25e jaargang / nr. 1 / maart 2012 Norbert 444 kampioen hengstenkeuring 2012 Annichje fan Bokkum paard van het jaar
INHOUD 4 Van de Bestuurstafel 6 Jaarverslag Fokvereniging 9 Uitnodiging Ledenvergadering 10 Exploitatierekening en begroting 14 Lichting 2012 20 Het ronde tafelgesprek 21 Demonstratie gebruik FPS-site 22 Liedteksten Feestjoun 2012 25 Inteelt 2012 27 Reactie Inteelt 31 Annichje fan Bokkum 36 (Winter) Activiteiten 38 In Memoriam: Ruscherd de Jong Foto voorpagina: Karin Sevink Bestuur Voorzitter Sybren Minkema 0512-303774 Secretaris Aise Bouma 0512-341043 Penningmeester/ Ledenadministratie Evelien Sissingh 06-21843798 Barbara van Slooten 06-14518255 Bart Aerts 0512-461007 Janke Steenbeek 0513-410546 Redactie OP TAL: Redactie adres: Helga Flapper De Warren 23 8406 AG Tijnje 0513-571618 email: eelkehelga@zonnet.nl Janke Steenbeek 0513-410546 Marga de Wolff 06-25588452 Opmaak OP TAL: Margje Timmerman Ledenadministratie: Evelien Sissingh 06-21843798 Contributie lidmaatschap: 40,- per jaar Abonnementen: Niet leden 9,- per jaar Leden: gratis Advertentiekosten OP TAL per jaar: 35,- voor een 1/2 pagina 68,- voor een hele pagina OP TAL is een uitgave van fokvereniging It Fryske Greidhynder, en verschijnt drie keer per jaar. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming vooraf gekregen van de OP TAL redactie.
Organisatie Van de bestuurstafel In onze paardenwereld waarin wij steeds meer gestuurd worden op indexen en fokwaarden, blijft het weer nog altijd erg onvoorspelbaar. Kwamen in december/januari de krokussen en narcissen al de grond uit, in de maand februari waren ze graag weer de grond in gedoken. Deze strenge toch nog vrij onverwachte winter bracht voor de meeste paarden eigenaren extra werk en ongemak. Bij vele mensen waren de waterleidingen bevroren, met als gevolg dat de paarden weer ouderwets uit de emmer water kregen. Door de sneeuw en vorst waren de meeste buitenbakken onbegaanbaar. Het trainen stond hierdoor bij veel ruiters/ amazones/menners op een laag pitje. Ondanks deze ongemakken kwam de winter voor vele als een aangename verassing. In hart en nieren blijven we toch bovenal schaats liefhebber. Waarschijnlijk heeft dit ook te maken met het onvoorspelbaar karakter van het weer. Het valt niet te sturen en je moet het nemen zoals het is. Het hoogtepunt van Januari was met stip de Hengstenkeuring. Na enkele jaren zoekende te zijn geweest naar de juiste formule lijkt die nu gevonden te zijn. De keuring krijgt steeds meer allure en mede door de 4 Op Tal maart 2012 sociale media wordt ook een jonger publiek bereikt. Een uitstekende aanvulling van de keuring is het kampioenschap oudere hengsten. In plaats van oudere hengsten kunnen we beter zeggen op afstammelingen goedgekeurde hengsten. Deze hengsten werden in het verleden te snel afgeschreven. Er werd immers vaak gezegd, houdt het interval klein dan ga je het snelst vooruit in de fokkerij. Echter bewezen hengsten kunnen juist een hele grote bijdrage leveren aan de fokkerij in positieve zin. Met een hoge betrouwbaarheid is bekend hoe deze hengsten fokken op basis van hun nakomelingen. Je kan als fokker dus gerichter een keuze maken. Door de introductie van het kampioenschap van deze op afstammelingen goedgekeurde hengsten krijgt deze groep hengsten de aandacht die ze verdienen. Zoals u kunt zien is Op Tal in een nieuw jasje gestoken. Vanaf Januari 2012 zal de lay-out verzorgd worden door Margje Timmerman. Na een jarenlange plezierige samenwerking met Louwrens Mellema is deze per 1 januari 2012 beeindigd. Louwrens was verantwoordelijk voor de opmaak en drukken van Op Tal en van de fokdag catalogus. We willen
Organisatie Louwrens Mellema langs deze weg hartelijk bedanken voor alle werkzaamheden die hij voor onze vereniging heeft verricht. De excursie naar Academy Bartels op 4 februari jl. is helaas niet doorgegaan. Het aantal deelnemers was te gering om hiervoor een bus te laten rijden. We gaan deze excursie voor volgende winter nog een keer op het programma zetten. We hopen dan eerder met een concrete datum te komen. De eventuele deelnemers kunnen het dan eerder plannen. Door het terug lopen van het aantal te keuren paarden is in overleg met de fokverenigingen en het KFPS besloten om het aantal stamboekkeuringen te reduceren. Als leidraad wordt gestreefd dat er 4 weken voor een fokdag geen stamboekkeuringen in die regio worden georganiseerd. Over het gehele seizoen zijn de keuringen nu beter verdeeld. Op 3 februari jl. vond de discussie avond plaats met stamboek directeur Ids Hellinga. De opkomst was groot wat voor ons als bestuur aanleiding is om dit concept zeker nog een keer te herhalen. We hopen u allemaal te verwelkomen op onze Alg. Ledenvergadering 23 maart a.s. te Piershiem. Zie agenda elders in dit blad. Namens het bestuur, Sybren Minkema Voorzitter Op Tal maart 2012 5
Organisatie Jaarverslag over 2011 van fokvereniging It Fryske Greidhynder In 2011 vierden we de zestigste fokdag. Tijdens de fokdag was er daarom extra ruimte ingeruimd voor de leden die zich wilden presenteren. Verder is er een prachtig jubileum (foto)boek uitgegeven en konden we tijdens de feestavond genieten van cabaret dat door onze eigen leden opgevoerd werd. De bestuurssamenstelling van onze vereniging is eind 2011 als volgt: Sybren Minkema (Voorzitter) Aise Bouma (Secretaris) Evelien Sissingh (Penningmeester) Bart Aerts (Algemeen adjunct) Barbara van Slooten (Fokdagsecretaris) Janke Steenbeek (Algemeen adjunct) Aan het einde van 2011 had onze vereniging 253 leden. Daarmee was het ledental stabiel over 2011. Ook in 2011 werden weer diverse winteractiviteiten georganiseerd. Zo was er in januari een dressuurclinic door Hergen van Hal. In februari was er excursie naar het dekstation de Nieuwe Heuvel en naar paleis het Loo in Apeldoorn. In februari was er verder nog een workshop beoordeling in het altijd gastvrije Henswoude. De algemene ledenvergadering vond plaats op 25 maart 2011 in Pier s Hiem te Nij Beets. Tijdens deze vergadering werd Janke Steenbeek herkozen als bestuurslid. Na afloop van de vergadering verzorgde 6 Op Tal maart 2012 Cees van Beckhoven een presentatie over training met behulp van hartslagmeting. In 2011 werden weer een tweetal fokdagen georganiseerd. Dit waren 2 goed geslaagde dagen. Algemeen kampioen en Algemeen reserve kampioen in 2011 waren respectievelijk Annichje fan Bokkum (v. Ulke 338) van B. de Boer en Geke (v. Felle 422) van J.J. van der Meulen. De overige kampioenen waren: Veulens: Kampioen: Joukje fan t Alddjip (v. Jisse 433) van A.C. Aerts Reservekampioen: Louke fan de Broekfinne (v. Tsjalle 454) van M. van der Meulen Enters en Twenters: Kampioen: Geke (v. Felle 422) van J.J. van der Meulen Reservekampioen: Dagmar S.R. (v. Maurus) van Sj. Ruiter 3 Jarige Merries: Kampioen: Agnes van Noordwijk (v. Onne 376) van E. Visser Reservekampioen: Annemieke S.R. (v. Onne 376) van Sj. Ruiter 4 t/m 6 Jarige Merries: Kampioen: Renske U (v. Beart 411) van Expl. Stoeterij Hemrik BV Reservekampioen: Tineke R.V. (v. Tsjalke
Organisatie 397) van Mevr. Y. Veenje-Algra Nijholt met Susan Bouwman-Wind 7 Jarige en oudere merries: Kampioen: Annichje fan Bokkum (v. Ulke 338) van B. de Boer Reservekampioen: Nel fan Bommelsteyn (v. Onne 376) van J.J. van der Meulen Een en ander was niet mogelijk geweest zonder de inzet van de fokdagcommissie en niet te vergeten de vele vrijwilligers waar wij ieder jaar weer op kunnen rekenen. De fokdagcommissie bestond dit jaar uit het bestuur van de fokvereniging aangevuld met Bauke Ruisendaal, Bouke de Boer, Lolke de Vries en Teun v.d. Ploeg. De geplande selectiewedstrijden voor het NK dressuur Fries Ras konden wegens de toestand van het terrein tijdens de fokdag helaas niet doorgaan. De menwedstrijden zijn bij Stoeterij Bommelsteyn verreden en de dressuurwedstrijden hebben eind augustus alsnog plaatsgevonden. Helen Rijks en Marloes Lageveen hebben namens onze vereniging zitting in de werkgroep NK dressuur Fries Ras. Wederom was er een groot aantal inschrijvingen. Zorn fan Tsjerkgaast (Gjalt ) van S. Minkema & Mw. J.J. Schreuder met Jolanda Schreuder Zipp van de Zonnebloem (Doaitsen ) van Mevr. J.C. v.d. Ark & P. Wijbenga met Ton Does Wybren van ASS. (Maiko ) van Mevr. Susan Karstens met Ykje Baron Dressuur 5- en 6 jarige hengsten en ruinen Tjardo (Time ) van G. Soepenberg met Susan Bouwman-Wind Tseard fân de Gravinnehoeve (Wisse 408) van Stoeterij Bommelsteyn met Nienke Schrale Rymer van de Egberdina (Beart 411) van J.E.& S. Bouwman-Wind met Susan Bouwman-Wind Petrus I.B. (Heinse 354) Mevr. J.C. v.d. Ark & P. Wijbenga met Harmina Holwerda Dressuur 4 jarige merries Deelnemers aan jonge paarden met sportaanleg rubrieken op de Centrale Keuring waarbij de deelnemer dan wel de eigenaar lid van onze vereniging is: Dressuur 4 jarige hengsten/ruinen Winnetou N. (Andries 415) van Fam. Wikelina F.D. (Gjalt 426) van Mevr. J.C. v.d. Ark & P. Wijbenga met Harmina Holwerda Zytske ût de Grachten (Andries 415) van Dhr. J.M.L. Glas met Martha v.d. Meulen Walsdame P.J. (Harmen 424) van Mevr. Op Tal maart 2012 7
Organisatie J.C. v.d. Ark & P. Wijbenga met Harmina Holwerda Dressuur 5- en 6 jarige merries Tjitske van de Egberdina Hoeve (Dries 421) van J.E.& S. Bouwman-Wind met Susan Bouwman-Wind Tessa O. (Brandus 345) van D.J. Reiding met Anke Koldijk Rianne van de Wolwarren (Arjen 417) van T. Vaatstra v.d. Ploeg met Nynke Vaatstra Rosa O. (Brandus 345) van D.J. Reiding met Danielle Smit Renske U. (Beart 411) van Exploitatie Stoeterij Hemrik BV met Ykje Baron Sieuke van Coudenburgh (Tsjalke 397) van Fam. Nijholt met Susan Bouwman- Wind Tuigen Hengsten/ruinen Teade fan e Goëngamieden (Tsjitse 387) van H. en R. Brandsma met Age Okkema Tjardo V. (Time 398) van G. Soepenberg met Susan Bouwman-Wind Bindert van Jildou Z. ( Jerke 434) van Mevr. J.C. v.d. Ark & P. Wijbenga met Pieter Wijbenga Aaike Sollenburg (Felle 422) van G. Bouma & A. Zekveld met Germ Aise Bouma Zipp van de Zonnebloem (Doaitsen 420) van Mevr. J.C. v.d. Ark & P. Wijbenga met Janet van der Ark Chris fan Wylgster Pragt van S. Minkema & Mw. J.J. Schreuder met Sybren Minkema Tuigen Merries: - De traditionele feestavond werd dit jaar gehouden op zaterdag 12 november op onze vertrouwde plek, It Bourskip te Beetsterzwaag. De avond was zeer goed bezocht en ons eigen Greidhynder cabaret bracht de erg geslaagde voorstelling Greidhynder Boulevard. Tijdens de pauze zijn de kampioensprijzen uitgereikt en werd de fokker van het jaar bekend gemaakt. De commissie, bestaande uit de heer van der Zijpp, Eelke van der Veer en Sabien Zwaga, benoemde Bouke de Boer tot fokker van het jaar. Het was van der Zijpps beurt de commissie te verlaten. Elvera Braakman zal zijn plaats innemen. Na afloop kon er gedanst worden op muziek van de band Dubbeldyk. Via ons verenigingsorgaan Op Tal worden onze leden van het wel en wee binnen onze vereniging op de hoogte gehouden. Eind 2011 bestond de redactie uit Janke Steenbeek, Helga Flapper en Marga de Wolff. Aise Bouma, secretaris Boelenslaan, 9 februari 2011 8 Op Tal maart 2012
Organisatie Uitnodiging Ledenvergadering Aan de leden en hun huisgenoten Hierbij nodigen we u en uw huisgenoten uit tot het bijwonen van onze algemene ledenvergadering op vrijdag 23 maart 2012 om 20.00 uur. De vergadering wordt gehouden in Café Restaurant Pier s Hiem, Domela Nieuwenhuisweg 114 te Nij Beets. Agenda: 1. Opening 2. Mededelingen en ingekomen stukken 3. Notulen van de algemene ledenvergadering van 25 maart 2011 4. Jaarverslag van de secretaris 5. Jaarverslag van de penningmeester 6. Verslag van de kascommissie Benoeming nieuw lid van de kascontrolecommissie 7. Vaststellen van de contributie 8. Bestuursverkiezing Reglementair aftredend en herkiesbaar Evelien Sissingh. Andere kandidaten kunnen zich tot de aanvang van de vergadering melden bij het bestuur. 9. Evaluatie fokdag 2011 en bespreking fokdag 2012 10. Winteractiviteiten 11. Rondvraag 12. Sluiting Wij hopen u op de algemene ledenvergadering te mogen begroeten. Namens het bestuur, Aise Bouma, secretaris. Op Tal maart 2012 9
Organisatie Exploitatie rekening 2011 en begroting 2012 begroting 2011 exploitatie 2011 begroting 2012 Inkomsten: (voorstel) Contributie 10.000,00 10.000,00 10.000,00 fokdag 4.500,00 6.596,00 5.000,00 Dressuur 0,00 565,00 500,00 Feestavond 1.300,00 759,00 700,00 Op Tal 1.500,00 2.605,00 1.500,00 cursus / excursie e.d. 200,00 35,95 100,00 Diversen 2.000,00 1645,00 0,00 60 jarig jubileum 22.500,00 24.313,95 20.500,00 Uitgaven: 9.300,00 8.680,77 9.300,00 Fokdag 3.200,00 2.541,99 3.200,00 Dressuur 1.100,00 1.157,69 900,00 Verenigingskosten 1.500,00 969,80 1.500,00 Feestavond 2.800,00 2.666,91 2.800,00 Op Tal 2.150,00 2.873,30 2.000,00 cursus / excursie e.d. 400,00 93,35 300,00 Diversen 50,00 1.961,93 500,00 Saldo 2.000,00 3.693,16 0,00 60 jarig jubileum 3.000,00 2.108,00 2.700,00 22.500,00 24.638,90 20.500,00 10 Op Tal maart 2012
Organisatie Activa Passiva Totaal saldo 10.414,44 eigen vermogen 10.414,44 kas 966,95 Voorziening rek courant 9.182,93 dubieuze debiteuren 240,00 spaarrekening 264,56 crediteuren 0,00 debiteuren 240,00 contributie 40,00 fokdagsponsors 200,00 advertenties fokdagboekje 0,00 advertenties OpTal 0,00 dressuurcompetitie 0,00 10.654,44 10.654,44 Op Tal maart 2012 11
NIEUW www.friesiana.com webshop Unieke webshop gericht op Friese paarden! ELKE MAAND SPECIALE AANBIEDINGEN zie ook www.bosgra.nl! Ook uw adres voor Bovag onderhoudsbeurten, reparaties en losse onderdelen. ruiterhuis joh. bosgra bv het meest complete ruitersportcentrum van het noorden voor ruiter, menner en paard! In ons Ruiterhuis vindt u ruim 2.000 m 2 kwaliteitsartikelen van o.a. Ideal, Kieffer, Passier, Schockemöhle, Cavallo, Bucas, PK, Anky en BR. Importeur Clever recreatie- en marathonwagens Goede prijs/kwaliteitverhouding in vele uitvoeringen Pony al v.a. 2.350,- incl. BTW Dealer Ideal tuigen en zadels voor Friesland Ruime keuze voorradig, ook in toebehoren Dealer Böckmann en Hotra paardentrailers, altijd meer dan 20 nieuwe trailers op voorraad. Böckmann 2 paardstrailer, compleet al vanaf 4.450,- Rijksstraatweg 137/139, Hurdegaryp Tel. (0511) 472025 Fax (0511) 476153 Vrijdag koopavond www.bosgra.nl www.friesiana.com
Nieuws Norbert 444 Kampioen Hengstenkeuring 2012!! Fokvereniging It Fryske Greidhynder feliciteert Familie vd Zee! Op Tal maart 2012 13
Nieuws Lichting2012 SPORTPAARDEN DOOR MIX VAN JASPER EN FEITSE BLOED ** Beart stormt af op preferentschap. Bij de, voor het verrichtingsonderzoek aangewezen hengsten, is de mix van Jasper en Feitse bloed gunstig voor mooie en goede dressuurpaarden. Dat is belangrijk want Judith Pietersen en Laura Zwart, topruiters volgens Adelinde Cornelissen,en Ingeborg Klooster, Peter Spahn en vele anderen verdienen een toppaard. We gunnen dat al die jonge meisjes die rond Cornelissen zwermden als bijen om de korf. De grootste bijdrage aan dat sportpaard levert BEART, de Jasper uit Feitse moeder. Dankzij zijn superieure fokvaste preferente, dressuurgefokte moederlijn, zijn fraaie grootramigheid en zijn fokzekerheid in de stap, zet de hengst een stempel. Bij de jonge hengsten kreeg hij vier kandidaten aangewezen en nog eens twee uit zijn dochters. Zijn levenstotaal voor het preferentschap steeg vorig jaar van 380 naar 536. Hij stormt richting preferentschap. De snelheid waarmee doet denken aan die van Ritske, de absolute tophengst uit de vorige eeuw. Levenstotalen preferentschap: FEITSE : 1717 TSJERK 1557 Jaargang 2012: JASPER 952 BEART 536 14 Op Tal maart 2012 Na de, in aantal tegenvallende, jaargangen in 2010 en 2011, is de hoop gevestigd op een nieuwe jaargang. De jury leek zich een nieuwe teleurstelling te willen besparen en koos paarden die Ermelo kunnen overleven. Maar dat is niet het belangrijkste. Fokzekerheid voor modern type en atletische beweging vanuit een stabiele, krachtige achterhand moet het hoofddoel zijn. Bij teveel hengsten missen we moeders en moederlijnen als die bij Beart, Norbert en Tsjerk. Twee merrielijnen leverden een opvallende prestatie met drie kandidaten. Uit de nafok van Klasina Model- Preferent, van Leyendecker Witmarsum komen drie hengsten: 69, 180, 212. Klasina kreeg uit vijf dochters drie model en twee ster; vier dochters zijn preferent. Uit de jonge stam 143 (Fan it Hop) eveneens drie (160, 199, 202). Zij gaan terug op de fraaie merrie Jannie (M/P) van Kortstra Bantega. Fokgebied Blauwhuis maakte verder diepe indruk met de, in hun gebied gefokte, kampioenen Beart en Norbert. Fokgebied Bergum met de uit hun gebied stammende Feitse en Jasper.
Nieuws Hengst Aantallen: Sportpaarden Pref.dochters ster% TSJERK 31 12 50 FEITSE 26 27 45 JASPER 20-52 OLOF 17 12 38 BEART 5-63 ----------------------------------------- Wessellijn: Geen aanwijzing van jonge hengsten in dit jaar. Vorig jaar lukte het met Wolvert, Alwin en Thorben. De laatste lijkt de Totilas onder de Friezen te worden. Via de moeder stroomt dit bloed in zonen uit Anton (3) en Nykle (1) merries. Jochemlijn: Cat 53 Tsjalke X Bonne X Piter X Hannes; stam 115; - 69 Wobke X Olof X Oege X Hearke; stam 25; - 118 EibertX OnneX Gerlof X Gaye ; stam 102 ; - 180 Hinne X Beart X Leffert X Bendert. stam 25-202 Jerke X Rindert X Nykle X Lammert. stam 143-225 Norbert X Anton X Tamme X Wessel stam 15 Cat, 53, met een maat van 1.64, is een vaderpaard, solide in bouw en met mooi front, dat met een langer voorbeen nog meer zou tonen. De hengst zou iets moderner mogen zijn, ook in erfelijke aanleg. In stap is hij krachtig, vlijtig en ruim. De draf is voldoende maar kan met meer stuwing en ruimte in de voorhand. Tsjalke (ster % 53) en Bonne (59%) en de preferente moeder is waardevol. Sterker kan het ster % van Piter (28) en Hannes (16). Cat.69 is een mooi gelijnde hengst met voldoende luxe en mooie lengte in voorbeen. Hij mist wat allure in type en front. Het kruis is lang en het beenwerk oogt fijn en hard. De stap is voldoende ruim, maar kan met meer impuls en sprongbuiging. De draf is ruim en hoog van de vloer, maar kan iets meer van achteren naar voren. Qua erfelijke aanleg heeft Wobke een ster % van 37 en Olof van 38, maar de laatste heeft wel 13 sportpaarden op naam. De hengst komt uit de Vesta stam en uit de prima moederlijn vanuit Klasina Model en Preferent. De moeder van de hengst is ster- sport. Cat 118 is een echte bravoure hengst (Onne, Gerlof ). De hengst heeft een rijk front, is wat lang in de middenhand en mocht langer en minder hellend in het kruis. Het beenwerk mocht iets fijner. De stap is ruim maar mocht soepeler. De hengst mag graag groot draven, maar zou dan verder onder de massa mogen. Anky van Grunsven wil graag paarden die Op Tal maart 2012 15
Nieuws van een pony drafje tot veel verruiming draven. We hopen dat hij dat in Ermelo zal doen. Mooi is het ster % van vader 47% en moedersvader 56 %. Graag zag men meer preferenten in de moederlijn. Cat 180 komt, via inteelt in de moederlijn en inteelt op Feitse, uit dezelfde moederlijn als cat. 69. Overgrootmoeder is de fraaie Bendert X Klasina dochter Elscke die ooit kampioen was in Blauwhuis. De moderne, hoogbenige hengst stapt voldoende ruim en vlot. De draf was ruim, maar kan overtuigender van achteren naar voren. De moederlijn biedt qua type beeldschone paarden. Cat 202 is een luxe, harmonisch gebouwde hengst met fraai front. In de achterhand zou hij stabieler kunnen. Hij stapt ruim, gemakkelijk en vlijtig. De draf is ruim en hoog van de vloer, maar dan mag hij meer gaan zitten. De ster percentages van de hengsten zijn Rindert 55% en Nykle 50%. Aan het moderne hebben Nykle en Rindert bijgedragen want dat had deze moederlijn nodig. Cat 225 is een luxe en moderne hengst. Hij mocht breder in de schouder en iets minder recht in het kruis. De stap is vierkant en stabiel. De draf is weergaloos, daarbij gaat hij achter zitten en rijst in de voorhand met een schitterend voorbeengebruik. In de breedte zou de moederlijn sterker kunnen, met meer preferenten. Hearkelijn: Cat, 76 Beart X Anton X Jelmer X Reitse stam 15; - 83 Beart X Heinse X Djurre X Teake stam 36-91 Beart X Anton X Reitse X Wessel stam 43-300 Beart X Tsjerk X Thomas X Lammert. stam 19-159 Harmen X Olof X Ludse X Gerlof stam 1-160 Haitse XAdel X Leffert X Lammert. stam 143-166 Haitse X TeunisX Oege X Dagho stam 50-316 Haitse X Bonne X Lute X Ritske stam 35-199 Jisse X Leffert X Mark X Tsjalling stam 143-260 Maeye X Nykle X Jochem X Ferdinand.st. 103 Jasper heeft vier zonen van grote klasse, mee door prima moeders. De goedgekeurde zonen van Beart zijn niet beter dan hun vader, missen meerendeels een imponerende moederen moedersvader. De vier zonen die nu zijn aangewezen hebben allen een moedersvader die kort van boven is en dat past Beart. De Bearts stappen wel ruim maar ze missen dan het charmante en dat komt er duidelijk in met het Jochembloed. Alle vier zijn ingeteeld op Jochem en 300 zelfs op Feitse. Cat 76 is een naar voren gebouwde luxe hengst. De stap is zeer ruim maar mist de muzikale beat (Anky van Grunsven). In draf moet hij achter nog sterker worden en minder kort en snel in het voorbeen. Qua erfelijke aanleg (Anton ster % 46; 9 sportpaarden; Jelmer ster% 37). Na de stamboek- preferente 16 Op Tal maart 2012
Nieuws moeder komen merries waarmee Heida Scharsterbrug op keuringen succes had. Anton en Jelmer nafok zou hoger van de vloer moeten bewegen. Cat 83 is mooi in verhoudingen en belijning, heeft een rijk front en lang voorbeen. De hengst stapt ruim en komt in draf achter ver onder de massa; hij toont veel actie in het voorbeen. Qua bloedopbouw is de lijn mooi; Heinse ster % 53/ levenstotaal 676. De groot- en overgrootmoeder zijn preferent. Uit de stam komt Andries. Cat 91 is een fraai moderne, hoogbenige hengst met een rijk front op een lang voorbeen; in de flank mag hij iets dieper. Hij stapt ruim maar met te weinig beat ; de draf is stuwend, ruim en hoog van de vloer maar hij moet nog meer gaan zitten en in het voorbeen ruimer actie tonen. In de moederlijn zag men graag meer preferente merries. Cat. 300 is lang gelijnd (Thomas) en beschikt over een rijk front. Hij mist wat lengte in de achterhand en diepte in de flank. Hij stapt ruim en vlijtig. In draf is hij ruim en hoog van de vloer. De hengst is ingeteeld op Feitse en in de moederlijn zijn groot- en overgrootmoeder preferent. Thomas (ster % 25) is een minder sterke schakel. Cat.159 kreeg van de jury het voordeel van de twijfel. De hengst doet nog wat slungelig aan. Bij een mooi front is de achterhand kort en recht. De stap kon ruimer en met meer tact en in draf kwam hij, evenals de drie andere Harmens, moeilijk op het achterbeen. De moeder is sport en dan volgen vier generaties preferent. Laten we hopen dat de hengst gewoon zijn dag niet had. Cat 160 is een gestopt model met een mooie voorhand, die iets rijker in type kon en langer voorbeen mocht hebben. Hij treedt graag op. Zijn draf is krachtig en ruim maar hij kan nog meer gaan zitten, rijzen en verder onder de massa bewegen. De voldoende ruime stap mag soepeler. Qua erfelijke aanleg is Adel (21% ster) minder positief inzake exterieur vererving, maar beter in prestatievererving (7 sportpaarden). Ook missen de preferenten in de laatste generaties merries. Cat. 166 heeft hengstuitdrukking en een rijk front (Teunis) en is luxe en modern. De stap is voldoende ruim en actief. In draf is de hengst achter stuwend, maar mag hij ruimer in het voorbeen. In de moederlijn, met vele generaties preferent, is de Oege grootmoeder niet preferent, maar wel moeder van drie sterren. Uit de overgrootmoeder kwam de hengst Barteld, en verder komen Beart en Sape ook uit de merrielijn van FvdVelde Terwispel. Cat 316 heeft een moderne massa, is gelijnd, nog iets overbouwd. Het voorbeen mocht iets langer. De ruime stap is tactmatig en ruim. De draf is ruim vooral in het voorbeen, maar zal achter krachtiger worden als de bespiering op de knie toeneemt. Uit de lijn kwam Uwe. De grootmoeder is van Lute (ster % 22; sportpaarden: 5). In de basis van de stam staan een serie model-preferente merries. Op Tal maart 2012 17
Nieuws Cat. 199 heeft dankzij Leffert als moedersvader een fraai front. Dat front missen we veelal bij het Jasper bloed. De hengst is luxe en jeugdig. De stap is vlijtig, kan iets ruimer en in draf is het voorbeen fraai, maar mag hij meer van achteren naar voren bewegen. Hij is een van de drie hengsten uit stam 143. De moeder werd geboren in 2002 uit Adelmoed f.t.hop ster- pref, geboren in 1981. Zij is van Mark X Jannie (M/P) van Tsjalling. Cat.260 heeft voldoende type en luxe, is mooi in hoofd en hals, nog iets overbouwd. De ruime stap kan accurater, in draf kruipt hij ver onder de massa en toont veel ruimte maar iets te weinig soeplesse. De moederlijn heeft in de basis de illustere model/ preferente merries Gona en Noira, maar verliest daarna deze hoge kwaliteit. Met Nykle, Ferdinand, Romke en Ate in de moederlijn is er wel relatief veel vrij bloed. Ygramlijn CAT. 112: Maurits X Beart X Leffert X Bendert (stam 25) Cat. 212 is een harmonisch en correct model. Het rijke front verdiende een langer voorbeen. In alles mocht hij iets meer allure en grootramigheid hebben. De stap is ruim, actief en met tact. De draf is best met veel balans. De moederlijn is die van de genoemde Klasina die teruggaat op de legendarische Vesta. Ik hoop intens dat deze