Nummer: 101155-54 Betreft: Bijlage D bij het besluit tot vaststelling van de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering ingevolge artikel 41, eerste lid, van de Elektriciteitswet 1998 voor de periode 2004 tot en met 2006 voor de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet 1 Inleiding...1 2 Zienswijze TenneT... 2 2.1 Bijlage A: berekening x-factor tweede reguleringsperiode... 2 2.2 Bijlage B: bepaling van de bèta... 2 2.3 Bijlage C: operationele efficiëntiescore TenneT... 4 2.4 Technische opmerkingen bij ontwerp-x-factorbesluit...5 3 Zienswijzen EnergieNed...5 3.1 Algemeen...5 4 Wijzigingen op initiatief van DTe...5 4.1 Bijlage A...5 4.2 Bijlage B... 6 1 Inleiding 1. In deze bijlage bij het besluit tot vaststelling van de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering voor de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet (hierna: x-factor) ingevolge artikel 41, vierde lid, van de Elektriciteitswet 1998 (hierna: E-wet) (hierna: x-factorbesluit) worden de zienswijzen op het ontwerp-x-factorbesluit behandeld. 2. DTe heeft, als onderdeel van de openbare voorbereidingsprocedure, zoals bedoeld in afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht, partijen de mogelijkheid gegeven hun zienswijzen mondeling of schriftelijk kenbaar te maken. 3. DTe heeft schriftelijke zienswijzen ontvangen van EnergieNed sectie productie en van TenneT B.V. (hierna: TenneT). De door DTe ontvangen zienswijzen zijn in te zien op de Internetpagina van DTe (www.dte.nl) en worden in deze bijlage behandeld. 4. De zienswijzen worden in deze bijlage per respondent behandeld. Er wordt aangegeven welke gevolgtrekkingen DTe aan deze zienswijzen verbindt. 1
2 Zienswijze TenneT 2.1.1 Zienswijze 5. TenneT is van mening dat de hoogte van twee parameters die gebruikt worden om de kapitaalskosten 2006 te schatten, in hoofdstuk 3 van bijlage A van het ontwerp-x-factorbesluit, onjuist is weergegeven. Het betreft de afschrijvingen 2003 van investeringen na 2000 en de totale afschrijvingen 2003. De juiste hoogte is volgens TenneT: Formule Beschrijving parameter Waarde 29 Afschrijvingen 2003 van investeringen na 2000 2.526 31 Totale afschrijvingen 2003 38.307 2.1.2 Reactie DTe 6. De hoogte van beide parameters is inderdaad foutief weergeven in het ontwerp-x-factorbesluit. DTe heeft abusievelijk het bedrag aan afschrijvingen van investeringen na 2000 dat nodig is voor de berekening van de tarieven in 2003 genomen. Het juiste bedrag is het bedrag aan afschrijvingen van investeringen na 2000 dat nodig is voor de berekening van de tarieven in 2004, uitgedrukt in prijspeil 2003. De onjuiste weergave werkt overigens niet foutief door in de rest van de parameters. Deze onjuistheid heeft dus geen invloed op de hoogte van de x-factor. 2.1.3 Conclusie DTe 7. Deze zienswijze leidt tot een aanpassing van het x-factorbesluit. In hoofdstuk 3 van bijlage A van het x- factorbesluit is de hoogte van parameters afschrijvingen 2003 van investeringen na 2000 en totale afschrijvingen 2003 gewijzigd in respectievelijk 2.526 en 38.307. 2.2.1 Zienswijze 8. In randnummer 10 in bijlage B van het ontwerp-x-factorbesluit is de volgende zin opgenomen: Als er in een volgende reguleringsperiode opnieuw wordt gekeken of de voor TenneT vastgestelde bèta in lijn ligt met de bèta s van een vergelijkingsgroep, is het belangrijk opnieuw een inschatting te maken hoe het risicoprofiel van TenneT zich verhoudt tot het risicoprofiel van de bedrijven in die vergelijkingsgroep. TenneT bevreemdt het dat in het x-factorbesluit reeds uitspraken over de bepaling van de bèta in een volgende reguleringsperiode worden gedaan. TenneT ziet graag een verduidelijking van de tekst in randnummer 10 in bijlage B van het x-factorbesluit (hierna: bijlage B) 2
