Opsluiting brengt heel wat vragen en problemen met zich mee... ook voor hen die achterblijven Informatiebrochure voor familieleden en naastbestaanden van gedetineerden uitgave van: CAW De Kempen vzw afdeling Justitieel Welzijnswerk Turnhout in samenwerking met gevangenis Turnhout
1. INLEIDING Iemand uit je naaste omgeving werd aangehouden en overgebracht naar de gevangenis van Turnhout. Het kan je zoon, partner, vader,... zijn. We zullen hem in deze brochure de beklaagde noemen. Waarschijnlijk breekt er nu voor jou een moeilijke periode aan en heb je vele vragen over wat er nu verder moet gebeuren. Hoe kan je op bezoek gaan, wat gebeurt er met de beklaagde op gerechtelijk vlak? Deze vragen willen we in deze brochure proberen te beantwoorden.
2. DE VOORLOPIGE HECHTENIS De politie kan een verdachte alleen van zijn vrijheid beroven bij betrapping op heterdaad. Buiten heterdaad is er een beslissing van het parket (Procureur des Konings) nodig om over te gaan tot vrijheidsberoving. Bij beide arrestaties geldt een maximumduur van 24 uur. De termijn kan uitzonderlijk verlengd worden tot 48 uur door de onderzoeksrechter. Er mag een advocaat aanwezig zijn vanaf het eerste verhoor, om toe te zien of de wet correct wordt toegepast. De eigenlijke voorhechtenis begint wanneer de onderzoeksrechter een aanhoudingsbevel aflevert. Binnen de 5 dagen na zijn aanhouding verschijnt de beklaagde, eventueel met zijn advocaat, voor de Raadkamer (alleenzetelende rechter, onderzoeksrechter, procureur, griffier) die beslist of hij aangehouden blijft of niet. Indien hij aangehouden blijft, verschijnt hij om de maand voor de Raadkamer waar de aanhouding al dan niet opnieuw gehandhaafd wordt. De Raadkamer zetelt achter gesloten deuren, dus je mag hierbij niet aanwezig zijn. De onderzoeksrechter kan in het belang van het onderzoek een telefoonverbod opleggen met op naam vermelde personen. De beklaagde houdt wel altijd het recht om met zijn advocaat te bellen.
De Raadkamer kan volgende beslissingen nemen: De aanhouding bevestigen. Dit betekent dat de beklaagde verder aangehouden blijft, in principe voor de duur van één maand. Bij zware feiten kan dit drie maanden zijn. De beklaagde kan binnen de 24 uur beroep aantekenen tegen de beslissing van de Raadkamer. In beroep verschijnt de beklaagde binnen de 15 dagen voor de Kamer van Inbeschuldigingsstelling (KIB) te Antwerpen. Wanneer men daar de aanhouding bevestigt, wordt de aanhouding verlengd met één maand te rekenen vanaf de beslissing van de KIB. De aanhouding niet bevestigen. Dit betekent dat de verdachte in vrijheid wordt gesteld (eventueel met voorwaarden, zie 3.) tenzij de Procureur des Konings binnen de 24 uur beroep aantekent tegen de beslissing. Indien dit gebeurt, moet de beklaagde binnen de 15 dagen voor de Kamer van Inbeschuldigingsstelling te Antwerpen verschijnen. De beklaagde verwijzen. Dit wil zeggen dat de Raadkamer, bij de beëindiging van het onderzoek, doorverwijst naar de bevoegde rechtbank die de zaak zal behandelen. Dit gebeurt enkel wanneer men beslist dat de zaak moet worden vervolgd. Beschikken tot internering. Dit betekent dat de beklaagde niet verantwoordelijk wordt geacht voor zijn daden. Er wordt geen straf uitgesproken maar de beklaagde komt onder de bevoegdheid van de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij (CBM) nadat een gerechtspsychiater advies gaf.
