Educatief basisdossier Sylvain De Bleeckere

Educatief basisdossier Sylvain De Bleeckere 1

KDF, Brussel en Sylvain De Bleeckere, Hasselt, 2013 Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Alleen voor strik pedagogische en didactische redenen mogen scholen en leerkrachten kopieën van de tekst maken mits bronvermelding. 2

Inhoud 0 Inleiding 4 1 Synopsis 5 2 Filmische basisgegevens 6 Productie 6 Regisseur 6 Vertolking 7 Rocco Granata 8 De evergreen Marina 12 De film Marina van Stijn Coninx en Rocco Granata 14 Locaties 21 Filmfiche 24 3 Filmesthetische signatuur 25 Genre 25 Beeld 25 Klank 27 4 Verhaallijn 30 Structuur 30 Personages 30 Montage 40 5 Betekeniswereld 41 Tijdgeest 41 Culturen: rijkdom en beperktheid 44 Gezin en talent 47 Het collectieve geheugen 48 6 Essay: Het mirakel van Marina 50 7 Pedagogische verwerking met werkbladen 53 Onderwijs: doelpublieken 53 VOET-en 54 De voorstelling van de werkbladen 55 De werkbladen 58 8 Bronnen 57 3

0 Inleiding Er gaat geen week voorbij of ergens in de media komt het fenomeen van de migratie onder de aandacht. Dat kan gaan over wat er in België gebeurt, het kan ook een gebeurtenis of een ontwikkeling die zich veraf voordoet. In Vlaanderen spreken we al een tijdje over allochtonen en autochtonen. Er zijn ook al stemmen opgegaan om die woorden niet meer te gebruiken omdat ze niet meer zouden beantwoorden aan de reële situatie in de samenleving. De nieuwe film van Stijn Coninx brengt het fenomeen migratie in België op een eigen, originele en positieve manier ter sprake. Zijn speelfilm Marina is meer dan een zoveelste bioscoopfilm. Hij brengt immers het verhaal in beeld van de eerste grote periode van migratie in België. De film wekt het collectieve geheugen op en zet de toeschouwer aan het denken over een wenselijke toekomst. De film reikt aan de wereld van het onderwijs een interessante impuls aan om school- en leerprojecten voor autochtone en allochtone jongeren die vandaag samen opgroeien in een multiculturele samenleving. Bovendien brengt de film een ode aan de muzische kracht van de mens in het boeiende portret van de jonge Italiaans-Limburgse Rocco Granata. In het kader van de muzische vorming in het onderwijs schept de film tal van mogelijkheden. Het educatieve dossier heet basisdossier omdat het de leerkrachten de onmisbare informatie biedt op basis waarvan ze hun eigen leerprojecten kunnen uitwerken. Het dossier bevat ook unieke informatie uit eerste hand, samen met een uitgebreide filmanalyse. Die bestaat uit dat een drieluik: audiovisuele techniek, verhaallijn en betekeniswereld. Die aanpak steunt op het filmanalytische schema dat de auteur heeft uitgewerkt. Het schema kan worden geraadpleegd op http://www. menstis.be/blog/index.html. Bronverwijzingen worden in de tekst kort weergegeven. In de bronnen vindt de lezer de volledige referentie. Het dossier biedt de leerkracht ook enkele belangrijke filmpedagogische suggesties en een aantal didactische werkbladen. De auteur schreef het korte essay Het mirakel van Marina; de leerkrachte kan het als leerdocument in de klas gebruiken. Het concept, de tekst en de lay-out van het dossier zijn van dr. Sylvain De Bleeckere, cultuurfilosoof. Hij doceert cultuurwetenschappen en doet aan onderzoek aan de faculteit architectuur en kunst van de UHasselt. Hij publiceerde in het verleden heel wat filmanalyses in het Vlaamse studietijdschrift CineMagie. Hij schreef voorheen educatieve dossiers over o.a. Hotel Rwanda, The New World, BEN X, LOS, Recht in de ogen, Turquaze, En waar de sterre bleef stille staan, Quichote s Eiland, Tot Altijd. Hij is ook de auteur van Leren Leven Met Beelden (16 edities) en de recente Men(S)tis Studies waarin hij thema s uitwerkt aan de hand van een aantal recente kwaliteitsfilms die ook voor onderwijs en vorming van belang kunnen zijn; zie hierover zijn website: www.menstis.be. De auteur dankt de volgende personen en instanties voor hun professionele en tevens bereidwillige ondersteuning tijdens de voorbereiding van het dossier: Stephanie Maussen en Nicky De Bleser van de filmdistributeur KFD, Nathalie Schelvergem van het productiehuis Eyeworks die het fotomateriaal, stills en setfoto s, bezorgde, Granata Music Editions en uitgeverij Lannoo voor het beschikbaar stellen van de autobiografie en het nalezen van de betreffende bladzijden van het dossier. De auteur dankt heel in het bijzonder regisseur Stijn Coninx. Hij was bereid de auteur te ondersteunen met belangrijke achtergrondinformatie en het hele dossier kritisch na te lezen. Sylvain De Bleeckere 4

1 Synopsis 1948. Kort na de Tweede Wereldoorlog likt het kapotgeschoten Europa zijn wonden. Geleidelijk slaat het de weg in van een transnationale verbondenheid. Dat ervaart het jonge gezin van Salvatore en Ida Granata. Ze wonen samen met hun twee kinderen, Rocco en Wanda, in de streek van het Zuid- Italiaanse Calabria. De jonge vader koestert de droom om een eigen smederij te beginnen. Wanneer hem het nieuws bereikt, dat België Italiaanse arbeiders zoekt om in de mijnen van Wallonië en Limburg te komen werken, waagt Salvatore zijn kans. Hij deelt zijn gezin mee dat hij voor drie jaar naar België vertrekt om er als mijnwerker goed geld te verdienen. Na een jaar laat hij zijn vrouw en kinderen overkomen naar het land van zijn werkgever. Daar begint het verhaal van zijn oudste jongen, Rocco. Van de ene dag op de andere is hij een vreemdeling geworden. Hij is diep ontgoocheld wanneer hij ontdekt dat er geen terugkeer naar Italië meer komt. Zijn vader spoort hem echter aan een eigen droom in het leven te koesteren. Wanneer Rocco naar het hoger secundair onderwijs wil gaan, is dat onmogelijk om hij nog steeds als een vreemdeling wordt gezien. Hij moet volgens de Belgische regelgeving in de voetsporen van zijn vader treden. Maar Rocco weigert dat. Hij wil zijn eigen droom volgen en waarmaken. Hij wil muziek spelen en componeren. Zelf speelt hij accordeon en hij heeft aan band, Il Quintetto Internazionale. Hij wint eerst de muziekwedstrijd van impresario Tony Bruno. Rocco s enige tegenstander is zijn vader. Hij vreest dat zijn zoon op het verdorven pad zal terechtkomen.bovendien wordt Rocco nog verliefd op een Vlaams meisje, wat helemaal indruist tegen de wil van zijn vader. Ondanks de verzoeningspogingen van moeder Ida, escaleert het conflict tussen vader en zoon. Het onverwachte succes van Marina brengt de uiteindelijke verzoening. Rocco dankt vanuit de Carnegie Hall in New York life via de radio zijn vader persoonlijk voor alles. 5

