id Magazine Lectium: Energie prijzen onnodig hoog bij scholen. M. van Elteren: Onze school heeft de eerste stap gezet Het magazine voor scholen op besparing, inspiratie en informatie.
VOORWOORD DE TOEKOMST IS NU! Al jaren wordt er gezegd dat LED verlicht de toekomst is, maar inmiddels leven we al enige jaren in deze toekomst. De LED verlichting vervangt in grote getallen de traditionele verlichting op alle gebieden, in het openbaar in bedrijven, winkels en scholen. Led heeft ook een aantal voordelen op de traditionele verlichting, het licht is rustiger dan de oude TL lampen en gebruiken geen kwik meer wat zeer schadelijk is voor ons milieu. Samen met scholen en bedrijven hebben we een traject opgezet waarmee we samen met de CO2 uitstoot terug dringen en de energie kosten verminderen. Hierdoor wordt de weg om zelf stroom op te wekken ook aantrekkelijker, als je minder verbruikt hoef je ook minder op te wekken. Het grote verschil tussen stroom op wekken en energie besparen met LED, is dat de LED verlichting met ons project binnen maximaal 5 jaar wordt terug verdiend en zonnepanelen een grote investering zijn en een terugverdientijd van minimaal 10 jaar hebben. Gemeenten en overheid zetten in op het verduurzamen van het vastgoed, maar dit is vooral gericht op nieuwbouw, hoewel het meeste van de bestaande gebouwen de grootste portefeuille is. Hoe realistisch is het in deze tijd dat er heel veel nieuwbouw bij komt. Beter is om beide aan te pakken, waarom alleen in nieuwe gebouwen investeren als de oude gebouwen met een simpele ingreep aangepast kunnen worden. Samen werken aan een betere toekomst, de slogan kennen we allemaal, wij gaan hem uitvoeren en beginnen bij de jeugd, jong geleerd is oud gedaan. Paul van Doggenaar Directeur idled Meer besparen met LED TL De kosten van een nieuw lichtplan zijn niet meer nodig, en de hoge bedragen voor nieuwe armaturen zijn ook niet meer nodig. Waarom vervangen we niet gewoon de bestaande lichtbronnen voor LED! We halen het voorschakelapparaat weg, verwijderen de TL buizen en vervangen ze voor LED tubes. Zo simpel is het. De besparing ligt tussen de 55% en 80% afhankelijk van welke buizen er verwisseld worden. Maar dit zijn niet de enige voordelen. Bij de LED buizen hebben we veel meer kleuren licht waar er uit gekozen kan worden, van warm wit tot daglicht, en daar zitten 6 kleuren tussen, dit houd in dat een specifieke ruimte ook de juiste kleur licht kan hebben. En de juiste hoeveelheid licht, bij elke lengte TL hebben we meerdere wattages, in een opslagruimte is minder licht nodig dan in een lokaal, en bij een hoog plafond is meer nodig dan bij een laag plafond, we zoeken de juiste verlichting voor een plek en creëren daardoor de beste omstandigheden voor leerling en leraar. Als we naar het financiële deel kijken voor de aanschaf ligt deze 3 keer lager dan nieuwe armaturen te kopen. De installatie is ook makkelijk en snel te doen, waar ook flink op bespaard kan worden. In het gebruik zijn de buizen zeer zuinig en hoeven pas na 50.000 uur vervangen te worden, dit tegenover de 10.000 branduren van een TL lamp. Gemiddeld ligt de terug verdien tijd van de investering op 4 jaar, alles na deze periode is geld waar de school andere dingen mee kan doen. We proberen de risico s zoveel mogelijk weg te halen door een 5 jaar garantie te geven, dit houd in dat als een lamp of kapot, of meer dan 15% lichtverlies heeft deze kosteloos door een van onze installateurs wordt vervangen. De terug verdientijd proberen wij altijd binnen de garantie te houden om altijd in een veilige zone te blijven. Kosteloos maken wij een offerte voor u met een besparing plan voor uw school op maat, wilt u meer informatie dan kunt u contact opnemen met info@id-led.nl of naar onze website www.id-led.nl