3. VRIJHEID ONDER VOORWAARDEN, afgekort VOV De vrijheid (wanneer de beklaagde nog niet aangehouden is) of de invrijheidsstelling (wanneer de beklaagde in voorlopige hechtenis verbleef) onder voorwaarden, kan slechts bevolen worden in die gevallen waarin ook een voorlopige hechtenis mogelijk is. De beslissing tot een vrijheid onder voorwaarden kan komen van de onderzoeksrechter, de Procureur, de Raadkamer of de Kamer van Inbeschuldigingsstelling. De beklaagde kan, samen met zijn advocaat, voorwaarden uitwerken en die voorleggen telkens hij voor de Raadkamer of de KIB verschijnt. De voorwaarden kunnen voor een termijn van 3 maanden opgelegd worden en kunnen in de loop van het onderzoek gewijzigd, opgeheven of verlengd worden. Een voorwaarde zou kunnen zijn zich te laten behandelen, werk te zoeken, zich niet op bepaalde plaatsen te begeven,... De justitie-assistenten (Justitiehuis) zullen toezicht houden op de naleving van de voorwaarden. Niet-naleving ervan kan een (nieuw) aanhoudingsbevel tot gevolg hebben. Als vreemdelingen in voorlopige hechtenis worden vrijgesteld zal de griffie van de gevangenis onmiddellijk de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) op de hoogte brengen. Die kan beslissen om de vreemdeling zonder recht op verblijf het bevel te geven om het land te verlaten. DVZ kan ook vragen om de vreemdeling uitzonderlijk gedurende maximum zeven dagen verder op te sluiten, in afwachting van de overbrenging naar een gesloten centrum voor illegalen of een repatriëring.
4. DE ADVOCAAT De beklaagde die onder aanhoudingsmandaat geplaatst wordt, krijgt een kopie van de processen-verbaal van alle verhoren die van hem afgenomen worden. De beklaagde kan zich laten bijstaan door een advocaat naar eigen keuze (beschikbare lijst zie Gouden Gids, of www.advocaat.be), of een pro deo advocaat aanvragen via de griffie van de gevangenis (d.m.v. een rapportbriefje). De advocaat heeft vrije toegang tot de gevangenis en mag de beklaagde bijstaan en pleiten tijdens de opeenvolgende verschijningen voor de Raadkamer. Zowel de beklaagde als zijn advocaat hebben, vanaf 48 uur voor de zitting van de Raadkamer, recht op inzage in het dossier. De in vrijheid gestelde beklaagden hebben slechts toegang tot het strafdossier na afsluiting. Indien de familie van de beklaagde over onvoldoende financiële middelen beschikt maar toch een eigen advocaat wil, kunnen zij eveneens een pro deo advocaat aanvragen. Dit doe je door een aanvraag voor kosteloze bijstand te richten tot het Bureau Voor Juridische Bijstand. Bureau voor Juridische Bijstand Gerechtshof Kasteel Kasteelplein 1 2300 Turnhout Tel. 014/ 42 22 77 (openingsuren ma., woe en vr. Van 11.30 u tot 13.00 u)
5. HOE MET DE BEKLAAGDE CONTACT HOUDEN? Briefwisseling Gedurende de periode van hechtenis kan men de beklaagde schrijven: Gevangenis Turnhout Naam van de beklaagde Wezenstraat 1 2300 Turnhout 014/ 40 89 30 Binnenkomende brieven (behalve deze voorzien in het Algemeen Reglement) worden om veiligheidsredenen geopend. Er wordt gekeken of er zich geen verboden voorwerpen in bevinden (bv. geld). Het is ook mogelijk om een brief, met duidelijke vermelding van de naam van de beklaagde, in de brievenbus aan de gevangenispoort te steken. Bezoek Het is toegelaten om 3 uur per week bezoek te ontvangen. Volgende personen kunnen op bezoek komen: bloed- en aanverwanten in de rechte lijn, de voogd, de echtgenoot, broers, zussen, ooms en tantes. Alle andere personen kunnen enkel op bezoek komen als de gedetineerde dit vooraf schriftelijk aanvraagt aan de directie. De directeur laat dan weten of het nodig is een bewijs van goed gedrag en zeden mee te brengen. Bezoeken die niet aangevraagd zijn of waarvoor de directie zijn toestemming (nog) niet gegeven heeft, worden zonder meer geweigerd, zelfs wanneer de bezoeker zich aan de poort aanmeldt. Bij twijfel, contacteer de portier van de gevangenis op het nummer 014/ 40 89 30. Het is mogelijk dat de gedetineerde op dezelfde dag op verschillende tijdstippen bezoek ontvangt. Per bezoek zijn maximum 3 personen toegelaten (kinderen jonger dan 12 jaar worden niet meegeteld). Het is noodzakelijk steeds jouw identiteitsbewijs bij te hebben. De beklaagde heeft ook de mogelijkheid alle dagen een bezoeker te ontvangen, maar dit gebeurt dan achter glas. Als je iemand komt bezoeken, moet je jezelf aanmelden (met je identiteitsbewijs) bij de portier. Nadat hij de eerste keer een foto van je heeft genomen, schrijft de portier je in voor het bezoek. Vervolgens moeten handtassen, gsm's en dergelijke opgeborgen worden in een kastje dat je kan afsluiten met een muntstuk van 2 euro. Deze kastjes bevinden zich in de inkomhal. Probeer ook zo weinig mogelijk metalen voorwerpen (oorbellen, armbanden, aanstekers, broekriemen,...) bij je te hebben, want je moet door een
metaaldetector gaan. Je mag tijdens het bezoek niets overhandigen aan de beklaagde. Bezoekers kunnen in de bezoekzaal drank en snacks kopen, deze zijn beschikbaar via een automaat. Je mag hiervoor kleingeld meenemen in de bezoekzaal (in een apart geldbeugeltje). Bezoekuren Aangezien de bezoekuren in de gevangenis kunnen wijzigen, zijn ze niet opgenomen in deze brochure. Voor de correcte uren kan je contact opnemen met: de gevangenis van Turnhout op het nummer 014/40 89 30 JWT op het nummer 014/43 80 88 Bezoekers kunnen doorlopend inschrijven maar moeten zich ten laatste een half uur voor aanvang van het bezoek aanmelden. Bezoekers die zich te laat aanmelden worden toegelaten voor het volgende bezoek. Opgelet: het bezoek van zondag is enkel mogelijk mits reservatie aan het loket. Kinderbezoek Maandelijks (elke 2 de zondag van de maand) wordt er een begeleid kinderbezoek georganiseerd. Dit gaat door van 14.30 u tot 16.30 u (dit wordt bekend gemaakt door affiches in de gevangenis). Dit bezoek is extra. Bezoek achter glas In uitzonderlijke omstandigheden kan door de directie ook beslist worden om voor een bepaalde tijd bezoek achter glas te geven. Ongestoord bezoek Er is ook een mogelijkheid om Ongestoord Bezoek (OB) aan te vragen. Modaliteiten en procedures dienen door de gedetineerde aangevraagd te worden aan de directie. Hoe bereikbaar? De gevangenis van Turnhout bevindt zich op wandelafstand van het station. Wanneer je buiten komt uit het station van Turnhout, wandel je naar links (Stationstraat). Je blijft deze volgen gedurende een 400-tal meter. Voorbij de watertoren sla je links af, dit is de Wezenstraat. Een beetje verder op de linkerkant zie je de ingangspoort van de gevangenis van Turnhout.
Geld storten Op rekeningnummer BE53 6792 0055 2853 (BIC: PCHQ BEBB) t.a.v. Gevangenis Turnhout, Wezenstraat 1, 2300 Turnhout (duidelijk de naam van de gedetineerde vermelden) Per post: Je verstuurt de postwissel naar 'Naam van de gedetineerde, Gevangenis Turnhout, Wezenstraat 1, 2300 Turnhout'. Telefoneren De beklaagde mag maximaal 14 keer per week bellen op eigen rekening. Elk gesprek mag maximum 15 minuten duren. Familieleden en vrienden kunnen de beklaagde niet zelf opbellen.
6. FINANCIËN Beklaagde Indien de beklaagde werkt, kan je aan de werkgever vragen of de beklaagde vakantie kan opnemen, om zo een ontslag te vermijden. Misschien duurt de arrestatie niet zo lang. Om niet onwettig afwezig te zijn, kan je best zo snel mogelijk de werkgever op de hoogte brengen. Op de griffie van de gevangenis kan je een attest van gevangenschap verkrijgen, wat een geldig afwezigheidsbewijs is, indien de werkgever dit aanvaardt. Indien de beklaagde stempelde, kan hij na zijn gevangenschap opnieuw stempelen, mits voorlegging van een attest van gevangenschap. Zorg er wel voor dat zijn laatste stempelkaart naar de gevangenis opgestuurd wordt en dat hij dit ondertekent. Daarna moet de stempelkaart opgestuurd worden naar de Vakbond of de Hulpkas. Het stempelgeld dat hij nog te goed had voor de opsluiting, zal dan worden uitbetaald. Indien de beklaagde een ziekte-uitkering van de mutualiteit ontvangt, dan blijft hij die verder ontvangen zolang het ziekenfonds de arbeidsongeschiktheid erkent en indien zij in het bezit is gesteld van een attest van gevangenschap. Wanneer de beklaagde personen ten laste heeft, ontvangt hij/zij het volledige bedrag. Alleenstaanden ontvangen de helft. Voor de invaliditeitsuitkering van de mutualiteit gelden dezelfde regels (erkenning door de Geneeskundige Raad is wel noodzakelijk). De mindervaliditeitsuitkering van het Ministerie van Sociale Voorzorg (Zwarte Lievevrouwestraat) ontvangt men niet tijdens de periode van opsluiting in de gevangenis. De gevangenis is verplicht zorg te dragen voor de gezondheid van de beklaagde en verzorgt dus een doktersconsultatie indien nodig. Iemand in voorarrest kan echter ook een dokter naar eigen keuze laten komen. De beklaagde of zijn familie moet deze arts zelf contacteren, welke op zijn beurt toestemming moet vragen aan de directie. Kosten hiervan zijn geheel voor eigen rekening. Uitkeringen die de beklaagde ontving voor zijn detentie ten gevolge van een arbeidsongeval of beroepsziekte worden onverminderd verder uitbetaald door de verzekeraars of door het Fonds voor Beroepsziekten of arbeidsongevallen. Ofwel volledig, ofwel gedeeltelijk, naargelang de gezinslast.