2 Filmische basisgegevens productie De film Marina is een Belgisch-Italiaanse productie onder leiding van het Vlaamse productiehuis Eyeworks Film & TV Drama: www.eyeworksfilm.be Voor het productiehuis nam Peter Bouckaert het productiewerk op zich. Eyeworks Film & TV Drama is de belangrijkste speler op de jonge, maar snel groeiende markt van de film- en televisiehuizen in Vlaanderen. Op het palmares van Eyeworks staan onder andere de belangrijke Vlaamse langspeelfilms Crazy Love en Wait until Spring Bandini (Dominique Deruddere), De Zaak Alzheimer (Eric Van Looy), Ben X en Tot Altijd (Nic Balhazar), Los, Dossier K en Het Vonnis (Jan Verheyen), Hector, Koko Flanel en Soeur Sourire (Stijn Coninx), Rundskop (Michaël R. Roskam). Eyeworks produceerde ook de Vlaamse televisieseries Windkracht 10, Oud België, Het goddelijke monster. Marina is de tweede langspeelfilm van Stijn Coninx die door Eyeworks wordt gerealiseerd. Peter Bouckaert, producer voor Eyeworks, en regisseur Stijn Coninx schrijven samen in de rubriek Intro van het Persdossier het volgende over de nieuwe film: MARINA is een Belgisch/Italiaanse coproductie in de volle zin van het woord. Belgisch omdat wij met de gebroeders Dardenne een echte en hechte samenwerking zijn aangegaan waarbij zowel uit Vlaanderen als uit de Franstalige Gemeenschap financiering en creatief talent is aangebracht. Een coproductie met Italië omdat ook Italië niet alleen zal schitteren onder de vorm van de fantastische acteurs die aan deze film meewerken, maar ook omwille van de financiële en inhoudelijke bijdrage. Wij willen de vele financiers en partners bedanken die zich achter onze film schaarden: het VAF, de Provincie Limburg, Stad Genk, VRT, Kinepolis Film Distribution, de tax shelter investeerders, Wallimages, RTBF, het Italiaanse filmfonds en het filmfonds van Puglia. regisseur 6 Marina is de zevende langspeelfilm van Stijn Coninx. Naast een aantal kortfilms onder andere Raoul Servais (1980), een kortfilm over de Belgische animatiefilmer, alsook de educatieve en historische kortfilm Abdij Ten Duinen (2003) een documen taire over triatleet Marc Herremans, To Walk Again (2008) en de televisieseries De Kavijaks (VTM) en Het Peulengaleis (VRT), staan de volgende langspeelfilms op zijn naam: Hector (1987), Koko Flanel (1990), Daens (1992), Licht (1997), Verder dan de maan (2003) en Soeur Sourire (2008). De eerste twee zijn duidelijke komedies gebouwd rond de Vlaamse humorist Urbanus. De film Koko Flanel bleef 19 jaar lang de best bezochte Belgische film ooit. Met het historische Regisseur Stijn Coninx, foto Cinevox drama Daens kreeg Coninx internationale erkenning: een Oscarsnominatie voor beste buitenlandse film, een speciale vermelding van de Internationale OCIC-Jury op het Filmfestival van Venetië en de Gulden Spoor op het Festival van Gent.

Marina vormt met Coninx vorige film Soeur Sourire een tweeluik. Beide films zijn historische films die over een Belgische zanger/zangeres handelen die eind jaren vijftig-begin jaren zestig van vorige eeuw uit het niets een wereldhit scoorden. Soeur Sourire zoomt in op Jeannine, de jonge Belgische vrouw die in 1961 als kloosterzuster een wereldster werd met haar hit Dominique, nique, nique. De film is op het leven van Jeannine gebaseerd. De filmtitel Marina verwijst naar de wereldhit die de Belgische Rocco Granata scoorde in 1959. Het script van de film is vrij geïnspireerd op de jeugdherinneringen van Rocco Granata. In beide films besteedt de regisseur veel aandacht aan een waarheidsgetrouwe evocatie van de tijdgeest van The Sixties, ook nog The Swinging Sixties genoemd. Beide Belgische figuren, Soeur Sourire en Rocco Granata, situeren zich aan het begin van de doorbraak van The Sixties in België. Stijn Coninx is sinds 2002 bestuurslid van de Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers (SABAM). Hij is tevens hoogleraar aan het RITS (Erasmus hogeschool) en aan het Institut National Supérieur des Arts du Spectacle et Techniques de Diffusion (INSAS) te Brussel. vertolking De kracht van de productie uit zich in het bijzonder in de zeer originele casting. Die stond in België onder de leiding van Sara De Vries, Lauren Müller en Gunther Schmid. Voor de Italiaanse casting werd beroep gedaan op het gerenommeerde castingbureau Studio t in Rome, onder leiding van Lilia Trapani Hartmann. De film valt op door de bijzondere geëngageerde vertolking van de Limburger Matteo Simoni. Met Marina debuteert Simoni als hoofdvertolker in een langspeelfilm. Hij studeerde aan het Herman Teirlinck Instituut (Antwerpen). Hij werd de medeoprichter van het al dikwijls geprezen theatergezelschap FC Bergman. Hij vertolkte ook een aantal rollen in televisieseries en hij was al te zien in de langspeelfilms Zot van A (Jan Verheyen) en Weekend aan zee (Ilse Somers). In Marina stijgt hij echter uit boven zichzelf. Hij heeft zich bijzonder intens voorbereid op de hoofdrol. Hij wilde dolgraag de hoofdrol en geen inspanning was hem teveel om ze te verdienen. Hij moest onder andere accordeon leren spelen, Italiaans leren en zich het typische hese Italo-Genkse accent van Rocco Granata eigen maken. Eerst reisde hij een maand naar Italië, om Italiaans te leren, om daarna een maand in Calabria te gaan wonen om het dialect uit Rocco Granata s geboortestreek onder de knie te krijgen. In zes maanden leerde hij inderdaad accordeon spelen. Urenlang praatte hij met Rocco Granata en luisterde hij naar opnames van de zanger om zich diens typische stem eigen te maken. Het is hem wonderlijk gelukt. Stijn Coninx met Matteo Simoni op de set van Marina. In een uitgebreid interview met journalist Geert Zagers drukt de 25jarige Matteo Simoni het zelf zo uit: Ik heb me nog nooit zo lang en hard in een personage kunnen vastbijten. (Knack Focus nr. 26, 26 juni-2 juli 2013, p. 10-17). Zagers introduceert het interview met Simoni als volgt: De Vlaamse film heeft er een leading man bij, eentje met Italiaanse charme en de wil om volledig voor een rol te gaan.. Terecht. De performance van Matteo Simoni die met hart en ziel de jonge Rocco Granata vertolkt, is er een die bijblijft, vooral door de bijzondere soepele manier waarop hij met zijn hele lichaam beweegt en door zijn unieke manier van spreken. 7

