Asbest en gezondheid. Dr. A. Serroen Toezicht Welzijn op het Werk Regionele Directie West-Vlaanderen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Asbest en gezondheid. Dr. A. Serroen Toezicht Welzijn op het Werk Regionele Directie West-Vlaanderen"

Siebe Lemmens
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Asbest en gezondheid Dr. A. Serroen Toezicht Welzijn op het Werk Regionele Directie West-Vlaanderen 1

2 Wat is asbest? Het probleem asbest Asbest en gezondheidsschade 2

3 Wat is asbest? Asbest: fysico-chemische eigenschappen Chrysotiel, amosiet, crocidoliet, actinoliet, antofyliet, tremoliet Chemisch = mineraal silicaat Mineraal= stof die in homogene vaste vorm in de vrije natuur voorkomt, meestal in kristallijne vorm Silicaat= zout of ester van kiezelzuur : XSi(Oh) 4 X= Mg crysotiel X= Mg + Fe amosiet X= Fe + Na crocidoliet 3

antofyliet, tremoliet Chemisch = mineraal silicaat Mineraal= stof die in homogene vaste

4 Fysisch Kristallijne vezelstructuur Serpentijn en amfibool Vezels blijven splitsen Grote treksterkte Slijtvast Hittebestendig Isolerend Bestand tegen zuren en basen, microorganismen Afmetingen: diameter chrysotielfibrillen: 0,02-0,04 micron; amfibolen 0,1-0,2 micron 4

Isolerend Bestand tegen zuren en basen, microorganismen

5 Asbestos = onverwoestbaar sterk slijtvast hittebestendig isolerend bestand tegen zuren en basen EN!!! goedkoop 5

6 Chrysotiel (wit) 3MgO.2SIO 2 2H 2 O Amosiet (bruin) 5,5FeO.1,5MgO.8SIO 2 H 2 O Crocidoliet (blauw) Na 2 OFe 2 O 3 FeO.8SiO 2 H 2 O 6

7 Het probleem asbest Van wondervezel tot dodelijke vezel Wondervezel Fysicochemische eigenschappen Goedkoop Dus: enorm veel gebruikt, enorm verspreid In het voordeel zit ook het nadeel Link: kenmerken-gezondheidsschade Enorm verspreid: gezondheidsrisico is ook verspreid 7

enorm verspreid In het voordeel zit ook het nadeel Link:

8 Link: kenmerken gezondheid Vezelstructuur Inadembaar ( L > 5 mμ, <3 mμ en L/D > 3/1 ) Kristallijn Amorf (blijft splitsen i.p.v. breken) Blijft hangen in de longblaasjes Biopersistentie: is moeilijk uit de longen te verwijderen Latentietijd 8

9 Soorten en schadelijkheid Serpentijnen: Chrysotiel (wit) (Canada en Rusland) Amfibolen: Amosiet (bruin) (Zuid-Afrika) Crocidoliet (blauw) (ZA) Actinoliet Anthofyliet Tremoliet Amfibolen carcinogener dan serpentijnen 9

(Zuid-Afrika) Crocidoliet (blauw) (ZA) Actinoliet

10 Historiek gezondheidsschade Gezondheidseffecten Fonds voor beroepsziekten Gezondheidstoezicht 10

11 Historiek van de kennis van de gezondheidsrisico s 1879: Begin commerciële productie 1899: 1 e case gepubliceerd (Murray) 1927: 1 e maal term asbestose (Cooke) 1930: Dosis/respons (Merewether) 1935: Asbestose + Longkanker (Lynch&Smith) 1943: Mesothelioma (Wedler) 1946: Asbestose bij eindgebruikers 11

asbestose (Cooke) 1930: Dosis/respons (Merewether) 1935: Asbestose +

12 1949: Verhoogde longkanker incidentie bij asbestose patiënten ( maal 13) 1953: Mesothelioma en asbestose (Weis) 1955: Longkanker onder asbesttextiel werknemers is maal 14 (Doll) 1968: Relatie longkanker, asbestblootstelling en roken (Selikoff) 1969: Asbest in een bedrijfsbevolking. (Jan Stumphius) diverse studies i.v.m. grenswaarden (o.a.doll-peto) 12

