congrès...). Deze methodologie is bedacht om te kunnen beantwoorden aan de verwachtingen van vergelijkende analyses op het niveau van de verschillende regio s, alsook voor het analyseren van vraag en aanbod in de verschillende toeristische sectoren ( Overnachtingen, musea en toeristische attracties, transportmiddelen...). 2. Toeristische barometer De barometer is een regelmatige indicator ; hierdoor kunnen de «seizoensgebonden kenmerken» gepreciseerd worden en de gevolgen van de acties die op kortere termijn zijn gepland, worden becommentarieerd. Hier zullen overnachtingen, bezettingsgraad, aantal bezoeken aan de musea, de attracties en de transportmiddelen worden besproken. Het verzamelen van de gegevens, hun verwerking, hun presentatie en de commentaren voor de toeristische barometer worden geheel verzorgd door het OPT en de TIB, in samenwerking met GT4 voor de wetenschappelijke analyse. 3. Jaarverslag Het jaarverslag zal een onontbeerlijk instrument zijn voor het nemen van beslissingen van strategisch belang, binnen de toeristische activiteiten in het Brusselse Gewest. Daarmee zullen de over het hele jaar gecompileerde gegevens kunnen verzameld worden en de tendensen kunnen geanalyseerd worden. De evolutie van de prioritaire markten, het Brusselse aanbod, de mening van de toeristen, de verhouding zaken- /vakantiereis, de programmatie van de touroperators zijn eveneens essentiële gegevens die jaarlijks in dit kader zullen verwerkt worden.
DE DOELSTELLINGEN 4. Structuur De City Marketing van de TIB en de afdeling «onderzoek en marketing» van het OPT zullen worden verenigd door een functionele structuur. Aldus wordt de nodige soepelheid gecreëerd om te voldoen aan de verwachtingen van de sector en dit, dankzij de nauwe samenwerking tussen de bestaande teams van de TIB en het OPT. De analyses van het Observatorium zullen toegankelijk zijn op papier en op internet via de site www. belgië-toerisme. net. Viviane Jacobs Algemeen Directeur van het Office de Promotion du Tourisme Wallonie-Bruxelles André Vrydagh City Marketing van Brussel De doelstellingen van dit eerste document van het Observatorium voor Toerisme te Brussel. De permanente opvolging van de stroom toeristen is een sleutelfactor voor het meten van de economische waarde van het toerisme en dient als ondersteuning van de City Marketing-strategie. Gezien de complexiteit van deze opvolging en het gebrek aan eenvormigheid van de bronnen, blijkt dit een hachelijke onderneming. De doelstellingen van dit eerste document zijn : - een eerste geheel van toeristische diensten te definiëren, die men wil opvolgen ; - het niveau overstijgen van het zuiver naast elkaar plaatsen van statistieken die moeilijk vergelijkbaar en bruikbaar zijn ; - de verzamelde toeristische gegevens voorstellen teneinde de activiteit te bevorderen. Concreet vindt u in dit eerste document de methodologische analyse en de synthese van de gegevens over 3 types van toeristische diensten : - De bezetting en het gebruik van de faciliteiten voor overnachtingen : hotels - jeugdherbergen, kamers bij gastgezinnen en aparthotels ; - De transportmiddelen : vliegtuig, trein en autocar ; - De toeristische culturele diensten : musea en toeristische attracties, geleide cultuurbezoeken, éénmalige evenementen en permanente manifestaties in Brussel. 07 Elk hoofdstuk wordt voorzien van een reeks eerste waarnemingen. De verantwoordelijken van dit initiatief voor Brussel doen beroep op de goede wil van iedereen om voortaan deel te nemen aan het tot stand brengen van dit zo lang verwachte Observatorium. Wij danken hierbij reeds onze medewerkers van het eerste uur, en in het bijzonder : Het Nationaal Instituut voor de Statistiek, de Federatie Ho.re.ca Brussel, Loger Jeunes, Bed and Brussels, Taxi Stop, Sabena, Brussels International Airport Company, de Belgische Federatie van Autobus- en Autocaruitbaters, de Nationale Maatschappij van de Belgische Spoorwegen, Thalys International, Eurostar, de Conseil bruxellois des Musées, Attractions et tourisme, de Gidsen Brussel-Belgïe, Bruxelles Découverte, City Tours. De nieuwe City Marketing en zijn handelsmerk «Brussel, mijn geheime tip» gaan kunnen evolueren, dankzij onder andere de bedenkingen die het Observatorium zal losweken bij de openbare en de privé-sectoren in Brussel, en op elk van de markten waar het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is vertegenwoordigd door een Dienst voor Toerisme.
HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 1- AANBOD Mogelijkheden voor Overnachtingen > Hotels > Overnachtingscentra voor jongeren > Kamers bij gastgezinnen > Aparthotels 1 De betrokkenen Fédération Ho.re.ca. Bruxelles 2 Loger Jeunes 3 Bed & Brussels Taxi Stop De bronnen Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) - Federatie Ho.re.ca. Brussel brochure «Brussel, mijn geheime tip» NIS - Loger Jeunes Bed & Brussels Taxi Stop BRAT 1.1. Het hotelaanbod Aantal sterren Aantal erkende hotels Aantal kamers Aantal hotels volgens het NIS Maximale capaciteit in aantal personen Aantal hotels die lid zijn van Horeca 08 1 Een aparthotel is «een instelling voor overnachting die de gebruiker een grote autonomie biedt, waarbij tevens minstens een welbepaalde reeks diensten worden aangeboden. Het moet voldoen aan de criteria met het oog op het verzekeren van een kwaliteitsnorm en een professioneel beheer van de instelling» - De aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - BRAT in mei 1998. 2 In 1998 omvat de Federatie Ho.Re.Ca Brussel 90 leden, waarvan 80 hotels in Brussel gelegen. Zie de verdeling van de hotels per categorie sterren in tabel nr.1. (bron : Federatie Ho.Re.Ca Brussel 1999) 3 Loger Jeunes is een vereniging die de 5 overnachtingscentra voor jongeren van de Franstalige Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschap verenigt. 