Monitoring verpakkingen Preventie publicaties 30 juli 2012
Postbus 8724 3009 AS Rotterdam 010 4206161 www.nedvang.nl info@nedvang.nl Deze monitoring rapportage is een uitgave van Nedvang. 3
INHOUD 1 Preventie - publicaties 5 1.1 Brochure Uw bedrijf en Nedvang, preventie 5 1.2 PDF Essentiele Eisen 6 1.3 Webpagina Quick wins 9 1.4 Webpagina Ontwerprichtlijnen design for recycling voor verpakkingen 13 1.5 NOVE visie 16 1.6 Recyclenieuws 17 4
1 Preventie - publicaties In deze bijlage bij het rapport Monitoring verpakkingen, resultaten 2011 vindt u de diverse publicaties van Nedvang ten aanzien van het onderwerp preventie in het afgelopen jaar. Dit zijn de brochure Uw bedrijf en Nedvang, preventie, het informatieblad Essentiele Eisen, de webpagina quick wins, de webpagina ontwerprichtlijnen design for recyling, een artikel in Nove visie en recycle nieuws. 1.1 Brochure Uw bedrijf en Nedvang, preventie Ontwikkeld door Nedvang in augustus 2011 5
1.2 PDF Essentiele Eisen Ontwikkeld door Nedvang in augustus 2011 6
7
8
1.3 Webpagina Quick wins Op de volgende pagina vindt u de complete tekst. 9
De tekst van de online pagina Quick wins: Voor ieder bedrijf dat verpakte producten op de markt zet, is het een uitdaging om duurzaam te verpakken en de optimale balans te vinden tussen onder- en oververpakken. Maar hoe pakt u dat aan? Duurzaam verpakken lijkt simpel, maar is het niet. Er komt veel bij kijken. Van verpakkingen zó ontwerpen dat er geen productverlies ontstaat tot het kiezen van materialen die goed te scheiden zijn na gebruik en recycling mogelijk maken. In samen naar een duurzamere verpakking vindt u voor ieder niveau binnen een bedrijf handige tips en tricks voor een duurzame verpakking. Deze 'quick wins' zijn door Nedvang ontwikkeld in samenwerking met de FNLI. Samen naar een duurzame verpakking? Zorg dat uw verpakkingen: gemaakt worden van de meest milieuvriendelijke materialen, waaronder hergebruikte materialen. geproduceerd worden conform de meest milieuvriendelijke productieprocessen. zo efficiënt en milieuvriendelijk mogelijk kunnen worden getransporteerd. voldoen aan de geldende wetgeving voor levensmiddelencontactmaterialen. Er kan hierbij verwezen worden naar ondermeer de verpakkingsmaterialenverordening (VO (EG) 1935/2004) of het Warenwetbesluit verpakkingen en gebruiksartikelen. Directie werkwijze Bedenk hoe het werken aan een duurzamere verpakking past bij de doelstellingen, strategie en het duurzaamheidsbeleid van uw bedrijf. Definieer heldere doelstellingen om duurzamer te gaan verpakken. Communiceer dat duurzamer verpakken samen gaat met kostenbesparingen, een gereduceerde impact op het milieu en een positieve perceptie door de consument. Vraag medewerkers om suggesties en aanbevelingen op het gebied van duurzaam verpakken, door hier een vast agendapunt van te maken. Communiceer de resultaten binnen uw bedrijf. Verpakkingsontwerp werkwijze Laat u voor uw verpakkingsontwerp inspireren door werkvloer, concurrent, buitenland en verleden. Inventariseer doelstellingen en eisen bij marketing, verkoop, inkoop, productie en logistiek. Communiceer dat duurzaam samen gaat met kostenbesparingen, gereduceerde impact op het milieu en een positieve perceptie door de consument. verpakking Kijk naar het verpakte product en niet alleen naar de verpakking. Voorkom verspilling van het verpakte product. Pas in elk onderdeel van een concept (van primaire- tot transport verpakking) de volgorde toe: 1. Voorkom het gebruik van, 2. Verminder, 3. Hergebruik, het verpakkingsmateriaal. Gebruik minder verpakkingsmateriaal en voorkom schade en uitval in het productieproces. Standaardiseer zoveel als mogelijk, zowel in vorm als materiaal. Vermijd overbodige verpakkingen en voorkom losse onderdelen. Gebruik Collomoduul; start bij de ontwikkeling van een verpakking vanuit een logistiek optimum. materiaal Zet, waar mogelijk conform voedselveiligheidseisen, zoveel mogelijk gerecycled materiaal in. Gebruik waar mogelijk monomaterialen of eenvoudig scheidbare materialen. Bedruk verpakkingen alleen als het nodig is. 10
Inkoop verpakkingsmaterialen werkwijze Inventariseer eisen bij marketing, verkoop, inkoop, verpakkingsontwikkeling, productie en logistiek. Analyseer de milieu-impact van verpakkingsmaterialen conform Levenscyclusanalyse (LCA). Dit kunt u ook aan de leverancier vragen. Vraag uw leveranciers naar duurzamere alternatieven en communiceer hierover. Neem milieueisen op in uw inkoopvoorwaarden (zie onder andere de essentiële eisen uit de EU Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval). verpakking Gebruik zo min mogelijk verpakkingsmateriaal. Koop gerecycled verpakkingsmateriaal conform de voedselveiligheidseisen. Sluit dozen met behulp van puntverlijmen, sluiting in karton, papieren tape (geen nieten of kunststoftape). Voorkom zwerfafval door verpakkingen zonder losse onderdelen in te kopen. Let op Collomoduul. materiaal Kijk ook naar oplossingen in alternatieve materialen. Koop verpakkingen, gemaakt van gerecycled materiaal, waar mogelijk conform voedselveiligheidseisen. Koop monomaterialen of gemakkelijk te scheiden materialen. Marketing en verkoop werkwijze Praat met uw klanten, afnemers en leveranciers over nóg duurzamer verpakken. Geef eisen en wensen door aan de verpakkingsontwerper. Spiek bij concurrenten en anderen voor best practices en durf alternatieve oplossingen te introduceren. Werk samen met inkoop, verpakkingsontwerp, productie en logistiek. verpakking Stem de hoeveelheid product goed af op de gebruiker. materiaal Kies materialen met een lage milieubelasting; overleg dit met de afdeling verpakkingsontwerp. Inkoop verpakte producten werkwijze Vraag marketing, verkoop, productie en logistiek naar de eisen aan verpakkingen. Vraag uw leveranciers naar duurzamere alternatieven en communiceer hierover. Neem milieueisen op in uw inkoopvoorwaarden (zie onder andere de essentiële eisen uit de EU Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval). Maak foto s van schade en uitval, stuur deze naar de leverancier en overleg. verpakking Laat leveranciers Collomoduul toepassen. Laat leveranciers minder verpakkingsmateriaal toevoegen. 11
Overleg met leveranciers over dozen sluiten: puntverlijmen, sluiting in karton, papieren tape (geen nieten of kunststoftape). Voorkom losse onderdelen aan verpakkingen in verband met zwerfafval. materiaal Accepteer geen verpakkingen gemaakt van PVC. Productie en logistiek werkwijze Overleg met mensen op de werkvloer over slimmer gebruik van verpakkingen. Voorkom schade en uitval in het productieproces. Controleer afstellingen van verpakkingsmachines. Registreer storingen en beschadigingen, praat hierover en verbeter. Werk samen met marketing, verkoop, inkoop, verpakkingsontwerp. verpakking Gebruik papieren tape voor het sluiten van kartonnen dozen. Voorkom lucht op de pallet, belaad volgens Collomoduul. Kies efficiënte, effectieve, milieuvriendelijke en duurzame oplossingen voor palletbelading en palletstabilisatie. Gebruik retourverpakkingen waar toegestaan onder de geldende voedselveiligheidseisen. Gebruik verpakkingsafval opnieuw waar toegestaan onder de geldende voedselveiligheidseisen (bijvoorbeeld een machine die van dozen vulmiddelen maakt). Maak uitgepakte dozen plat, dat bespaart kostbare opslagruimte. Scheid afval in kunststof, papier en karton en de rest consequent en zorg dat dit ook gescheiden kan worden ingeleverd. communicatie Maak zichtbaar wat goed scheiden oplevert, zowel intern als naar de consument. 12
1.4 Webpagina Ontwerprichtlijnen design for recycling voor verpakkingen Op de volgende pagina vindt u de complete tekst. 13
