R e g i s t r a t i e k a m e r. De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid



Vergelijkbare documenten
R e g i s t r a t i e k a m e r. Holding UVI Z. ..'s-gravenhage, 29 april Ons kenmerk 98\ Onderwerp Gebruik persoonsgegevens

NVAB. A. ter Linden en N.M. van Seumeren

23 april 2001, BPR2001/u64104 mr. drs. A.C.M. de Heij

7 november 2000, SUWI/SEC/00/351 mr. A.de Heij, drs. N.van Seumeren

R e g i s t r a t i e k a m e r. Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

R e g i s t r a t i e k a m e r. Advocatenkantoor. ..'s-gravenhage, 2 november Ons kenmerk 98.V Onderwerp Due diligence

R e g i s t r a t i e k a m e r. Landelijk instituut sociale verzekeringen. 28 februari 2001 mw. drs. N.M. van Seumeren

R e g i s t r a t i e k a m e r. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

rechtmatigheid POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Prins Clauslaan 20

R e g i s t r a t i e k a m e r. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Wetgevingsadvies AMvB wijziging Besluit SUWI

R e g i s t r a t i e k a m e r. Gemeente Doetinchem

R e g i s t r a t i e k a m e r. OR van een computerbedrijf

R e g i s t r a t i e k a m e r. Regiopolitie Gooi- en Vechtstreek

R e g i s t r a t i e k a m e r. Een Uitzendbureau. 26 februari 1999

R e g i s t r a t i e k a m e r. ..'s-gravenhage, 4 mei Ons kenmerk 98.V Onderwerp standpunt over gegevensverstrekking

De Registratiekamer voldoet hierbij gaarne aan uw verzoek.

R e g i s t r a t i e k a m e r. Sociale Verzekeringsbank. 31 augustus

Een Wooncentrum. Prins Clauslaan 20 Uw brief Postbus Bijlagen 2

de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid advies inzake concept-wetsvoorstel Invoeringswet Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen

de minister van Economische Zaken, de heer mr L.J. Brinkhorst Postbus EC Den Haag Ministeriële regeling afsluitingen

Definitieve bevindingen Rijnland ziekenhuis

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Wijziging in SZW wetgeving

R e g i s t r a t i e k a m e r. Arrondissementale Stafdienst

Gastouderbureau Alles Kids Zoetermeer Privacyreglement

Regiopolitie. Prins Clauslaan 20 Uw brief Postbus Bijlagen 1

R e g i s t r a t i e k a m e r

Zorgverzekeraars Nederland Definitieve bevindingen Ambtshalve onderzoek aangaande toepassing Controle op Verzekering van VECOZO B.V.

Het CBP voldoet hierbij aan dit verzoek. Kader

Privacyreglement KOM Kinderopvang

R e g i s t r a t i e k a m e r. Een Verzekeringsbedrijf

In dit reglement zullen we vastleggen hoe bij SPEL de privacy van persoonsgegevens is vastgesteld.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Postbus EJ DEN HAAG. Advisering Besluit langdurige zorg.

509795/01/6 van 9 mei 2001 dr. J.A.G. Versmissen

Rapport. Een onderzoek naar een klacht over informatieverstrekking aan derden. Oordeel

Protocol bescherming persoonsgegevens van de Alvleeskliervereniging Nederland

Inhoud van het wetsvoorstel

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Postbus LV DEN HAAG. Wetgevingsadvies lagere regelgeving Quotumwet.

Privacyreglement WIJ 3.0 Versie ; versie 1.4

1 september 2000, SUWI/SEC/2000/230 drs. N. van Seumeren, mr.a. de Heij070-

A Pensioen. Bij brief van 24 maart 1999 heeft u de Registratiekamer verzocht om een standpunt te geven over de volgende situatie.

Stichting RDC. Informatieverplichting

VNG: Referentiemodellen Gegevensuitwisseling Jeugddomein. Concept, 30 september 2014.

Gedragscode Persoonlijk Onderzoek

R e g i s t r a t i e k a m e r. ..'s-gravenhage, 27 december Ons kenmerk 99.O Onderwerp Monitoring computernetwerk

8.50 Privacyreglement

Sociale Zaken en Werkgelegenheid ONS KENMERK z van de Tweede Kamer der Staten Generaal

Privacyprotocol Sociaal Domein regio Utrecht Zuidoost

POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Prins Clauslaan 20

Gedragscode Persoonlijk Onderzoek. 21 december 2011

Protocol bescherming persoonsgegevens van de Trimclub ABC

Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling ONS KENMERK z

NBVA. 6 februari 2001diversemr. R. Wishaw, mw. mr. C. Zandee

R e g i s t r a t i e k a m e r. Burgemeester en wethouders van gemeente X

Privacy reglement. Inleiding

Ons kenmerk z Contactpersoon

Privacy reglement kinderopvang Opgesteld volgens de Wet Bescherming Persoonsgegevens (W.B.P.)

de Minister van VWS concept wetsvoorstel structurele maatregel wanbetalers

Winkelier. Winkelier creditcard; definitieve bevindingen

Reikwijdte WBP ten aanzien van archiefbescheiden

R e g i s t r a t i e k a m e r. ..'s-gravenhage, 14 juni Ons kenmerk z Onderwerp Rouwkrant en privacybescherming

de Minister van Justitie de heer mr. E.H.M. Hirsch Ballin Postbus EH DEN HAAG

In de werkgroep over DIS/TTP heeft het CBP in meerdere instanties nadrukkelijk op deze aandachtspunten gewezen.

Ons kenmerk z Onderwerp Wetgevingsadvies Tijdelijk besluit experiment vervroegde inzet no-risk polis

Ons kenmerk z Contactpersoon

Privacyreglement versie 1.2, d.d

Klacht Op grond van de door verzoekster verstrekte gegevens is de klacht als volgt geformuleerd:

R e g i s t r a t i e k a m e r. Ministerie van VROM. 8 juli 1999, kenmerk HIS mr. J. de Zeeuw

Informatie over privacywetgeving en het omgaan met persoonsgegevens

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Privacy Reglement Flex Advieshuis

Ons kenmerk z

de minister voor Jeugd en Gezin Ontwerpbesluit verwijsindex risicojongeren

Privacy dit moet je weten over de wet

Verordening tegenprestatie Sociale Zekerheid 2015, gemeente Drimmelen

Klacht Op grond van de door verzoeker verstrekte gegevens is de klacht als volgt geformuleerd:

31 mei 2012 z

Klachten. Privacyreglement M A R K T I N T E R V E N T I E R E S U L T A A T

De Minister van Justitie

De minister van Justitie De heer dr E.M.H. Hirsch Ballin Postbus EH Den Haag

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Privacyverklaring. Art. 1 Begripsomschrijving:

Het Letselhuis gebruikt verschillende categorieën van persoonsgegevens.

R e g i s t r a t i e k a m e r. 14 juli 1998 mr. J. de Zeeuw

Privacyreglement Hulp bij ADHD

Arbodienst. Klacht; verzoeker/arbodienst

c) persoonsgegeven: elk gegeven betreffende een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon;

R e g i s t r a t i e k a m e r. Vaste Commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen uit de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Minister van Justitie. Naar aanleiding van uw verzoek bericht ik u als volgt.

Privacyreglement. 1. Begripsbepalingen

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 28 mei 2008 (04.06) (OR. en) 9935/08 SOC 316 COMPET 194

Rapport. Rapport over een klacht over het regionale politiekorps Gelderland-midden, thans regionale eenheid Oost-Nederland. Datum: 17 oktober 2013

Bevindingen De bevindingen van het CBP luiden als volgt:

GEDRAGSCODE VERWERKING PERSOONGSGEGEVENS STICHTING EDUROUTE mei 2007 GEDRAGSCODE VERWERKING PERSOONSGEGEVENS STICHTING EDUROUTE

De Minister van Veiligheid en Justitie. Postbus EH DEN HAAG

Position Paper. Voorstel van Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (kamerstukken ) Ingebracht door de KNMG en GGZ Nederland

De Minister van Veiligheid en Justitie. Postbus EH Den Haag. Advies wetsvoorstel toevoegen gegevens aan procesdossier minderjarige

Informatie over privacywetgeving en het omgaan met persoonsgegevens

de bank ambtshalve onderzoek de bank Definitieve Bevindingen

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Postbus LV Den Haag

Transcriptie:

R e g i s t r a t i e k a m e r De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid..'s-Gravenhage, 26 juni 1998.. Onderwerp OSV 2001 en privacybescherming 1. Inleiding Bij brief van 27 april 1998 heeft u de Registratiekamer in de gelegenheid gesteld te reageren op uw adviesaanvrage aan de SER inzake de toekomstige organisatie van de uitvoering van de sociale verzekeringen. De Registratiekamer voldoet gaarne aan uw uitnodiging om haar opvattingen in deze kenbaar te maken. Gezien de door u gestelde korte termijn heeft zij haar reactie tot enkele kernpunten beperkt. Binnen dit bestek zal zij aandacht besteden aan de door u gekozen oplossing van een gemengd stelsel van uitvoering, de wettelijke inkadering hiervan, de inrichting van administraties, het toezicht op de uitvoering en de inspraak van betrokkenen bij de uitvoering van de sociale zekerheid. De adviesaanvrage beoogt lijnen uit te zetten voor een verantwoorde besluitvorming tijdens de kabinetsformatie en in de periode die daarop volgt. De Registratiekamer gaat er van uit dat zij nog betrokken zal worden bij de nadere uitwerking van de definitieve plannen op dit gebied. Zij is gaarne bereid op bepaalde onderdelen nader te adviseren. 2. Optiek Registratiekamer De Registratiekamer heeft zich, conform uw verzoek, beperkt tot het geven van haar opvattingen over de adviesaanvrage vanuit haar positie als toezichthouder op de werking van persoonsregistraties. Dat betekent dat zij zich overeenkomstig haar wettelijke taak met name heeft gericht op de gevolgen van uw plannen voor de bescherming van de privacy van werknemers en uitkeringsgerechtigden. Prins Clauslaan 20 Uw brief Postbus 93374 Bijlagen 2509 AJ 's-gravenhage Contactpersoon Tel. 070-3811300 Doorkiesnummer Fax 070-3811301

Blad 2 In dit verband is van belang dat de uitvoering van de sociale verzekeringen in zeer belangrijke mate bestaat uit het verwerken van grote hoeveelheden persoonsgegevens, die niet zelden een gevoelig karakter hebben en die uit de aard der zaak nauw raken aan de bestaanszekerheid van betrokkenen. Zoals de Registratiekamer heeft gesteld in haar Jaarverslag over 1997, betekent dit dat het waarborgen van de privacybescherming op dit terrein geen sluitstuk mag worden van de besluitvorming over de toekomstige wijze van uitvoering. De ontwikkeling van nieuwe informatie-infrastructuren en van nieuwe informatierelaties op dit terrein heeft aanzienlijke gevolgen voor de verwerking, het gebruik en de bescherming van persoonsgegevens. Die gevolgen moeten in een vroeg stadium worden onderkend en een permanent onderdeel zijn in het beslissingsproces. Bij haar beschouwingen heeft de Registratiekamer gelet op de bestaande wetgeving inzake de werking van persoonsregistraties op dit gebied de Wet persoonsregistraties (WPR) en de relevante onderdelen van de OSV 1997 alsmede op het bij de Tweede Kamer aanhangige voorstel voor de Wet bescherming persoonsgegevens (WBP), waarmee uitvoering wordt gegeven aan Richtlijn 95/46/EG. De verwerking van persoonsgegevens in het kader van de uitvoering van de sociale verzekeringen wordt integraal door deze richtlijn bestreken. Ook een nieuwe OSV zal daaraan derhalve moeten voldoen. 3. Gemengd stelsel voor uitvoering sociale verzekeringen Concurrentiebevordering en vergroting van marktwerking dienen in uw plannen als prikkels voor de toekomstige uitvoering van de sociale verzekeringen. Voor de noodzaak van aanpassing van het huidige stelsel worden verschillende redenen genoemd, waaronder de beperkingen die thans aan uitvoeringsinstellingen worden opgelegd met betrekking tot het verrichten van andere taken en het uitbesteden van taken. Ook wijst u op de ontwikkeling van de centra voor werk en inkomen (CWI's). Over de beperkingen wordt opgemerkt, dat deze hoge drempels opwerpen voor nieuwe toetreders op de markt van de sociale zekerheid. De achtergrond van deze regels is dat voorkomen moet worden dat bij organisatorische vermenging publieke en private verantwoordelijkheden, gelden en gegevensstromen niet meer uit elkaar worden gehouden (blz. 3).

Blad 3 Bij het uitzetten van de toekomstige koers voor de uitvoering van de sociale verzekeringen laat de adviesaanvrage zich in hoge mate leiden door de organisatorische vormgeving daarvan en de wens om de "chinese muren" tussen publiek en private uitvoering zoveel mogelijk te slechten. Het resultaat is een tweedeling waarbij met name de claimbeoordeling in het publieke domein blijft en de overige taken door private instellingen/ondernemingen kunnen worden uitgevoerd. Deze oplossing is, naar het de Registratiekamer voorkomt, gebaseerd op een ontoereikende analyse van de huidige beperkingen voor privatisering van de sociale zekerheid. Bij de uitvoering van de sociale zekerheid vormt informatie over de (aspirant-)uitkeringsgerechtigde/verzekerde het voornaamste bedrijfskapitaal. Dit kapitaal omvat persoonsgegevens die verschillen naar aard en herkomst. Het gaat veelal om gegevens die de betrokken burgers op grond van wettelijke regelingen verplicht zijn aan de met de uitvoering belaste instanties te verstrekken. Voorts gaat het om gegevens die door velen als privacygevoelig worden aangemerkt (arbeidsverleden, opleiding, ziektegeschiedenis, sociale omstandigheden, financiële gegevens). Voor een deel zijn deze gegevens dan ook aan te merken als "gevoelige gegevens" in de zin van artikel 7 WPR dan wel is sprake van "bijzondere gegevens" op grond van de toekomstige WBP. De verwerking van dergelijke gegevens is met extra wettelijke waarborgen omgeven. Het is evident dat deze gegevens voor ondernemingen die ook buiten de sociale verzekeringen actief zijn, bijvoorbeeld door het aanbieden van andere vormen van financiële dienstverlening, van groot commercieel belang kunnen zijn. Deze gegevens worden in het kader van de uitvoering van de sociale zekerheid voor verschillende doelen gebruikt. De adviesaanvrage noemt onder meer claimbeoordeling, taken op het gebied van preventie en reïntegratie en berekening van de hoogte van de uitkering en daarop volgende uitbetaling. Binnen de claimbeoordeling kunnen diverse componenten worden onderscheiden (blz. 8). De adviesaanvrage licht vervolgens de claimbeoordeling eruit en bouwt hieromheen de muren van een nieuw publiek domein. Het uitgangspunt hierbij is dat de aanspraken van werknemers, jonggehandicapten en zelfstandigen die zij ontlenen aan de sociale verzekeringen volledig tot hun recht moeten komen. Concurrentie in de uitvoering mag de uitoefening van die rechten op geen enkele wijze beinvloeden (blz. 4). Dit uitgangspunt doet recht aan de hiervoor omschreven aard en herkomst van de gegevens op grond waarvan de claimbeoordeling plaatsvindt. Het gebrek aan analyse

