Observatielijsten Thema 1 Lichamelijke verzorging 81 Zorgvrager helpen bij een wasbeurt op bed 81 De hygiënische verzorging van een zorgvrager op bed met behulp van wasdoekjes 85 Zorgvrager wassen aan de wastafel, onder de douche of in bad 89 Haren wassen op bed 93 Zorgvrager die zich op bed bevindt, scheren met een elektrisch scheerapparaat 95 Zorgvrager die zich op bed bevindt, scheren met scheermes en scheerzeep 97 Tandenpoetsen van een zorgvrager die zich in bed bevindt 99 Gebitsprothese verzorgen van een zorgvrager die zich in bed bevindt 101 Mondholte reinigen van een zorgvrager die zich in bed bevindt 103 Therapeutische elastische kousen met een open teenstuk aantrekken 105 Therapeutische elastische kousen met een gesloten teenstuk aantrekken 99 Therapeutische elastische kousen uittrekken 101 Hygiënische verzorging van een baby 103 1 79
1 80
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging Zorgvrager helpen bij een wasbeurt op bed Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 Er wordt voldoende werkruimte rondom het bed gemaakt. 3 De omgevingstemperatuur is aangenaam. 4 De zorgvrager wordt gevraagd naar zijn wensen ten aanzien van: - watertemperatuur; - te gebruiken middelen, bijvoorbeeld zeep, deodorant; - schone kleding. 5 De volgende benodigdheden worden klaargezet of -gelegd: - zo nodig niet-steriele handschoenen en een overschort; - bij voorkeur twee waskommen met water; - twee handdoeken en twee washandjes; - zeep; - eventuele lotions of deodorant; - kam of borstel; - schone kleding. 6 Het bed wordt op werkhoogte gebracht. 7 Er wordt gezorgd voor de privacy van de zorgvrager, bijvoorbeeld door de bedgordijnen of de deur te sluiten. 8 De hand- en polssieraden worden verwijderd en de handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 9 De zorgvrager wordt verteld dat er begonnen wordt met de wasbeurt. 10 Bij kans op contact met uitscheidingsproducten en bloed worden handschoenen en/of schort aangetrokken. 11 Er wordt gevraagd naar bijzondere wensen ten aanzien van zeepgebruik, bijvoorbeeld gezicht met of zonder zeep. 12 Het bovenlichaam wordt ontdaan van de kleding. 13 Het bovenlichaam wordt warm gehouden door er een handdoek over te leggen. 14 Het gezicht wordt gewassen. 15 De ogen worden zonder zeep van de buitenste naar de binnenste ooghoeken gewassen. 16 De oren worden gewassen. 17 Gezicht en oren worden zorgvuldig afgedroogd. 18 De arm en hand die het verst af liggen, worden gewassen en afgedroogd. Met name onder de oksel en tussen de vingers wordt zorgvuldig gewassen en afgedroogd. 19 De borst(en) en buik worden gewassen en afgedroogd. Bij vrouwen wordt speciaal gelet op het afdrogen onder de borsten. De navel wordt ook zorgvuldig gereinigd. 20 De andere arm en hand worden gewassen en afgedroogd. Onder de oksel en tussen de vingers wordt zorgvuldig gewassen. 21 De rug wordt gewassen en afgedroogd. 1 81
Zorgvrager helpen bij een wasbeurt op bed 22 De bovenkleding wordt aangedaan of het bovenlichaam wordt afgeschermd en warm gehouden. 23 Het been dat het verst af ligt, wordt gewassen en afgedroogd. Ook tussen de tenen wordt zorgvuldig gewassen en afgedroogd. 24 Vervolgens wordt het andere been op dezelfde manier gewassen en afgedroogd. 25 Voor het wassen van het onderlichaam worden de tweede kom water (of het water wordt ververst), de tweede handdoek en het tweede washandje gebruikt. 26 Het wassen van het onderlichaam van een vrouw: - Onder de stuit wordt een handdoek gelegd. - De binnenzijde van de bovenbenen, de onderbuik en de liezen worden gewassen. - De vrouw wordt gevraagd de benen te spreiden en iets op te trekken. - De vulva wordt van boven naar beneden gewassen; eerst worden de grote, daarna de kleine schaamlippen gewassen: de washand wordt bij elke streek gedraaid. - Het onderlichaam wordt goed afgedroogd, waarbij er extra aandacht is voor de huidplooien. 