Daarnaast munt de film ook uit door de selecte Italiaanse cast, gekozen door het casting bureau van Lilia Trapani. Dat bureau heeft gewerkt voor Gangs of New York van Scorcese. Het koos voor Luigi Lo Cascio en Donatella Finocchiaro voor de vertolking van Rocco s ouders. Luigi Lo Cascio verwierf internationale waardering voor zijn rol als een van de broers in de Italiaanse familiekroniek La meglio gioventὺ. rocco granata De film is gebaseerd op een scenario dat Rik D hiet en Stijn Coninx samen schreven op basis van intense gesprekken met Rocco Granata over zijn kinder- en jeugdjaren. Officieel luidt dit als volgt: Marina, een film van Stijn Coninx gebaseerd op de jeugd van Rocco Granata. De film is een bewerking van de kinder- en jeugdherinneringen van de Limburgs-Italiaanse zanger en componist. Wie is Rocco Granata wiens belevenissen de bestaansreden van de film vormen? Het antwoord op die vraag krijgt input vanuit drie bronnen: 1) De eigen website van Rocco Granata http://www.roccogranata.be/nl/index.html met een rubriek Biografie. 8 2) De autobiografie: Rocco Granata, Mijn leven. Tielt, Uitgeverij Lannoo nv, en Rocco Granata, 2013. Hierna verwijst de auteur naar de autobiografie via de code [R: x-x], waarbij x -x de betreffende bladzijde(n) van het boek aanduiden. Het idee van een autobiografie is ontstaan uit de gesprekken tussen Stijn Coninx en Rocco Granata als eerste aanzet tot de film Marina. De vele gesprekken versterkten bij Coninx het idee van de film en ze stimuleerden ook Rocco om werk te maken van zijn autobiografie. Het lijvige boek opent met de herinnering van de treinreis die Rocco samen met zijn moeder en zijn zusje Wanda naar België bracht, en eindigt met een reflectie over de opnames van de film Marina. Tussen het begin en het einde van het boek vertelt Rocco Granata vanuit zijn hart met heel veel bezieling over zijn geboortestreek Calabrië, zijn grote Italiaanse familie, en vooral, zijn rijke muzikale carrière die een ononderbroken internationaal parcours heeft gevolgd, zijn positieve en negatieve ervaringen in showbusiness, zijn huwelijk met Rosie Roeland uit het Oost-Vlaamse Aaigem, hun twee kinderen, Sam en Jessica, zijn voorliefde voor eetculturen, in het bijzonder de Italiaanse, en zijn beoefening van tennis en golf. In de ondertoon van het succesverhaal dat zijn leven is, weerklinkt in de autobiografie een loflied op de muziek, een diep familie- en gezinsgevoel én een blijvende nostalgie naar het Italië van zijn zorgeloze kindertijd. De rode draad waarmee Rocco al zijn herinneringen met elkaar verbindt, vormt zijn wereldliedje Marina. De autobiografie bevat ook enkele katernen met historische foto s en een bijlage met authentieke documenten vooral gerelateerd aan de wereldwijde impact van Marina. 3) Het Wikipedialemma Rocco Granata : http://nl.wikipedia.org/wiki/rocco_granata.

In de eerste 99 van 288 bladzijden van Mijn leven die Granata wijdt aan zijn kinderjaren tot en met zijn eerste plaatje met op de B-kant Marina, tekenen zich twee grote krachtlijnen af: het opgroeien in een migratiegezin en de passie voor de muziek. Die twee dragen ook de film Marina. Rocco Granata is als zoon van Italiaanse ouders geboren op 16 augustus 1938. Op het ogenblik dat de film Marina in wereldpremière is gegaan tijdens het Wereldfestival van Montreal (22 augustus-2 september 2013), was Rocco Granata net 75 jaar geworden. Hij groeide op in het Zuid-Italiaanse Calabrië, in Figline Vegliaturo; Rocco noemt het paisellu mia ( mijn dorpje ). [R:22-23] Daar bracht Rocco zijn eerste tien levensjaren door. Aan dat decor van zijn jeugd is Rocco gans zijn leven blijven denken als aan zijn aards paradijs: Het is een beetje mijn aards paradijs. [R: 27] Het dorp en Calabrië hebben hem tijdens zijn lange muziekcarrière als een blijvende muze begeleid. Hij schrijft in Mijn leven daarover het volgende: Mijn mooie Calabrië, het verborgen Italië, tussen de Tyrreense en de Ionische Zee. Het gebied van Magna Graecia, Groot Griekenland, een streek die 2500 jaar geleden door de Grieken werd gekoloniseerd De streek zo vaak in mijn liedjes bezongen. [R 8-9.13] Op zijn tiende veranderde het leven van de kleine Rocco ingrijpend. Zijn vader die al eerder was geëmigreerd naar de Belgisch-Limburgse mijnstreek liet zijn vrouw en zijn twee kinderen, Rocco en Wanda, overkomen. Zo kwam de jonge Rocco terecht in een hem volkomen vreemde wereld. De film brengt dat duidelijk in beeld. Rocco s belangrijkste hefboom om zich boven de moeilijke omstandigheden te heffen, was de muziek. Hij kon zijn vader overtuigen hem als kind een accordeon te geven. Van dan af werd de muziek Rocco s beste vriend. De muziek werd de taal waarin hij zijn echte gevoelens kon uitdrukken. Hij stelde een jongensorkest samen Il Quintetto Internazionale en op zijn twintigste componeerde hij het liedje Marina. Dat werd voor Rocco zijn tweede geboorte want het succes dat hij met het plaatje boekte, katapulteerde Rocco meteen tot een wereldster. De film Marina eindigt immers met de verwijzing naar het eerste optreden van de jonge ster Rocco Granata in de beroemde New Yorkse Carnegie Hall op zondagavond 22 november 1959. Gezin Granata aan de kerk van Zwartberg (www.roccogranata.be) 9