Blad 4 van de informatie(stromen) wreekt zich echter daar waar het publieke domein beperkt blijft tot de claimbeoordeling. Bij de actuele uitvoering van de sociale zekerheid spelen meer dan voorheen naast het beoordelen en het honoreren van de claim, preventie en reïntegratie een belangrijke rol. Hierbij is samenwerking tussen diverse partners onontbeerlijk. De afgelopen tijd zijn allerlei samenwerkingsverbanden ontstaan tussen publieke uitvoeringsinstellingen. De (toekomstige) CWI s zijn hiervan een goed voorbeeld. Publieke instanties hebben ook samenwerking gezocht met commerciële partners. Het is de ervaring van de Registratiekamer dat de grenzen bij dergelijke vormen van samenwerking voor wat betreft de uitwisseling van persoonsgegevens scherp getrokken dienen te worden. Naar aanleiding van de uitwisseling tussen sociale diensten, arbeidsbureaus en uitzendbureaus vroeg zij in december 1997 hiervoor opnieuw aandacht. In de gesprekken met onder meer het CBA is haar gebleken dat naar verwachting in de nieuwe opzet van de informatiesystemen de noodzakelijke grenzen meer dan voorheen in acht zullen kunnen worden genomen. In dit verband wijst de Registratiekamer ook op de handreiking aan de gemeentelijke sociale diensten waarin minister Melkert verstrekking van gegevens bij de uitvoering van de ABW aan scherpe voorwaarden verbindt (niet dan met instemming van de uitkeringsgerechtigde die hierover bovendien goed geinformeerd moet worden). De huidige praktijk laat zien dat juist in de bevordering van de arbeidstoeleiding intensieve gegevensuitwisseling noodzakelijk is. Claimbeoordeling is niet een eenmalig proces. Een claim waarbij bijvoorbeeld de mate van arbeidsongeschiktheid of de afstand van een werkzoekende tot de arbeidsmarkt wordt vastgesteld, is geen statisch gegeven. De adviesaanvrage plaatst niettemin de claimbeoordeling apart, maar kent anderzijds aan de uitvoeringsinstellingen-nieuwe stijl de integrale taakuitvoering toe ten aanzien van reïntegratie, uitkeringsverzorging en mogelijk premie-inning. Deze instellingen worden omschreven als commerciële ondernemingen die privaat zijn georganiseerd en onderdeel kunnen vormen van een concern (blz. 13). De aldus gekozen oplossing miskent, naar het de Registratiekamer voorkomt, de eerder bedoelde verwevenheid van de uitvoering van de sociale zekerheid met een continue uitwisseling en bijstelling van de gegevens over de betrokkene. De adviesaanvrage biedt aldus een schijnoplossing, die teveel lijkt te zijn ingegeven door de politieke wens om tot een verdere privatisering van de sociale zekerheid te komen.

Blad 5 Bij het vormgeven aan de sociale zekerheid in de komende tijd dient mede uitgangspunt te zijn welk gebruik van informatie over de (aspirant-)verzekerde/uitkeringsgerechtigde voor welke doeleinden is geoorloofd. Dit betekent dat eerst overeenstemming dient te bestaan over de inrichting van de informatiehuishouding en dat vervolgens aan de orde komt welke instanties deze huishouding bestieren. Het uitgangspunt dat de concurrentie het recht op uitkering niet in gevaar mag brengen, kan daarbij richtinggevend zijn. Op voorhand lijkt het duidelijk dat een aantal taken dermate los staat van de beoordeling van wettelijke aanspraken en het verzorgen van de noodzakelijke begeleiding van de verzekerde, dat deze met inachtneming van bepaalde waarborgen op afstand kunnen worden geplaatst. Te denken valt aan de berekening en uitbetaling van de uitkeringen en de inning van premies. Bij het opleggen van boetes en maatregelen is een inhoudelijke beoordeling van de positie van de verzekerde echter aan de orde. De adviesaanvrage plaatst deze taak dan ook weer terug in het publieke domein van de claimbeoordeling. De vraag of de betrokkene zich in passende mate heeft ingespannen voor het verkrijgen van arbeid, is nu eenmaal niet een boekhoudkundige vraag. De kennelijke aarzeling in de adviesaanvrage over de voorgestane mengvorm blijkt voorts uit het feit dat bij herhaling de besluitvorming over de positie van CWI s naar achter wordt geschoven. Het bereiken van een aanvaardbare oplossing binnen een gemengd stelsel voor deze centra, zou in de ogen van de Registratiekamer een goede testcase zijn voor de haalbaarheid van de thans voorgestelde oplossing. In het voorgaande heeft de Registratiekamer zich niet uitgelaten over de vraag of in het algemeen een publiek of privaat stelsel van uitvoering wenselijk is. Dit is een vraagstuk van politieke en sociaal-economische aard waarvoor zij ook niet de geëigende instantie is om zich daarover een oordeel te vormen. Een gemengd stelsel zoals thans voorgesteld is echter pas realiseerbaar uit het oogpunt van adequate bescherming van persoonsgegevens, indien redelijkerwijs te verwachten is dat in de dagelijkse praktijk de grenzen tussen het publieke en private domein in acht kunnen worden genomen. Uw oplossing miskent de permanente behoefte aan informatie gedurende het gehele traject van de uitkering. Hiermee dreigt een stap terug te worden gezet in een ontwikkeling waarbij samenwerking hoog in het vaandel staat.

Blad 6 4. Wettelijk stelsel / gebruiksregime De Registratiekamer stelt voorop dat over de vorm en inhoud van het stelsel van uitvoering van de sociale zekerheid eerst duidelijkheid dient te bestaan voordat aan een herziening van de OSV 1997 kan worden toegekomen. Zij merkt hierbij op dat voor haar handhaving van de huidige vorm van het gesloten verstrekkingenregime uit de OSV niet voorop staat. In opzet is de OSV een gesloten verstrekkingenregime. Door de royale formulering van de verstrekking tussen de in de OSV genoemde organisaties is in feite een stelsel van onderlinge uitwisseling gerealiseerd dat slechts begrensd wordt door de noodzaak voor een betrokken organisatie om voor haar taakuitvoering over gegevens te beschikken. Hiermee biedt de OSV binnen het domein van de uitvoering van de sociale zekerheld in feite weinig duidelijkheid over de toegestane uitwisseling van persoonsgegevens en sluit zij slechts niet met name genoemde instanties uit. Het is het overwegen waard om in de nieuwe wetgeving uitwisseling van gegevens meer te onderscheiden naar de aard van het gegeven, het doel van verstrekking en de taak van de hierbij betrokken instanties. Een dergelijke abstractere beschrijving van de informatiehuishouding zal in de praktijk wel eens meer helderheid en zekerheid kunnen bieden voor de bij de uitvoering betrokkenen dan het huidige stelsel van het gesloten regime. In de adviesaanvrage wordt voor wat betreft de juridische vormgeving van de uitvoering van de sociale verzekeringen naar het oordeel van de Registratiekamer te zwaar geleund op de toekomstige WBP. In deze wet staan weliswaar limitatief de grondslagen voor verwerking van persoonsgegevens alsmede de gebruiksbeperkingen opgesomd, maar het gaat hierbij om betrekkelijk vage begrippen. Het begrip "verenigbaar gebruik" zal een sleutelbegrip bij de uitvoering van deze algemene wet worden. Voor een cruciale sector als de sociale zekerheid kan een nadere invulling van dit begrip niet worden gemist. De Registratiekamer verwijst hierbij naar de overwegingen van Richtlijn 95/46/EG waarin binnen de EU-lidstaten een hoog beschermingsniveau voor de omgang met persoonsgegevens wordt vereist en de verplichting in artikel 5 van de richtlijn om de algemene voorwaarden voor de verwerking van persoonsgegevens, waar mogelijk en zinvol, nader te specificeren. In de toelichting bij de WBP wordt in dit verband met name melding gemaakt van de OSV (TK, 1997-1998, 25 892, nr. 3, blz. 13). Er is dan ook geen enkele reden om te veronderstellen dat een dergelijke voorziening buiten de bandbreedte van de richtlijn zou treden.

Blad 7 Met betrekking tot de grondslag voor het verwerken van persoonsgegevens dient hierbij het uitgangspunt te zijn dat gegevens die op basis van publiekrechtelijke dwang aan uitvoeringsinstellingen zijn verstrekt, in beginsel slechts worden gebruikt voor het doel waarvoor ze zijn verkregen, namelijk de uitvoering van de sociale zekerheidswetten. Dit sluit in beginsel commercieel nevengebruik uit. In de praktijk kunnen zich evenwel met name vragen voordoen bij de uitvoering van bovenwettelijke voorzieningen in het kader van CAO s voor een bepaalde branche en bij privaatrechtelijke verzekeringen die naar hun aard nauw samenhangen met een sociale verzekering, bijvoorbeeld vanwege een aansluitende dekking terzake van hetzelfde feit. Juist met het oog op dergelijke gevallen is een expliciete grensafbakening in de OSV noodzakelijk ter vermijding van onnodige onzekerheid. Als grondslag voor de verwerking van persoonsgegevens kan in het algemeen ook gelden de ondubbelzinnige toestemming van de betrokkene. Het is voorts denkbaar dat deze toestemming een rol kan spelen bij het terzijde stellen van de beperkingen uit hoofde van onverenigbaar gebruik. In verband daarmee vraagt de Registratiekamer op voorhand aandacht voor het volgende. Deze toestemming dient te berusten op een vrije, specifieke en op informatie berustende wilsuiting van de betrokkene (artikel 1, onder i WBP). Als in het nieuwe stelsel van uitvoering van de sociale zekerheid toestemming als verwerkingsgrondslag van persoonsgegevens zou worden overwogen, dient met name te worden bezien in hoeverre en in welke situaties sprake zal kunnen zijn van een in vrijwilligheid gegeven toestemming. Waar nodig zouden op dit punt aanvullende eisen moeten worden gesteld. De toestemming kan echter steeds worden ingetrokken en vormt daarmee geen solide basis voor het systematisch gebruik van persoonsgegevens. Het is de ervaring van de Registratiekamer dat de hiervoor bedoelde concretiseringen niet alleen uit een oogpunt van privacybescherming, maar ook uit dat van mededinging van belang zijn. Zij heeft de indruk dat deze invalshoeken vaak ten onrechte over één kam worden geschoren. Met betrekking tot de problematiek van het onverenigbaar gebruik is het denkbaar dat de wetgever kiest voor een grensafbakening die niet meer ter beschikking staat van partijen. De toestemming van betrokkenen zou daarmee in bepaalde gevallen irrelevant kunnen worden. Daarmee zou voorkomen kunnen worden dat de commerciële partners van een uitvoeringsorganisatie kunnen profiteren van het feit dat deze uit hoofde van haar publieke taak al over bepaalde gegevens beschikt.