VERDUURZAMING FINANCIEREN MET DE BEZUINIGING PH repair, idled en Lectium hebben de handen in één geslagen, samen zorgen ze ervoor dat uw besparing betaalbaar en gemakkelijk wordt. Door u het werk uit handen te nemen en de krachten te bundelen hebben ze een uniek pakket waar scholen duizenden euro s op jaar basis mee kunnen besparen met een betaling op maat. Door alle bezuinigingen van gemeente en overheid hebben scholen het zwaar ze zien hun reserves slinken en hun vaste lasten gaan omhoog, daar komt ook nog eens bij dat de landelijke politiek doelstellingen heeft neer gezet die maar moeilijk te realiseren zijn in de praktijk. Maar kunnen we dan helemaal niets doen? Ja wel, de energie kosten van scholen zijn hoog, ze betalen een hoge stroomprijs en daarom is het interessant om te kijken waar die heen gaan. Uit onderzoek bij 10 scholen is gebleken dat de meeste van deze kosten zitten in de verlichting, het is dus zinvol om deze naar beneden te brengen zodat de maandelijkse lasten ook lager worden. Veelal wordt er een bedrijf bijgehaald dat dan een nieuw lichtplan maakt en die maken een berekening voor nieuwe armaturen of bakken die in het systeem plafond passen, deze zijn vaak duur, gemiddeld bent u per bak 250 euro kwijt en dat maal de lampen in de school. Dit is niet meer nodig, of u nieuwe bakken/panelen wil of allen de lichtbronnen wil aanpassen, het kan voor een betere prijs, een paneel bij ons kost 130 euro en alleen de buizen vervangen voor idled buizen kost maar 80 euro per 2 stuks. Door al een lager start bedrag te hebben wordt de terug verdientijd ook korter. Voor de betaling zijn drie mogelijkheden, de betaling in één keer, betaling per geïnstalleerd deel, en betaling met uw besparing en die laatste heeft dan ook wel een interessante invalshoek. Betalen met uw besparing Door te berekenen wat u op jaarbasis bespaart kunnen we een regeling opzetten met een financiering bedrijf die de lening uitzet voor maximaal 5 jaar, over deze 5 jaar wordt er elke maand een betaling gedaan die gelijk of lager ligt dan de besparing, op deze manier hoeft de school geen grote investering te doen maar wel direct gebruik maken van hun verduurzaming en in veel gevallen houden ze zelfs geld over per maand wat weer besteed kan worden aan andere dingen. Direct de CO2 uitstoot terugdringen en al gelijk de overheidsregels tegemoet komen zonder veel geld kwijt te zijn, wie wil dat niet!
Scholen kunnen nog veel besparen op energie prijzen Landelijk besparingspotentieel voor scholen 58.000.000,-! Een gemiddeld school gebouw gebruikt ongeveer evenveel energie als 86 huishoudens bij elkaar. Het energieverbruik op scholen is de laatste jaren flink toegenomen. Met name de toename van automatisering in combinatie met veelal verouderde gebouwen, verwarmingsketels, verlichting en isolatie doen het energieverbruik flink stijgen. Dat, gevoegd bij de energieprijsstijging zorgt voor hogere energiekosten per school. Binnen de lumpsum bekostiging van scholen blijft er dus steeds minder budget over voor onderwijszaken. Daarnaast is het met de kwaliteit van het binnenmilieu in de meeste scholen slecht gesteld. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid van kinderen en leerkrachten, maar ook voor de leerprestaties. Besparen Op basis van diverse rapportages over de sector onderwijs blijkt dat een gemiddelde energiebesparing van 30 procent mogelijk is, met Uitschieters daarboven. Sommige maatregelen zijn heel eenvoudig en kosten weinig moeite, zoals het isoleren van verwarmingsbuizen, het op juiste wijze (laten) inregelen van verwarmingsinstallaties, aanbrengen van spouwmuurisolatie, op alle apparatuur het power management activeren, zorgen dat alle apparatuur s nachts is uitgeschakeld, en een goed inkoopbeleid voor energie. Verlichting Investeren in verlichting loont verreweg het meest en is te realiseren door energiezuinige verlichting te gebruiken. Uit onderzoek van het Energie Centrum Nederland blijkt dat van het totale energieverbruik in het onderwijs 58 procent op gaat aan verlichting. Toepassing van energiezuinige verlichting leidt tot 10 tot 30 procent minder elektriciteitsverbruik. Door toepassing van bewegingssensoren en daglicht - regelingen is de besparing nog veel groter. De investering in verlichting is binnen vrij korte tijd (2 tot 5 jaar) terugverdiend. Een groot deel van de scholen in Nederland heeft geen daglichtafhankelijke regeling en geen hoogfrequente verlichting en op veel scholen ontbreekt een bewegingssensor. Echter is de grootste besparing te vinden in de LED verlichting, de investering is iets hoger dan hoogfrequente TL lampen, maar daar in tegen is de terug verdientijd veel korter doordat LED minder energie verbruikt. Daarnaast is er bij de goede LED verlichting minder vervuiling op het net dan de oude TL verlichting die er voor zorgen dat lampen sneller kapot kunnen gaan.