Van dan af stond het leven van Rocco Granata volledig in het teken van de muziek. Ik was muzikaal en van jongs af aan bezeten door muziek. (R: 29] Reeds in 1960 verscheen Marina, de West-Duitse speelfilm, een musical in zwart-wit, van Paul Martin, in de Duitse bioscopen. De jonge Rocco Granata speelt er zichzelf. De film vormde de start van Rocco s nog steeds voortdurende succesvolle carrière in Duitsland dat hij mijn tweede thuis noemt (R: 120). Mijn thuisbasis was in die tijd [1959-1963] eigenlijk Duitsland. [R: 132] In 1961 had Rocco Granata een eveneens succesvol optreden tijdens het San Remo Festival (Italië) dat toen de grootste Europese zangwedstrijd was, door de RAI in mondovisie, wereldwijd uitgezonden via de radio en als tv-show. Rocco Granata is nog steeds professioneel actief in de muziekbusiness. Hij treedt ook nog op met nieuwe songs zoals met El Murguero, zijn bijdrage tot het live televisieprogramma Eén-Vlaanderen Muziekland, Zomerhit 2013 [http://www.een.be/programmas/vlaanderen-muziekland/roccogranata-el-murguero]. In de Canvas-reeks Belpop 2013-2014 wordt een uitzending aan Rocco gewijd. Rocco Granata heeft ook zijn eigen actieve en bloeiende muziekmaatschappijen: Cardinal Records en Granata Records. Als muziekproducer heeft hij ook een succesvolle carrière uitgebouwd. Dat komt in de film Marina van Coninx niet voor omdat de film eindigt met de internationale doorbraak van het liedje Marina, de hoeksteen waarop Rocco Granata zijn even uniek als succesrijk muziekleven heeft uitgebouwd. Dat vanaf het succes van Marina het leven en de muziek van Rocco Granata in elkaar overvloeiden, bevestigt hij zelf tot driemaal toe: De meeste van mijn liedjes zijn autobiografisch of erg met mijn leven verweven [R: 27, zie ook 152 en 224]. En: Met mijn instrument kon ik zo goed al mijn gevoelens uitdrukken. [R: 64] 10 Rocco Granata op de set van Marina van Stijn Coninx

Rocco Granata heeft ook een bijzonder relatie met het medium film. Hierboven is al verwezen naar de eerste film Marina, waarin hij een groot aandeel in heeft als acteur en zanger. Het Duitse genre werkte met een eigen format: een aantal zangers uit de hitparades en enkele populaire acteurs/ actrices werden bij elkaar gebracht in een flinterdun verhaaltje dat enkel als opstap diende voor het zingen van liedjes. We zouden het nu een aaneenschakeling van videoclips kunnen noemen, Rocco Granata zelf noemt die films jukeboxfilms [R: 114]. Het genre was in het naoorlogse Duitssprekende landen (Duistland, Oostenrijk, Zwitserland) razend populair. Rocco Granata zong in de film diverse liedjes, natuurlijk ook Marina. In België werd de film door Rocco zelf voorgesteld in Cinema Star in Waterschei, waar de foto van Rocco tussen die van Sofia Loren en Gina Lollobridiga hing [R: 114]. De hele Italiaanse mijngemeenschap was uitgedost present. Iedereen voelde zich een beetje deelgenoot aan dit succes. Iedereen was dolblij. Het was een complete euforie. [R: 117]. Nadien werkte Rocco Granata nog mee aan een tiental dergelijke films in Duitsland. Toen hij er genoeg van had, kreeg Rocco de uitnodiging van theater-, tv- en filmacteur en quizmaster/televisiepresentator Wies Andersen om de muziek te schrijven voor zijn eerste film Jonny & Jessy (1972), en er zelf een rol te spelen van het hoofd van een bende. De film ontving de Grote Prijs voor de beste Vlaamse film van het Casino van Knokke. Het was in Vlaanderen de start van films die niet langer verfilmingen waren van romans die zich afspeelden in het agrarische Vlaanderen van de dorpen en de boerderijen. Marina van Stijn Coninx voegt zich in die ondertussen al vele films tellende traditie in. Rocco Granata als acteur in de rol van de muziekhandelaar Fiocchi in Marina van Stijn Coninx 11

Een bijzonder aspect van Granata s relatie tot de film, is verbonden met de grote en uiterst creatieve, naoorlogse Duitse filmregisseur Rainer Werner Fassbinder, wier films op internationale filmfestivals de grote prijzen wegkaapten. Dat geldt ook voor zijn film Händler der vier Jahreszeiten (1972). Het scenario is gebouwd rond het lied Buona notte bambino van Rocco Granata. Fassbinder gebruikte ook de uitvoering van Rocco en in de film werkt het lied als een leidmotief [R: 160]. Vele jaren later, in 1983, kreeg Rocco Granata een aanbod om onder vast contract te komen werken als componist van filmmuziek voor de Hollywoodstudio Paramount Pictures. Hij is naar Los Angeles gereisd maar hij heeft het aanbod uiteindelijk niet aangenomen. Hij wilde zijn thuis in Vlaanderen noch zijn eigen zelfstandigheid opgeven. En 1993 vormt het voorlopig eindpunt van de carrière van Rocco Granata als acteur. Net zoals in de eerste film Marina, treedt hij ook op in de film Marina van Stijn Coninx. Hij vertolkt er de rol van de Brusselse, muziekhandelaar Fiocchi die de jonge Rocco de prachtige Stradella-accordeon op afbetaling verkoopt, een van de hoogtepunten van de film. Met dat instrument zou Rocco later Marina opnemen in de studio. de evergreen marina Ik ben Rocco Granata van Marina. [B: 177] Zo introduceerde Rocco zichzelf in situaties waar men hem niet direct herkende, waarna de deuren voor hem opengingen. Het hoofdpersonage van de film heet Marina, tevens de titel van de film. Nochtans is Marina geen meisje, geen vrouw van vlees en bloed, maar de titel van het liedje waarmee Rocco Granata als zanger en componist debuteerde. Niemand dan Rocco Granata zelf kan beter beschrijven hoe Marina is ontstaan. Het gebeurde in de danszaal Het Berkenhof in Molenstede, Diest. Daar hadden Rocco en zijn band al een vast contract. Om het uur kregen de muzikanten van de eigenaar vijf minuten plaspauze. In een van die pauzes gebeurde het, aldus Rocco Granata: De muzikanten stapten van het podium af, en zo had ik het podium voor mij alleen. Ik zong verder, enkel ik en mijn accordeon. Ik zong liedjes die niet bestonden waarop ik in het Italiaans improviseerde. Ik speelde en zong met gevoel naar een climax toe. De mensen zaten te luisteren als bij luistermuziek en applaudisseerden oorverdovend. Ik hoor het nog steeds Zo is Marina geboren. Soms deed ik bij het optreden mijn ogen dicht ik doe dat nu nog vaak en toen ik ze dan weer opende, keek ik het publiek niet aan, maar keek ik naar de donkere ramen of de muren. Zo zag ik op die bewuste dag een reclamepaneel voor Marina-sigaretten met de afbeelding van een heel mooi meisje. Het paneel hing rechts boven de toog en ik zong en improviseerde Marina, Marina, Marina Het publiek applaudisseerde wild en de muzikanten kwamen terug op het podium. [R: 72] 12