4 Drie hotels van deze categorie hebben hun kamercapaciteit niet medegedeeld. 5 De rubriek «Andere» omvat de hotels die ter erkenning voorliggen en een deel van de aparthotels. 6 De rubriek «Andere» omvat de hotels die ter erkenning voorliggen. 14 3.907 10 5.324 13 39 4.444 47 12.529 35 37 2.727 41 5.365 24 21 601 28 2.646 5 20 324 4 20 1.066 0 Andere 29 5 1.631 3 6 Totaal 131 12.003 175 28.561 80 Bron : Hotelcatalogus, «Brussel, Bron : NIS - 1998 Bron : Fed. Ho.Re.Ca mijn geheime tip», 1999 (erkenning 1998) Bruxelles 1998 > Opmerkingen > In 1998 zijn 131 hotels erkend door de Commission Communautaire française (Cocof) en door de Commissie van de Nederlandstalige Gemeenschap (VGC). > De Federatie Ho.Re.Ca telt onder zijn leden 61 % van de erkende hotelvestigingen in Brussel. De meerderheid van zijn leden behoort tot de categorieën 3-, 4- en 5-sterrenhotels. 1.2. Het jeugdherbergaanbod Aantal etablissementen 5 837 Bron : Loger Jeunes 1998 Maximale capaciteit in aantal personen 1.3. Het aan kameraanbod bij gastgezinnen Aantal gastgezinnen 145 320 Maximale capaciteit in aantal personen Bron : Bed & Brussels & Taxi Stop
HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 1.4. Het aparthotelaanbod > Opmerkingen > De aparthotels liggen momenteel ter erkenning voor bij de Commission Communautaire française. > Verwijzend naar de elementen die de klant een zekere autonomie bezorgen, wordt een aparthotel gedefinieerd op basis van de aanwezigheid van een kitchenette in de kamer en de afwezigheid van een zaal waar het ontbijt wordt opgediend. Aantal flats en appartementen die dienst doen als aparthotels 1.286 flats en appartementen verdeeld over 45 etablissementen Aantal flats en appartementen die aanvullend dienst doen als hotel Aparthotel fysiek gescheiden van het hotel 7 Hotelafdeling complementair bij de afdeling aparthotel 8 143 flats en appartementen verdeeld over 4 etablissementen 112 flats en appartementen gelegen in 1 etablissement Bron : BRAT : De aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, mei 1998. Studie uitgevoerd op verzoek van de Commissie van de Franstalige Gemeenschap van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Voor deze 2 eerste categorieën - Het kenmerk van volledige aparthotels is dat deze etablissementen niet worden geboekt als hotelkamers, niet in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip» zijn opgenomen, noch bij het Nationaal Instituut voor de Statistiek staan geregistreerd. > Opmerkingen > Totaal aantal etablissementen die werken als aparthotel of met een aparthotel-afdeling aanvullend bij de hotelafdeling : 73 > Op dit ogenblik geeft de BRAT-studie ons de verdeling van de capaciteit uitgedrukt in flats en appartementen voor 36 etablissementen. De verdeling is als volgt : 646 individuele flats, 510 appartementen met 1 slaapkamer, 122 appartementen met 2 slaapkamers en 23 appartementen met 3 slaapkamers. > Dus, voor de 50 aparthotels die niet zijn opgenomen in de catalogus «Brusse,l mijn geheime tip», noch bij het Nationaal Instituut voor de Statistiek, schatten wij de maximale capaciteit op 3.568 personen. 2- BEZETTING Overige etablissementen die werken met een afdeling aparthotel aanvullend bij een hotelafdeling Afdeling aparthotel inbegrepen in de hotelafdeling 9 Zonder specifieke hotelen aparthotelafdeling 10 Mogelijkheden voor overnachtingen De betrokkenen De bronnen 284 flats en appartementen verdeeld over 20 etablissementen 398 flats en appartementen verdeeld over 3 etablissementen Bron : BRAT : Aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, mei 1998 Naast het hierboven beschreven aanbod, bestaan er nog 2 andere categorieën hotels : - het ene werkt met een afdeling aparthotel in de hotelafdeling inbegrepen - het andere werkt zonder een specifieke scheiding tussen hotel en aparthotel. - Dit aanbod wordt reeds opgenomen in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip» en in de statistieken van het NIS onder de categorie «hotel» >Hotels Federatie Ho.re.ca. Brussel Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) - Federatie Ho.re.ca. Brussel > Overnachtingscentra voor jongeren Loger Jeunes NIS - Loger Jeunes > Kamers bij gastgezinnen Bed & Brussels Bed & Brussels Taxi Stop Taxi Stop 7 «Het gaat om een apart gebouw, maar in de onmiddellijke nabijheid van het hotel». De aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in mei 1998 - BRAT. Het totale aantal kamers is niet opgenomen in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip», noch in de statistieken van het NIS onder de categorie «hotel». Deze etablissementen zijn Brussels Hilton Residence, Résidence Léopold, Résidence Albert ent Résidence La Source. 8 Etablissement met het statuut van «aparthotel» waarbij de hotelfunctie complementair is. Het gaat om Citadines. 9 Een deel van de kamers die volgens de definitie van BRAT als aparthotels worden beschouwd, zijn opgenomen in het aanbod aan hotelkamers in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip».voor deze etablissementen zijn er naar schatting 284 kamers die als «appartementen» moeten worden beschouwd, op een totaal van 1784 kamers. In de statistieken van het NIS zijn deze twee categorieën samengebracht in de categorie «hotel». 10 Het totale aantal kamers is opgenomen in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip» en in de statistieken van het NIS onder de categorie «hotel». «Deze etablissementen zijn polyvalent, alle kamers kunnen gebruikt worden met een hotelof een aparthotelbediening.» - Bron : «De aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in mei 1998 - BRAT». Deze etablissementen zijn Residentie-hotel Orion, hotel Euroflat en City Garden Hotel. 09
HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 2.1. Algemeen totaal aan overnachtingen 2.1.1. Totaal aantal overnachtingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 1991 tot 1998 Aantal Overnachtingen 4500000 4000000 3500000 3000000 2500000 2000000 3 211 497 2 834 647 2 959 880 3 257 390 3 464 845 3 983 064 4 259 813 4 083 978 1500000 1000000 500000 0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Bron : NIS - alle soorten overnachtingen (hotels,jongeren, aparthotels, aparthotel-hotels) met uitzondering van de kamers bij gastgezinnen. 2.1.2. Totaal aantal overnachtingen in de belangrijkste Belgische steden (vergelijking tussen 1991 en 1997) 10 Overnachtingen 4 500 000 4 000 000 3 500 000 3 000 000 2 500 000 2 000 000 1 500 000 1 000 000 500 000 Bron : NIS - alle soorten overnachtingen met uitzondering van de kamers bij gastgezinnen. 0 1991 1991 1997 1997 Brussel Antwerpen Brugge Gent Luik Jaar Brussel Antwerpen Brugge Gent Luik 1991 2.834.647 981.994 693.032 352.427 162.072 1992 3.211.497 924.248 828.107 367.384 214.177 1993 2.959.880 1.114.047 824.840 392.110 192.347 1994 3.257.390 1.054.705 897.848 413.783 198.157 1995 3.464.845 1.053.385 903.940 403.554 226.885 1996 3.983.064 1.122.466 1.004.237 473.310 239.896 1997 4.259.813 1.178.939 1.117.604 475.480 261.259 2.1.3. Evolutie van de overnachtingen in de belangrijkste Belgische steden (basisindex 100 in 1991) Bron : NIS - alle soorten overnachtingen met uitzondering van de kamers bij gastgezinnen. 170 160 150 Bruxelles Antwerpen Brugge Gent Liège 140 130 120 110 100 90 80 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN >Opmerkingen > In 1992-1993 heeft het NIS de statistieken van het toerisme hervormd, hetgeen enkele belangrijke schommelingen heeft teweeggebracht in de statistische reeksen. In haar streven naar vergelijkbaarheid neemt het Observatorium niettemin de periode 1991-1997 over voor de verschillende tabellen. 2.1.4. Totaal aantal overnachtingen gebaseerd op een steekproef van Europese steden (vergelijking tussen 1991 en 1997) totaal aantal overnachtingen 9000000 8000000 7000000 6000000 5000000 4000000 3000000 2000000 1000000 0 6 405 098 7 400 000 6 717 752 7 205 971 3 785 724 6 740 000 3 035 000 4 259 813 2 785 900 2 950 000 2 514 866 2 735 344 2 327 651 1991 1997 1 636 977 1 875 859 1 557 736 Berlijn Wenen Amsterdam Brussel Lyon Keulen Genève Salzbourg Bron : NIS - Amsterdam Tourist Office - KPMG Klynveld Management Consultants - OPT 11 2.2. Hotelovernachtingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 2.2.1. Aantal hotelovernachtingen per land van oorsprong Land van oorsprong 1997 % 97 1998 %98 Ver. Koninkrijk 552.494 13% 590.536 15% Frankrijk 476.520 12% 458.919 12% Duitsland 396.548 10% 356.914 9% Nederland 232.255 6% 236.046 6% Verenigde Staten 338.310 8% 334.340 9% Japan 167.794 4% 132.746 3% Scandin. landen* 247.408 6% 211.499 5% Spanje 190.933 5% 192.292 5% Italië 208.422 5% 187.830 5% Andere EU 494.549 12% 489.997 12% Andere landen 780.369 19% 727.694 19% Totaal 4.085.602 100% 3.918.813 100% 1998 Verenigde Staten +Japan Andere landen EU (Andere) Spanje + Italië Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Nederland Scandinavische landen Bron : NIS - de overnachtingen in hotels komen overeen met de erkende hotels, aparthotels en niet erkende hotels. (*) Scandinavische landen = Zweden + Denemarken + Finland * De rubriek «Andere landen» omvat 200 landen.
HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 2.2.2. De drie belangrijkste markten voor de Belgische steden Steden Markten Overnach- % tingen 1997 Brussel Ver. Koninkrijk 567.000 13% Frankrijk 495.000 12% Duitsland 411.000 10% Antwerpen Nederland 258.964 22% Duitsland 151.363 13% Ver. Koninkrijk 148.021 13% Brugge Ver. Koninkrijk 328.350 29% Nederland 144.071 13% Frankrijk 137.403 12% Gent Ver. Koninkrijk 93.163 20% Nederland 86.780 18% België 73.818 16% Luik België 79.402 30% Frankrijk 52.356 20% Ver. Koninkrijk 30.388 12% Bron : NIS - alle overnachtingen. Bron : Diensten voor toerisme in de betreffende steden - Enquête uitgevoerd per e-mail in 22 Europese steden door het OPT in april 1999. * 3e markt niet medegedeeld 2.2.3. De drie belangrijkste buitenlandse markten gebaseerd op een steekproef van Europese steden Steden Markten 1997 Overnachtingen Amsterdam Verenigd Koninkrijk 1.421.000 Verenigde Staten 861.000 Duitsland 533.000 Berlijn* Verenigde Staten 251.015 Verenigd Koninkrijk 222.887 Brussel Verenigd Koninkrijk 566.652 Frankrijk 494.666 Duitsland 410.946 Keulen Verenigd Koninkrijk 143.277 Verenigde Staten 113.259 Italië 87.178 Lyon Verenigd Koninkrijk 95.000 Italië 79.000 Verenigde Staten 73.000 Salzbourg Duitsland 353.133 Zwitserland 204.043 Italië 169.184 Wenen Duitsland 1.611.025 Italië 642.751 Verenigde Staten 583.671 12 2.2.4. Percentage nationale en internationale toeristen gebaseerd op een steekproef van Europese steden 1997 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1997 Nationaux Nationale Internationaux Internationale 95 92 85 77 36 21 27 14 5 8 15 23 64 79 73 96 Brussel Amsterdam Wenen Salzbourg Keulen Lyon Berlijn Rijsel Bron : Diensten voor toerisme in de betreffende steden - Enquête uitgevoerd per e-mail in 22 Europese steden door het OPT in april 1999. 2.3. Hotelbezettingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest >Opmerkingen >De Federatie Ho.re.ca Brussel berekent reeds meerdere jaren de maandelijkse evolutie van de gemiddelde bezettingsgraad van de kamers op basis van een steekproef van een zestigtal hotels in Brussel. Aangezien de meerderheid van de leden van Ho.re.ca Brussel behoort tot de categorieën 3-, 4- en 5-sterrenhotels, zijn de aldus berekende bezettingspercentages voornamelijk representatief voor deze 3 categorieën. Evolutie van 1991 tot 1998 van de jaarlijkse gemiddelde bezetting van hotelkamers in % Bezettingspercentage 90 80 70 60 50 64 61 58 60 62 64 66 70 40 91 92 93 94 95 96 97 98 Bron : Ho.re.ca Brussel
HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN > Anderzijds hebben de gegevens die op het NIS beschikbaar zijn voor de categorie «hotels» betrekking op de erkende en niet-erkende hotels, alsook op de aparthotels. Informatie beschikbaar op het NIS in 1997 en 1998 Het NIS berekent tevens een bezettingsgraad in functie van de capaciteit uitgedrukt in aantal personen per hotelcategorie. > Opmerkingen > Hoewel de basis voor berekening verschillend is van die van Ho.re.ca Brussel, die de bezettingsgraden berekent per kamer, bevestigen deze gegevens dat de laagste gemiddelde bezettingsgraden betrekking hebben op de categorieën en, waardoor de resultaten die voornamelijk op basis van een steekproef 3-, 4- en 5-sterrenhotels zijn genoteerd, in evenwicht worden gehouden. 1997 1998 Aantal overnachtingen voor de categorie «hotel» 4.085.602 3.918.813 Aantal aankomsten voor de categorie «hotel» 2.396.460 2.070.369 Gemiddelde verblijfsduur 1,7 nachten 1,9 nachten Bron : INS 49% 52% 48% 23% 29% Bron : INS > In 1998 wordt een daling opgemerkt van het globale aantal overnachtingen over het geheel der componenten van de categorie «hotels» maar een verhoging van de bezettingsgraad bij de 3-, 4- en 5-sterrenhotels. Eén van de doelstellingen van het Observatorium zal zijn om ervoor te zorgen dat de berekeningsmethoden van het NIS en Ho.re.ca Brussel complementair en compatibel zijn. > Wanneer het NIS het aantal overnachtingen meet voor de categorie «hotels» op basis van de erkende en nieterkende hotels alsook de aparthotels, worden daarbij de 81 etablissementen meegerekend die voorkomen in de categorieën «1- en 2-sterrenhotels» of «andere». 2.3.1. Seizoenindex met betrekking tot de hotelovernachtingen in 1997 en 1998 13 Maand Aantal overnachtingen Aantal overnachtingen Seizoenindex Seizoenindex 1997 1998 1997* 1998 Januari 270.447 239.696 79 73 Februari 272.436 256.375 80 79 Maart 354.155 347.17 104 106 April 368.809 355.925 108 109 Mei 388.497 387.807 114 119 Juni 383.625 382.912 113 117 Juli 329.516 343.872 97 105 Augustus 335.288 327.848 98 100 September 382.471 390.442 112 120 Oktober 384.074 355.384 101 109 November 344.923 267.427 101 82 December 271.362 263.951 80 81 Gemiddelde 340.467 326.568 100 100 TOTAAL 4.085.602 3.918.813 Bron : NIS - de overnachtingen in hotels hebben betrekking op de erkende hotels, aparthotels en niet-erkende hotels. 130 120 110 100 maart april mei juni juli september augustus oktober 1998 * seizoenindex = aantal overnachtingen voor de betreffende maand/ ` gemiddelde aantal overnachtingen per maand x100 90 80 70 januari februari november december
HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 2.3.2. Aantal overnachtingen in hotels voor vakantie- en zakenverblijven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1997 Aantal overnachtingen 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Nederland Verenigde Staten Japan Zakenverblijven Italië Vakantieverblijven Spanje Scandinavische landen Belangrijkste markten 14 Land van oorsprong Aantal overnachtingen in een hotel voor vakantieverblijf 1997 Percentage vakantieverblijven op het totale aantal overnachtingen Aantal overnachtingen in een hotel voor zakenverblijven 1997 Verenigd Koninkrijk 184.376 33% 368.118 67% Frankrijk 154.749 33% 318.771 67% Duitsland 142.604 36% 253.945 64% Nederland 73.734 32% 158.521 68% Verenigde Staten 104.447 31% 233.864 69% Japan 74.091 44% 93.704 56% Italië 57.134 27% 151.288 73% Spanje 74.054 39% 116.879 61% Scandinavische landen 54.747 24% 177.695 76% Percentage zakenverblijven op het totale aantal overnachtingen Bron : NIS - de overnachtingen in een hotel hebben betrekking op de erkende hotels, aparthotels en niet-erkende hotels > Opmerkingen > Het type klanten wordt door het N.I.S. onderverdeeld in 4 categorieën : > Ontspanning, vakantie, > Conferentie, Congres, seminarie, > Andere beroepsdoeleinden > Niet gepreciseerd. De fiches worden door de hoteluitbater ingevuld. 2.4. Bezettingen van jeugdherbergen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 1997 1998 Aantal overnachtingen (1) 216.947 233.604 Bezettingsgraad per bed (1) 75% 78% Aantal aankomsten (2) 121.527 122.800 Gemiddelde verblijfsduur (2) 1,8 1,9 Bronnen: (1) Loger Jeunes (2) INS
HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 2.4.1. Seizoenindex met betrekking tot overnachtingen in jeugdherbergen in 1997 en 1998 Maand Aantal overnachtingen Aantal overnachtingen Seizoenindex Seizoenindex 1997 1998 1997 1998 januari 11.966 12.258 66 63 februari 13.915 16.137 77 83 maart 18.849 19.166 104 98 april 19.497 22.504 108 116 mei 20.268 22.792 112 117 juni 19.054 22.174 105 114 julit 23.887 24.996 132 128 augustus 21.997 24.481 122 126 september 19.231 20.099 106 103 october 19.958 20.682 110 106 november 14.434 15.577 80 80 december 13.891 12.738 77 65 Gemiddelde 18.079 19.467 100 100 Totaal 216.947 233.604 Bron : Loger Jeunes 150 1998 2.4.2. Overnachtingen in jeugdherbergen per land van oorsprong 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 januari april maart februari mei juni juli augustus september oktober november december 15 1998 Andere landen Verenigde Staten +Japan EU (Andere) Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Nederland Scandinavische landen Spanje + Italië Land van oorsprong 1997 1998 % 1998 Verenigd Koninkrijk 7.197 9.257 8% Frankrijk 14.905 14.904 12% Duitsland 11.776 13.167 11% Nederland 5.687 5.598 5% Etats-Unis 6.956 7.828 7% Japon 4.924 5.131 4% Scandinavische landen 5.428 5.613 5% Spanje 4.642 5.080 4% Italië 3.632 3.769 3% Andere EU? 19.278 16% Andere landen* 41.285 29.738 25% Totaal 115.271 119.363 100% Bron : Statistieken van 3 overnachtingscentra * De rubriek «andere landen» omvat 109 nationaliteiten. 2.4.3. Percentage van het individuelen- en groepsaandeel bij jeugdherbergen 1997 1998 Individuelen 62% 57% Groepen 38% 43% Bron : Statistieken van 3 overnachtingscentra
HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 2.5. Aantal overnachtingen in kamers bij gastgezinnen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Bronnen : Bed & Brussels en Taxi Stop 2.5.1. Aantal overnachtingen per land van oorsprong 1998 Aantal overnachtingen 17.749 Aantal aankomsten 2.835 Andere landen Verenigde Staten + Japan Verenigd Koninkrijk Andere EU Spanje + Italië Scandinavische landen Nederland Duitsland Frankrijk Land van oorsprong Aantal overnachtingen-1998 %-1998 Verenigd Koninkrijk 4.305 24% Frankrijk 6.376 36% Duitsland 2.669 15% Nederland 794 4% Scandinavische landen 646 4% Spanje + Italië 968 5% Andere EU 331 2% Verenigde Staten + Japan 187 1% Andere landen 1.473 8% Totaal 17.749 100% Bron: Bed & Brussels en Taxi Stop 16 2.5.2. Doel van het verblijf van het klienteel dat logeert bij gastgezinnen te Brussel 3- WAARNEMINGEN Doel van het verblijf 1998 Toerisme 51% Zaken 28% Bron : Bed & Brussels en Taxi Stop Stage 21% > Waarnemingen i.v.m. het overnachtingsaanbod in Brussel. > Brussel als bestemming voor zaken- en vakantieverblijven. > De totale capaciteit uitgedrukt in aantal personen in Brussel : 33.286 Capaciteit uitgedrukt in aantal personen van de hotels : 28.561 (86%) Capaciteit uitgedrukt in aantal personen van de aparthotels : 3.568 (10%) Capaciteit uitgedrukt in aantal personen van de jeugdherbergen : 837 (3%) Capaciteit uitgedrukt in aantal personen van de kamers bij gastgezinnen : 320 (1%) > Het hotelaanbod is sterk gericht op dienstverlening van de hogere prijsklasse, aangezien het aantal 4- en 5-sterrenhotels 53 bedraagt, d.w.z. 40% van de hotels die erkend zijn door Cocof en VGC en 70% van het aantal kamers. > In 1998 komt voor de vakantie- en de zakenverblijven samen, de vraag voornamelijk van de volgende markten : Groot-Brittannië (15%) Frankrijk (12%) Duitsland (9%) Verenigde Staten (8%) Nederland (6%) > De 4 aangrenzende marktgebieden (Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en Nederland) vertegenwoordigen 42% van het totaale aantal overnachtingen in een hotel, 36% van de overnachtingen in jeugdherbergen en 79% van de overnachtingen in kamers bij gastgezinnen. > De 8 markten waar het Office de Promotion du Tourisme Wallonie-Bruxelles beschikt over een dienst voor het toerisme, vertegenwoordigen 65% van het totaal aantal hotelovernachtingen, 55% van de overnachtingen in jeugdherbergen en 83% van de overnachtingen in kamers bij gastgezinnen. > De oorsprong van de andere klanten is sterk gediversifieerd.
HOOFDSTUK II : TRANSPORT > De zeer korte afstanden en de gemakkelijke com- Transportwijze De betrokkenen De bronnen municatiemiddelen tussen Brussel en de rest van België hebben voor gevolg dat het aantal verblijven van Belgen in Brussel beperkt is : nauwelijks 5% (wat niet het geval is voor de andere Europese grootsteden zoals Rijsel, Berlijn,...). > Luchttransport > Autocars Sabena BIAC (Brussel International Airport Company) F.B.A.A.(Fédération Belge des exploitants d Autobus et d Autocars) Sabena BIAC F.B.A.A. > Door de evolutie van de snelheid van de transportmiddelen (zoals Thalys en Eurostar) en de frekwentie van de luchtverbindingen kan een heen-en-terug reis op één enkele dag afgehandeld worden. > Spoorwegtransport N.M.B.S. (Nationale Maatschappij van de Belgische Spoorwegen) Thalys International Eurostar N.M.B.S. Thalys International > De vakantieverblijven vertegenwoordigen 1/3 van het aantal overnachtingen met betrekking tot de prioritaire markten. > De gemiddelde verblijfsduur in hotels bedraagt 1,9 nacht. > Het laagseizoen bevindt zich tussen december en februari, voor hotels en jeugdherbergen. > In vergelijking met de andere voornaamste steden in België, vormt Brussel de stad bij uitstek voor zaken- en vakantieverblijven in België. Het totaal aantal overnachtingen overtreft het totaal gecumuleerde aantal overnachtingen van de 4 voornaamste kunststeden in België. > De positionering van Brussel als bestemming, in vergelijking met andere Europese steden. De internationale positionering van Brussel in de City Marketing is cultureel en in de duurste prijsklasse. Dit is te vergelijken met Wenen en Barcelona, dankzij het rijke patrimonium. Het gebrek aan internationale concurrentie van het evenementenbeleid is een nadeel van Brussel. Het voordeel van Brussel is zijn aantrekkingskracht als Hoofdstad van Europa. Deze aantrekkingskracht vult de stad in de week. De aantrekkingskracht van de stad in de weekends moet nog verder ontwikkeld worden. 1- LUCHTTRANSPORT 1.1. Aantal passagiers dat naar Brussel reist met Sabena 1997-1998 1997 1998 Bestemmingsreizigers 1.580.595 46% 1.884.057 43% Transit-reizigers 1.855.480 54% 2.477.186 57% Totaal 3.436.075 100% 4.361.243 100% Bron : Sabena 1.2. Aantal passagiers dat naar Brussel reist met Sabena per type tickets 1997 1998 Business Class 859.018 25% 926.071 21% Economy Class 2.577.057 75% 3.435.172 79% Totaal 3.436.075 100% 4.361.243 100% Bron : Sabena > Opmerkingen : > De verdeling tussen business class en economy class laat ons enkel toe te weten in welke categorie de reiziger heeft beslist te reizen en niet of het doel van zijn verblijf van zakelijke aard was of zuiver als ontspanning moet gezien worden. 17 Het percentage in business class en in economy class hangt af van het aantal plaatsen dat aan de verschillende categorieën is toegekend.
