Aandelenopties in woord en beeld

Aandelenopties in woord en beeld

2 Aandelenopties in woord en beeld 1 In deze brochure gaan we het hebben over aandelenopties zoals die worden verhandeld op de optiebeurs van Euronext. Maar wat zijn dat eigenlijk, aandelenopties? En wat kunt u, als belegger, doen met aandelenopties?

Aandelenopties in woord en beeld 3 2 3 Wat is een optie? Een optie is een recht. Een recht om iets te kopen of te verkopen. Dat iets wordt de onderliggende waarde genoemd. U kunt een optie nemen op een auto of op een ander verhandelbaar product, bijvoorbeeld aandelen. In het geval van aandelenopties is de onderliggende waarde een pakket aandelen. Een aandelenoptie is dus een recht om een pakket aandelen te kopen of te verkopen. Zo n pakket bestaat meestal uit 100 aandelen. Als u een aandelenoptie heeft gekocht, dan kunt u zelf bepalen of en wanneer u gebruik wilt maken van dat recht tot kopen of verkopen van aandelen. U hoeft er dus geen gebruik van te maken. 4 5 Met aandelenopties kunt u profiteren van de koersbewegingen van aandelen. De waarde van een aandeel kan stijgen en dalen. Dit noemen we de koersbeweging van een aandeel. Stijgt de koers, dan wordt het aandeel meer waard. Daalt de koers, dan wordt het aandeel minder waard. Koersbewegingen worden onder andere veroorzaakt door verandering in vraag en aanbod op de financiële markten, door ontwikkelingen binnen de onderneming en door (inter)nationale economische factoren. De koersbeweging van een aandeel heeft directe invloed op de waarde van de daarop verhandelde opties. Er bestaan twee soorten opties: callopties en putopties. Een calloptie is een kooprecht. Een putoptie is een verkooprecht. Het kooprecht van een calloptie houdt in dat u een pakket van 100 aandelen mag kopen tegen een vooraf afgesproken prijs, de uitoefenprijs van de optie. Dit recht blijft geldig gedurende een bepaalde, afgesproken periode. Deze periode wordt de looptijd van de optie genoemd.

4 Aandelenopties in woord en beeld 6 Het verkooprecht van een putoptie houdt in dat u een pakket van 100 aandelen mag verkopen tegen een vooraf afgesproken prijs. Ook dit recht blijft geldig gedurende de looptijd van de optie. Aan het einde van de looptijd houdt de optie op te bestaan, dit heet in beurstaal expiratie. De maand waarin de expiratie plaatsvindt heet de afloopmaand. Op de derde vrijdag van de afloopmaand expireert de optie. Expirerende aandelenopties kunnen tot vijf uur s middags worden verhandeld. 7 Tegenover elk recht staat een plicht. De koper van een optie heeft een recht, de verkoper van een optie heeft daardoor automatisch een plicht. De verkoper van een optie wordt aangeduid met de term schrijver, een verkochte optie met de term geschreven optie. 8 Aandelenopties kunnen voor diverse doeleinden worden gebruikt. Bijvoorbeeld om een aandelenportefeuille te verzekeren tegen ongewenste koersbewegingen of voor het maken van winst op aandelen, zonder dat u deze aandelen in bezit heeft. 9 U kunt op die manier maximaal profiteren van de koerswinst van aandelen terwijl uw investering slechts een fractie van de beurskoers van dezelfde aandelen is. Dit wordt de hefboomwerking genoemd: met een relatief lage investering toch de mogelijkheid van een hoog rendement.