hengst een blijver is. Vader Maurits liep mee in de kampioensring. Gerkelijn Cat. 126: Jorn X Maiko X Thomas X Tsjerk X Oege. Cat. 185 zou iets rijker in type kunnen. Het is te hopen dat hij in stap krachtiger wordt en in draf meer gaat zitten en rijzen. De moederlijn is jong en mist in de breedte kwaliteit. De hengst heeft een mooie variatie in lang en kort in de bloedopbouw: Oege lang; Tsjerk kort; Thomas lang; Maiko kort; maar ook reeds 2X Tsjerk. Ritskelijn Cat.126: Doaitsen X Tsjerk X Teunis X Oepke Mijn vurige wens dat er zonen van Doaitsen komen uit super moeders en moederlijnen, die Jochemvrij zijn, gaat weer niet in vervulling. Heel jammer was dat de wel sterk gefokte cat. 121, uit de stam van Beart, niet acceptabel bleek. Misschien kan hij door trainen mooier door de hals en beter op het achterbeen komen. Cat. 126 is een deftige, goed gesloten hengst, met een mooi front. De stap is vierkant, maar iets haastig, kon zowel voor als achter meer ruimen. In draf komt hij hoog van de vloer en is er aanleg voor gaan zitten en rijzen. De moederlijn is jong en kon meer fokzeker zijn. Evaluatie: Inteelt: In een voorbeschouwing schreef ik dat ïnteelt vermijden en kwaliteit fokken een duivels dilemma is. Deze jaargang is gekozen voor kwaliteit. 18 Op Tal maart 2012
Nieuws Voor de inteelt bestrijding niet gunstig. Het is jammer dat in het verwantschappercentage zo weinig variatie zit. Het schommelt bij de aangewezen hengsten tussen 17,1 en 18.3. Dat is 0,6 naar boven en naar beneden. Op Feitse ingeteelde hengsten Norbert X Beart en Hinne X Beart hebben een verwantschap van 18.2 en 18.1. Cat. 185 is ingeteeld op Tsjerk en de verwantschap is 17,1. En Alwin met tweemaal Oege 17,9. In dit ICT tijdperk moet er toch een percentage mogelijk zijn met een meer alarmerende functie. Per hengst moet duidelijk worden hoe sterk de inteelt is op vaderdieren met inteeltgevaar: Oege, Feitse, Tsjerk. Kosten: Onmiskenbaar verplaatst de opfok van hengsten zich naar rijkere mensen. Nu de prijzen onder druk staan is het, uit oogpunt van kostenbesparing, toch redelijk dat hengsten in Ermelo wel ster worden, maar toch het advies krijgen dat afstamming enz. onvoldoende is voor dekhengst. Dan kan de opfokker zelf beslissen. Hengsten die in de 2 e bezichtiging er uit moesten kregen een stortvloed aan negatieve kwalificaties mee. Dat is niet een bijdrage aan een vlotte verkoop van de dieren. Training: Op donderdag waren er diverse hengsten die duidelijk lieten zien dat ze over getraind waren en daardoor blokkeerden in beweging. Ik kreeg het vermoeden dat sommige hengsten `in de schoenen``waren getraind. Dat lijkt me funest voor paarden op deze jonge leeftijd. Aangezien veel hengsten minder stabiel op de knie zijn lijkt me een voorzichtige opbouw van de training,gericht op versterking van de achterhand, zeer gewenst. 1982-2012: Zo nu en dan gingen op deze keuring mijn gedachten dertig jaar terug, toen Tjimme en Tamme werden goedgekeurd. Natuurlijk geniet je dan extra van de nazaten van die hengsten via Ulke (Annichje) en Leffert; ook van de nafok van Barteld en Jillis (Reinder) Ik voel mee in vreugde en verdriet van (op)fokkers, omdat ik het allemaal zelf heb meegemaakt. ----------------------------------------- INVLOED OEGE: Zonen: Remmelt, Ritse, Lolke, Anton. Uit Oege merries: Obe, Oeds, Thomas, Tjitte, Brandus, Reyert, Gradus, Liekele, Mewes, Tonis, Harmen, Wytse,. Bij Alwin 2X Oege. ----------------------------------------- INVLOED REITSE: Zonen: Goffert, Anne, Gerryt,Abel,Brandus. Uit Reitse merries: Ruerd, Sjaard,Ulke, Krist,Nanno, Lolke,Karel, Teeuwis, Rintse, Rik, Marten. ---------------------------------------- D.G. Wiersma, Leeuwarden Op Tal maart 2012 19
Activiteiten Het Rondetafelgesprek Na een regiovergadering enkele jaren terug, is de term Rondetafel gesprek geboren. We spraken af om dit een keer per jaar te doen, maar het was er nog nooit van gekomen. Tot vrijdagavond 3 februari het toch heeft plaats heeft gevonden. Je kon opgave doen bij Bart Aarts en die had goed nieuws, die avond zouden er ongeveer 25 mensen komen. De gehele avond kon er gesproken worden met dhr. ir. Ids Hellinga en dhr. Bauke de Boer. De laatste kon helaas niet aanwezig zijn. Eerst werden alle nieuwe hengsten besproken, die aangewezen waren voor het C.O. in Ermelo. De uitleg was kort maar duidelijk en er werd meer info verschaft over de bloedlijnen achter de hengsten. Het opvallendste was dat er veel opmerkingen geplaatst werden, waar de laag verwante hengsten waren. En dat veel hengsten de bloedopbouw hebben van Olof, Jasper, Beart en dan ook nog in combinatie met Feitse zowel van moeders als vaders zijde. Na dit onderwerp kon men vragen wat men wilde. De onderwerpen farieerden van problematiek met gevolgen vaninteelt - afwijking en(waterhoofd,dwerg,slokdarm,aortaruptuur enz...). tot vragen over goedgekeurde en afgekeurde hengsten in 2011. Waarom de hengsten Jorn en Lodewijk niet waren afgekeurd zoals volgens regelement eigenlijk wel moet. Maar dat was maar net hoe je het regelement interpreteerde volgens dhr Hellinga. Een mooie discussie ontstond er over het beleid t.a.v. OC en OCD(rontgenfotos) Afschaffen, bijstellen??? Zoals u kunt lezen een mooie avond met veel belangstelling van onze leden. Dhr hellinga heeft geprobeerd zo veel mogelijk vragen te beantwoorden of zal het mee nemen om over na te denken. Na afloop werd er onder het genot van een borrel nog even nagepraat in de gezellige kantine van de familie Bouma. Iedereen van harte bedankt, die een bijdrage heeft geleverd aan deze avond. Gerrit Stelwagen 20 Op Tal maart 2012
Overig Demonstratie gebruik website FPS Op de website van het KFPS staan heel veel gegevens die u kunt gebruiken voor uw fokkerij. Sabien Zwaga (lid van It Greidhynder, jurylid en adviseur jong KFPS) zal na afloop van de Algemene Ledenvergadering laten zien hoe u deze gegevens kunt gebruiken. Hierbij moet u denken aan het selecteren van dekhengsten voor uw merrie op basis van kenmerken die u zelf belangrijk vindt en/of waarin uw merrie verbetering behoeft, het berekenen van het verwachtschapspercentage bij de combinatie van een bepaalde dekhengst en uw merrie, etc. Ook zal zij laten zien hoe u de gegevens van uw paarden die op de website staan kunt raadplegen. Indien gewenst kan Sabien de gegevens van uw eigen paard(en) gebruiken. Vergeet dan niet uw eigen inlogcode, uw wachtwoord en eventueel het papier van uw paard(en) mee te nemen! Jisse 433 Sport V. Jasper 366 Sport Preferent foto: Karin Sevink www. leppehorne.nl Fam. Bangma Jinswâlde 7 8495 HA Aldeboarn Tel: 0566-652429 06-51971714 Op Tal maart 2012 21
