RECREATIEVE ONTWIKKELING AMSTERDAMSCHE VELD -BEELDKWALITEITPLAN-
RECREATIEVE ONTWIKKELING AMSTERDAMSCHE VELD -BEELDKWALITEITPLAN- Opdrachtgever: Griendtsveen Holding BV Samenstelling: Bureau Park & Landschap i.s.m Ir. W.M. van Dijk BNA Datum: december 2010 3
INHOUDSOPGAVE RECREATIEVE ONTWIKKELING AMSTERDAMSCHE VELD -BEELDKWALITEITPLAN- 3 1. INLEIDING. 7 1.1 DOELSTELLING. 7 1.2 PLANGEBIED. (zie kaart 1) 7 1.3 RUIMTELIJKE STRUCTUUR. 8 1.4 CULTUURHISTORIE 8 1.5 REALISERINGSAMBITIE. 9 1.6 WELSTAND. 9 2. GEWENSTE BEELDKWALITEIT 10 2.1 GEBIEDSINDELING. 10 2.2 ZONE 1 WELSTANDSVRIJ GEBIED. 10 2.3 ZONE 2 BUITENGEBIED. 10 2.3.1 Gebiedsbeschrijving 10 2.3.2 Beleid 11 2.3.3 Welstandscriteria 11 2.3.4 Monumentale gebouwen 12 2.4 ZONE 3 GOLFCLUBHUIS 12 2.4.1 Gebiedsbeschrijving 12 2.4.2 Beleid 12 2.4.3 Welstandscriteria 12 2.5 ZONE 4 INDUSTRIEEL SMALSPOOR. 13 2.5.1 Gebiedsbeschrijving 13 2.5.2 Beleid 13 2.5.3 Welstandscriteria 13 3. ALGEMEEN. 14 3.1 Relatie gemeentelijk beleid 14 3.1.1 Gemeentelijke welstandsnota 14 3.2 Hardheidsclausule 14 Bijlage beeldkwaliteitplan "Recreatieve ontwikkeling Amsterdamsche Veld", tek.nr. 10.018 dd 16-2-2010 5
6
1. INLEIDING. 1.1 DOELSTELLING. Het beeldkwaliteitplan legt, overeenkomstig artikel 12a van de Woningwet, het welstansdbeleid voor het plangebied Recreatieve ontwikeling Amsterdamsche Veld vast. Gedurende de ontwikkelingsfase dient het beeldkwaliteitplan meerdere doelen. Het plan is: een middel voor de gemeente om een gewenste beeldkwaliteit te bereiken, een handleiding voor opdrachtgevers en architecten voor het ontwikkelen van de bouwprojecten, een beoordelingskader voor de Welstand, een garantie voor de bewoners en andere betrokkene in de omgeving voor de beeldkwaliteit van de nieuwbouw en van de inrichting van het openbaar gebied, Na voltooiing van de toegestane bebouwing op grond van het bestemmingsplan Recreatieve ontwikkeling Amsterdamsche Veld, oftewel de ontwikkelingsfase, treedt de beheersfase in. Het welstandsbeleid voor de beheersfase is gericht op het beheer van de bebouwing. 1.2 PLANGEBIED. (zie kaart 1) Het plangebied beslaat een oppervlakte van omstreeks 300 ha en is gelegen in het buitengebied van de gemeente Emmen, op ruime afstand van de kernen NieuwAmsterdam, Erica en Weiteveen. Het gebied is plaatselijk bekend als het Amsterdamsche Veld. Het wordt aan oost- en westzijde begrensd door landbouwgronden en aan de noord- en zuidzijde door resp. de Noordersloot en Dommerskanaal /Griendtsveenstraat. kaart 1 7
1.3 RUIMTELIJKE STRUCTUUR. Het landschap bepaalt de ruimtelijke structuur. Het kenmerkt zich door een absolute rechtlijnigheid met een hoofdrichting van west naar oost, geborgd door Noordersloot en Griendtsveenstraat/Dommerskanaal. Verkavelingen binnen het zuidelijke deel van het plangebied lopen hieraan parallel. In het noordelijk deel staat de verkavelingrichting haaks op de Noordersloot. Een aantal gebiedsdelen worden vanuit de omgeving ervaren als bosgebieden. Het betreft de omgeving van een waterplas, een vengebied en het terrein met de gebouwen Fijnfabriek en Remise. De gebiedsdelen die in agrarisch gebruik zijn manifesteren zich als open ruimte. 1.4 CULTUURHISTORIE. Binnen het plangebied zijn enige karakteristieke gebouwen aanwezig: Fijnfabriek Een markant historisch gebouw (monument) direct aan het Dommerskanaal en deels daar overheen gebouwd. De oorspronkelijke functie omvatte de fabrieksmatige productie van fijne turfproducten uit de in de omgeving gewonnen veen. Recent gerestaureerd en thans huisvesting biedend aan een vergader-/congrescentrum en museum. De oorspronkelijke bebouwingskarakteristiek is geheel bewaard gebleven. 8
Een eveneens historisch gebouw (monument), gelegen in de nabijheid van de Fijnfabriek. In oorsprong in gebruik als remise voor smalspoorvoertuigen. Recent gerestaureerd en huisvesting biedend aan rollend materieel van de Vereniging Industrieel Smalspoor. De oorspronkelijke bebouwingskarakteristiek is geheel bewaard gebleven. Overige elementen. De veenverwerkingsmachines in de Fijnfabriek en Smalspoormuseum, het smalspoor, de restanten van de Groffabriek, de brug over het Dommerskanaal en de zwaaikom in het kanaal. 1.5 REALISERINGSAMBITIE. De intentie bestaat om het gebied her in te richten t.b.v. recreatieve doeleinden met veel aandacht voor hoge verblijfskwaliteit, duurzaamheid en natuurlijk beheer, zoals omschreven in de toelichting op het Bestemmingsplan. 1.6 WELSTAND. In hoofdstuk 6 van de welstandsnota wordt gesteld dat in nieuw vast te stellen beeldkwaliteitsplannen moet worden aangeven voor welke periode deze gelden en welk welstandsregime daarna, de zogenoemde beheersfase, van kracht wordt. Beeldkwaliteitplannen kunnen door de gemeenteraad worden vastgesteld als onderdeel van de welstandsnota. De bijbehorende kaarten zullen dan in de integrale kaart Welstandsniveaus gemeente Emmen worden opgenomen. De welstandscriteria van het beeldkwaliteitsplan dienen, gedurende de ontwikkelingsfase, als toetsingskader bij beoordelen van bouwaanvragen (in het kader van een omgevingsvergunning). Om deze juridische status te verkrijgen dient het beeldkwaliteitsplan deel uit te maken van de welstandsnota, zoals in hoofdstuk 6 daarvan aangegeven. De kaart met de aanduiding van het gebied van dit beeldkwaliteitsplan, zie bijlage tekeningnummer 10.018, dient te worden opgenomen in de kaart Welstandsniveaus gemeente Emmen. Als na voltooiing van de bebouwing de beheersfase intreedt kan, naar verwachting, met handhaven van het zg basis welstandbeleid overeenkomstig de algemene criteria van de welstandsnota van dec. 2010 worden volstaan. Als het zover is, is daarvoor een afzonderlijk raadsbesluit nodig. 9
2. GEWENSTE BEELDKWALITEIT 2.1 GEBIEDSINDELING. Het plan is opgedeeld in een 4-tal gebieden waarbinnen een samenhangende beeldkwaliteit gewenst wordt. 2.2 ZONE 1 WELSTANDSVRIJ GEBIED. Een groot deel van het totale plan, nu bestaande uit: opstrekkende verkavelingen t.b.v. de landbouw, bospercelen, een zandwinningsplas wordt als welstandsvrij benoemd. Het gebied, met beperkte bouwmogelijkheden, zal d.m.v. een omsluitende beplantingszone van de omgeving afgeschermd worden om op deze wijze een eigen identiteit te realiseren. 2.3 ZONE 2 BUITENGEBIED. 2.3.1 Gebiedsbeschrijving Deze zone grenst aan west- en zuidzijde van het plangebied. Hierin liggen gebieden van verschillende omvang die elk een eigen functie hebben of nog zullen verkrijgen. 10
De inrichting verschilt per gebiedsdeel, maar harmonieert met de omgeving. Oostelijk in deze zone staat de monumentale en recent geheel gerestaureerde Fijnfabriek, thans in gebruik als multifunctioneel vergader- en congrescentrum met, binnen het gebouw, een museaal deel en met daarachter een spoorwegemplacement (smalspoor) en remise. Deze remise is een beschermd rijksmonument. In het grootste gebeid gelegen langs het Dommerskanaal en de westrand van het Plangebied liggen incidentele los geplaatste gebouwen: een landbouwschuur geörienteerd op de Noordersloot, een 5-tal in aanbouw zijnde groepsgebouwen, Green Meet s waarvan twee zijn gerealiseerd en in gebruik genomen. