Longrevalidatie 1
In het kader van uw chronische longaandoening (COPD) komt u in aanmerking voor longrevalidatie. Inleiding Wat is een chronische longaandoening? Een chronische longaandoening is een aandoening van de longen die leidt tot een verminderde longfunctie, waarvan u misschien nu, maar ook in de toekomst klachten zal (blijven) ondervinden. COPD is de verzamelnaam voor chronische longziekten. Dit zijn o.a. chronische bronchitis, emfyseem, longfibrose en taaislijmziekte (cystic fibrose). Wat kunnen de gevolgen zijn? Een chronische longaandoening leidt vaak tot kortademigheid en een verminderde lichamelijke activiteit. Wanneer dit langere tijd bestaat kan de lichamelijke conditie zodanig achteruitgaan dat dit nadelige gevolgen heeft voor uw dagelijks functioneren. Maar ook het verrichten van werk en huishoudelijke activiteiten, boodschappen doen, sociale contacten en bezig zijn met een hobby kunnen problemen op gaan leveren. Wat is er aan te doen? Voor een chronische longaandoening zal u door uw huisarts en/of longarts vaak behandeld worden met medicijnen. Wanneer de aandoening u desondanks in het dagelijks leven sterk blijft hinderen, kan een aanvullende behandeling in de vorm van longrevalidatie van groot belang zijn. De longarts kan u doorverwijzen naar de fysiotherapie voor een longrevalidatieprogramma. 2
Longrevalidatie Wat is het doel van longrevalidatie? Voor volwassenen met een chronische longaandoening wordt een revalidatieprogramma aangeboden door een behandelteam bestaande uit longartsen, fysiotherapeuten, diëtiste, psycholoog en de cara-consulente. Dit team werkt met een behandelprogramma dat gebaseerd is op de meest recente inzichten op het gebied van longrevalidatie. Dit programma beoogt onderstaande doelstellingen te verwezenlijken. Samengevat: Beter functioneren met uw beperkte longreserves. Doelstellingen Het zo goed mogelijk verbeteren van de lichamelijke conditie Zoals al eerder gezegd treedt bij een chronische longaandoening vaak een achteruitgang van de algehele conditie op. Deze verminderde conditie kan u in het dagelijkse leven in belangrijke mate hinderen bij het uitvoeren van allerlei activiteiten. Het zo goed mogelijk verbeteren van de conditie, door verbetering van uithoudingsvermogen en spierkracht, vormt dan ook een van de belangrijkste onderdelen van de revalidatiebehandeling. Om dit te bereiken krijgt u een, precies op uw mogelijkheden afgestemd, oefenprogramma aangeboden. Dit programma wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de fysiotherapeuten. Het aanleren van ademhalings- en hoesttechnieken Klachten van kortademigheid kunnen soms aanmerkelijk verminderen door het aanleren van bepaalde ademhalingstechnieken. Tevens zijn er technieken die ophoesten van taai slijm gemakkelijker maken. Ook dit zijn aspecten waaraan met name door fysiotherapeuten veel aandacht zal worden geschonken. Het aanleren van ontspanningstechnieken Het op een goede manier inspannen is van belang. Naast het opbouwen en behouden van conditie is het goed leren ontspannen ook belangrijk. Manieren waarop u zich, bijvoorbeeld na een inspanning, weer kunt ontspannen leert u tijdens de revalidatie. 3
Het verminderen van angst en paniek bij kortademigheid Kortademigheid kan vaak tot gevoelens van angst en paniek leiden. Hierdoor kunt u in een vicieuze cirkel terecht komen. Door inspanning te vermijden vermindert uw conditie, uw activiteiten nemen af en treedt eerder kortademigheid op. Optimaliseren van de medicijnbehandeling Tijdens de revalidatieperiode zal er aandacht besteed worden aan de werking en het gebruik van medicijnen en het aanleren van de juiste inhalatietechniek. Het leren omgaan met de aandoening Het aanvaarden van de gevolgen van een chronische longaandoening is vaak moeilijk, evenals het op de juiste manier omgaan met de ziekte. Wanneer u hierin slaagt kan dit echter de kwaliteit van leven aanmerkelijk verbeteren. Als deze aspecten van de aandoening voor u een probleem zijn, zal hieraan tijdens de revalidatie aandacht worden geschonken Er kunnen problemen