In Nije Dei Overig Liedteksten Feestavond It Fryske Greidhynder It doarp Aldeboarn Melodie: In neie dei: (Syb v.d.ploeg) Tekst: Auke en Loes Bangma. Melodie: coupletten de stad Amsterdam (Acda & De Munnik) Tekst: Auke Bangma 1.Dêr kom ik wer oan, papier yn e hân, de tekst stiet skreaun. Men frege my wer, ik bin ek in stjer, dat s net oerdreaun Ik wurd al wat âld, sa ek myn unthâld, da s net meer goed. In tekst út e kop, dy slach k net op, k bin te beroerd Refr.: Der kin gjin hynstefeestje Meer troch gean sûnder my Gjin jubileum feestje of ik hear der by Ik wol no jild, in grut bedrag. Ik bin in top artiest Ja ik bin djûr, sjoch net sa sûr Sjoch net sa tige triest. Jim mei wer fiif jier sparje. Want jim budget, is te lyts Jou my.. in bulte sinten mei 2. Is Trix hjir jûn ek, Sy wie yn it FEC, Cees woe har ha Hja is my te âld, en lit my dus kâld k wol Maxima Dy blonde prinses, dy wie like dwers, sy woe net mei Cees bood har te min, har net nei it sin, se bleaun doe wei! 1. (laag) Yn it doarp Aldeboarn, wér t de fokdei begûn Wer t de merjes mei foallen draafden skoan yn it rûn Yn it doarp Aldeboarn, wer t de foarbringers fleagen, En as in stien, sa oan ein, mei it wyt foar de eagen. 2. (hoog) Yn it doarp Aldeboarn, mei de toer sa út lead Op e iisbaan, de keuring, en it joech alles neat Yn it doarp Aldeboarn, kaem dy tiid mar werom, Defilé troch de buorren, no der gie it dochs om. 3. (laag) Yn it doarp Aldeboarn, is de fokdei net mear Wy ferhúzen nei Drachten, Aldeboarn koe net mear Yn it doarp Aldeboarn, wurd gjin prizen mear droegen, Mar yn Drachten te mear, de keuring groeid út har foegen. 22 Op Tal maart 2012
Overig 4. ( refrein ) Yn it doarp Aldeboarn, is de skiednis begûn Fan wat it Greidhynder no is, etlik priis is d r wûn As jo merje oan kop rûn, boppe-oan yn e rij Earste priis waerdt jo tadield, wat in machtige dei! Melodie: It Woanskip/ Tekst: Loes Bangma Refr.: En dit wie it feest jûn, jim brocht troch wat leden. Wy hawwe ús bêst dien, dit wie it ferhaal. 5. Sa t it eartiids begûn, yn it doarp Aldeboarn Sa sil it nea wer wêze, nee dy tiid haw wy hân Mar yn Drachten sil t Greidhynder weeldrich floarere, Wy bliuw altyd bestean, nee net ien kin ús keare! Wat filmkes en sankjes, oer doe en it heden. Twa oerkes foar fiif jier, dat s net ideaal. Jolanda dy stjûrde, oan ús in mailtsje Snein te jûn komme, wy moat oan it wurk. Kom op mei jim plannen, foar t Greidhynder feestje Ik soargje foar chips en wat ûnder de kurk. Refrein Sa bin wy út ein set, tige man machtich. Oefenje koe wol, by Jaap yn e keet. Wij fûnen de measte, ideëen hiel prachtich al gie it by tiden wol heislike need. Refrein 2 x Op Tal maart 2012 23
www.henswoude.nl Dekstation en Export Stal Henswoude Prikwei 15 8495 NG - Aldeboarn/Oldeboorn Henswoude: +31 (0)566 631364 Henswoude Mobiel: +31 (0)6 22372144 Germ Aise Mobiel: +31 (0)6 51003902 Fax: +31 (0)566 631499 E-mail: info@henswoude.nl Wierd 409 sport I Folkert 353 x Reitse 272 I 1.63 m Wierd 409 is een tuigpaard bij uitstek! Hij werd maar lieft 3 keer op rij Kampioen Ereklasse! Kampioen dekhengsten en in 2007 en 2009 Kampioen in de damesklasse. Dekgeld 650,- (excl.) Wierd fokt allround sportpaarden en zijn nafok behaalde goede keuringsresultaten. DE ALLROUND VERRICHTINGSTOPPER VAN 2010 Wimer 461 is een luxe aansprekende hengst met veel uitstraling die in beweging altijd veel tact, balans, souplesse en gedragenheid toont. Zowel onder het zadel als aangespannen valt het sterke achterbeengebruik steeds weer op. In omgang is Wimer 461 een zeer fijne hengst die zich makkelijk laat bewerken en altijd zijn best voor je wil doen en enorm leergierig is. Dekgeld 800,- (excl.) Wimer 461 I Hinne 427 x Heinse 354 I 1.64 m Wylster 463 I Rindert 406 x Rypke 321 I 1.66 m Wylster 463 is een jeugdige, mooie ruim gelijnde hengst met rasuitstraling, die met een mooi halsgebruik veel lossigheid en looplust draaft. Wylster 463 imponeert met zijn mooie voorbeengebruik en toont erg veel souplesse en balans in tuig. Wylster 463 komt uit een fokzekere merrielijn waar al meerdere modelmerries, goedgekeurde hengsten en goede sportpaarden uit voortkomen. Dekgeld 800,- (excl.) Wobke 403 is in 2006 goedgekeurd op afstammelingen. De nakomelingen van Wobke 403 tonen veel luxe en uitstraling. Wobke 403 staat in de top van de sportindex. Zijn nakomelingen tonen een ruime en krachtige stap en mooi gedragen draf. Wobke 403 levert een positieve invloed op de fokkerij zowel exterieur als voor de verrichting. Dekgeld 800,- (excl.) Wobke bewees in 2010 zijn fokzekerheid: 2 merries uit zijn eerste jaargang werden al Model! Wobke is Z2 dressuur met winstpunten. Wobke 403 sport I Fetse 349 x Gaije 295 I 1.63 m
Nieuws Inteelt2012 DE URGENTIE VAN INTEELT BIJ DE SELECTIE VAN HENGSTEN Vorig jaar schreef ik een artikel met als titel: INTEELT mijden EN KWALITEIT fokken: DUIVELS DILEMMA. Nu de komende week hengsten worden gekeurd zal dat opnieuw blijken. Frank Houterman gaf in de vergaderbijlage najaar 2011 een overzicht van het aantal actieve fokmerries. (blz.10). Deze analyse is van groot belang bij het beleid inzake inteelt Wij laten voor lijnen met inteelt-dreiging de aantallen zien. 1. Jochem Meer dan 250 actieve fokmerries: Leffert. 200-250: Tsjerk, Feitse, Folkert 150-200: Fetse 100-150: Rypke, Heinse, Onne, Ulke 50-100: Jochem. Uit Feitse merries: Sape (100-125); Beart:.. 2. Hearke 200-250: Teunis 150-200: Olof, Jasper, Brandus 3. Wessel 100-150: Oege Uit hengsten met een Wessel-moeder: Jurjen (150-200); Folkert (150-200); Rypke ((100-150) Dochters en kleindochters van Oege. BELEID: In mijn artikel hield ik een pleidooi om inteelt op Feitse/Jochem; Oege/Wessel en Reitse/Hearke beheersbaar te houden. De urgentie van Hearke/ Reitse is momenteel geringer, omdat er sprake is van weinig invloed bij zonen van Teunis, Reitse en Brandus en van hengsten uit hun dochters. Bovendien is hier sprake van bloedspreiding en een positieve generatie interval. Qua positieve vererving van de stap zijn Jasper en Beart waardevol. Ook hoort men bij dit bloed weinig klachten over veulens met gebreken. Hearkevrij zijn: Jacob, Olrik, Gjalt; Fabe, Sape, Jorn, Ielke, Tsjalke, Andries, Loadewyk, Bente, Stendert, Sjerp. Inteelt op Feitse en Oege/Wessel vermijden is wel hoogst urgent. OEGE: Het lijkt me belangrijk dat Wessel, Oege, Jurjen, Folkert, Rypke en Abel in de toekomst als regel niet voorkomen als moedersvader van hengsten. Natuurlijk zal men een hengst die qua erfelijke aanleg, exterieur en beweging uitblinkt een kans geven. Maar gaat dat op voor Alwin met tweemaal Oege? Bij dit bloed is wel sprake van klachten over veulens met gebreken. Het ergste euvel is evenwel de vererving van een minder stabiel kniegebied Op Tal maart 2012 25