De beklaagde blijft het recht op kinderbijslag behouden. Hij dient op het einde van zijn detentie, of eerder indien het kinderbijslagfonds hierom vraagt, een attest van gevangenschap over te maken aan zijn kinderbijslagfonds. Indien de beklaagde pensioengerechtigd is, wordt het eerste jaar het pensioen gewoon doorbetaald. Daarna wordt het geschorst tot einde detentie. Eén maand voor de invrijheidsstelling kan men het pensioen terug aanvragen. Wanneer er afbetalingen moeten gedaan worden, probeer deze uit te stellen of het bedrag ervan te verlagen, zonder bijkomende kosten. Tracht hierover een overeenkomst te sluiten met de schuldeisers. Het is goed als je daartoe zelf het initiatief neemt, dit vergemakkelijkt de onderhandelingen. Indien je dit echter moeilijk vindt, kan je zelf steeds beroep doen op de trajectbegeleider in de gevangenis (JWT) of op het OCMW van je gemeente. Naastbestaande Als persoon ten laste van de beklaagde blijf je in regel door de mutualiteit een attest van gevangenschap te bezorgen indien zij hierom vraagt. Daarnaast blijf je gewoon je bijdragen aan het ziekenfonds doorbetalen, zoals dit voordien het geval was. Indien jij zelf stempelt en je enige kostwinner van het gezin wordt, vraag dan onmiddellijk bij de vakbond of de hulpkas het statuut van werkloze-gezinshoofd aan. Je stempelgeld wordt dan verhoogd. Indien je als naastbestaande zonder inkomen valt, kan je steeds terecht bij de sociale dienst van het OCMW van jouw gemeente. Je hebt recht op leefloon. Dit bedrag varieert naargelang je situatie. Als je zelf voor de kinderen zorgt, de huur of verwarmingskosten niet kan betalen,... kan je bijkomende steun vragen aan het OCMW. De voorwaarden die het OCMW hieraan stelt, verschillen van gemeente tot gemeente. Als jouw echtgenoot een pensioen aan het gezinsbedrag kreeg, dan blijf jij wel jouw deel van het pensioen behouden gedurende de volledige detentie.
7. TOT SLOT Opsluiting brengt heel wat vragen met zich mee, niet enkel voor de gedetineerde, maar ook voor de naastbestaanden. Met al die vragen kan je bij ons terecht, bv. i.v.m. praktische zaken, de opsluiting en haar gevolgen, de angst en onzekerheid die de detentie met zich meebrengt,... Je kan ons steeds vrijblijvend contacteren en indien je een gesprek wenst, maken we graag een afspraak bij jouw thuis of op de dienst. Justitieel Welzijnswerk Turnhout team Familie en Onthaal Begijnendreef 25 2300 Turnhout Tel 014/ 43 80 88 onthaal.jwt@cawdekempen.be Van maandag tot en met donderdag zijn we bereikbaar tussen 9.00 u en 16.00 u. Op vrijdag kan je bij ons terecht tot 15.00 u. De beklaagde zelf kan voor hulp en ondersteuning terecht bij de trajectbegeleider van Justitieel Welzijnswerk Turnhout (JWT). Noot: In deze brochure houden we rekening met de regelgeving zoals ze geldt op 1 januari 2014.
Notities:
Justitieel Welzijnswerk is een afdeling van