Veel voorkomende asbesttoepassingen Industrial Imtech Health & Safety Centre 1
Inhoud Wat is asbest? Wat zijn de risico s van asbest? Voorkomen is beter Asbest herkennen kan niet! Asbesttoepassingen in de bouw Aandachtsgebieden Imtech Toch asbest tijdens het werk? Meer weten?. Imtech Health & Safety Centre 2
Wat is asbest? Mineraal dat bestaat uit microscopisch kleine vezels Verschillende soorten: Serpentijnen hebben gekrulde vezels, Amfibolen staafvormige vezels Onderscheid naar kleur: wit asbest, een serpentijn (chrysotiel) bruin asbest, een amfibool (amosiet) blauw asbest, een amfibool (crocidoliet) Asbesttoepassingen in Nederland zijn naar schatting voor 85% wit asbest Imtech Health & Safety Centre 3
Wat is asbest? Asbest heeft de volgende gunstige eigenschappen: bestand tegen zuren en hoge temperaturen slijtvast, brandwerend, isolerend goedkoop Vanwege de gunstige eigenschappen is asbest in zeer veel toepassingen gebruikt Imtech Health & Safety Centre 4
Wat is asbest? Asbesthoudend materiaal is op verschillende manieren verwerkt: Niet-hechtgebonden of losgebonden: Asbestvezels kunnen makkelijk vrij komen, omdat ze niet in een ander materiaal zijn vastgezet. Losgebonden asbest moet dan ook altijd afgedekt, gefixeerd of verwijderd worden Hechtgebonden: Asbestvezels gemengd met een andere stof, meestal cement of lijm. Als hechtgebonden asbest niet beschadigd is of wordt, levert het weinig gevaar op voor de gezondheid Imtech Health & Safety Centre 5
Wat zijn de risico s van asbest? Asbest kan het lichaam binnenkomen via: inademing en inslikken Alleen ingeademde vezels (van bepaalde afmetingen) kunnen schade veroorzaken Imtech Health & Safety Centre 6
Wat zijn de risico s van asbest? Bekendste ziekten zijn: Asbestose (stoflong of fibrose) Longkanker Mesothelioom (zeldzame vorm van kanker van het long- of buikvlies) Imtech Health & Safety Centre 7
Wat zijn de risico s van asbest? Tussen inademen van vezels en moment waarop ziekten zich voordoen, kunnen tientallen jaren zitten (circa 10-60 jaar) Het risico wordt groter naarmate: meer vezels worden ingeademd de blootstelling langer duurt iemand rookt Imtech Health & Safety Centre 8
Wat zijn de risico s van asbest? Kans op longkanker Geen van beiden 1 Roken 10x Asbest 5x Asbest en roken 100x Imtech Health & Safety Centre 9
Wat zijn de risico s van asbest? Minder risico Meer risico hechtgebonden gecoat heel laten nat buiten niet-hechtgebonden ongecoat bewerken droog binnen Imtech Health & Safety Centre 10
Voorkomen is beter.. Het uitgangspunt moet altijd zijn dat voorafgaand aan de werkzaamheden wordt nagegaan of asbest aanwezig is/kan zijn. Dus bij aanbesteding en/of tijdens de werkvoorbereiding! Een bouwwerk/installatie van voor 1994 is altijd verdacht! Vragen stellen over aanwezigheid asbest Opvragen inventarisatierapport(en) Checken of voor Imtech relevante gebouw- en installatiedelen in de rapportage worden benoemd! Bedacht blijven op verborgen toepassingen Bij twijfel of onduidelijkheden, onderzoek uit laten voeren (QHSE of Arbodienst inschakelen) Imtech Health & Safety Centre 11
Asbest herkennen kan niet! Asbesthoudend materiaal kun je niet herkennen! Vezelachtige structuur op breukvlakken en bij beschadigingen is slechts een indicatie Uitsluitsel geven of er echt asbest aanwezig is kan alleen na onderzoek met een elektronenmicroscoop Imtech Health & Safety Centre 12
Asbest herkennen kan niet! Kennis van veel voorkomende asbesttoepassingen helpt! Belangrijk is het tijdvak waarin het materiaal is toegepast van ca. 1945 1993 is asbest toegepast 1977 verbod op spuitasbest 1985 verbod toepassen niet-hechtgebonden asbest 1993 algeheel verbod op toepassen asbest Imtech Health & Safety Centre 13
Asbesttoepassingen in de bouw Asbestcement Hard materiaal vezels hechtgebonden Blootstelling Spontaan bij zeer verweerd en verouderd materiaal Bij mechanische bewerking (boren, zagen, schuren etc.) TIP Asbestvrije vezelcementproducten zijn meestal herkenbaar aan een "NT" vermelding Imtech Health & Safety Centre 14
Asbesttoepassingen in de industrie Asbestcement belangrijkste toepassingen Dakbedekking van gebouwen (golfplaten, vlakke platen, asbestcementleien, nokken, ventilatiekappen) en boeiboorden Imtech Health & Safety Centre 15