27 Het wassen van het onderlichaam van een man: - Onder de stuit wordt een handdoek gelegd. - De binnenzijde van bovenbenen, onderbuik en liezen worden gewassen. - De penis wordt gewassen, waarbij de voorhuid wordt teruggeschoven. - Het onderlichaam wordt goed afgedroogd, waarbij er extra aandacht is voor de huidplooien. - De voorhuid wordt weer terug over de eikel geschoven. 28 De zorgvrager wordt gevraagd op zijn zij te gaan liggen met de stuit naar de verzorgende. 29 De billen worden gewassen en vervolgens de bilnaad in de richting van de rug. Daarna wordt er zorgvuldig afgedroogd. 30 De onderkleding wordt aangedaan. 31 De haren worden gekamd. Hierbij wordt zo nodig de kleding beschermd. 32 De zorgvrager wordt geholpen bij het aannemen van de gewenste houding. 33 Tijdens de wasbeurt is er aandacht voor de volgende aspecten: - Er is duidelijk contact met de zorgvrager; - Regelmatig wordt aan de zorgvrager gevraagd of hij tevreden is, bijvoorbeeld of er niet te hard of te voorzichtig gewassen wordt en of er goed afgedroogd wordt. - De zeep wordt zorgvuldig van de huid afgespoeld, er wordt voldoende water gebruikt. - Deodorant, en dergelijke, wordt naar wens gebruikt. - Het bed wordt voldoende beschermd tegen nat worden. 1 82
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging - Tijdens de wasbeurt worden bijzonderheden geobserveerd. Nazorg 34 De vuile was wordt op de juiste manier opgeruimd. 35 De waskommen worden opgeruimd. 36 De spullen van de zorgvrager worden opgeruimd. 37 De kamer wordt weer in orde gebracht, waarbij er rekening mee wordt gehouden dat bepaalde zaken bereikbaar moeten zijn voor de zorgvrager. 38 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd 39 Het contact met de zorgvrager wordt op een correcte manier afgesloten. 40 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 1 83
1 84
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging De hygiënische verzorging van een zorgvrager op bed met behulp van wasdoekjes Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 Er wordt voldoende werkruimte rondom het bed gemaakt. 3 De omgevingstemperatuur is aangenaam. 4 De zorgvrager wordt gevraagd naar de wensen ten aanzien van: - te gebruiken middelen, bijvoorbeeld deodorant, crème; - schone kleding. 5 De volgende benodigdheden worden klaargezet of -gelegd: - zo nodig niet-steriele handschoenen en een overschort; - 1 pakje met wasdoekjes (bevat meestal 8 doekjes); - afvalbakje voor de wasdoekjes; - handdoek voor het afdekken van de zorgvrager; - eventuele lotions of deodorant; - kam of borstel; - schone kleding. 6 Het bed wordt op werkhoogte gebracht. 7 Er wordt gezorgd voor de privacy van de zorgvrager, bijvoorbeeld door de bedgordijnen of de deur te sluiten. 8 De hand- en polssieraden worden verwijderd en de handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 9 De wasdoekjes worden verwarmd volgens de beschrijving op de verpakking. 10 De zorgvrager wordt verteld dat de wasbeurt gaat beginnen. 11 Bij kans op contact met uitscheidingsproducten en bloed worden handschoenen en/of schort aangetrokken. 12 Het bovenlichaam wordt van de kleding ontdaan. 13 Het bovenlichaam wordt warm gehouden door er een handdoek over te leggen. 14 Het wasdoekje wordt gepakt en het gezicht, de hals en het bovenste deel van de borst worden gewassen. 15 De ogen worden gewassen van de buitenste ooghoeken naar de binnenste ooghoeken. 16 De oren worden gewassen. 17 Er wordt een nieuw wasdoekje gepakt en de armen, de handen, de borst en de buik worden gewassen. De navel wordt zorgvuldig gereinigd. 18 Er wordt een nieuw wasdoekje gepakt en de rug wordt gewassen. 19 De bovenkleding wordt aangedaan of het bovenlichaam wordt afgeschermd en warm gehouden. 20 Er wordt een nieuw wasdoekje gepakt en het been dat het verste weg ligt wordt gewassen en afgedroogd. Ook tussen de tenen wordt zorgvuldig gewassen en afgedroogd. 1 85