Aandelenopties in woord en beeld 5 10 Stel, u koopt een calloptie. Deze optie geeft u het recht om 100 aandelen te kopen tegen een bepaalde uitoefenprijs, bijvoorbeeld 50, per aandeel. Voor de calloptie betaalt u een bepaald bedrag, dit bedrag wordt de premie genoemd. De premie bedraagt bijvoorbeeld 2,. De premie wordt per aandeel genoteerd, dus u betaalt uiteindelijk 2, x 100 (aandelen) = 200, per optie. 11 Tijdens de looptijd van de optie stijgt de koers van het aandeel naar 60,. De calloptie neemt daardoor ook in waarde toe en de premie stijgt naar 11,. 12 U kunt besluiten om gebruik te maken van uw kooprecht en de aandelen kopen voor 50,. U kunt dan een winst van 10, verzilveren als u deze aandelen direct weer verkoopt tegen de actuele marktprijs van 60,. Na aftrek van de betaalde optiepremie van 200, bedraagt uw winst dus 8,- x 100 = 800,. 13 In plaats van de aandelen te kopen kunt u besluiten om uw calloptie te verkopen. Die is immers ook in waarde gestegen. U kunt daardoor profiteren van de gestegen koers zonder dat u hoeft te investeren in aandelen. Bij verkoop van de calloptie uit dit voorbeeld ontvangt u 1.100, terwijl uw investering slechts 200, bedroeg. Dit is dus een winst van 900,, ofwel een winstpercentage van 450%!

6 Aandelenopties in woord en beeld 14 15 Met een putoptie kunt u profiteren van een koersdaling van een pakket aandelen. Als u een putoptie koopt heeft u namelijk het recht om een pakket van 100 aandelen te verkopen tegen een bepaalde uitoefenprijs, bijvoorbeeld 50, per aandeel. U betaalt voor de putoptie een bedrag, de premie. Deze bedraagt bijvoorbeeld 4,. U betaalt dan 4, x 100 (aandelen) = 400, per optie. 16 De koers van het aandeel daalt naar 40,. De putoptie wordt daardoor meer waard, de premie stijgt naar 12,. Als u de aandelen in uw bezit heeft kunt u deze nu verkopen voor 50,. Dat was de afgesproken prijs toen u de putoptie kocht. Ondanks de lagere koersen kunt u dus toch winst behalen. Heeft u de aandelen niet in uw bezit, dan kunt u de putoptie verkopen. We zagen dat die door de dalende koers meer waard was geworden, namelijk 12, x 100 (aandelen) = 1200,. 17 Zonder de aandelen te bezitten kunt u met opties dus toch winst behalen door te profiteren van een stijgende of een dalende koers van de onderliggende waarde. Bij de aankoop van call- en putopties kunt u overigens nooit meer verliezen dan het relatief geringe premiebedrag dat u in de optie heeft geïnvesteerd.

Aandelenopties in woord en beeld 7 18 19 In combinatie met aandelenbezit kunt u een aandelenoptie ook gebruiken om te profiteren van of uzelf te verzekeren tegen koersbewegingen. Stel, u heeft aandelen en u bent onzeker over de koersontwikkeling. Op dit moment staan uw aandelen op winst. Om die winst te verzilveren besluit u uw aandelen te verkopen. Maar omdat u ook denkt dat een verdere koersstijging mogelijk is koopt u een calloptie voor een klein deel van de winst uit de aandelenverkoop. 20 21 Als nu de koers van de aandelen blijft stijgen dan wordt uw calloptie meer waard. Ondanks dat u uw aandelen heeft verkocht kunt u dus toch nog blijven profiteren van de koersstijging bij verkoop van de calloptie. Daalt de koers van de aandelen dan heeft u uw winst gemaakt bij de verkoop van de aandelen. Uw verlies kan dan nooit groter zijn dan het bedrag dat u heeft geïnvesteerd in de calloptie.

8 Aandelenopties in woord en beeld 22 23 Met putopties kunt u uw aandelenbezit verzekeren tegen koersdaling maar tegelijkertijd toch de mogelijkheid behouden om winst te maken als de koers stijgt. U bezit aandelen en u bent onzeker over de toekomstige koersontwikkeling. Toch wilt u uw aandelen op dit moment (nog) niet verkopen. 24 U koopt een putoptie. Het bedrag dat u daarvoor betaalt, de premie, kunt u beschouwen als verzekeringspremie. 25 Als nu de koers van het aandeel daalt, dan kan dat verlies grotendeels worden goedgemaakt door de stijging van de waarde van de putoptie. U kunt vervolgens besluiten gebruik te maken van uw verkooprecht en uw aandelen tegen de vooraf afgesproken, hogere, koers te verkopen.