Nadien moest Rocco nog een Italiaanse tekst schrijven bij de muziek. De uiteindelijke tekst is deze: Mio sono innamorato di Marina Una ragazza mora ma carina Ma lei non vuol saperne del mio amore Cosa farò per conquistarle il suo cuor. Un giorno l ho incontrata sola sola Il cuore mi batteva mille all ora Quando le dissi che la volevo amare Mi diede un bacio e l amor sbocciò. Marina, Marina, Marina, Ti voglio al più presto sposar Marina, Marina, Marina, Ti voglio al più presto sposar O mia bella mora No non mi lasciare Non mi devi rovinare O no no no no no 1959 by Granata Music Editions NV B-2950 Kapellen De tekst neemt het standpunt in van een jongen die verliefd is op de donkerharige Marina. Hij wil haar hart ( il suo cuor ) veroveren. Op een dag ziet hij haar helemaal alleen, verklaart hij haar zijn liefde, volgt er een eerste kus ( un baccio )en de liefde begint te bloeien. In het refrein spreekt de verliefde jongen Marina rechtstreeks aan en vraagt hij haar ten huwelijk ( sposar ). Die situatie is ook herkenbaar in de film Marina van Coninx in de uitwerking van de personages Rocco en Helena. Toch was Marina niet Rocco s eerste compositie. Dat was E primavera dat hij schreef voor een optreden op het Italiaans muziekfestival La Rondinella d Oro te Seraing. Daar moesten de artiesten elk een nieuw liedje zingen. Dat stimuleerde de jonge Rocco om zelf te gaan schrijven en componeren. Met zijn liedje won Rocco ex aequo de finale. Toen hij als winnaar opnieuw op het podium moest komen om een nummer te spelen, koos hij niet voor het winnende E Primavera, maar voor Marina. Daar in La Rondinella d Oro in Seraing zong ik dus voor de eerste maal de onafgewerkte Marina. We moesten drie bisnummers geven, terwijl ik telkens een beetje improviseerde want de tekst was nog niet definitief klaar, maar het refrein was er al. [R: 75] De volgende stap in het ontstaan van Marina was de opname van het plaatje. Jules Nijs, de schoonzoon van de eigenares van de danszaal De Witte Molen te Aarschot waar Rocco en zijn orkest een optreden hadden, was uitbater van jukeboxen. Zo had hij contacten in de platenindustrie. Via die weg kon Rocco met zijn band een plaatje opnemen in de Brusselse Studio Decca. Op ieder vijfenveertigplaatje moesten er twee liedjes staan: de A-kant en de B-kant. Voor de A-kant koos Rocco het oud- Italiaans liedje Manuela. En dan moest Rocco een beslissing nemen: Voor de B-kant zocht ik een tijdje in de liedjes van het Italiaanse repertoire dat we brachten, maar toen dacht ik: Wat zit ik hier te zoeken? Het is maar de B-kant, ik zet er gewoon Marina op. Ondertussen had ik nog wat aan de tekst gesleuteld en was die min of meer klaar Ik zag hem [de technicus Palmans] heel ongeduldig en eigenlijk een beetje kwaad worden, omdat de tekst van Marina toch nog niet volledig klaar was en hij daardoor af en toe eens moest stoppen. Ik had dus geen tijd meer om de tekst volledig af te werken en eindigde dan maar met oh no non o no [B: 78] De hele opname duurde niet langer dan twee uur en koste 1 800 Belgische frank of 45 EUR. Rocco vond echter geen enkele maatschappij om het plaatje uit te brengen op de muziekmarkt. Ze vonden het een minderwaardig product. Minderwaardig, minderwaardig. [R:79]. Rocco nam daarop de beslissing zelf in eigen beheer het plaatje te laten persen op 300 exemplaren, samen met Jules Nijs, onder het label Delahaye, met een drukfout op de hoes: Roco met één c, maar wel in gouden letters. 13

Met zijn vespa en geholpen door zijn vrienden verdeelde Rocco de plaatjes over de Limburgse platenwinkels. De eerste 25 plaatjes verkocht hij aan de plantenwinkel van Betty in de Vennestraat in Winterslag. Hiermee was de start gegeven van een snel succes dat Rocco Granata in de kortste keren naar New York bracht. Daarna steeg week na week Marina in de Amerikaanse top-100 hitlijsten (Cashbox) en steeg tot nummer 12. [B: 87] Sindsdien is Marina uitgegroeid tot een evergreen. Het liedje hoort tot het wereldrepertoire. Na zes maanden van de release werd Marina al opgenomen door 49 ander artiesten of bands. Nadien volgden er nog honderden covers. [R: 133] Het liedje drong ook door tot in de keuken van het Witte Huis in Washington. In zijn autobiografie noteert Rocco Granata over president John F. Kennedy: Toen Kennedy in de keuken van het Witte Huis kwam, floot hij volgens die kok vaak het liedje Marina. [R: 134] En nog dit. Op 30 april 2013 werd de nieuwe Nederlandse koning Willem-Alexander geïnstalleerd. De feestelijke dag werd afgesloten in Amsterdam met het André Rieu Kroningsconcert op het Museumplein te Amsterdam dat live op televisie werd uitgezonden. Rieu moest van het publiek diverse bisnummers spelen, maar het publiek wilde niet naar huis. Toch moest het concert eindigen. Als allerlaatste bisnummer en als afsluiting van de hele feestelijke Kroningsdag, speelde hij zijn instrumentale bewerking van Marina! Rocco zelf nam in 1989 een new beat-versie van de song op: Ma Ma Ma Marina. Ook nu weer wilde niemand de plaat uitbrengen en deed Rocco Granata het terug in eigen beheer. Deze keer op 3 000 exemplaren die hij zelf aan de man bracht via dj s van Antwerpen en omgeving. Het resultaat? Soms gebeurt een mirakel tweemaal. Dertig jaar later, hetzelfde lied, dezelfde zanger, hetzelfde accordeonspel: dit is wellicht een vermelding in het Guiness Book of Records waard. Opnieuw stond Marina op nummer één, ditmaal in de discohitparade. [B: 205] En met de film Marina van Stijn Coninx krijgt Marina ook als filmtitel een tweede leven. de film marina van stijn coninx en rocco granata 14 Stijn Coninx en Rooco Granata, foto site Belang van Limburg