De hygiënische verzorging van een zorgvrager op bed met behulp van wasdoekjes 21 Er wordt een nieuw wasdoekje gepakt en het andere been wordt op dezelfde manier gewassen. 22 Er wordt een nieuw wasdoekje gepakt en het onderlichaam wordt gewassen. 23 Het wassen van het onderlichaam van een vrouw: - de binnenzijde van de bovenbenen, de onderbuik en de liezen worden gewassen; - de vrouw wordt gevraagd de benen te spreiden en iets op te trekken; - de vulva wordt gewassen van boven naar beneden; eerst de grote, daarna de kleine schaamlippen; het wasdoekje wordt bij elke streek gedraaid. 24 Het wassen van het onderlichaam van een man: - De binnenzijde van de bovenbenen, de onderbuik en de liezen worden gewassen. - De penis wordt gewassen, waarbij de voorhuid wordt teruggeschoven. - Het onderlichaam wordt goed afgedroogd en er wordt extra aandacht gegeven aan de huidplooien. - De voorhuid wordt weer terug over de eikel geschoven. 25 De zorgvrager wordt gevraagd op de zij te gaan liggen met de stuit naar de verzorgende. 26 Er wordt een nieuw wasdoekje gepakt en de billen worden gewassen en vervolgens de bilnaad in de richting van de rug (als het nodig is wordt voor het reinigen van de billen en stuit nog een tweede wasdoekje gebruikt.) 27 De onderkleding wordt aangedaan. 28 De haren worden gekamd waarbij de kleding zo nodig beschermd wordt. 29 De zorgvrager wordt geholpen bij het aannemen van de gewenste houding. 30 Tijdens de wasbeurt is er aandacht voor de volgende aspecten: - Er is duidelijk contact met de zorgvrager. - Er wordt regelmatig aan de zorgvrager gevraagd of hij tevreden is, bijvoorbeeld of er niet te hard of te voorzichtig wordt gewassen. - Tijdens de wasbeurt worden bijzonderheden geobserveerd. Nazorg 31 De vuile was wordt op de juiste manier opgeruimd. 32 De wasdoekjes worden in het afvalbakje gegooid. 33 De spullen van de zorgvrager worden opgeruimd. 34 De kamer wordt weer in orde gebracht, waarbij er rekening mee gehouden wordt dat bepaalde zaken bereikbaar moeten zijn voor de zorgvrager. 35 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. 1 86
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging 36 Het contact met de zorgvrager wordt op een correcte manier afgesloten. 37 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 1 87
1 88
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging Zorgvrager wassen aan de wastafel, onder de douche of in bad Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 Er wordt gezorgd dat de temperatuur in de wasruimte aangenaam is. 3 De volgende benodigdheden worden klaargezet of gelegd: - zo nodig niet-steriele handschoenen en een overschort (zeker bij het douchen) en waterbestendig schoeisel; - handdoeken en washandjes; - toiletartikelen, bijvoorbeeld zeep, deodorant; - schone kleding. 4 De zorgvrager wordt gevraagd naar zijn wensen ten aanzien van de watertemperatuur en de te gebruiken middelen, bijvoorbeeld zeep. 5 Het bad wordt gevuld. 6 Er wordt gezorgd voor de privacy van de zorgvrager door de deur te sluiten. 7 Hand- en polssieraden worden verwijderd. De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 8 De zorgvrager wordt begeleid naar de wasruimte. 9 De zorgvrager wordt verteld dat er begonnen wordt met de wasbeurt. 10 Bij kans op contact met uitscheidingsproducten en bloed worden handschoenen en/of een schort aangetrokken. 11 De zorgvrager wordt geholpen met uitkleden kleden, bij het wassen aan de wastafel wordt eerst alleen het bovenlichaam ontbloot. 12 Er wordt gezorgd voor een juiste watertemperatuur. 13 De zorgvrager wordt in bad geholpen, waarbij wordt voorkomen dat hij uitglijdt. 14 De zorgvrager wordt geholpen bij het nemen van een bad, het plaatsnemen onder de douche (eventueel op een douchestoel) of aan de wastafel (eventueel op een stoel). 15 Er wordt gevraagd naar bijzondere wensen ten aanzien van zeepgebruik, bijvoorbeeld gezicht met of zonder zeep wassen. 16 Het gezicht wordt gewassen. 17 De ogen worden zonder zeep gewassen van de buitenste naar de binnenste ooghoeken. 18 De oren worden goed gewassen. 19 Bij het wassen aan de wastafel worden gezicht en oren goed afgedroogd. 20 De armen, handen, borst, buik en rug worden gewassen. Hierbij is er speciale aandacht voor de oksels, het gebied tussen de vingers en de navel. Bij vrouwen wordt speciale aandacht gegeven aan het afdrogen onder de borsten. 1 89
Zorgvrager wassen aan de wastafel, onder de douche of in bad 21 Bij het wassen aan de wastafel wordt het bovenlichaam zorgvuldig afgedroogd. De bovenkleding wordt aangedaan of het bovenlichaam wordt afgeschermd en warm gehouden. 22 De benen en de voeten worden gewassen, waarbij er speciale aandacht is voor het gebied tussen de tenen. 23 Bij het wassen aan de wastafel worden de benen en voeten goed afgedroogd. 24 Voor het wassen van het onderlichaam wordt eventueel een ander washandje gebruikt. 25 De wastafel wordt voorzien van schoon water. 26 Het wassen van het onderlichaam van een vrouw: - De binnenzijde van de bovenbenen, de onderbuik en de liezen worden gewassen. - De vulva wordt van boven naar beneden gewassen, waarbij eerst de grote en daarna de kleine schaamlippen gewassen worden: de washand wordt bij iedere streek gedraaid. 27 Het wassen van het onderlichaam van een man: - De binnenzijde van de bovenbenen, de onderbuik en de liezen worden gewassen. - De penis wordt gewassen, waarbij de voorhuid wordt teruggeschoven. - Na het wassen wordt de voorhuid weer terug over de eikel gebracht. 28 Bij het wassen aan de wastafel wordt het onderlichaam afgedroogd, waarbij er bijzondere aandacht is voor de plooien. 29 De billen en de stuit worden gewassen. De bilplooi wordt richting rug gewassen. 30 Bij het wassen aan de wastafel worden de billen en de stuit afgedroogd en wordt de zorgvrager verder aangekleed. 31 Na de wasbeurt wordt de zorgvrager uit bad gehaald of onder de douche vandaan geholpen. 32 Het gehele lichaam wordt zorgvuldig afgedroogd. Hierbij is er bijzondere aandacht voor de plooien. 33 Het afdrogen wordt van boven naar beneden gedaan. 34 De zorgvrager wordt geholpen bij het aankleden. 35 De haren worden gekamd. 36 Tijdens de wasbeurt is er aandacht voor de volgende aspecten: - de veiligheid van de zorgvrager; - er is duidelijk contact met de zorgvrager; - regelmatig wordt gevraagd of alles naar wens is, bijvoorbeeld of het lichaam goed droog is; - bijzondere observatiepunten. Nazorg 37 De zorgvrager wordt naar de gewenste ruimte gebracht. 38 De was wordt op de juiste manier opgeruimd. 1 90
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging 39 De toiletartikelen en de eigendommen van de zorgvrager worden opgeruimd. 40 De wasruimte, wastafel, douchebak of het bad worden schoongemaakt. 41 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. 42 Het contact met de zorgvrager wordt op een correcte manier afgesloten. 43 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 1 91
1 92
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging Haren wassen op bed Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 Er wordt voldoende werkruimte rondom het bed gemaakt. 3 Er wordt voor een aangename omgevingstemperatuur gezorgd. 4 De zorgvrager wordt gevraagd naar zijn wensen ten aanzien van: - watertemperatuur; - shampoo; - eventuele andere verzorgingsmiddelen voor het haar. 5 De volgende benodigdheden worden klaargezet of -gelegd: - zo nodig niet-steriele handschoenen en een overschort; - shampoo en eventuele andere haarverzorgingsartikelen; - kam of borstel; - eventueel een föhn; - afhankelijk van de hoeveelheid haar twee of drie handdoeken; - eventueel extra hoofdkussen; - speciale haarwasbak; - emmer met water van de juiste temperatuur; - spoelkan; - opvangbak. 6 Het bed wordt op werkhoogte gebracht. 7 Er wordt gezorgd voor de privacy van de zorgvrager, bijvoorbeeld door de bedgordijnen of de deur te sluiten. 8 De hand- en polssieraden worden verwijderd en de handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 9 De zorgvrager wordt verteld dat er begonnen wordt met de wasbeurt. 10 Bij kans op contact met bloed worden handschoenen aangetrokken. 11 De kleding van de zorgvrager wordt beschermd door een handdoek om de schouders te leggen. 12 De haarwasbak wordt onder het hoofd van de zorgvrager geplaatst met twee hoofdkussens onder de schouders. 13 Er wordt gezorgd dat het hoofd van de zorgvrager boven de haarwasbak hangt. 14 De haren worden nat gemaakt. 15 Er wordt shampoo op de haren aangebracht. Afhankelijk van de wensen van de zorgvrager wordt het haar voorzichtig of stevig gewassen. 16 De shampoo wordt zorgvuldig uit de haren gespoeld. 14 en 15 worden eventueel herhaald. 17 Eventueel wordt een crèmespoeling in de haren gemasseerd en de haren worden vervolgens schoon gespoeld. 18 De zorgvrager wordt geholpen met een handdoek om de haren bij het gaan zitten (indien toegestaan en mogelijk) 1 93