2.2.2 Reactie DTe 9. Het onderhavige methodebesluit wordt vastgesteld voor de periode 2004 tot en met 2006. Dit betekent dat de directeur DTe ten aanzien van de jaren 2006 en verder(de derde reguleringsperiode) geen besluit tot vaststelling van de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering kan vaststellen zonder eerst een nieuw methodebesluit te nemen. Indien en voor zover dat toekomstige methodebesluit wordt ingevuld langs de reeds in het onderhavige besluit geschetste lijnen, staat daartegen alsdan bezwaar en beroep open. In juridische zin kan en derhalve zal de directeur DTe de betrokkenen in eventuele procedures met betrekking tot een methodebesluit, of het daarop gebaseerde x-factorbesluit, voor toekomstige reguleringsperiodes niet tegenwerpen dat zij niet zijn opgekomen tegen de in het x- factorbesluit opgenomen overwegingen met betrekking tot toekomstige reguleringsperiodes. 10. DTe streeft naar continuïteit in haar reguleringspraktijk. Door continuïteit worden onder andere de administratieve lasten verminderd en neemt het risico voor vermogensverschaffers voor netbeheer elektriciteit af. Hiermee is het belang van de goede kwaliteit van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening gediend. 11. In het onderzoek Audit DTe - visie van marktpartijen op DTe dat onlangs door het bureau Berenschot is gehouden 1, kwam naar voren dat geïnterviewden, waaronder netbeheerders, juist de lange termijn visie van DTe te weinig gearticuleerd vinden. Door overwegingen ten aanzien van de continuïteit op te nemen komt DTe hierin tegemoet. 12. De strekking van randnummer 10 is dat de inschatting van het risicoprofiel van TenneT in verhouding tot de vergelijkingsgroep geen eenmalige exercitie is. Als de bèta voor TenneT opnieuw bepaald wordt, moeten alle stappen van het methodebesluit voor het bepalen van de bèta opnieuw doorlopen worden, dus ook stap d uit randnummer 31 van bijlage B bij het methodebesluit. De tekst in randnummer 10 grijpt terug op randnummer 26 van bijlage A van het methodebesluit en randnummer 36 van bijlage B van het methodebesluit. Om inzichtelijk te maken dat randnummers 6 en 10 van bijlage B van het ontwerp-x-factorbesluit overwegingen ten aanzien van de continuïteit zijn, en geen invloed hebben op de reguleringsperiode waarvoor het x-factorbesluit geldt, kunnen deze randnummers ondergebracht worden in een apart hoofdstuk. 2.2.3 Conclusie DTe 13. Deze zienswijze leidt tot een aanpassing van het x-factorbesluit. Randnummers 6 en 10 van bijlage B van het ontwerp-x-factorbesluit zijn ondergebracht in hoofdstuk 5 van bijlage B. 1 Dit rapport zal in het najaar van 2003 door de Minister van Economische Zaken worden aangeboden aan de Tweede Kamer. 3
2.3.1 Zienswijze 14. TenneT is van mening dat in bijlage C van het x-factorbesluit (hierna: bijlage C) expliciet naar voren moet komen dat DTe de resultaten van de door Sumicsid uitgevoerde benchmark niet onderschrijft. De gegevens waarmee de benchmark is uitgevoerd zijn namelijk nog van onvoldoende kwaliteit. Tevens is in de benchmark nog onvoldoende uitgewerkt welke invloed een kwaliteitsdimensie heeft op de benchmark resultaten. Ook is de splitsing naar een efficiëntiefactor operationeel en een efficiëntiefactor kapitaal, zoals die onder randnummer 5 opgenomen, niet toegestaan vanwege het substitutie-effect. 2.3.2 Reactie DTe 15. Het gebruik van de benchmark is vastgelegd in het methodebesluit. De internationale TSO benchmark is dus onderdeel van de reguleringssystematiek van TenneT. De directeur DTe onderschrijft de benchmarkmethode zoals die is gepubliceerd in het Sumicsid rapport. Omdat de directeur DTe streeft naar transparantie bespreekt bijlage C de benchmark, inclusief de huidige resultaten. 16. De directeur DTe geeft aan dat de huidige resultaten uit de benchmark niet mechanisch worden toegepast. In bijlage C is opgenomen dat zowel het verbeteren van de gegevens en de invloed van kwaliteit aandachtspunten zijn bij het verder verbeteren van de benchmark. 