In tegenstelling met de Duitse film Marina (1959) vertrekt het scenario van de nieuwe Marina van de jeugdherinneringen van de echte Rocco Granata, de muzikale vader van Marina. Wie de film ziet, vraagt zich spontaan af in welke mate de film echt biografisch is. Op de love story tussen Rocco en Helena na, volgt het filmverhaal vrij getrouw de belevenissen van de kleine en jonge Rocco Granata. Hierna volgen enkele belangrijke biografische data die hun weg naar het scenario hebben gevonden. De elementen zijn chronologisch geordend en krijgen een passend lemma. met vader in de bergen. In de openingsscène kamperen de kleine Rocco en zijn vader in de heuvels. Dat verwijst, zij het indirect, naar de sterke herinneringen van Rocco. Als kind trok nam zijn vader hem iedere zomer mee in de bergachtige streek La Sila. Daar kocht de vader ieder jaar een partij bomen om er houtskool van de maken dat hij aan de dorpelingen kon verkopen als brandstof tijdens de koude winters. Tijdens het werk bleven Rocco en zijn vader samen wonen in een zelfgebouwde hut. Rocco schrijft: De weken samen met vader in La Silla behoren tot mijn beste jeugdherinneringen. [R: 13]. De film Marina begint met die sterke band tussen vader en kind die samen eten op de hoogvlakte, ver weg van de bewoonde wereld. In de Italiaanse proloog komen nog narratieve details voor die direct zijn geënt op de belevenissen van Rocco als kind in Figline Vegliaturo en die doorspelen in het grote deel in de Limburgse mijnstreek: gezin granata. In de proloog maken we kennis met het jonge gezin Granata: vader Salvatore, moeder Ida, hun eerste kind, de jongen Rocco, en hun tweede kind, het meisje Wanda. Op de dag van zijn geboorte ging in het dorp de processie uit ter ere van een van de drie patroonheiligen van het dorp: Santo Rocco. [R: 8] Vandaar de keuze van de ouders voor de naam Rocco voor hun eerstgeborene. Zowel in de proloog als in het grote Belgische deel staat het gezin Granata centraal. muzieklessen. Zijn eerst muzieklessen bij de dirigent van de plaatselijke fanfare en het te laat komen in de les met een klap in zijn gezicht als resultaat [R: 29]. In het echte leven stopte Rocco daarna zijn muzieklessen en stelde hij zijn eigen kinderfanfare samen. druiven. In en rond het dorp werd er natuurlijk ook wijn geproduceerd onder andere door de plaatselijke dokter, Don Amadeo. Die spande de kinderen in om met hun voeten in de kuipen de druiven te pletten. De kinderen plasten echter in de grote wijnfust waarin ze aan het trappelen waren: dacht ik: mocht de goede dokter eens weten hoeveel keer wij allemaal op zijn druiven hebben geplast [B: 31] Een pittig detail dat de sfeer oproept van het leven van de kinderen in het dorp dat ook in de film voorkomt. oom vincenzo. In de proloog komt oom Vincenzo voor. Rocco noemt hem de artistieke broer van vader [B:18] en een avonturier en muzikant die nooit wilde werken [R: 20]. In België gebruiken de ouders het negatieve voorbeeld van Vincenzo als argument om Rocco van de muziek zeker niet zijn beroep te maken. In de film wordt de biografische referentie naar oom Vincenzo gebruikt om de zuiderse sfeer in het dorp weer te geven, een blijde sfeer, gedragen door muziek en dans; die sfeer heeft zeker de kleine en muzikaal aangelegde de Italiaanse ziel van Rocco sterk gevormd. De vader van Rocco speelde speelde gitaar en hield van muziek. Rocco schreef er zelfs ooit een liedje over met als titel Mijn vader speelt gitaar. smederij. Rocco s vader Salvatore spreekt veel over het beginnen van een eigen smederij. Dat verwijst naar de talrijke smederijen in het dorp. Het tweede deel van de naam van het dorp, Vegliaturo, betekent eigenlijk wekker (zie het Franse reveille ). Het gehamer in de smederijen s morgens vroeg werkte als een wekker in het dorp. Rocco schrijft: Mijn vader was smid in de smederij van mijn grootvader van moeders zijde. [R: 10] De vader van Rocco s moeder bezat verschillende smederijen. Rocco s vader droomde van een eigen smederij en die droom motiveerde hem om goed te gaan verdiepen in de Belgische mijnen en daarna terug te keren om zijn smederij te beginnen. In het scenario speelt dat gegeven een belangrijke rol. In de film komen geen beelden voor van een smederij. 15

katholiek. In het dorp was iedereen katholiek. Vooral zijn moeder Ida was een zeer vrome vrouw. Het Mariabeeld kreeg een centrale plaats op de schouw van de woonkamer. In de film draait ze het Mariabeeld bij het begin van een vrijscène met haar man. Rocco Granata schrijft in zijn autobiografie naar aanleiding van de laatste levensjaren van zijn vader die aan Alzheimer leed en tot aan zijn overlijden in 1989 in een rusthuis werd verzorgd, waar iedere dag zijn moeder hem mee hielp verzorgen: Ze werd het nonnetje dat ze zo graag had willen zijn. [R: 206] Hiermee zinspeelt Rocco naar de jeugd van zijn moeder waar ze op zeker ogenblik samen met een ander meisje van het dorp als novice is ingetreden in een klooster in Noord-Italië. Toen echter de moeder-overste van het klooster ontdekte dat dat andere meisje een relatie had met de pastoor van Figline Vegliaturo stuurde ze de twee meisjes terug van waar ze gekomen waren. De film Marina suggereert de vroomheid van de moeder van Rocco vooral via het Mariabeeld op de schouw. jaloerse vader. In de proloog in Italië vraagt Salvatore die op het punt staat naar België te vertrekken aan zijn zoon, nog een kind, tijdens zijn afwezigheid op zijn moeder te letten. Hij vertrouwt duidelijk zijn broer Vincenzo niet in dat verband. Vader duldt niet dat welke andere man ook maar in de buurt zou komen van zijn Ida. Dat stemt overeen met de realiteit. Over de houding van zijn vader Salvatore ten aanzien van zijn vrouw, schrijft Rocco Granata: Vader was uitermate jaloers en deze jaloersheid heeft moeders leven erg droevig gemaakt Ik kan mij bijna geen dag herinneren dat vader thuis geen ruzie maakte. In die sfeer zijn mijn zus en ik opgegroeid. [R: 56-57, zie ook 21, 54] In de film blijft dit gegeven herkenbaar zonder dat het echter wordt in de verf gezet. In het grote deel in België, komen er twee taferelen voor waarin de jaloersheid van de vader duidelijk aan de oppervlakte komt: dat met de vader die de kleine Rocco betaalt om in plaats van naar school te gaan zijn moeder te bespioneren, en dat met de vader die zich vragen stelt bij het feit dat tijdens de kermis de mannen in het voorbijwandelen zijn vrouw groeten. Het eerste tafereel is biografisch [R: 56-57]; het tweede ook, behalve de locatie: het gebeurde niet op de kermis, maar op de dag dat het gezin naar de film ging in Cinema Casino van Waterschei. Een man kwam voorbij en zei: Ciao Salvatore, ciao Ida! [B: 57] naar belgië. Het einde van de Italiaanse kindertijd komt wanneer Ida de brief en de documenten krijgt van haar man om eveneens naar België af te reizen. Dat gebeurde in februari 1949: Mijn leven veranderde toen papa ons in februari 1949 treinbiljetten stuurde om naar il Belgio te komen. [R: 43] 16 Salvatore Granata droomt van een beter leven voor hem en zijn gezin door enkele jaren in België te gaan werken in de mijn. Die enkele jaren duurden een heel leven.