19 De haren worden zorgvuldig gedroogd. De haren worden zo nodig met een föhn gedroogd. 20 De haren worden in model gebracht met behulp van een kam of borstel. De zorgvrager wordt gevraagd of hij tevreden is door hem in een spiegel te laten kijken. 21 De zorgvrager wordt in de door hem gewenste houding gebracht. 22 Tijdens het haren wassen is er aandacht voor de volgende aspecten: - Er is duidelijk contact met de zorgvrager. - Er wordt regelmatig geïnformeerd of de zorgvrager tevreden is. - Het bed en de kleding worden goed beschermd tegen nat worden. - Het spoelwater loopt niet in de oren. Nazorg 23 Het gebruikte materiaal wordt op de juiste manier opgeruimd. 24 De kamer wordt weer in orde gebracht, waarbij er rekening mee gehouden wordt dat bepaalde zaken bereikbaar zijn voor de zorgvrager. 25 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. 26 Het contact met de zorgvrager wordt op een correcte manier afgesloten. 27 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 1 94
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging Zorgvrager die zich op bed bevindt, scheren met een elektrisch scheerapparaat Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 Er wordt voor voldoende werkruimte gezorgd. 3 De zorgvrager wordt gevraagd naar zijn persoonlijke gebruiken bij het scheren, bijvoorbeeld of hij een pre- en/of aftershave gebruikt. 4 De benodigdheden worden klaargelegd of -gezet: - zo nodig handschoenen; - scheerapparaat; - spiegel; - (eventueel) pre- en/of aftershave. 5 Het bed wordt op werkhoogte gebracht. 6 De zorgvrager wordt gevraagd of er extra aandacht moet zijn voor de privacy. Indien gewenst wordt hiervoor gezorgd, bijvoorbeeld door de bedgordijnen te sluiten. 7 Hand- en polssieraden worden verwijderd en de handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 8 De zorgvrager wordt verteld dat er begonnen wordt met het scheren. 9 Bij kans op contact met bloed worden de handschoenen aangetrokken. 10 De zorgvrager wordt in een zo gemakkelijk mogelijke houding gebracht. 11 Behandel het gezicht met een preshave, als de zorgvrager dit wenst. 12 Het beschermkapje wordt van het scheerapparaat gehaald en er wordt begonnen met scheren. Tijdens het scheren wordt de huid strak gehouden. 13 Bij een scheerapparaat met scheerkoppen worden ronddraaiende bewegingen gemaakt. Heeft het scheerapparaat een scheerblad, dan worden er op-en-neergaande bewegingen gemaakt. 14 Na het scheren wordt de zorgvrager de kans geboden om in de spiegel te kijken om te zien of het resultaat naar wens is. 15 Als de zorgvrager dit wenst, wordt er aftershave op het gezicht aangebracht. 16 De zorgvrager wordt weer in de gewenste houding geplaatst. 17 Tijdens de handeling is er aandacht voor de zorgvrager en wordt er geluisterd naar zijn aanwijzingen. Nazorg 18 Het gebruikte materiaal wordt op de juiste manier opgeruimd. Het scheerapparaat wordt op de juiste manier met een borsteltje gereinigd eventueel met water (er wordt nagegaan of het apparaat hiervoor geschikt is.) 1 95
19 De kamer wordt weer in orde gebracht, waarbij ervoor gezorgd wordt dat bepaalde zaken bereikbaar zijn voor de zorgvrager. 20 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. 21 Het contact met de zorgvrager wordt op een correctie manier afgesloten. 22 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 1 96