Energie inkoop Een goed inkoopbeleid heeft snel grote besparingen tot gevolg en vereist geen investering in geld. Jaarlijks betalen scholen onnodig duizenden euro s te veel aan energiekosten door te hoge leveringsprijzen, toren hoge vaste kosten, stilzwijgende verlengingen en veel te grote energiemeters waardoor er te hoge netwerkkosten worden betaald. Binnen de scholen zelf, de besturen en bovenschools management ontbreekt het echter vaak aan de benodigde tijd, kennis en kunde om dit besparingspotentieel adequaat te benutten. Veel scholen houden de energiehuishouding niet eens bij. Daaruit kan worden afgeleid dat op de meeste scholen geen actief energie beleid gevoerd wordt. Energieprogramma voor scholen Daarom is voor scholen een specifiek energieprogramma ontwikkeld, het Energieprogramma voor scholen. Dit programma maakt het mogelijk energetisch goed en slecht presterende scholen te identificeren en besturen gericht te ondersteunen bij het besparen op energie(kosten). De benchmark voorkomt duur onderzoek op de verkeerde plaats en garandeert een objectieve prioriteitstelling: De slechtste scholen worden het eerst aangepakt. Uiteraard is hier het rendement op energiebesparende maatregelen het grootst. In een meerjarenplan op basis van de benchmark worden vervolgens alle relevante locaties verbeterd. Het Energieprogramma voor scholen bestaat uit diverse onderdelen, die separaat kunnen worden afgenomen. Van energie-inkoop, benchmark, factuurcontrole tot EPA-U of Energieen Binnenmilieu Advies(EBA), subsidiemaatregelen en financieringsconcepten. Het Energieprogramma voor Scholen kan ook in abonnementsvorm worden afgenomen, waardoor de kosten per school per maand minimaal zijn, en deze kosten ruimschoots worden gecompenseerd door de besparingen. Uiteindelijk is energie besparen niet alleen wettelijk verplicht, het is ook goed voor de portemonnee en het klimaat. Indien u meer informatie wilt of een vrijblijvende afspraak over hoe uw het besparingspotentieel voor uw onderwijsinstelling inzichtelijk kan krijgen en realiseren, neem dan contact op met: info@id-led.nl. Bronnen: Lectium, Ploos van Amstel, Vakblad Schoolfacilities
Mijn droom om zelfvoor komt een de lat hoog, toch is deze doelstelling niet onmogelijk, de Malelande ligt in Amersfoort in een duurzame De school de Malelande heeft zichzelf een doelstelling gesteld. Directeur Martijn van Elteren heeft een ultieme droom om binnen 4 jaar volledig zelfvoorzienend te zijn. Daarmee legt hij wijk, helaas was de school zelf niet erg duurzaam gebouwd, het materiaal, kleur en keuze van verlichting was niet milieuvriendelijk. Na de aanstelling van Dhr. Van Elteren in augustus 2012 heeft de school een 5 jaren plan gemaakt met daarin een groot deel om de school te verduurzamen. De eerste stap was de verlichting aan te pakken aangezien dit een van de grootste maandelijkse kostenposten zijn. In maart 2014 zijn de eerste gesprekken geweest om de school te voorzien van LED verlichting, idled heeft een plan van aanpak gepresenteerd aan de hand van de wensen van de Malelande. Hieruit kwam voort dat er een ruime besparing te realiseren is van circa 11.000 euro op jaar basis en een uitstoot reductie van 100 ton CO2. VERVANGEN OF NIEUW? Met de mogelijkheid om de bestaande armaturen te recyclen en om te bouwen door alleen de lichtbronnen te vervangen, was de keuze om volledig op LED verlichting over te gaan snel gemaakt. Op deze manier besparen we kosten en CO2 uitstoot op vervoer en materiaal. De hele school is op deze manier aangepast met uitzondering van de kantoren en de aula, waar de oude armaturen zich er niet toe leenden om dit te doen, hier zijn dan ook compleet nieuwe LED units voor in de plaats