Africa United Docentenhandleiding Regie: Debs Gardner-Paterson Jaar: 2010 Kijkwijzer: 9 (angst, grof taalgebruik) Lengte: 88 minuten Website: www.africaunited.nl Deze lesbrief is tot stand gekomen in samenwerking met Edukans/Going Global.
Inleiding en leerdoelen Inleiding en leerdoelen Bij deze ontvangt u de lesbrief van Africa United. De leerlingen krijgen opdrachten en bronnen en voor docenten is er een handleiding. In de docentenhandleiding vindt u de leerdoelen, een korte instructie, de correcte antwoorden bij de opdrachten en relevante bronnen. De lesbrief is te gebruiken binnen de curricula van de maatschappijvakken en de kunstvakken, maar kan ook prima ingezet worden bij thematische activiteiten, bijvoorbeeld in het kader van burgerschapsvaardigheden. Het materiaal is geschikt voor leerlingen uit de onderbouw van het voortgezet onderwijs (klas 1, 2). Movies that Matter biedt mensenrechteneducatie. Dat betekent dat leerlingen kennis opdoen over mensenrechten. Ze verwoorden en delen hun opvattingen, eventueel stellen ze hun mening bij. Daarnaast ontwikkelen ze een open, betrokken houding ten opzichte van mensenrechtenkwesties. De lesbrief Africa United geeft leerlingen informatie over aids, onderwijs en het Internationale Verdrag voor de Rechten van het Kind. Leerlingen gaan met elkaar in gesprek over beeldvorming van Afrika. Ze denken na over de manier waarop de rechten van kinderen al dan niet gegarandeerd worden. Concrete leerdoelen die hier uit volgen zijn: 1. De leerling kan enkele oorzaken en gevolgen van het aidsprobleem noemen. 2. De leerling kent enkele belangrijke Rechten van het Kind, met in het bijzonder het recht op onderwijs. 3. De leerling kan samenvatten waar de film over gaat en de hoofdpersonen beschrijven. 2
Instructie en lesplanning Instructie en lesplanning De les inclusief het kijken naar de film duurt in totaal 3 lesuren (2 lesuren film + 1 lesuur opdrachten). Om een context te bieden en voorkennis te activeren maken de leerlingen eerst opdracht 1 van het opdrachtenblad. Vervolgens lezen de leerlingen de kijkopdrachten. Het doel van de kijkopdrachten is dat leerlingen aandacht besteden aan de manier waarop beeld, geluid en inhoud van de film elkaar versterken. Na afloop van de film maken de leerlingen de verwerkingsopdrachten 2 tot en met 6; in deze opdrachten is aandacht voor de inhoud en de vorm van de film, maar ook voor reflectie. U kunt de volgende lesplanning hanteren: 0-10 minuten Leerlingen lezen synopsis en maken opdracht 1 met behulp van het bronnenblad. 10-15 minuten Leerlingen lezen de kijkopdrachten door. 15-105 minuten Leerlingen kijken naar Africa United. 105-135 minuten Leerlingen maken (een selectie van) opdrachten 2 tot en met 6 met behulp van het bronnenblad. Leerlingen gebruiken het bronnenblad om de opdrachten te kunnen maken. Het bronnenblad geeft achtergrondinformatie over Afrika, hiv/aids en kinderrechten. Filmbeschrijving Het is 2010. Drie kinderen uit Rwanda willen naar de hoofdstad van Rwanda. Een van hen, Fabrice, wil daar meedoen aan audities voor de openingsceremonie van het wereldkampioenschap voetbal in Zuid- Afrika. Dudu, zijn vriend en manager, en Dudu s zusje Beatrice gaan mee. Ze glippen een bus in. Maar het is de verkeerde bus De bus rijdt niet naar de hoofdstad van Rwanda, maar naar het buurland Congo Verdwaald in een onbekend en gevaarlijk land belanden ze in een vluchtelingenkamp voor kinderen Daar ontmoeten ze de ex-kindsoldaat Foreman George. Nu ze de auditie hebben gemist besluiten ze meteen door te reizen naar Zuid-Afrika. Onderweg ontmoeten ze ook Celeste, die gedwongen als prostituee werkt in een bar. Samen reizen ze bijna 5000 kilometer. Alleen door optimisme, samenwerking en overtuiging kunnen ze de reis volbrengen.gaat het lukken om op tijd bij de openingsceremonie te zijn? 3