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging Zorgvrager die zich op bed bevindt, scheren met scheermes en scheerzeep Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 Er wordt voor voldoende werkruimte gezorgd. 3 De zorgvrager wordt gevraagd naar de te gebruiken middelen en zijn wensen ten aanzien van: - de temperatuur van het water; indien geen wensen wordt bij voorkeur warm water gebruikt; - scheermateriaal. 4 De benodigdheden worden klaargelegd of -gezet: - zo nodig niet-steriele handschoenen en een overschort; - kom met water dat gebruikt wordt om het gezicht in te zepen en het scheermes af te spoelen; - kom met water om het gezicht te wassen na het scheren; - scheerschuim of scheerzeep met scheerkwast; - scheermes; - (eventueel) aftershave; - spiegel; - handdoek en washandje. 5 Het bed wordt op werkhoogte gebracht. 6 Er wordt gezorgd voor de privacy van de zorgvrager, bijvoorbeeld door de bedgordijnen te sluiten. 7 De hand- en polssieraden worden verwijderd en de handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 8 De zorgvrager wordt verteld dat er begonnen wordt met het scheren. 9 Bij kans op contact met bloed worden de handschoenen aangetrokken. 10 De zorgvrager wordt in een zo gemakkelijk mogelijke houding gebracht. 11 Met de handdoek wordt de kleding beschermd door deze over de schouders te leggen. 12 Als de zorgvrager dit wenst, wordt het gezicht vochtig gemaakt met het washandje. 13 Het gezicht wordt zorgvuldig ingezeept. 14 De huid wordt glad getrokken en er wordt in de richting van de haargroei geschoren. Als de zorgvrager dit wenst, kan er ook tegen de haargroei in geschoren worden. 15 Het scheermes wordt regelmatig gespoeld in het scheerwater. 16 Het scheren gebeurt zorgvuldig, waarbij erop gelet wordt dat er niet in de huid gesneden wordt. 17 Na het scheren wordt het gezicht afgedroogd. 18 De zorgvrager krijgt de kans om in een spiegel te kijken of alles naar wens is. 1 97
19 Als de zorgvrager dat wenst, wordt de huid verzorgd met aftershave. 20 De zorgvrager wordt weer in de gewenste houding gelegd. 21 Tijdens de handeling is er aandacht voor de zorgvrager en wordt er geluisterd naar zijn aanwijzingen. Nazorg 22 Het gebruikte materiaal wordt op de juiste manier opgeruimd, waarbij de scheerkwast en het scheermes zorgvuldig gereinigd worden. 23 De kamer wordt weer in orde gebracht, waarbij ervoor gezorgd wordt dat bepaalde zaken bereikbaar zijn voor de zorgvrager. 24 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. 25 Het contact met de zorgvrager wordt op een correctie manier afgesloten. 26 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 1 98
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging Tandenpoetsen van een zorgvrager die zich in bed bevindt Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 Er wordt voor voldoende werkruimte gezorgd. 3 De zorgvrager wordt gevraagd naar persoonlijke gebruiken, bijvoorbeeld de temperatuur van het spoelwater. 4 De volgende benodigdheden worden klaargezet of -gelegd: - zo nodig niet-steriele handschoenen en een overschort; - handdoek; - tandenborstel; - tandpasta; - beker met water en een bekkentje; - (eventueel) een extra beker fris water. 5 Het bed wordt op werkhoogte gebracht. 6 Er wordt gezorgd voor de privacy van de zorgvrager door bijvoorbeeld de bedgordijnen te sluiten. 7 De hand- en polssieraden worden verwijderd en de handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 8 Aan de zorgvrager wordt gevraagd of er tijdens het poetsen nog op bijzonderheden gelet moet worden, bijvoorbeeld voorzichtig poetsen op bepaalde plaatsen. 9 Bij kans op aanraking met speeksel en bloed worden de handschoenen aangetrokken. 10 De zorgvrager wordt verteld dat er begonnen wordt met het tandenpoetsen. 11 De zorgvrager wordt in een zittende houding geplaatst. Als dit niet mogelijk is, in de zijligging. 12 De kleding wordt beschermd met de handdoek. 13 De tandenborstel wordt nat gemaakt en voorzien van tandpasta. 14 Het kauwvlak van de kiezen en de binnen- en buitenkant van de tanden en kiezen worden zorgvuldig gepoetst. Daarbij worden: - de haren van de tandenborstel schuin onder een hoek van 45 graden tegen de rand van het tandvlees geplaatst; - korte heen-en-weer gaande en op-en-neer gaande bewegingen gemaakt. 15 Tijdens het poetsen krijgt de zorgvrager de kans om tussentijds eventueel schuimend tandpasta uit te spugen. 16 Na het poetsen wordt de zorgvrager geholpen bij het spoelen van de mond. 17 De ruimtes tussen de tanden en kiezen worden zo nodig met flossdraad, een tandenstoker of een rager gereinigd. 18 De mond wordt nogmaals gespoeld. 19 De lippen en de omgeving van de mond worden schoongemaakt. 1 99