gekomen. AMBIANCE & BESPARING ALS MIDDELPUNT De aula ook wel het middelpunt genoemd heeft een totale transformatie ondergaan. In samenwerking met interieuradviseur Danet van der Maarel van Danet at work, Berry van SETT interieur en keukens en Paul van Doggenaar van idled is er gewerkt aan een ruimte die de kinderen kan inspireren en motiveren, hier zijn verschillende rustpunten gecreëerd en is de verlichting daar op afgestemd. De 20 gesloten hanglampen die in de ruimte hingen zijn vervangen voor 8 open en transparante hanglampen met LED verlichting, deze RUIMTE DIE KINDEREN KAN INSPIREREN EN MOTIVEREN lampen zijn speciaal voor de Malelande samengesteld voor een optimale opbrengst, die zowel naar boven als naar beneden schijnen zodat de gehele ruimte een goede basis verlichting heeft. De geplaatste sfeerverlichting is tevens voorzien van LED. De achterhaalde uitstraling van de aula heeft nu meer kleur gekregen door een grote wandstikker en de geplaatste bamboe bak, hoewel de ruimte meer kleur heeft lijkt deze rustiger en oogt vriendelijker, het gebruik van stijger hout in de keuken maakt het geheel warm, fris en stijlvol af.
zienend te zijn stap dichterbij op een vroeg stadium bij betrekken zal dat voor hun verdere leven meer bij blijven, en zullen ze die waarde ook doorgeven. Door er over te praten en doormiddel van workshops hopen we een toekomst te realiseren waar duurzaamheid een belangrijke rol zal spelen. GEEN LAST VAN WERKZAAMHEDEN Doelstelling in deze voor idled, is als eerste een goed lichtplan neer te zetten en niet te hoeven inleveren op licht. Ten tweede om alle verlichting naar LED te krijgen zonder dat leraren of leerlingen daar last van hadden, velen hebben niet eens doorgehad dat de verlichting was vervangen, dit doordat er ook gewerkt is buiten schooltijden en in de schoolvakanties. De installatie heeft vijf dagen in beslag genomen en daarmee zijn circa 250 lampen vervangen of geplaatst. Grote aanpassingen waren niet nodig omdat de zelfde armaturen zijn gebruikt. MES SNIJT AAN TWEE KANTEN Door deze ingreep op de school wil Dhr. Van Elteren duurzaamheid overdragen op de kinderen, Zodra de kinderen later zelf hun eerste huis kopen, dat deze voor minimaal 80% duurzaam is. Onder het mom jong geleerd is oud gedaan. Met deze eerste succesvolle stap is de deur open gezet voor volgende projecten, hierbij is te denken aan de CV ketels, zonnepanelen, windenergie en energie uit planten. Kinderen zijn leergierig en pikken dingen snel op als we ze hier ERVARING LED VERLICHTING De nieuwe LED verlichting is warmer van kleur dan de oude TL verlichting, de leerkrachten zijn positief doordat de LED tubes meer licht geven en warmer van kleur zijn, hierdoor zijn de kinderen meer op hun gemak en is het licht rustiger voor de ogen en daardoor prikkelvrij. In de school zit allemaal dezelfde kleur en daardoor is de school nu meer één geheel, het zijn niet meer allemaal losse onderdelen, het licht beneden is het zelfde als op de eerste verdieping. HEEFT HET ZIN? Op de manier zoals we het nu hebben gedaan verdienen we onze investering binnen drie en een half jaar terug, het is dan ook meer een investering in de toekomst, elke maand zien we het profijt op de stroomrekening. We hebben de eerste 5 jaar garantie op de verlichting waardoor we geen risico lopen, ook hoeven we de lampen niet meer vervangen te worden als ze kapot gaan vanwege de lange levensduur. De overheid is druk bezig regels te maken voor scholen om te verduurzamen, en wij lopen in dit traject flink vooruit, op jaarbasis hebben we nu met de LED verlichting een reductie van circa 8.500 kg CO2 per jaar, om dit te compenseren zouden er 400 volwassen bomen 1 jaar lang moeten groeien.
