Geogenie p. 76-83 Atlas p.... Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 5.. Amazoniië,, van werelldwiijjd bellang 1. De ecologie van het regenwoud Noteer met behulp van je atlas de jaarlijkse neerslag die in het tropisch regenwoud voorkomt. Vul die gegevens aan met de neerslag- (hoeveelheid en verdeling over het jaar) en de temperatuurvoorwaarden van een tropisch regenwoud. Gebruik daarvoor een determineertabel van klimaten. Benoem de iso-lijnen op de kaart en noteer op de kaart de namen van de landen waarover het Amazonewoud zich uitstrekt. Klimatologische voorwaarden Grenzen van tropisch regenwoud Neerslag Hoeveelheid 2000 mm Verdeling over jaar het hele jaar door nat Temperatuur Tk moet hoger zijn dan 18 C Noteer hoe het tropisch regenwoud helpt bij de bescherming van de volgende elementen. Bescherming bodem waterbevoorrading lokale fauna Uitlogen bodem wordt verhinderd Wortels controleren afvloeiing. Biotoop voor dieren, vogels en insecten Waaruit bestaan de volgende effecten? sponseffect Bomen houden het water van de rivieren op pompeffect Bomen brengen vocht uit het bos opnieuw in atmosfeer longeffect Zuurstof in atmosfeer, en opname van koolstof Welke tegengestelde opvattingen over het gebruik van het tropisch regenwoud treffen we aan bij westerse jongeren en bij jongeren in Amazonië? Jongeren uit Brazilië merken vooral de armoede, en vinden het minder erg om het regenwoud te ontginnen als dat voor werkgelegenheid zorgt. Westerlingen kijken vooral naar de ecologische schade die berokkend wordt. Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11
2. Een arme bodem Verklaar waarom de tropische regenwoudbodem eigenlijk een arme bodem is. Het grootste deel van de voedingsstoffen zit in de vegetatie. Wanneer deze wordt ontgonnen, wordt al een deel van deze stoffen verwijderd. Ook spoelen mineralen dan sneller af, of vergroot de uitloging sterk. Resultaat: een sterk verarmde bodem, al na twee jaar na ontginning. Begrippen epifyt: zijn planten die op andere planten groeien zonder hieraan voedsel te onttrekken (in tegenstelling tot parasieten). biodiversiteit (zie handboek) 6.. De ontgiinniing van het tropiisch regenwoud 1. Omvang van de ontbossing In totaal is meer dan 688 000 km² van het Amazonewoud een derde van de totale oppervlakte in exploitatie of exploratie. MO-magazine Door klimaatveranderingen en ontbossing kan in 2030 bijna 60 procent van het Amazone-regenwoud ernstig zijn beschadigd of verdwenen. Opdracht: Geogenie p. 78 info 4 en 5 (+atlas p. 107) Kleur het echte oerwoud groen. Kleur de plantagegebieden (cacao, suikerriet, koffie) oranje. Waarlangs tref je grotendeels secundair woud aan? Langs de rivieren (daar werd het eerst ontgonnen) Extensieve veeteelt komt dichter bij verder van het oerwoud voor dan intensieve veeteelt. Welke gewassen worden op grote schaal gewonnen op ontgonnen regenwoudgebied? Soya, suikerriet, rijst, cacao, koffie,... Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 12
2. Oorzaken van de ontbossing Noteer de verschillende manieren waarop het bos bedreigd wordt. Grootste ijzererstontginning ter wereld in Carajas 7.. Gevollgen voor mens en miilliieu 1. Verstoring van het leefgebied: bodem, dieren, planten Bestudeer info 1: ecologische gevolgen van ontbossing. Welke ecologische gevolgen heeft de ontbossing in Amazonië? erosie: modderstromen, grondverschuiving, snelle afspoeling en vervuiling rivieren. Verlies biotopen en degeneratie plantensoorten uitloging van de bodem Verminderde evapotranspiratie Bodemverarming Minder productie van zuurstof Waarom is de verdeling van het regenwoud door autowegen nadelig voor de biodiversiteit (info 5) 2. Mogelijke klimatologische veranderingen Begrippen: broeikaseffect evapotranspiratie Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 13
Uitbreiding: alternatieven op zoek naar duurzaam beheer van het regenwoud (uit: Wereldvisie Pelckmans) Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 14
8.. Wat ervan overblliijjfft,, de wouden iin de werelld 1. Wouden in de wereld Bespreek voor elk van de overgebleven woudgebieden: 1) hun lokalisatie 2) het voorkomende vegetatietype 3) hoe wordt het woud aangetast? wat zijn de grootste oorzaken? Waar? vegetatietype aantasting door... 1. West-Europa, Noord- Amerika en Zuid-Oost-Azië loofwouden en gemengde wouden zure regen 2. Noord-Rusland taïga (= naaldwouden) 3. Congo, Indonesië regenwouden bosbranden landbouw brandhout 4. Canada taïga mijnbouw (aardgas en aardolieontginning) 2. Het nut van de wouden voor de mensheid voedsel brandstof bouwmaterialen grondstoffen bescherming tegen erosie, lawines, aardverschuivingen zuurstofproductie toerisme en recreatie schoonheid van de ongerepte natuur... Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 15