Nieuws Om inteelt op Wessel/ Oege te vermijden is het bloed van Wesselvrije hengsten belangrijk. Dat zijn: Jacob, Anders, Hedser, Fabe, Sape, Jorn, Jasper, Beart, Jisse, Tjalbert, Maeye, Abe, Ulke, Hinne, Norbert. FEITSE: Omdat kwaliteit nu eenmaal de strijd wint, is de hengstenlijn van Jochem explosief gegroeid. De invloed is zeer groot, zoals uit bovenstaande aantallen blijkt en zal alleen maar toenemen. Het is inmiddels normaal geworden dat Feitse en Leffert bloed wordt gecombineerd. Maar met Beart en Sape, die een Feitse moeder hebben, komen er meer hengsten die 2X Feitse hebben. Wij hebben de laatste jaren een pleidooi gehouden om Jochemvrije hengsten te combineren met excellente merries die vrij zijn van Jochembloed. Te overwegen is om geen hengsten te nemen uit Feitse en Tsjerk merries als ze minder dan uitmuntend zijn. Jochemvrij zijn: Jacob,Olrik, Doaitsen, Gjalt, Fabe, Jasper, Dries, Jisse, Monte, Harmen, Ielke. 1. Hoogste eisen aan moeder- en moederlijn van een hengst. Over drie generaties fokzekere (preferente), vruchtbare, qua exterieur fraaie, moderne paarden, die zeer werkwillig, lichtvoetig en elastisch van achteruit bewegen. Maat: 1.62-1.64. 2. Moeders-, groot, en overgrootmoeders vader moeten sterke verervers zijn. Geen hengsten die op afstammelingen zijn afgekeurd. Vaders van hengsten modern en allround fokzeker. 3.Moderne hengsten die op stap, draf en rijproef minimaal een 8 hebben. Die in een tuigproef laten zien dat ze front tonen en op het achterbeen kunnen komen.(cijfer 8). Dat zijn voor mij eisen aan een modern rijpaard. 4. De invloed van het landbouwtype (1920-1970) op de hengstenstapel gerichter wegfokken. Achter een hengst zijn drie generaties moderne dieren wenselijk. 5.Inteelt op Wessel/Oege en Feitse/ Jochem beheersbaar houden. In de hoop dat 2012 ons een goede collectie hengsten biedt. Doede Wiersma, Leeuwarden. Fokdoel: Een vooraanstaand fokker van het WPN, die de fokkerij met Friezen aandachtig volgt, schreef mij: Mijn filosofie is dat hoe vaster omlijnt het fokdoel, met zo weinig mogelijk bijzaken, hoe sneller er vooruitgang mogelijk is. Mijn ideaal was: (in volgorde van belangrijkheid): 26 Op Tal maart 2012
Nieuws Reactie inteelt INTEELT BEPERKEN BIJ HET FRIESE PAARD De fokkerijraad KFPS wilde hengsten met vrijer bloed laten dekken, nog voor ze in Ermelo zijn geweest. Het voorstel werd niet geaccepteerd. (Paardenkrant, d.d. 20 januari, blz.15). Wat is goed beleid? Als jaarlijks op 400 hengsten vier (1%) Ermelo overleven, dan mag men geen concessies doen. Vervolgens krijgen tien % van de hengsten grote invloed. De overige 90% draagt bij aan vermindering van inteelt. Zo kregen de hengsten 1 tot 202 drie zeer grote invloed: Alva, Ynte en Ritske, met 2x Ynte en 7X Alva. In plaats van concessies doen aan verrichtingseisen, moet gestreefd worden naar allround kwaliteitsvolle hengsten die inteelt beperken. Dat het kan bewijst Thorben, met een 8 op stap en 8 op showwagen proef. Zijn derde plaats, in het kampioenschap voor jonge hengsten, is bewijs van kwaliteit. Zonder inbreng van vreemd bloed zal inteelt bestrijden altijd een zaak van kleine stapjes blijven. Die danken we aan vaders zonder zonen en zonder hengsten uit hun dochters. Voorbeelden zijn: Djurre en Tsjerk uit Nanne moeder; Oege en Oepke uit Hindrik moeder; Tamme uit Dagho - en Leffert uit Oepke moeder. En Jasper uit Franke-; Heinse uit Dimer; en Andries uit Nykle moeder. Wat ze gemeen hebben zijn kwaliteitsvolle moederlijnen. Qua beleid is er veel mogelijk: 1. Het merken van beste hengstveulens met vrijer bloed 2. Voorkomen dat die veulens door de achterdeur verdwijnen; 3. De opfok stimuleren en begeleiden; 4. Prognoses doen over de kwantitatieve invloed van hengsten en hengstenlijnen. ( Vergaderbijlage KFPS najaar 2011, blz. 10). En verder: - het creëren van een reservoir van adspirant hengstenmoeders; met een deel geselecteerd op vrijer bloed. - Voor hengstenmoeders met fokkers zoeken naar inteelt vermijdende paringen; - het zorg dragen voor de opfok van geboren veulens; - de angst van de fokker voor een open papier wegnemen; een fokker die eenmaal de hoofdstroom verlaat en een hengst met vrijer bloed kiest, moet bonuspunten krijgen bij de sterkeuring. Mocht de merrie 10% te kort komen voor ster, dan compenseert het vrijere bloed die 10%. De fokker: De fokkers kunnen veel bijdragen aan het beperken van inteelt. Met één blik op de stamboom ziet hij welk bloed overheersend is. Is dat meer Oege/Wessel; meer Reitse/ Hearke, of Tsjerk/Feitse in de eerste generaties? Al naar gelang kan hij kiezen. *Voor merries met veel Oege/Wessel kiest hij uit Wesselvrije hengsten:jacob, Op Tal maart 2012 27
Nieuws Hedser, Fabe, Sape, Jorn, Alke; Jasper, Beart, Jisse, Tjalbert, Maeye; Abe, Ulke, Hinne, Norbert. *Voor merries met veel Reitse/ Hearke, zoekt hij eerst bij Hearkevrije hengsten:jacob, Olrik, Gjalt, Fabe, Sape, Jorn, Alke; Tsjalke, Andries, Loadewyk, Bente, Stendert en Sjerp. *Voor merries met Tsjerk/Feitse- het meest urgent- is er keuze uit Jochemvrije hengsten: Jacob, Olrik, Gjalt, Doaitsen, Fabe, Alke, Brandus, Jasper, Dries, Jisse, Monte, Harmen, Ielke. Het mag een wonder heten dat enkele hengsten in alle drie lijstjes voorkomen. Bovendien zijn er hengsten als Thorben die heel dun op de inteeltgevers zijn ingeteeld. Het probleem is niet dat er geen hengsten zijn, maar wel dat ze niet worden gebruikt. Daar moeten we op inzetten. D.G. Wiersma, Leeuwarden Ruitershop & zadelmakerij Beerens * Alles voor paard en ruiter * Eigen reparatie afdeling * Vakkundig advies * Sportprijzen * Outdoor kleding * Borduurservice * Lederen laarzen * Verhuur van trailer, * Zadelpasservice met ruime scheerapparaat & keus. Ook voor Friese paarden birth alarm Wij gaan naar... Ruime winkel, ruime keus Al meer dan 35 jaar een begrip Neem ook eens een kijkje op onze nieuwe webwinkel. Ruitershop Beerens Scharnegoutum - www.ruitershopbeerens.nl 28 Op Tal maart 2012