Waarom geen T5 TL De T5 TL s worden momenteel veel toegepast, maar is dit wel een lichtbron die zo milieuvriendelijk is. Het antwoordt ligt lastig, het is een klassiek ja, nee antwoord. Het ja deel is simpel, het is zuiniger dan de oude T8 TL lamp ongeveer 25%. Dan het nee gedeelte, de lampen verbruiken toch nog een forse hoeveelheid stroom, het is nog steeds 20% meer dan LED verlichting en het allerbelangrijkste, er zit kwik in en kwik is giftig, de meeste mensen weten niet hoe giftig, het behoort dan ook tot chemisch afval, in Nederland zijn er 60.000.000 TL lampen en elk jaar worden er 10.000.000 vervangen, dat is elk jaar een flinke berg chemisch afval, als we ze achter elkaar leggen hebben we een lijn van Amsterdam naar New York en weer terug. id magazine is een uitgave van idled en verschijnt twee keer per jaar. Eerste jaargang, nummer 1, 2014. Redactieadres: 3861NJ Nijkerk info@id-led.nl Concept en realisatie: idagenturen; Wittenburg 141 3862ED Nijkerk Vormgeving: Paul van Doggenaar, Johan Bijvank Fotografie: Paul van Doggenaar, Lectium, Piet Wetering, ZoZo studio Drukwerk: Torendruk idled, 2014 id. wordt op FSCpapier gedrukt. Niets uit deze of voorgaande uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder schriftelijk toestemming. Alle genoemde gegevens zijn onder voorbehoud. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Wilt u id niet meer ontvangen of is het magazine onjuist geadresseerd? stuur een mail naar info@id-led.nl. 1 OP 1 VERVANGEN Het wordt nu steeds makkelijker om uw lichtplan om te zetten naar LED, met de LED panelen van idled haalt u de oude bakken er uit en zet de nieuwe panelen er in. In de nieuwe serie van idled zitten nu LED panelen van verschillende formaten, alle standaard maten voor systeemplafonds, maar ze kunnen ook tegen het plafond bevestigd worden. Er zijn ook meerdere kleuren licht mogelijk van warm wit naar daglicht. Er is nu zelfs een versie die warm wit en daglicht in 1 paneel heeft en doormiddel van een afstandsbediening of uw telefoon kunt u zelf de kleur aanpassen en de intensiteit, en voor werkplekken waar veel licht nodig is hebben we een extra hoog wattage paneel, de standaard panelen zijn 40 watt en de extra verbruikt 60 watt. De panelen zijn flinterdun, nog geen centimeter dik waardoor ze overal passen, er is nooit meer een probleem met een te klein ruimte voor de lampen. De lamp difuseerd het licht binnen in, en schijnt het licht daarna mooi egaal naar buiten, hierdoor wordt er een mooi gespreid maar gelijk matig licht geproduceerd, wat niet storend is en minder reflectie geeft in ramen of beeldschermen. De onderplaat in het zicht is van kunststof gemaakt, trekt minder vuil aan en omdat het niet warm wordt blijft er geen stof op zitten zoals bij TL bakken, deze worden altijd zwart omdat stof op de lamp komt, deze wordt zo warm dat het verbrand en dat slaat op de bovenkant van de TL bak, dit is ook een reden waarom TL bakken minder licht geven, zwart reflecteert niet, het is zelfs tegenovergesteld, het neemt licht op. Dit is nu een probleem van het verleden met de panelen van idled heeft u tevens 5 jaar garantie, ze zijn 60% zuiniger dan TL bakken en 25% ten opzichte van T5.