Antwoorden Voor de film Opdracht 1 A Heb je weleens een speelfilm en/of televisieprogramma over Afrika gezien? Wat was het onderwerp? B Zou je graag op vakantie gaan naar een Afrikaans land? Waarom wel of niet? Welk land? Wat zou je er willen doen? C Stel dat je Afrika zou moeten beschrijven met drie woorden. Welke woorden zou je gebruiken? D Vergelijk je antwoord met een klasgenoot. Hebben jullie meer positieve of negatieve woorden opgeschreven? Aan de hand van deze opdracht kunt u inventariseren welke beelden en opvattingen leerlingen over Afrika hebben. Als deze eenzijdig of negatief zijn kunt u dit benoemen en eventueel verklaren. Kijkopdrachten Kijk goed naar de verschillende beelden die de film geeft over Afrika (mensen, omgeving, landschap). Na de film Opdracht 2 A Wat vind je van de film? Kies twee woorden. Spannend, saai, grappig, ernstig, mooi, positief, triest, realistisch, fantasievol. B Leg uit waarom je deze woorden hebt gekozen. Gebruik twee voorbeelden uit de film in je uitleg. C Waar gaat Africa United volgens jou over? Kies een van de volgende antwoorden: Reizen, armoede, vriendschap, oorlog, dromen, ziekte Met de opdrachten a t/m c kunnen leerlingen goed met elkaar van mening wisselen. In eerste instantie maken de leerlingen de opdrachten individueel, daarna bespreken ze de antwoorden met elkaar. Ze zien overeenkomsten en verschillen en beargumenteren hun keuzes. D Benoem de 5 hoofdpersonen van de film en kies bij elke persoon 2 woorden die bij hem/haar passen. Kies uit onderstaande woorden. Serieus, grappig, bescheiden, verwend, bazig, dapper, boos, vrolijk, sterk, ziek, zorgzaam, egoïstisch, volwassen, kinderlijk, nieuwsgierig, optimistisch, pessimistisch, geduldig, slim, irritant, stil, spraakzaam, bang, dapper, braaf. 4
Antwoorden E Beschrijf het einde van de film. Vind je het een positief einde? Waarom vind je dat? Dudu is doodziek (en sterft, zoals blijkt uit de symboliek van de tunnel), maar de kinderen hebben hun doel bereikt. Fabrice toont zijn silky skills tijdens de openingsceremonie van het wereldkampioenschap, Beatrice gaat naar school en Celeste en Foreman George hebben zich hebben losgemaakt uit het geweld en het misbruik. De laatste beelden leggen de nadruk op het positieve want we zien niet de laatste adem van Dudu, maar een juichend publiek en een ontroerde Fabrice. Opdracht 3 Lees tekst 1 (Afrika) van het bronnenblad. A Juist of onjuist? I. Afrika is groter dan de Europa. Juist II. In Europa wonen meer mensen dan in Afrika. Onjuist III. De bevolking van Afrika groeit sneller dan die van Europa. Juist B Ben je het eens of oneens met de volgende bewering? Waarom? Afrika is arm, overal is ziekte en oorlog. Armoede komt op zeer grote schaal voor (meer dan 50% van de bevolking leeft onder de armoedegrens, volgens andere definities leeft een nog groter deel van de bevolking in armoede), maar niet iedereen is arm. Zeer veel families worden getroffen door ziekte (malaria, tbc, aids) en er zijn ernstige conflicten, maar niet iedereen en overal zijn deze problemen. Afrika is zich juist ook enorm aan het ontwikkelen. Internet en mobiele telefonie zijn er bijvoorbeeld erg in opkomst. 5
Antwoorden Opdracht 4 Gebruik tekst 2 (Hiv en aids) van het bronnenblad. A Juist of onjuist? I. Hiv is een virus, aids een ziekte. Juist II. Hiv kan je krijgen als je gestoken wordt door een besmette mug. Onjuist AFBEELDING 4 Bron 1: Percentage volwassenen met hiv/aids per land B Kijk naar bron 1. In welke Afrikaanse landen is het probleem van hiv/aids het grootste? Botswana en Zimbabwe. C Waarom heeft hiv/aids zich zo snel verspreid in Sub-Sahara Afrika? Armoede en oorlog draagt bij aan risicovol gedrag. Bijvoorbeeld sexuele contacten met materiële beloning, seizoensmigratie van de mannen waarbij ze meerdere sexuele partners hebben, soldaten en rebellen die vrouwen misbruiken. Armoede zorgt er voor dat er weinig zorg en medicatie is. Daardoor zijn mensen vaak niet op de hoogte van het feit dat ze besmet zijn. Medicatie verkleint bijvoorbeeld de kans dat ongeboren kinderen besmet worden. Het taboe zorgt voor onwetendheid over de manier waarop de ziekte wordt overgedragen, maar ook weten mannen en vrouwen niet goed van elkaar of ze getest zijn. Vanwege schaamte en de angst voor het isolement laten mensen zich niet testen. 6