14 (Doll) 1968: Relatie longkanker, asbestblootstelling en roken (Selikoff) 1969: Asbest

13 gezondheidseffecten Asbestose (dosisgebonden) Kankers (stochastisch) Longkanker Mesothelioom Keelkanker Pleurale plaques latentietijd 13

14 Overzicht v/d longen 14

15 Asbest komt in de longen 15

16 asbestose stoflong Dosisgebonden: hoe hoger en hoe langer de blootstelling hoe ernstiger de stoflong Minimumdrempel (25 vezeljaren) 1 vezeljaar= 1v/ml/j GW= 0,1v/ml/8u Alle vezels Latentietijd: min 20 jaar 16

Minimumdrempel (25 vezeljaren) 1 vezeljaar= 1v/ml/j

17 Asbestose Macrofagen op een asbestvezel 17

18 Asbestose RX 18

19 longkanker Stochastisch: het risico tot longkanker neemt toe in functie van de dosis Geen veilige blootstellingsdrempel Sterke relatie met roken: multiplicatief effect Latentietijd: jaar 19

20 Longkanker 20

21 Longkanker en roken 21

22 mesothelioom Kanker van het longvlies (eventueel hartvlies en buikvlies) Stochastisch Geen veilige blootstellingsdrempel Roken speelt geen rol Amfibolen Lantentietijd: 20-30jaar (sommige bronnen 10-60) 90% van de mesotheliomen te wijten aan asbest 22

23 Mesothelioma 23

24 keelkanker Stochastisch larynxkanker 24

25 Keelkanker 25

26 Latentietijd 26

27 27

28 Ontstaan van kanker en asbestose Ontstaan 28

29 FBZ Belgische lijst : asbestose : goedaardige aandoeningen vh borstvlies en het pericard veroorzaakt door asbest 9.307: mesothelioom door asbest 9.308: longkanker door asbest 9.310: larynxkanker door asbest Europese lijst (beroepsblootstelling moet bewezen worden) :mesothelioom veroorzaakt door asbeststof 302: complicatie van asbestose door bronchuscarcinoom 306: fibrotische aandoeningen van de pleura, met longfunctiestoornissen, veroorzaakt door asbest 2.308: kanker v/h strottenhoofd, veroorzaakt door inademing van asbeststof 29

30 FBZ:criteria Belgische lijst: Attest van diagnose Lijst van werkzaamheden waar blootstelling mogelijk was Europese lijst: Attest van diagnose Aanvrager moet bewijs leveren van beroepsgebonden oorzaak 30

31 13 Overlijden ingevolge de beroepsziekte Privé - sector Aantal Asbestose Mesothelioom Longkanker Goedaardige aandoeningen 31

32 Aangiftes goedaardige pleura/pericard asbestose mesothelioom longkanker larynxkanker

33 Gezondheidstoezicht (=MO + kennis werkpost) Gezondheidsdossier - blootstellingsregister(40 jaar bewaard), van belang voor -Fonds voor beroepsziekten -Huisarts Voortgezet gezondheidstoezicht Gezondheidstoezicht: -Persoonlijk gesprek -Algemeen klinisch onderzoek (borstkas) -Ademhalingsfunctie (1 s waarde en inhoud longen) -Onderzoek van strottenhoofd, keel (larynx) -Diverse onderzoeken bepaald door preventieadviseur-arbeidsgeneesheer vb: -Sputum onderzoek (fluimen) -RX -CT scan -enz 33

34 34

Vergelijkbare documenten

Asbest. Nieuwsbrief 62 Herfst deel 1 2012

Asbest. Nieuwsbrief 62 Herfst deel 1 2012 Nieuwsbrief 62 Herfst deel 1 2012 Asbest Asbestmineralen mogen sinds het KB van 23 oktober 2001 niet langer vervaardigd, gebruikt of op de markt gebracht worden. Tot die periode kende asbest een grote