20 Er wordt gevraagd of de zorgvrager tevreden is. 21 De zorgvrager wordt weer in de gewenste houding geplaatst. Nazorg 22 De tandenborstel wordt zorgvuldig gereinigd, en het gebruikte materiaal wordt opgeruimd. 23 De kamer wordt weer in orde gebracht, waarbij ervoor gezorgd wordt dat bepaalde zaken bereikbaar zijn voor de zorgvrager. 24 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. 25 Het contact met de zorgvrager wordt op een correcte manier afgesloten. 26 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 100
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging Gebitsprothese verzorgen van een zorgvrager die zich in bed bevindt Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 Er wordt voor voldoende werkruimte gezorgd. 3 De zorgvrager wordt gevraagd naar persoonlijke gebruiken, zoals de temperatuur van het spoelwater en de te gebruiken middelen. 4 De benodigdheden worden klaargezet: - niet-steriele handschoenen en zo nodig een overschot; - handdoek; - tandenborstel en - reinigingsmiddel voor gebitsprothesen, vloeibare zeep of een speciale gel; - bakje voor de prothese; - beker met water en een bekkentje; - (eventueel) gaasjes. 5 Het bed wordt op werkhoogte gebracht. 6 Er wordt gezorgd voor de privacy van de zorgvrager, bijvoorbeeld door de bedgordijnen te sluiten. 7 De hand- en polssieraden worden verwijderd en de handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 8 De zorgvrager wordt verteld dat er begonnen wordt met de verzorging. 9 De handschoenen worden aangedaan. 10 De zorgvrager wordt in de gewenste houding geplaatst. 11 De kleding van de zorgvrager wordt beschermd met een handdoek. 12 De zorgvrager wordt gevraagd de mond te openen. De onderprothese wordt uit de mond gehaald door het gebit aan de voorzijde bij de tanden te pakken. 13 De prothese wordt in het daarvoor bestemde bakje gelegd. 14 De zorgvrager wordt gevraagd nogmaals de mond te openen. De bovenprothese wordt uit de mond gehaald. 15 De prothese wordt in het daarvoor bestemde bakje gedaan. 16 De prothese wordt bij de wastafel als volgt gereinigd: - in het prothesebakje wordt warm water gedaan, waaraan eventueel gebitsreiniger wordt toegevoegd (zo nodig de reiniger even in laten werken); - de prothese wordt onder stromend water met behulp van vloeibare zeep of een geld en tandenborstel schoongepoetst; - de prothese wordt schoongespoeld; - de prothese wordt in het bakje gelegd dat is gevuld met fris water. 17 De mond van de zorgvrager wordt gereinigd door hem zijn mond goed te laten spoelen. Indien nodig wordt de mond gereinigd met een vochtig gaasje. 101
18 Eerst wordt de boven- en vervolgens de onderprothese weer in de mond gedaan. 19 Er wordt nagegaan of de zorgvrager tevreden is. 20 De zorgvrager wordt weer in de gewenste houding geplaatst. 21 Tijdens de verzorging wordt de privacy van de zorgvrager goed gewaarborgd. Nazorg 22 Het gebruikte materiaal wordt zorgvuldig schoongemaakt en opgeruimd. 23 De kamer wordt weer in orde gebracht, waarbij ervoor gezorgd wordt dat bepaalde zaken bereikbaar zijn voor de zorgvrager. 24 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. 25 Het contact met de zorgvrager wordt op een correcte manier afgesloten. 26 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 102