Aandelenopties in woord en beeld 9 26 27 Als de koers van het aandeel stijgt, dan loopt de putoptie waardeloos af en verliest u alleen de geïnvesteerde premie. Dit verlies kan echter worden goedgemaakt door de gestegen koers van de aandelen. Op deze wijze kunt u dus relatief goedkoop uw aandelenbezit verzekeren tegen koersdalingen en toch de mogelijkheid houden om te profiteren van koersstijgingen. Ook kunt u aandelenopties gebruiken om extra inkomen te verwerven. 28 29 Dit kan door het schrijven van callopties. U neemt hiermee de verplichting op u om 100 aandelen te verkopen als uw tegenpartij, de koper van de calloptie, besluit om van zijn kooprecht gebruik te maken. Bij het schrijven van een calloptie geeft u aan tegen welke uitoefenprijs u de aandelen wilt verkopen.

10 Aandelenopties in woord en beeld 30 U gaat daarmee dus een verplichting aan. Als beloning voor deze verplichting ontvangt u een premie (het bedrag dat de koper voor de optie, zijn recht tot kopen, betaalt). 31 Deze premie kunt u beschouwen als extra, onbelast rendement. 32 Zolang de koers van het aandeel lager blijft dan de afgesproken uitoefenprijs zal de koper geen gebruik willen maken van het recht om de aandelen te kopen. Het is dan goedkoper om de aandelen direct op de effectenbeurs van Euronext te kopen. De schrijver van de calloptie hoeft dus geen aandelen te leveren. 33 Als de koers stijgt kan het gebeuren dat de koper van de calloptie gebruik wil maken van zijn kooprecht en dat u de aandelen dus moet leveren tegen de vooraf afgesproken uitoefenprijs. Deze prijs kan dan wel behoorlijk afwijken van de actuele prijs van de aandelen!

Aandelenopties in woord en beeld 11 34 Met aandelenopties kunnen beleggers, wat hun persoonlijke wensen en voorkeuren ook zijn, op een eenvoudige manier profiteren van een koersstijging of juist van een koersdaling. Ook kan een belegger aandelenopties gebruiken om zijn of haar aandelenbezit te verzekeren. Aandelenopties zijn daardoor een veelzijdig, aantrekkelijk en makkelijk toepasbaar beleggingsinstrument.

Deze informatie is slechts bestemd ter voorlichting van beleggers en anderen die zijn geïnteresseerd in effecten die worden verhandeld op Euronext. Geen enkele zin of zinsnede uit deze brochure mag worden aangemerkt als te zijn bedoeld om enig recht of enige verplichting te creëren. Rechten en plichten met betrekking tot de handel in effecten verhandeld op Euronext vloeien uitsluitend voort uit de reglementen van Euronext N.V. Hoewel deze informatie met de grootste zorg is samengesteld, is Euronext, waaronder tevens wordt verstaan de door Euronext gehouden beurzen en ondernemingen, op geen enkele wijze aansprakelijk voor eventuele fouten, omissies of andere onjuistheden of de gevolgen hiervan in deze informatie. Alle (intellectuele) eigendomsrechten met betrekking tot deze informatie berusten bij Euronext. Iedere openbaarmaking en verveelvoudiging voor educatieve en niet-commerciële doeleinden is toegestaan mits met bronvermelding. Juli 2001, Euronext Amsterdam N.V. Consument Consumer Grand public Euronext Amsterdam Postbus 19163 1000 GD Amsterdam Tel. +31(0)20 550 55 55 Fax +31(0)20 550 49 00 Brussel Beurspaleis Beursplein 1000 Brussel Tel. +32(0)2 509 12 11 Fax +32(0)2 509 12 12 Parijs 39, rue Cambon 75039 Parijs cedex 01 Tel. +33(0)1 49 27 10 00 Fax +33(0)1 49 27 11 71 www.euronext.com