Blad 8 Hoewel de Registratiekamer niet uitsluit dat een gedragscode een nuttige aanvulling zou kunnen vormen op de eerder bedoelde expliciete regels, acht zij dit middel ongeschikt om bij ontbreken van die regels de gewenste duidelijkheid te bieden. Naar haar oordeel ligt hier bij uitstek een taak voor de wetgever. Het al aangestipte dwangkarakter van de sociale verzekeringen brengt met zich mee, dat een gedragscode als die welke onlangs tot stand kwam binnen de kring van de particuliere verzekeraars, niet als precedent zou kunnen gelden voor een gevoelig terrein als het onderhavige. 5. Inrichting administraties In hoofdstuk 1 van haar Jaarverslag over 1997 heeft de Registratiekamer onder meer aandacht gevraagd voor het belang van een goede aansluiting tussen de juridische normen voor de verwerking van persoonsgegevens en de wijze waarop die verwerking organisatorisch en technisch vorm krijgt. De effectiviteit van de privacybescherming wordt in steeds belangrijker mate door dit laatste bepaald. De feitelijke inrichting van een informatiehuishouding wordt dan ook meer en meer een factor van doorslaggevend gewicht voor het realiseren van de bescherming die de juridische normering beoogt te bieden. Als het juridische normenstelsel en de organisatorische en technologische vormgeving van de informatiehuishouding in elkaar grijpen en elkaar ondersteunen, ontstaat voor de privacybescherming een vruchtbare voedingsbodem. In dit kader werd in het Jaarverslag ook aandacht besteed aan de actuele ontwikkelingen op het terrein van de sociale zekerheid. Mede tegen deze achtergrond acht de Registratiekamer het niet alleen van groot belang dat de wetgever op een terrein als het onderhavige heldere grenzen trekt, maar ook dat deze worden vertaald in heldere, effectieve en controleerbare afschermingen binnen de uitvoeringsadministraties. Zij acht het noodzakelijk dat op dit punt eisen worden gesteld aan de inrichting van deze administraties en dat de nakoming daarvan als voorwaarde geldt voor toelating of erkenning. De noodzaak van deze eisen klemt naar haar oordeel des te meer gelet op de mogelijkheden van multifunctioneel gebruik en uitbesteding van taken waarop in de adviesaanvrage wordt gezinspeeld. De inrichting van administraties zou waar mogelijk gebruik kunnen maken van privacy enhancing technologies (PET), waarmee de onnodige verwerking van persoonsgegevens kan worden teruggedrongen. Een en ander sluit aan op de verplichting van de verantwoordelijke ingevolge artikel 13 WBP om passende technische en organisatorische maatregelen ten uitvoer te leggen om persoonsgegevens te beveiligen tegen enige vorm van onrechtmatige verwerking.

Blad 9 6. Toezicht De Registratiekamer gaat er vanuit dat op de naleving van de wettelijke regels voor de uitvoering van de sociale verzekeringen, zowel in het publieke als in het private domein, primair zal worden toegezien door het CTSV als sectorale toezichthouder. Dat geldt in principe ook voor de regels over de inrichting van administraties en de verwerking van persoonsgegevens. Dit vormt overigens een reden te meer om die regels in de OSV te verankeren. Daarnaast zal de Registratiekamer als algemene toezichthouder op de verwerking van persoonsgegevens, zowel op het terrein van de uitvoering van de sociale verzekeringen als daarbuiten, gebruik kunnen maken van haar bevoegdheden ingevolge de WBP al dan niet in samenhang met de OSV. In de relatie met het CTSV zou daarbij net zo als thans het uitgangspunt kunnen gelden, dat de meest gerede partij optreedt en dat overigens waar mogelijk wordt samengewerkt. Bij het toezicht kan in de praktijk uiteraard gebruik worden gemaakt van de resultaten van eerder onderzoek door (externe) accountants of EDP-auditors. 7. Betrokkenheid van werknemers Uitgaande van een situatie waarin geheel of ten dele de uitvoering van de sociale zekerheid door private ondernemingen zal geschieden, is het van belang dat waarborgen worden ingebouwd voor een zorgvuldig gegevensbeheer. Dit betreft niet alleen het voornoemde toezicht op de uitvoering. Van even groot belang voor een adequate bescherming van de in het geding zijnde (privacy)belangen kan zijn de mate waarin is voorzien in betrokkenheid van de uitkeringsgerechtigde/verzekerde. Voor zover de uitvoering betrekking heeft op werknemersverzekeringen vraagt de Registratiekamer voor dit aspect in het bijzonder aandacht. Concurrentie tussen uitvoerders in de sociale zekerheid zal primair worden gevoerd op basis van prijs en kwaliteit. De werkgever krijgt de mogelijkheid om te kiezen voor een uitvoerder en heeft daarin in principe alle vrijheid. In de door u geschetste plannen, is weliswaar sprake van enige betrokkenheid van werknemers via hun vertegenwoordigers bij het CAO-overleg, maar de aard van die betrokkenheid blijft onduidelijk. Naar het oordeel van de Registratiekamer is een reële inbreng van werknemers bij de keuze van de uitvoerende instantie en de voorwaarden waaronder een opdracht wordt

Blad 10 verleend, mede daarom van belang omdat bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de werknemers een belangrijke rol speelt bij de beoordeling van de kwaliteit van de aangeboden dienstverlening. Het past in de recente uitbreiding van de Wet op de ondernemingsraden om ook met betrekking tot de uitvoering van de sociale zekerheid door de werkgever te voorzien in een instemmingsrecht van de OR. Ook in een breder verband verdient de participatie van uitkeringsgerechtigden bij de wijze van uitvoering van de sociale zekerheid politieke aandacht. 7. Conclusies De bevindingen van de Registratiekamer met betrekking tot de adviesaanvrage aan de SER kunnen op hoofdpunten als volgt worden samengevat: De voorstellen in de adviesaanvrage voor een gemengd stelsel voor de uitvoering van de sociale verzekeringen zijn op het punt van de privacyaspecten onvoldoende doordacht en evenwichtig. De OSV dient te voorzien in een specifiek gebruiksregime voor de gegevens die in het kader van de uitvoering van de sociale verzekeringen verkregen worden. Hierbij dient bijzondere aandacht te worden besteed aan de afbakening van het verenigbaar gebruik en de vraag of en zo ja onder welke voorwaarden toestemming kan worden verleend door de betrokkene voor een verdergaand gebruik van zijn gegevens. De OSV dient te voorzien in specifieke regels over de inrichting van administraties welke dienstbaar zijn aan de uitvoering van de sociale verzekeringen. De naleving daarvan dient te gelden als voorwaarde voor toelating of erkenning. Het toezicht op de naleving van de gestelde regels dient te worden uitgevoerd door het CTSV en de Registratiekamer volgens een onderling te bepalen taakverdeling op basis van het principe van toezicht door de meest gerede partij. Met betrekking tot de uitvoering van de sociale verzekeringen dient te worden voorzien in een reële betrokkenheid van werknemers bij de opdrachtverlening mede in verband met de daaraan verbonden privacy-aspecten.

Blad 11 De Registratiekamer geeft u in overweging om deze conclusies te betrekken bij de verdere besluitvorming naar aanleiding van de adviesaanvrage en dit advies met het oog daarop door te geleiden naar de kabinetsinformateurs.