ontstaan op psychologisch gebied, zoals neerslachtigheid. Problemen in de relatie kunnen ook voorkomen, doordat uw partner veel moeite heeft met het accepteren van uw aandoening. Voor begeleiding en/of behandeling kan voor u contact gelegd worden met de psycholoog. Het optimaliseren van de voedingstoestand Sommige mensen met een chronische longaandoening verliezen gewicht en daarmee spierweefsel. Dit laatste is ongunstig voor de conditie en uw activiteiten nemen af. Eventueel kan door de longarts geadviseerd worden tijdens de revalidatie een spieropbouwend middel (decadron) te gebruiken. Daarnaast kan tijdens de revalidatie, door de diëtiste een speciaal dieet worden samengesteld dat in combinatie met de training het gewicht en de spiermassa weer doet toenemen. In specifieke gevallen kunt u in aanmerking komen voor een persoonlijke begeleiding van uw voedingspatroon. 4
Het aanleren van technieken om bepaalde activiteiten uit te voeren Soms leiden alledaagse activiteiten, zoals persoonlijke verzorging of het huishouden, tot sterke kortademigheid. Het gevolg is dat u deze werkzaamheden niet, of slechts met de grootste moeite, kunt volbrengen. Misschien kunt u diezelfde bezigheden dan beter op een andere manier uitvoeren, zodat u veel minder kort van adem wordt, of gemakkelijker kunt blijven ademen. Ook dit leert u tijdens de revalidatie. Het stoppen met roken Bij een chronische longaandoening is het stoppen met roken van enorm groot belang. Dit is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan en vaak lukt het niet op eigen kracht. Wanneer u nog niet gestopt bent met, maar wel moet stoppen met roken is de start van het revalidatieprogramma hiervoor een uitgelezen gelegenheid. Tijdens de revalidatieperiode zal u onder andere door de cara-consulente hierin maximaal worden begeleid. Ook het voorschrijven van nicotine vervangende middelen (zoals nicotinepleister en dergelijke) behoort hierbij tot de mogelijkheden. 5
Training De trainingen worden gehouden op de afdeling fysiotherapie van het Gemini Ziekenhuis en bestaat uit 3 trainingen per week gedurende 3 maanden. Elke training duurt een uur. De trainingen bestaan uit: - looptraining (looptesten) - fietstraining met toenemende belasting - fitness met toenemende belasting - ontspanningsoefeningen - ademhalingsoefeningen - sport en spel Per groep zijn er 6 deelnemers. Fysiotherapeuten begeleiden de trainingen. Zij controleren tijdens de training uw hartfrequentie en bloeddruk. Als u besluit aan het trainingsprogramma deel te nemen, verwachten wij van u dat u elke training aanwezig bent. Kleding U kunt tijdens de trainingen het beste makkelijk zittende (sport)kleding dragen, waarin u goed kunt bewegen. Als schoeisel worden sport- of wandelschoenen geadviseerd. Na afloop is er een mogelijkheid om te douchen; handdoeken zijn aanwezig. Hoe verder na het revalidatieprogramma? Het is belangrijk om na afloop van het trainingsprogramma te blijven bewegen. U kunt natuurlijk met behulp van het geleerde zelf aan de gang. Afhankelijk van het bereikte resultaat bestaat er een mogelijkheid om na het intensieve trainingsprogramma een afbouwschema in het Gemini Ziekenhuis te volgen gedurende 3 maanden. Dit programma bestaat uit 2 x per week een training op de afdeling fysiotherapie. Het Astmafonds organiseert een zwemtraining speciaal voor longpatiënten onder leiding van een fysiotherapeut in zwembad Den Krieck, Ceresplein 1, Breezand, telefoon (0223) 52 24 21. Er kan ook een trainingsprogramma gevolgd worden in een particuliere fysiotherapiepraktijk of sportschool. 6
Tot slot Voor specifieke vragen aan één van de medewerkers kunt u gebruik maken van de volgende telefoonnummers. Polikliniek longziekten (0223) 69 65 68 Afdeling fysiotherapie (0223) 69 64 18 Afdeling diëtetiek (0223) 69 63 29 Het secretariaat van de afdeling fysiotherapie verzorgt de organisatie en planning van de longrevalidatie. Mocht u verhinderd zijn, dan wordt u verzocht dit door te geven aan het secretariaat. 138130-F321-02/07 Deze folder is een uitgave van het Gemini Ziekenhuis 7