17. Inderdaad is er bij het splitsen van de efficiëntiescore een substitutie-effect. Een TSO kan bijvoorbeeld besluiten om te investeren in activa om operationele kosten te besparen. Dit besluit kan zijn totale kosten op een efficiënt niveau brengen, terwijl hij in een separate benchmark op kapitaalskosten inefficiënt blijkt. Voor het juist weergeven van separate efficiëntiescores, operationeel en kapitaal, is een extra analyse nodig. Of de huidige splitsing in het voordeel, of juist in het nadeel van TenneT werkt, is niet duidelijk. De toepassing van de benchmark resultaten kan inderdaad helderder toegelicht worden. 2.3.3 Conclusie DTe 18. De zienswijze leidt tot aanpassing van het x-factorbesluit. De tekst van randnummer 5 van bijlage C van het ontwerp-x-factorbesluit komt te vervallen. Ter verduidelijking is randnummer 10 toegevoegd met de volgende tekst: Als met de efficiëntiekorting op de operationele kosten van 3 procent per jaar van 2006 teruggerekend wordt naar 2000, resulteert dat in een veronderstelde efficiëntie niveau in 2000 van 83 procent. Deze 83 procent ligt boven de efficiëntie van 74 procent op de totale kosten die uit de benchmark blijkt en is dus volgens de benchmark haalbaar. Bovendien is hierbij nog geen rekening gehouden met een algemene efficiëntieverbetering in de sector (frontier shift) tot in de jaren 2001 tot 2007. Dit onderstreept nogmaals het conservatieve karakter van de theta operationeel. 19. Randnummer 10 van bijlage C van het ontwerp-x-factorbesluit wordt vervangen door randnummer 11 met de volgende tekst: De aldus vastgestelde hoogte van theta operationeel, is dus niet gelijk aan de uitkomst van de benchmark. In de tweede periode zal de internationale benchmark verder verbeterd worden. 4
2.4.1 Zienswijze 20. TenneT is van mening dat de kolomtitels van tabel 2 en tabel 3 in bijlage B van het ontwerp-xfactorbesluit (hierna: bijlage B) foutief zijn weergeven. De getallen in de tabel geven de verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen weer terwijl de kolomtitel de verhouding eigen vermogen en vreemd vermogen luidt. 2.4.2 Reactie DTe 21. De kolomtitel EV/ VV van tabel 2 en tabel 3 in bijlage B is inderdaad niet in overeenstemming met de gegevens in de tabellen. Ook is de toelichting bij deze kolomtitel niet juist. 2.4.3 Conclusie DTe 22. Deze zienswijze leidt tot aanpassing van het besluit. De kolomtitel EV/VV in tabel 2 en tabel 3 in bijlage B is gewijzigd in VV/EV. Tevens is de voetnoot bij deze kolomtitel gewijzigd in verhouding vreemd vermogen/ eigen vermogen. 3 Zienswijze EnergieNed 3.1.1 Zienswijze 23. De Nederlandse elektriciteitsproducenten verenigd binnen EnergieNed sectie productie stemmen in met het x-factorbesluit. EnergieNed sectie productie laat weten geen commentaar te hebben op het besluit. 3.1.2 Conclusie DTe 24. De zienswijze leidt niet tot een aanpassing van het x-factorbesluit. 4 Wijzigingen op initiatief van DTe 25. In voetnoot 2 is in het ontwerp-x-factorbesluit het percentage voor de verdeling verkeerd opgenomen. In het x-factorbesluit is 50 procent vervangen door het juiste percentage van 52 procent. 5
26. In randnummer 9 van het ontwerp-x-factorbesluit is als nominale WACC 7,8 procent genoemd. Het juiste percentage is echter 7,73 procent, zoals dat ook in bijlage A is opgenomen. In het x-factorbesluit is in randnummer 8 deze wijziging doorgevoerd. 27. In randnummer 6 is ter verduidelijking de volgende tekst toegevoegd: Zoals aangeven in randnummer 32 van het methodebesluit is de berekening van de ruwe bèta s (stap a) uitgevoerd op basis van twee berekeningsmethodes: a. maandelijkse aandelenrendementen over een periode van vijf jaar; en b. wekelijkse rendementen over een periode van drie jaar. 28. Voor randnummer 6 is in een voetnoot de bron opgenomen van de risicovrije rente. De voetnoot luidt: Berekend op basis van de jaarlijkse rendementen op 10-jaars staatsleningen in de periode van 1998 tot en met 2003 zoals gepubliceerd door Centraal Bureau van de Statistiek. 6