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging Mondholte reinigen van een zorgvrager die zich in bed bevindt Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 Er wordt voor voldoende werkruimte gezorgd. 3 De volgende benodigdheden worden klaargelegd: - niet-steriele handschoenen en zo nodig een overschort; - handdoek; - bekkentje; - gaasjes 10 bij 10, swabs en een spatel; - twee glazen water; - (eventueel) een staafje cacaoboter, Eucerin crème of vaseline. - Afvalbakje. 4 Het bed wordt op werkhoogte gebracht. 5 Er wordt gezorgd voor voldoende privacy van de zorgvrager, bijvoorbeeld door de bedgordijnen te sluiten. 6 De hand- en polssieraden worden verwijderd en de handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 7 De zorgvrager wordt verteld dat er begonnen wordt met het reinigen. 8 De handschoenen worden aangetrokken. 9 De zorgvrager wordt in de gewenste houding geplaatst. 10 Indien mogelijk wordt de mond van de zorgvrager gespoeld. 11 De gaasjes of swabs worden vochtig gemaakt met water. 12 De zorgvrager wordt gevraagd de mond te openen. 13 De mondholte wordt met gaasjes of swaps van achteren naar voren schoongemaakt. (De spatel wordt gebruikt om de mond open te houden of om de tong op de plaats te houden.) 14 Alle delen van de mondholte worden zorgvuldig gereinigd in de volgende volgorde: - gehemelte; - wangzakken; - onder de tong; - de tong. 15 Er worden tijdig schone gaasjes of swaps gebruikt. De gebruikte gaasjes worden in het afvalbakje gegooid. 16 De zorgvrager krijgt, indien mogelijk en gewenst, de kans de mond te spoelen. 17 De lippen worden gereinigd en gedroogd. 18 De lippen worden ingevet met cacaoboter, Eucerin crème of vaseline. 19 Er wordt nagegaan of de zorgvrager tevreden is. 20 De zorgvrager wordt weer in de gewenste houding geplaatst. 103
Nazorg 21 Het gebruikte materiaal wordt zorgvuldig schoongemaakt en opgeruimd. 22 De kamer wordt weer in orde gebracht, waarbij ervoor gezorgd wordt dat bepaalde zaken bereikbaar zijn voor de zorgvrager. 23 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. 24 Het contact met de zorgvrager wordt op een correcte manier afgesloten. 25 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 104
Observatielijsten THEMA 1 Lichamelijke verzorging Therapeutische elastische kousen met een open teenstuk aantrekken Voorbereiding 1 De zorgvrager wordt verteld wat er gaat gebeuren. 2 De benodigdheden worden klaargelegd: - zo nodig een overschort; - therapeutische elastische kousen; - aantrekhulpmiddel voor open teenstuk, bijvoorbeeld de Easy Slide; - rubber handschoenen met profiel; - handdoek of kussentje. 3 De hand- en polssieraden worden verwijderd en de handen worden gewassen of gedesinfecteerd. Uitvoering 4 De zorgvrager wordt gevraagd om bij voorkeur in een hoge stoel plaats te nemen. 5 Er wordt een stoel of kruk tegenover de zorgvrager gezet om ergonomisch te kunnen werken. 6 De handschoenen worden aangetrokken. 7 Er wordt plaatsgenomen tegenover de zorgvrager en het been van de zorgvrager wordt op een handdoek of een kussentje op schoot gelegd. 8 Het aantrekmiddel wordt gepakt en de voering in de zak gestopt tot aan de merktekens (waarbij plooien worden voorkomen). 9 Het aantrekmiddel wordt over de voet getrokken, waarbij er op gelet wordt dat de stiknaden en de merktekens aan de zijkant van de voet zitten. 10 De kous wordt als een laars zo ver mogelijk over het aantrekmiddel om de voet getrokken. 11 De kous wordt naar boven gewreven totdat de voet en enkel van de kous op de juiste plaats zitten. 12 Het aantrekhulpmiddel wordt verwijderd door met de ene hand de hiel vast te houden en met de andere hand aan de lus te trekken. 13 Als er zeildoek van het hulpmiddel vrijkomt dan wordt steeds aan de doek getrokken dat zo dicht mogelijk bij de tenen zit. 14 De kous wordt omhoog getrokken. 15 Er wordt gezorgd dat de kous goed over het been verdeeld zit zonder plooien. De kous wordt met de vlakke hand op de juiste plaats gewreven. 16 Op dezelfde manier wordt de therapeutische elastische kous aan het andere been gedaan. Nazorg 17 Het materiaal wordt opgeruimd. 18 De handschoenen worden gewassen als deze voor meer zorgvragers gebruikt worden. 105
19 De handschoenen worden uitgetrokken. 20 De handen worden gewassen of gedesinfecteerd. 21 Het contact met de zorgvrager wordt op een correcte manier afgesloten. 22 Bijzonderheden worden gerapporteerd. Conclusies Oefenen Toepassen Handtekening Handtekening Handtekening Handtekening begeleider student begeleider student 106