Asbesttoepassingen in de industrie Asbestcement belangrijkste toepassingen drink- en rioolwaterleidingen (en moffen), hemelwaterafvoer, schoorstenen, ontluchting Imtech Health & Safety Centre 16
Asbesttoepassingen in de industrie Asbestcement belangrijkste toepassingen ventilatie, luchtverwarming, vuilstortkokers, afdekplaten (buizen, kokers, pijpen, goten, hulpstukken, platen) Imtech Health & Safety Centre 17
Asbesttoepassingen in de industrie Asbestcement belangrijkste toepassingen Plafonds, dakbeschotten en stralingsafscherming bij vuurhaarden (bijv. bij convectorputten en brandschermen) Imtech Health & Safety Centre 18
Asbesttoepassingen in de industrie Lichtgewicht platen platen bestaan uit een mengsel van asbest en cement of calciumsilicaat en cellulose. Het asbestgehalte is hoger dan dat van asbestcement: 25 tot 40% en is meestal bruine asbest Blootstelling Lichtgewicht isolatieplaten zijn zacht en de vezels laten gemakkelijk los, zeker als het materiaal is verouderd Imtech Health & Safety Centre 19
Asbesttoepassingen in de industrie Lichtgewicht platen belangrijkste toepassingen Ketelommanteling Brandwerende bekleding (bijv. in technische ruimte en op brandwerende deuren) Imtech Health & Safety Centre 20
Asbesttoepassingen in de industrie Isolerende en afdichtende producten in de meest uiteenlopende vormen toegepast, variërend van dekens uit pure asbestvlokken tot mengsels met andere isolatiematerialen zoals bijvoorbeeld kurk en vilt. Het asbestgehalte kan variëren van 10 tot (nagenoeg) 100% Blootstelling Vezels laten doorgaans gemakkelijk los, zeker als het materiaal is verouderd Imtech Health & Safety Centre 21
Asbesttoepassingen in de industrie Isoleren en afdichten belangrijkste verwerkingsvormen Spuitasbest als brandwerende bekleding op staalskeletten en andere dragende staalconstructies als isolatie op leidingen als akoestische spuitlagen op plafonds en wanden Imtech Health & Safety Centre 22
Asbesttoepassingen in de industrie Isoleren en afdichten belangrijkste verwerkingsvormen Vilt en papier; als brandwerende platen van asbestkarton (branddeuren, ketelommanteling, brandkasten); als brandvertragende bekleding van spaanplaat Imtech Health & Safety Centre 23
Asbesttoepassingen in de industrie Isoleren en afdichten belangrijkste verwerkingsvormen Weefsel, koord en kit afdichtingen van aansluitingen van rookgasafvoeren op schoorstenen en bij ovens en verbindingen van pijpsegmenten Imtech Health & Safety Centre 24
Asbesttoepassingen in de industrie Isoleren en afdichten belangrijkste verwerkingsvormen Weefsel en koord bij leidingdoorvoeren door wanden en in voegen, sponningen en kozijnaansluitingen als afdichtband bij verplaatsbare scheidingswanden Imtech Health & Safety Centre 25
Asbesttoepassingen in de industrie Isoleren en afdichten belangrijkste verwerkingsvormen isolatie Leiding/ketelisolatie Garen (bijvoorbeeld om jutemantels vast te zetten of als bandjes om isolatiedoek op de plaats te houden) Asbesthoudend doek om leidingen Imtech Health & Safety Centre 26
Aandachtsgebieden Imtech Stookplaatsen Ruimte bekleding (platen of spuitasbest) Pakkingen in stookketels Dichtingsvoegen voor stookketeldeur Warmte-isolatie leidingen Schoorsteenkanalen in asbestcement Flensdichtingen, leidingen, branders afvoerpijpen Imtech Health & Safety Centre 27
Aandachtsgebieden Imtech Schachten en technische ruimten Ruimte bekleding met platen Brandwerende kleppen/afdichting Isolatie van elektriciteitskabels Vlamschotten/vonkdovers Zekeringen Imtech Health & Safety Centre 28
Toch asbest tijdens het werk? In overleg met leidinggevende werkzaamheden stoppen en eventueel plaats markeren contact opnemen met QHSE of Arbodienst (en monster laten nemen) Maatregelen worden genomen op grond van uitslag monster Eventuele blootstelling melden bij QHSE, middels risicomeldingsformulier Incident wordt onderzocht en mogelijke blootstelling wordt geregistreerd Imtech Health & Safety Centre 29
Meer weten? Bekijk de volgende documenten op onze website: themadossier asbest: Beleid Imtech Verbod op werken met asbest Informatieblad Asbest Toolboxmeeting Vragen over asbest Asbesttoepassingen: Buildings, Infrastructural en Marine Vragen stellen? Raadpleeg uw QHSE-afdeling Mail naar arbodienst@imtech.nl of bel 010 429 61 35. Imtech Health & Safety Centre 30