De tekst van de online pagina ontwerprichtlijnen: Hoe kun je bij het ontwerpen of kiezen van een verpakking zo goed mogelijk rekening houden met het sluiten van kringlopen van materiaalstromen? Het sluiten van kringlopen is de actuele visie op hoe we met onze grondstoffen op aarde moeten omgaan. Recycling vormt hierin een belangrijke stap. We hebben het dan over Design for recycling. Recycling for design for recycling probeert ook het verantwoord inzetten van recyclaat in verpakkingen te stimuleren. Recyclingprocessen zijn overal ter wereld weer anders. Op deze pagina wordt de kennis van het recyclingsysteem in Nederland vertaald naar praktische handreikingen voor de ontwerper, de ontwikkelaar, de inkoper van een verpakking. Ten slotte is Nedvang zich ervan bewust dat deze ontwerprichtlijnen voortdurend aan ontwikkeling onderhevig zijn. Door ontwikkeling van nieuwe materialen, maar vooral door de ontwikkeling van recyclingprocessen. We nodigen u van harte uit te reageren op de richtlijnen of aanvullende kennis met ons te delen. Algemene ontwerprichtlijnen, ongeacht het materiaal de verpakking is leeg en droog weg te gooien de verpakking is gemaakt van één of eventueel meerdere mono-materialen en de verpakking is eenvoudig te scheiden in verschillende materialen op de verpakking is duidelijk gecommuniceerd over weggooien (bijvoorbeeld door het plaatsen van recyclinglogo s) kijk op www.afvalscheidingswijzer.nl voor inspiratie let op de toegestane hoeveelheid zware metalen (denk aan drukinkten, kleurstoffen, impregneermiddelen houten pallets) denk bij drukwerk aan minder milieubelastende inkt pas gerecyclede materialen toe als dat verantwoord is in verband met voedselveiligheid ontwerp zodanig dat de lege verpakking niet uitnodigt om afvalbak te worden maak efficiënt transport mogelijk, houdt rekening met het logistieke traject check of uw verpakking gerecycled kan worden in de stroom die u voor ogen heeft (vraag Nedvang voor meer informatie) Hiernaast vindt u ontwerprichtlijnen ter bevordering van de recycling van de specifieke materialen. Nog twee algemene tips: Overleg met uw leverancier. Bent u actief in verschillende landen? Check de recyclingprocessen aldaar en pas het verpakkingsontwerp aan op basis van het strengste land. En nog een pagina met veel informatie: www.pack4recycling.be Ontwerprichtlijnen ter bevordering van de recycling van specifieke materialen: Glas Toepassing van lijm? Dan in water oplosbare gebruiken. Ontwikkeling etiketten zo min mogelijk milieubelastend. Vermijd: o plastic folie en decoratieve krimpsleeves, o opaal glas (cosmetica). Recyclaat zit automatisch in nieuwe grondstof. Hergebruik grondstoffen is mogelijk zonder kwaliteitsverlies. Er bestaat een uitzonderingsregel voor toegestane hoeveelheid zware metalen in glas. 14
Papier/karton Vermijd niet te scheiden laminaten, eventueel los zakje in doosje. Wees zuinig met lijm. Mijd de onlosmakelijke combinatie van EPS met papier/karton. Vermijd: o geparaffineerd, gebitumineerd en gesiliconiseerd papier/karton. o doorslagpapier. o composiet papier/karton met meer dan 15% niet-vezelmateriaal. o in contact staan met een gevaarlijke stof. Kunststof Beperk additieven, zoals kleurstoffen. Zijn sleeves, seales en etiketten die de hele verpakking omvatten echt nodig? Zo ja, dan uit hetzelfde materiaal maken als de verpakking. Mono-materialen, kies op basis van milieudruk. Vermijd gealuminiseerd kunststof (bijvoorbeeld chipszakken). Vermijd niet recyclebare composieten (bijvoorbeeld omsnoeringsband). Kijk of er een alternatief mogelijk is voor geëxpandeerd polystyreen (EPS). Ga bewust om met het gebruik van PVC. In Nederland zijn er voor LDPE, HDPE, PET en PP (toegepast als monomaterialen) de beste recyclingkansen op dit moment (dec. 2011). Test met behulp van een infrarood scanner of de verpakking gescand wordt door de sorteerinstallatie. Metaal Beperk aanwezigheid van andere componenten. Materiaaleigenschappen blijven op peil. Recyclaat zit automatisch in nieuwe grondstof. Hergebruik grondstoffen is mogelijk zonder kwaliteitsverlies. Recycling eenvoudig via het gewone restafval. Wees zuinig met het gebruik van lijm bij labels. Gebruik milieuvriendelijke inkten en lakken. Ontwerp zo dunwandig mogelijk, de barrière-eigenschappen blijven behouden. De stevigheid kan ook deels van het product komen. Hout Laat het ontwerp toestaan dat reparatie mogelijk is. Wees zuinig met lijm. Let op met impregneermiddelen. Recycling van houten verpakkingen, hergebruik van hout als verpakkingsmateriaal heeft de voorkeur boven verbranding met energieterugwinning. 15
1.5 NOVE visie Nummer 3, najaar 2011 16
1.6 Recyclenieuws Verschenen juni 2011. De voor- en achterpagina zijn weergegeven. 17