Nieuws RITSKE Hotse Tjalling Jelmer Ferdinand Fokke Teake Jurjen NAEN Barteld Ludse Jacob Olrik Take (Adel) Anders Hedser Wander Fêde Erik Arjen Wytse Pyt Doaitsen Gjalt Sake Sjouke GERKE Bjinse Lammert Peke Doeke Frâns Melle Fabe Sape Jorn Alke 2012: DE ZES LIJNEN VAN FRIESE HENGSTEN D.G.Wiersma YGRAM HEARKE JOCHEM WESSEL Thomas Pike Piter Sierk REITSE Dirk Ids Warn Ouke Gerlof TJIMME TAMME FEITSE OEGE Oepke Bendert DJURRE Jense Sibald Ulbert Maurits Goffert Anne Gerryt Abel Brandus Brend Rindert Wylster Olof JASPER Haitse Dries Jisse Beart Maeye Pier Uwe Tjalbert TEUNIS Harmen Monte Fridse Uldrik Jilles Ulke Abe Rik Olgert Aan Reinder Tjalf Bente Meinse Lutger Jerke Tonis Oltman LEFFERT Jesse Mintse Heinse Onne Tsjâlke Maurus Tsjalle Rypke Fetse Folkert Eibert Wierd Wobke Teeuwis TSJERK Maiko Loadewyk Michiel Norbert Hinne Andries Stendert Sjerp Tymon Remmelt Lolke Feike Wybren Ritse Anton Wimer Tonjes Teade Sipke Felle Wikke Wolvert Alwin Sjaard Lute Nammen Nykle Ielke Karel Thorben Mewes Op Tal maart 2012 29
Nieuws Annichje fan Bokkum niet alleen succesvol in de keuringsbaan Naar aanleiding van de keuringssuccessen van Annichje fan Bokkum, waarbij ze zowel naast Algemeen Fokdagkampioen op onze fokdag, ook welverdiend Algemeen Kampioen op de Centrale Merriekeuring in Drachten werd, brachten we een bezoekje aan Peter Spahn op Stoeterij Het Swarte Paert. Want naast de uitstekende prestaties in de keuringsbaan, presteert Annichje fan Bokkum ook in de sport, waarin ze door Peter Spahn wordt uitgebracht, ver bovengemiddeld. Peter vertelt dat hij Annichje niet als een groen paard heeft gekregen. Zij werd al met succes in de sport uitgebracht door Jolanda Schreuder. In het begin van haar sportcarriere behaalde de merrie met Jolanda zowel het kampioenschap in de klasse L1 als in de klasse M1 tijdens de Post Kogeko competitie. Jolanda reed Annichje door tot de Z. Annichje werd ook ingezet voor de fokkerij. Dit resulteerde in een ster- en een kroonnakomelinge. Omdat het wel duidelijk was dat Annichje een paard was met bijzondere kwaliteiten vroeg Bouke de Boer aan Peter Spahn of hij een tijdje met Annichje wilde werken om haar mogelijkheden te testen. Het was de bedoeling om dit een paar maanden te doen, maar het bleek dat Annichje meer tijd nodig had. In vrijheid liet Annichje alles zien wat ze in huis had, maar onder druk presteren kostte meer tijd en aandacht. Dit komt misschien ook omdat Annichje een merrie is. Hengsten hebben een ander karakter. In eerst aanloop zijn hengsten misschien moeilijker(haantjesgedrag), maar hun karakters zijn vaak meer doorzichtig. Een hengst kun je beter even terugzetten, hij accepteert dit. Bij een merrie is dit moeilijker. Een merrie is eerder beledigd. Opleiden tot en met de klasse Z gaat vrij gemakkelijk volgens Peter, maar daarna wordt het moeilijker. Peter heeft Annichje een jaar in de Z2 gereden. In de eerst wedstrijd waarin hij daar met haar uitkwam werd hij in de eerste proef dadelijk eerste, maar in de tweede proef werd hij laatste. Een groot verschil. Peter voelde ook zelf de stress en die breng je hoe dan ook over op je paard. Op en gegeven ogenblik voel je bij het paard dat het niet helemaal gaat zoals het moet, je eigen hartslag wordt hoger, je krijgt als ruiter stress, en dat breng je over op je paard. Peter zocht voor dit probleem een Op Tal maart 2012 31
Nieuws oplossing via een sport-psycholoog-cursus. Hoe beheers je stress. Als mogelijke oplossing werd gegeven om 180 te kijken. (van links naar rechts) en niet te focussen op één punt. Tijdens een wedstrijd ging hij dit toepassen. Peter voelde stress bij het paard, stress bij zichzelf en gaf Annichje de lange teugel en ging over in stap, daarna rustig de proef weer opgepakt. Later werden ze in de klasse Z2 kampioen bij de Post Kogeko competitie. Daarna werd Annichje uitgebracht in de Lichte Tour en de Prix St. George. Ze doet het daar uitstekend. Maar met Annichje heb je ook wat speciaals in huis, volgens Peter Spahn. Vaak moeten ze naar wedstrijden op plaatsen die niet naast de deur liggen. Zo werden er wedstrijden gereden in Oostenrijk, Polen en Lipica. Peter moet veel moeite doen om Annichje in de wedstrijd te krijgen. Er is heel veel concurrentie en de startplaatsen zijn niet ongelimiteerd. Vaak staat hij dan ook op de reservelijst. Vooral in Nederland, België en Duitsland is de concurrentie zwaar. Bovendien worden Friezen toch nog vaak als buitenbeentjes gezien. Tijdens de wedstrijd in Lipica werd Annichje 4x als eerste geplaatst en 1x als dertigste. Aan die plaatsing is te zien dat nog niet ieder jurylid het even gemakkelijk vindt om een Fries in de dressuur te zien acteren. Toch is het publiek vaak heel enthousiast en bijzonder onder de indruk van het Friese paard Er komen op het stalterrein altijd heel veel mensen kijken bij de box. Op dit ogenblik kent Annichje haar oefeningen die in de Grand Prix gevraagd worden. Alle oefeningen op zich, maar in een wedstrijd moeten die oefeningen achter elkaar getoond worden en dat valt misschien nog niet mee. In de Grand Prix is elke pas geteld. En Annichje wil heel graag, maar bouwt daardoor ook veel spanning op. We zullen het zien. Peter Spahn die met Adel is begonnen om een Fries in de dressuur uit te brengen, rijdt naast Annichje ook de hengsten Anders en Tymon. Hij vindt het geweldig. Het is goed volgens hem, om je te concentreren op goede paarden. Vaak wordt er te lang getrokken aan middelmatige paarden, is zijn mening. Hij vindt het dan ook geweldig van Bouke en Tineke, dat zij hem Annichje ter beschikking stellen. Investeren in dit paard noemt hij prijzenswaardig en een grote reclame voor het stamboek en het Friese paard. Het kan ook zeker meehelpen om de vooroordelen t.a.v. een Fries in de dressuursport uit de wereld te helpen. Het kost veel geld en geduld en dat word Peter en Annichje gegund. Bovendien worden er embryo s van Annichje gespoeld. Ook dit is kostbaar, maar de merrie is het zeker waard. 32 Op Tal maart 2012