In het grootste deel van de film dat zich afspeelt in de Limburgse mijnstreek, zitten er heel wat biografische data verwerkt. aankomst in belgië. De hereniging van het gezin in België is gefilmd op het perron. Dat is biografisch getrouw. Daarin speelt een belangrijk detail een rol waarover Rocco Granata zelf het volgende schrijft: Toen de trein helemaal stilstond, trok hij [de vader] de deur open, deed hij zijn armen open en ik sprong er recht in. Ik vroeg me toen af waarom hij niet als eerste moeder vastpakte. Maar ik wist het antwoord wel, ik was zijn lieveling. [R: 7] Dat dit een belangrijk detail is in het leven van Rocco Granata en in de film blijkt uit het feit dat hij zijn autobiografie opent met dat detail uit het verhaal van de hereniging van het gezin op het perron. wonen. De productie besteedt terecht veel aandacht aan de reconstructie van het wonen. Daarin zijn er twee fasen. Het verblijf in de barakken [R: 36] en nadien in een eigen woonhuis in de tuinwijk van Waterschei [R: 58-59]. Tussen beiden bestaat er een enorm contrast. In overeenstemming met Rocco s respectievelijke negatieve en positieve herinneringen reconstrueert de film dat belangrijk gegeven voor het gezin op een authentieke manier. fysieke gelijkenis. Van de jonge Rocco en beginnend muzikant zijn er historische foto s. Naar die beelden is de verschijning van de jonge acteur Simoni gestileerd. De filmpersonage Rocco gelijkt aldus zeer sterk op de historische, jonge Rocco die de weg vindt naar zichzelf als de componist en de zanger van Marina. Links: De jonge Rocco Granata met vespa, (foto site www.roccogranata.be) naar wie de hoofdacteur Matteo Simoni (rechts) is gestilleerd. werken in de mijn. In zijn autobiografie noemt Rocco het werk van zijn vader en diens collega s in de mijn slavenwerk. [R: 36]. In de film komen er opnames voor van de vader die aan het werk is in de mijnschacht. De productie typeert de vader ook als de vertegenwoordiger van alle mijnwerkers en hun lot. Dat is sterk verbonden met het ziektefenomeen van de stoflong en dagelijkse arbeidsongevallen. In het filmportret van de vader is dat verwerkt. Hij hoest en kucht voortdurend en hij ademt soms moeilijk. De echte Salvatore Granata leed echter niet aan een stoflong en is daar trouwens ook niet aan gestorven. Wat echter wel biografisch getrouw is, is het ongeval en de gevolgen ervan. In het jaar dat Rocco Marina opnam, 1959, kreeg zijn vader een ernstig werkongeval in de mijn; zijn been raakte geklemd tussen twee steenkoolwagentjes. De gevolgen: werkonbekwaam maar ook barstende hoofdpijn en onophoudelijk gefluit in zijn hoofd als gevolg van de toenmalige narcose tijdens de operatie, en het verlies van het recht op een huurhuis van de mijn. Die biografische data zijn in de film uitgewerkt. Een apart gegeven in relatie tot de mijn vormt Rocco en de mijn. In zijn biografie schrijft Rocco Granata: Onder geen enkele voorwaarde wilde mijn vader dat ik in de mijn zou werken. Om mij daarvan te overtuigen nam hij me op een dag mee naar de mijn. Niet in de 17

mijn zelf maar bovengronds. Hij wilde dat ik de plaats waar de mijnwerkerslampen geladen werden en de smerige douches zou zien, en me daardoor zou realiseren wat een hondenleven een mijnwerker leidt. [R: 60] Rocco heeft dus ook nooit in de mijn gewerkt, ook niet één dag. In de film wordt dit biografisch gegeven uitvergroot waardoor de ervaring die Rocco in zijn autobiografie weergeeft, ook via de beelden wordt geëvoceerd. In de film neemt de vader Rocco wel mee in de mijn zelf en komt er een sterke dialoog voor tussen beiden in de mijn, een hevige confrontatie die past in de dramatische uitwerking die eigen is aan het medium film. Een andere biografisch gegeven dat in de film historisch authentiek is verbeeld, is de weigering van de Belgische Staat om aan Rocco een beroepskaart als muzikant te verlenen met het argument dat de zoon van een Italiaanse mijnwerker niets anders mag doen dan zelf ook in de mijn gaan werken. accordeon. Als de jonge en volwassen Rocco tot aan de eerste kennismaking met zijn toekomstige vrouw Rosie Roeland op de dag voor zijn 27 ste verjaardag (1965) één vaste relatie had, was dat met zijn accordeon. Ik ben een accordeonfanaat. [R: 65] De film licht dat gegeven terecht uit in verschillende treffende scènes. Een van de meest treffende is wel die in Brussel in de winkel van Fiocchi waar de jonge Rocco zijn eerste Stradella heeft gekocht. Dat is een biografische scène waar de echte Rocco de rol van Fiocchi speelt. Ook het feit dat Rocco s vader voor zijn zoon een eerste accordeon heeft gekocht, een Hohner, is biografisch correct [R: 50] Nochtans zag Salvatore Granata het niet zitten dat zijn zoon een muzikant zou worden. [R:60] Dat verklaart waarom ook in de film de vader van Rocco een haat-liefde houding aanneemt tegenover de accordeon van Rocco. Dat is in de film mooi weergegeven in de avondscène waarin in de gietende regen de vader de accordeon van Rocco buiten het huis in de regen zet, terwijl hij dan in het mooie slottafereel, eveneens s avonds, fier de radio naar buiten draagt waar live Rocco s uitvoering van Marina vanuit New York is te beluisteren. De vader wil dat de hele buurt het hoort. Dat laatste vat heel goed het biografische gegeven samen dat zijn ouders, ook zijn vader, heel fier waren met het grote succes van Rocco als mu- 18