Antwoorden D Voor welke problemen zorgt hiv/aids in Afrika? Armoede (minder inkomsten, meer kosten), schaamte (families, individuen), minder en slechter onderwijs en gezondheidszorg, kinderen zonder ouders. E I n Afrika overlijden de meeste mensen die aids hebben aan de ziekte. In Nederland gebruiken mensen die besmet zijn medicijnen (aidsremmers). Noem twee redenen waarom veel besmette Afrikanen geen medicijnen gebruiken. Geen geld, ze weten niet dat ze besmet zijn (en willen het vaak niet weten: ontkenning). Opdracht 5 Gebruik tekst 4 (Kinderrechten) van het bronnenblad. A Omdat Celeste van huis wegliep hoefde ze niet te trouwen. Welke gevolgen had deze beslissing voor haar? Ze kwam terecht in de prostitutie ( sex worker ) en ging niet meer naar school maar werkte in een bar. D Lees de artikelen uit het Verdrag voor de Rechten van het Kind. Welke rechten gaan over de situatie van Celeste? Kies er twee. Leg uit waarom je die artikelen hebt gekozen. Onder andere 12, 19, 27, 28, 31, 34, 35, 36. E Beatrice kan goed leren en heeft een droom voor de toekomst: ze wil dokter worden. Hiervoor moet ze wel een opleiding hebben, dus ze ziet op deze manier kans om haar toekomstdroom werkelijkheid te laten worden. Eerst kon ze niet naar school, omdat haar ouders overleden zijn en er geen geld was voor school. F Ieder kind heeft recht op (gratis) onderwijs. G Wie moet er zorgen voor de rechten van kinderen? Ouders en regeringen. Opdracht 6 Kies een van de volgende uitspraken: I Africa United is een film over de problemen van kinderen in Afrika. II Africa United is een film over dromen en vriendschap van Afrikaanse kinderen. 7
Bronnen en links voor verdere informatie http://www.amnesty.nl/encyclopedie_lemma/1296 http://www.cmo.nl/pmre/?voor_leerlingen%3a_teksten:kinderrechten http://nl.wikipedia.org/wiki/stop-motion http://www.oneworld.nl/index.php?page=_contentfilter&articleid=22463 http://retro.nrc.nl/w2/lab/profiel/kinderrechten/kindsoldaten.html http://www.stopaidsnow.nl/aidsindewereld http://www.samsam.net/archief/default.asp?id=207 http://www.savethechildren.nl/00001/00001/00002 www.unicef.nl/over-unicef/kinderrechten http://www.vormen.org/educatie/so.html http://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/3914-weetjes-over-de-aarde.html#2 8
Amnesty International Movies that Matter Amnesty International is een internationale organisatie die zich inzet voor de rechten van de mens. Over de hele wereld heeft Amnesty meer dan 2,2 miljoen leden en aanhangers. Het hoofdkantoor staat in Londen. Daar worden gegevens van over de hele wereld verzameld en bereiden de medewerkers de internationale acties van Amnesty voor. In bijna honderd landen zijn er afdelingen van Amnesty International, ook in Nederland. Amnesty International is onafhankelijk. Acties en onderzoek worden betaald door leden en mensen die geld geven. Amnesty wil geen subsidie van de overheid, want als je geld krijgt van de overheid is het minder makkelijk om die overheid te bekritiseren als dat nodig mocht zijn. Amnesty International is onpartijdig. Dat wil zeggen dat het voor Amnesty niet uitmaakt in welk land de mensenrechten geschonden worden. Mensenrechten gelden voor iedereen. Als die rechten geschonden worden, door welke regering dan ook, dan voert Amnesty daar actie tegen. Het zou tenslotte erg ongeloofwaardig zijn wanneer je van het ene land wel wat zegt en in het andere geval doet of je neus bloedt. Movies that Matter is er ook voor scholen! Wij helpen films uit te zoeken wanneer u specifieke onderwerpen op school wilt behandelen, geven filmadvies voor verschillende niveaus en leeftijden, en helpen u de vertoning mogelijk te maken. Movies that Matter @ school richt zich in eerste instantie op (alle niveaus van) het voortgezet onderwijs. Voor het primair onderwijs zijn enkele titels beschikbaar. Edukans is een ontwikkelingsorganisatie die zich richt op onderwijs. Elk kind heeft recht op onderwijs, maar nog steeds gaan 67 miljoen kinderen in ontwikkelingslanden niet naar school. Daarom werkt Edukans aan meer opgeleide leerkrachten, meer klaslokalen, meer schoolmaterialen en meer betrokken ouders. In Nederland betrekt Edukans jaarlijks zo n 300.000 kinderen en jongeren bij ontwikkelingssamenwerking. Door scholenprogramma s als Schoenmaatjes \en Going Global leveren zij een concrete bijdrage aan beter onderwijs. Movies that Matter is een internationaal expertisecentrum op het gebied van film en mensenrechten. Het organiseert het jaarlijkse Amnesty International Film Festival en een maandelijks film- en debatprogramma in tien Nederlandse filmtheaters en speciale internationale vertoningen. 9
Colofon Redactie Marcus Eshuis en Edukans Eindredactie Movies that Matter en Amnesty International Vormgeving Gezamenlijk Corvee Movies that Matter Educatie Margreet Cornelius, Marcus Eshuis, Dennis Lahey (projectleider) Movies that Matter Postbus 1968 1000 BZ Amsterdam www.moviesthatmatter.nl tel. (020) 77 33 624 educatie@moviesthatmatter.nl Alleen te gebruiken voor educatieve doeleinden. 10