HOOFDSTUK II : TRANSPORT 1.3. Aantal personen dat naar Brussel reist per oorsprong en per type ticket dat in 1998 is uitgegeven via Sabena Andere Verenigde Staten / Canada Spanje + Italië Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Nederland Denemarken + Zweden Land Aantal passagiers Totaal Business Class Economy Class Verenigd Koninkrijk 183.686 448.433 632.119 Frankrijk 138.560 387.548 526.108 Duitsland 138.271 360.601 498.872 Spanje 11 47.385 319.494 366.879 Italië 12 66.467 293.922 360.389 Denemarken 26.870 69.722 96.592 Nederland 13 13.651 60.618 74.269 Zweden 14 15.094 50.192 65.286 Verenigde Staten / Canada 55.058 292.794 347.852 Andere 241.029 1.151.848 1.392.877 Totaal 926.071 3.435.172 4.361.243 Source : Sabena 1.4. Nationale luchthaven van Brussel Evolutie van de passagiers op de nationale luchthaven van Brussel in 1997 en 1998 Aantal passagiers 15 1997 1998 Afkomstig uit Europa 14.900.000 12.900.000 Andere oorsprong 3.000.000 3.500.000 Totaal 15.900.000 18.400.000 Bron : BIAC 18 2- SPOORWEGTRANSPORT 2.1. Internationaal verkeer 2.1.1. Aantal passagiers op Thalys International met bestemming Brussel THALYS - Aantal passagiers met Aantal passagiers met Percentage Afkomstig uit bestemming Brussel - 1997 bestemming Brussel - 1998 Parijs 1.049.950 1.292.300 +23% Amsterdam 16.650 24.100 +48% Keulen 3.250* 86.900 Düsseldorf ** - 800 Totaal 1.069.850 1.404.100 +31% Bron : NMBS - Thalys International (*) opening van de lijn vanaf 14/12/97 (**) opening van de lijn vanaf september 1998 11 Hier ontbreken de cijfers van Sevilla 12 Hier ontbreken de cijfers van Bologna, Malensa, Milaan, Rome en Verona 13 Hier ontbreken de cijfers van Eindhoven 14 Hier ontbreken de cijfers van Stockholm en de cijfers voor Noorwegen (Oslo) 15 Enkel handelstransport en de direct-transit passagiers zijn niet opgenomen.
HOOFDSTUK II : TRANSPORT 2.1.2. Aantal tickets voor zakenreizen/vakantie verkocht via Thalys International in 1997 en in 1998 (in %) Bron : Thalys International Verkopen Thalys 1997 1998 Tickets zaken 30% 31% Tickets vakantie 57% 54% Andere 16 13% 15% 2.1.3. Aantal passagiers op de Eurostar met bestemming Brussel Bron : NMBS EUROSTAR Aantal passagiers met bestemming Brussel -1998 Londen 225.000 Rijsel 50.000 Totaal 275.000 2.2. Binnenlands verkeer NMBS 1998 Aantal tickets verkocht met bestemming Brussel in 1998 4.303.358 Bron : NMBS - (*) de tickets omvatten geen abonnementen noch Passen 3 - TRANSPORT PER AUTOCAR 1996 1997 1998 Aantal passagiers 11.419.025 11.837.657 11.695.519 Aantal kilometers 135.426.610 km 137.713.397 km 131.074.758 km waarvan 56% in waarvan 54% in waarvan 52,5% in het buitenland het buitenland het buitenland Bron : F.B.A.A. 19 4- WAARNEMINGEN > Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland zijn 3 van de 4 prioritaire markten voor de City Marketing in Brussel. > Voor het luchttransport vertegenwoordigen deze 38% van het aantal passagiers vervoerd door Sabena. Wanneer we daar de Verenigde Staten en Canada aan toevoegen, andere belangrijke marktgebieden in de stroom met bestemming Brussel, vertegenwoordigen deze 4 markten 46% van de reizigers. > Het onderscheid zaken-ontspanning komt niet overeen met de toeristische realiteit, want wanneer een passagier een economy of vakantieticket koopt, betekent dat niet dat hij op vakantie gaat. Maar dit onderscheid is fundamenteel bij de City Marketing. > De reizigers in autocars zouden moeten worden onderscheiden volgens oorsprong en bestemming. > De bewegingen van passagiers die met de Thalys en Eurostar reizen en die afkomstig zijn uit de prioritaire, Engelse, Franse, Duitse markten, zijn te vergelijken met diegene die zijn opgemerkt voor Sabena. 16 Andere = groepstarieven, tarieven voor touroperators en speciale tarieven (gehandicapten + begeleiders, VIP, honden...).
HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN. 1- HET AANBOD De toeristische culturele diensten > Musea en toeristische attracties > Geleide cultuurbezoeken > Eénmalige evenementen > Terugkerende manifestaties De betrokkenen Conseil Bruxellois des Musées 17 Asbl Attractions & Tourisme Gidsen Brussel Belgïe (G.B.B.) 18 Bruxelles Découverte 19 City Tours 20 De bronnen «Musées de Bruxelles, le guide», coll. Le guide La Renaissance du Livre GT4 TIB De verenigingen uit de brochure «Brussel, mijn geheime tip» Brochure «Brussel, mijn geheime tip» Evenementengids 1.1. Musea en toeristische attracties 20 > Definities > Een museum «is een permanente instelling, zonder winstoogmerk, ten dienste van de maatschappij en de ontwikkeling daarvan, die open staat voor het grote publiek en die onderzoek doet omtrent de materiële getuigen van de mens en zijn omgeving, deze verwerft, ze bewaart, ze mededeelt en met name ze uitstalt ten dienste van studies, opleiding en genot.» - ICOM. De Brusselse museumraad groepeert het geheel van het aanbod aan musea in Brussel : 73 musea waarvan er 11 lid zijn van de asbl Attractions & Tourisme. Wij vinden deze 73 musea terug in de databank van GT4. De prijzen en openingsuren worden gepubliceerd en gerespecteerd.» - Definitie en rangschikking van de toeristische attracties - Overeenkomst Attractions & Tourisme - GT4-1998. Naast de identificatie van de attractiecategorieën «natuurlijk» - «cultureel» en «recreatief», heeft GT4 een openingscriterium geïdentificeerd : «Minstens 3 opeenvolgende maanden per jaar open zijn en gedurende deze periode, minstens 6 dagen per week waaronder zondag, minstens 6 uur per dag, of bij gebreke daaraan, minstens 500 uur open zijn op 5 maanden met een minimum van 200 uur tijdens de weekends en de feestdagen in deze periode». 17 De Brusselse Museumraad verenigt 77 musea en 2 partners - Mini-Europa en liftenmuseum. 73 musea bevinden zich in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de 4 andere musea zijn gelegen in Waals en Vlaams Brabant. 18 De G.B.B.-gidsen is een vereniging van zelfstandige officieel gediplomeerde gidsen, waarvan de administratieve organisatie geregeld wordt door de TIB. Zij creëren geleide bezoeken (voornamelijk) voor groepen en individuelen. Op dit moment bestaat het aanbod uit 44 trajecten en 14 talen. 19 De vereniging «Bruxelles Découverte» groepeert voor «Les Chemins de l été» verenigingen zoals ARAU, Arcadia, Bus Bavard, La Fonderie, Pro-Velo en Itinéraires. 20 Zijn inbegrepen in de City Tours : Brussels City Tours, Calèches Moens,, Helitour. 21 De categorie «Andere» komt overeen met de volgende verenigingen : Association du Patrimoine Artistique, Brussels by water, Brusselbinnenenbuiten, Capvélo, Contact- en Cultuurcentrum, Korei, Patris, Rota Solis, Het Scarlaken. > Een toeristische attractie «is een plaats van bestemming, speciaal ingericht op permanente basis en regelmatig uitgebaat als pool van natuurlijk, cultureel of recreatief belang, teneinde op een professionele manier, zonder voorafgaande reservatie, toeristen, deelnemers aan excursies en plaatselijke bezoekers te kunnen ontvangen. De toeristische attractie bestaat uit een geheel aan activiteiten en geïntegreerde diensten, die makkelijk herkenbaar zijn. De toegang wordt gecontroleerd. De prijzen en openingsuren worden gepubliceerd en gerespecteerd.» 1.2. Geleide cultuurbezoeken Dankzij deze pool- en openingscriteria kunnen de musea en toeristische attracties geklasseerd worden. In Brussel bestaat er geen enkele toeristische attractie die valt onder de categorie «natuurlijke attractie». Openingscriterium Type attractie Cultureel Recreatief Gerespecteerd 27 2 Niet gerespecteerd 47 0 Totaal 74 2 Source : Databank GT4 Verenigingen Aantal vertegenwoordigde Aantal circuits Type bezoek verenigingen Gidsen G.B.B. 1 44 Traditionele gidsen Bruxelles Découverte 6 67 Brussel anders City Tours 3 - Stadsrondleiding Andere 21 9 - Van het klassieke bezoek tot het gespecialiseerde bezoek Totaal 21 123 Bron : catalogus «Brussel, mijn geheime tip» 1998 - folders van de verenigingen
HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN. 2- BEZOEKEN > Musea en toeristische attracties > Geleide cultuurbezoeken > Eenmalige evenementen > Terugkerende manifestaties De betrokkenen Asbl Attractions & Tourisme Gidsen Brussel Belgïe (G.B.B.) Bruxelles Découverte City Tours De bronnen GT4 TIB De verenigingen TIB OPT TIB OPT 2.1. Musea en toeristische attracties > Opmerkingen > Over het aantal bezoeken aan musea en toeristische attracties in Brussel zijn GT4 en het OPT sinds 1997 begonnen met het opstarten van een databank. Dit onderzoek wordt parallel gevoerd met de enquêtes omtrent de vraag in punt 4 van dit hoofdstuk. Op dit moment zijn de verkregen resultaten nog niet volledig genoeg om verwerkt en geanalyseerd te kunnen worden. 21 Eén van de doelstellingen van het Observatorium is de aanzet te geven om over een permanente databank te beschikken. 2.2. De geleide cultuurbezoeken Op dit moment zijn de cijfers van de G.B.B - gidsen en Bruxelles Découverte niet vergelijkbaar. Eerstgenoemden rekenen aan de hand van het aantal «georganiseerde bezoeken» en laatstgenoemden aan de hand van het aantal «bezoekers». Type Bruxelles Découverte % Groepen 15.799 84% Individuelen 3.086 16% Totaal 18.885 100% Bron : Bruxelles Découverte Talen Aantal bezoeken % Aantal bezoekers % G.B.B. Gidsen - 1998 Bruxelles Découverte -1998 Frans 1.415 25% 12.427 66% Nederlands 1.027 18% 2.994 16% Engels 814 15% 2.178 11% Duits 2.068 37% 440 2% Gecombineerd (Frans/ 0 715 4% Nederlands/Engels/Duits) Italiaans 200 4% 131 1% Spaans 77 1% 0 0% Totaal 5.601 100% 18.885 100% Bron : Activiteitenrapport 1998 - TIB Bron : Bruxelles Découverte
HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN. 3- ÉÉNMALIGE EVENEMENTEN EN TERUGKERENDE MANIFESTATIES IN BRUSSEL Evenementen Plaats Data Bezoeken 98 - in aantal bezoekers Retrospectieve KMSK 6/3-23/6 302.000 René Magritte Tentoonstelling «Albrecht KMKG 17/9/98-17/1/99 95.000 en Isabella 1598-1621» Tentoonstelling «Wereld van de walvissen» ASLK 21/4/98-31/1/99 82.000 Tentoonstelling Stadhuis van Brussel 17/06/98-30/09/98 30.000 van Oskar Kokoschka 22 Terugkerende Plaats Maand Duur Bezoeken 98 - in aantal manifestaties bezoekers Internationaal Filmfestival Januari 10 dagen 45.000 van Brussel Festival van de Brussel Maart 57.000 Fantastische Film (passage 44 en Nova) De Koninklijke Serres Koninklijk Paleis van Laken Mei 75.000 Koningin Elisabeth-wedstrijd Paleis voor Schone Mei 10.000 (in 1997) Kunsten van Brussel Jazz Marathonfestival Brussel Mei 3 dagen 23.427 Aantal personen geschat door de politie : 250.000 Ars Musica Brussel April - mei 3 weken 9.000 Festival Couleur café Tour & Taxi Juni 3 dagen 40.000 Ommegang Grote Markt Juni - juli 2 dagen 6.000 plaatsen 20.000 rechtstaand Drive-in Movies Jubelpark Juli - augustus Elk weekend 20.000 Zomerfestival van de Brussel Juli - augustus 16.500 Stad Brussel Bloementapijt Grote Markt Augustus 3 dagen Aantal personen geschat door de dienst voor Schone Kunsten van de Stad Brussel : 300.000 waarvan17.000 bezoekers aan het Stadhuis Ijsbaan op de Grote Markt Grote Markt December 17 dagen 25.000 Europese Kerstmarkt Grote Markt December- 10 dagen 100.000 januari Bron : KMSK - Onthaaldienst OPT - Dienst PR TIB - Dienst voor Schone Kunsten van de Stad Brussel.
HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN. 4- DE VRAAG BIJ TOERISTISCHE ATTRACTIES > Evenementen : Retrospectieve rond Magritte > Toeristische attracties > Toeristische plaats : de Grote Markt De bronnen > > Studie over de impact van de evenementen op de toeristische activiteit in Brussel vanaf de tentoonstelling rond Magritte ( uitgevoerd voor het OPT en TVL door GT4 - december 1998 ). > 761 enquêtes uitgevoerd in 52 dagen verdeeld over de duur van de tentoonstelling, m.a.w. van 6 maart tot 28 juni 1998. > > Vraag en aanbod inzake toerisme in de attractiesector in Wallonië en Brussel - Methodologie en toepassingen (uitgevoerd voor het OPT door GT4-1997-1998 ). > Attracties weerhouden in 1997 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest : Atomium / Belgisch Centrum van het Beeldverhaal / Bruparck / Koniklijk Museum van het Leger, hetzij 266 enquêtes uitgevoerd tijdens de maanden juli en augustus 1997 22. > > De toeristische vraag op het vlak van attracties in Brussel en in Wallonië ( uitgevoerd voor het OPT 23 door GT4-1998-1999 ). > Toeristische plaats weerhouden in 1998: De Grote Markt van Brussel, hetzij 202 enquêtes van midden juli tot eind september 1998 24. > Opmerkingen : > Alle informatie verzameld in het kader van de hierboven vermelde enquêtes is niet opgenomen ; er worden slechts enkele elementen weergegeven die kenmerkend zijn voor het toeristisch gedrag en het profiel van de ondervraagde personen. > In de hieropvolgende synthese, worden enkel de voornaamste antwoorden weergegeven, aangezien de lijst met argumenten of toeristische gebruiken soms erg lang is. 23 4.1. Profiel van de bezoeker Retrospectieve Magritte Attracties Brussel in 97 Grote Markt in 98 Land waarin de ondervraagde bezoekers verblijven België Frankrijk Nederland Duitsland Ver. Koninkrijk Andere 61% 25% 2% 2% 1% 7% België Frankrijk Nederland Duitsland Ver. Koninkrijk Andere 65% 13% 3% 2% 6% 11% België Frankrijk Nederland Duitsland Ver. Koninkrijk Andere 20% 13% 10% 2% 23% 32% Gemiddelde leeftijd Omvang van de groep van de bezoeker Studieniveau van de ondervraagde persoon Gemiddelde maandelijkse gezinsinkome 43 jaar 1 persoon 2 personen + dan 2 personen Universitair Hoger niet-univ. Hoger secundair Andere 121.400 BEF 30% 40% 30% 43% 30% 23% 4% 37 jaar 1 persoon 2 personen + dan 2 personen Universitair Hoger niet-univ. Hoger secundair Andere 71.900 BEF 16% 33% 51% 25% 40% 25% 10% 40 jaar 1 persoon 2 personen + dan 2 personen Universitair Hoger niet-univ. Hoger secundair Andere 84.000 BEF 23% 56% 21% 59% 19% 16% 6% 22 De enquêtes in de attractiepolen te Brussel zijn in de zomer uitgevoerd en vertegenwoordigen een weinig omvangrijke steekproef. De enquêtes worden voortgezet in 1999. 23 Met de steun van de Commissie van de Franstalige Gemeenschap van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het Algemeen Commissariaat voor het Toerisme van het Waalse Gewest en de vzw «Attractions et Tourisme» 24 De enquêtes op de Grote Markt zijn uitgevoerd in de zomer en vertegenwoordigen een weinig omvangrijke steekproef. De enquêtes worden voortgezet in 1999.
HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN. 4.2. Kader van het bezoek Rétrospectieve Magritte Attracties Brussel in 97 Grote-Marktin 98 Gemiddelde uitgaven per persoon en per dag(excl. transport en excl. overnachtingen) Niet beschikbaar 955 BEF 955 BEF Verblijf of excursie voor diegenen die in het buitenland verblijven Transport (*) Excursie Verblijf (ontspanning) Verblijf (zaken) Allen die niet in Brussel verblijven Wagen Trein Autocar Vliegtuig Diegene die in het buitenland verblijven Wagen Trein Autocar Vliegtuig 47% 43% 10% 45% 40% 9% 6% 34% 45% 9% 12% Excursie Verblijf (ontspanning) Allen (2 mogelijke antwoorden) Wagen Trein Autocar Openbaar vervoer Te voet Andere 21% 79% 56% 6% 1% 28% 10% 5% Excursie Verblijf (ontspanning) Allen (2 mogelijke antwoorden) Wagen Trein Autocar Openbaar vervoer Te voet Andere 15% 85% 32% 19% 5% 14% 32% 2% Bronnen van informatie (de 5 voornaamste) (meerdere antwoorden mogelijk ) Geschreven pers TV-uitzending Op. Affiche Vrienden, collega s Radio-uitzending 55% 30% 23% 19% 16% Reeds gekomen Gids ( boek) Vrienden, collega s Familie VBPB of DVT 25 27% 22% 20% 12% 11% Gids (boek) SI of KT Vrienden, collega s brochure, folder Reeds gekomen 38% 20% 14% 15% 14% 24 Voornaamste redenen voor verplaatsing (de 6 voornaamste) (meerdere antwoorden mogelijk) Aangetrokken tot Magritte Algemene cultuur verrijken Belangrijk cultureel evenement Aangetrokken tot surrealisme Aangetrokken tot mod. schilderkunst Aangename ontspanning 68% 65% 39% 32% 30% 27% Nieuwsgierigheid Kinderen hebben het gevraagd Verzamelde info op aanraden van vriend, collega Reeds gekomen Op aanraden van de familie 21% 20% 15% 15% 11% 7% Nieuwsgierigheid Reeds gekomen Verzamelde info Op vakantie vlakbij Op aanraden van vriend, collega In georganiseerde reis 26% 12% 10% 10% 9% 8% Andere activiteiten tijdens de dag (de 5 of 6 voornaamste) (meerdere antwoorden mogelijk) Restaurant Shopping Musea tent. Ontdekking stad Toeristische attractie, bezoeken Ambachten, markt 42% 29% 20% 15% 7% 6% Geen plannen Ander bezoek vrienden, familie bezoeken Shopping Niets speciaals 34% 22% 15% 14% 12% Vóór de Grote Markt Komt van huis Ander bezoek Restaurant Vrij bezoek aan Brussel Shopping Na de Grote Markt Vrij bezoek aan Brussel Ander bezoek Terug naar huis Restaurant Café taverne 42% 25% 13% 8% 8% 31% 27% 18% 13% 7% Globale voldoening over het bezoek (van 4 tot 1) Gemiddelde Zeer goed (= 4) Goed (= 3) Matig (= 2) Slecht (= 1) 61% 37% 2% 0% Zeer goed Goed Matig Slecht 44% 49% 7% 0% Zeer goed Goed Matig Slecht 93% 6% 1% 0% Gemiddelde 3,59 Gemiddelde 3,36 Gemiddelde 3,92 Intentie om nog terug te komen ja = 40% ja = 65% ja = 68% (*) Transport: Voor de retrospectieve rond Magritte, gaat het om het transportmiddel om naar Brussel te komen. In Brussel zelf hebben de ondervraagden vooral het openbaar vervoer gebruikt of zijn ze te voet gekomen. 25 VBPB = Vereniging ter bevorderingen en promotie van Brussel DVT = Dienst voor Toerisme.