zikant, zanger en componist. Rocco Granata heeft trouwens dankzij zijn succes zijn ouders, na het mijnaccident, financieel kunnen ondersteunen. Met het gegeven van de accordeon heeft ook de moeder van Rocco een bijzondere band. Zij heeft namelijk buiten het weten van haar echtgenoot haar zoon geholpen met het afbetalen van zijn nieuwe accordeon door wat bij te verdienen: ze deed de was en de strijk voor de mijnwerkers die vrijgezel waren. [R: 54] In de film komt de vader dat echter te weten, wat leidt tot een serieuze confrontatie, dramatisch verantwoord daar daarin ook het biografisch gegeven van de jaloezie van de vader mee is opgenomen. Ook de filmscène waarin Rocco fier vertelt dat hij aan zijn vader met zijn accordeon zijn eerste 300 frank (7,5 EUR) heeft verdiend, is historisch juist. [B: 53] Uiteraard hangt ook aan de accordeon van Rocco ook zijn eigen combo Il Quintetto Internationale vast. Dat is historisch. meisjes en vaste relatie. In film worden de fictieve personages van Helena Somers en Renaat Cliquot opgevoerd waardoor er in zekere zin een relationele driehoeksrelatie ontstaat tussen Rocco, Renaat en Helena. Dit is een dramatische vrijheid die de film heeft moeten nemen om binnen het tijdsbestek van een film een dramatisch coherent verhaal te vertellen. De driehoeksrelatie dient immers de eigen betekeniswereld van de film (zie verder). In het echte leven had Rocco geen tijd voor een vaste relatie. Rocco Granata noteert daarover het volgende: Een echte serieuze relatie had ik in mijn leven niet gehad. Ik was altijd bezig en onderweg: zeven, acht jaar aan één stuk tournees, festivals, films, firma s stichten, liedjes schrijven, produceren, televisieopnamen in verschillende landen. Mijn leven was een wervelwind waar geen plaats was voor een vaste relatie. [R: 146] Daar zou verandering in komen, vanaf de zomer 1965 met de eerste kennismaking met zijn toekomstige Oost-Vlaamse vrouw. 19

ondersteunende figuren. In de film komen enkele nevenpersonages voor die ook voortkomen uit een dramatische bewerking van enkele biografisch belangrijke personen. Een sleutelfiguur is de garagist Hans Kumberger. Rocco schrijft daarover: Overdag werkte ik in de garage en kon er goed opschieten met mijn baas, Hans Kumberger, een Joegoslaaf, zijn vrouw Mia en met Renzo, de chef-mecanicien, een Italiaan die specialist was in vespa-scooters. Korte tijd later liet Hans Kumberger een nieuwe garage bouwen in Hoevezavel en er kwam nog een andere jongen werken op leercontract. Tony Greco. Tony, mijn Italiaanse voetbalvriend. [B: 61] In de film Marina speelt de garage Kumberger een belangrijke rol. Daar situeert zich ook het accident waarbij Rocco zich vergist bij het verversen van de olie van een Volkswagen [B: 63] met als gevolg een kapotte motor. Een ander biografisch gegeven dat ook in de film is opgenomen in het kader van de garagescènes, is het schrijven van muziek op de faiencetegeltjes van de smeerput. [R: 64] In de film wordt dit gegeven gelinkt aan het componeren van Marina. De naam Tony Greco klinkt na in het fictieve filmpersonage Tony Bruno die in de film de eerste impresario van Rocco wordt. 20 Rocco, Greco, Bruno, rijmende namen. Een ander ondersteunend personage heet Jacky. Hij is een Limburgse jongen die voor zijn moeder tijdschriften gaat halen, maar onderweg houden Italiaanse jongeren hem tegen en nemen hem enkele bladen af, onder andere het striptijdschrift Robbedoes. Dat is een gegeven waar Rocco Granata ook in zijn autobiografie naar verwijst, alleen was hij het zelf die de Limburgse jongen een beetje een sulletje [B: 50]) tegenhield. In de film is het personage Rocco eerder degene die Jacky beschermt tegen de kleine, Italiaanse pesterijen. In de film groeit het personage Jacky uit tot Rocco s hevigste fan. Daarin steekt in het filmpersonage Jacky ook veel van het biografische personage Jefke Vliegen, een Limburgse jongen die Rocco in zijn autobiografie mijn goede vriend noemt [R: 51]. Hij werd de stichter van een club van vespa-liefhebbers waar Rocco ook lid van werd. Die vriendenclub van Vlamingen en Italianen, de Vespisten, volgden Rocco en zijn kwintet overal waar ze optraden. En Rocco schrijft: Bij het succes van Marina besloot Jefke meteen een fanclub op te richten. [B: 68] Jefke is voorzitter van de fanclub gebleven tot 1966. Het gegeven van de beginnende fanclub is mede verwerkt in het filmpersonage Jacky. In zekere zin geldt dat ook voor het fictieve personage Helena. Zij vertegenwoordigt in de film ook de vele vrouwelijke fans van Rocco. Biografisch verwijst Helena ook indirect naar het volgende biografische voorval: Op mijn zeventiende was er een meisje dat iedere keer naar mijn optreden kwam en met grote verliefde ogen naar mij zat te kijken. Mijn moeder werd daarvan vlug op de hoogte gebracht door een vriend muzikant die op een goed blaadje bij haar wilde staan. [B: 67] In de film heet de vriend muzikant Jos. Hij is de gitarist van het kwintet. Nog een ander biografisch voorval speelt hier mee: Op een keer zat het meisje voor het podium en gaf me een ring. Moeder had dat gezien, stoof naar voren, trok voor het volledige publiek de ring van mijn vinger en gaf hem aan het meisje terug. Ik schaamde me dood. [R: 68] Dergelijke herinneringen voeden de filmbeelden met de jonge Rocco en Helena die aan de dramatische opbouw van het filmverhaal een eigen kleur geven.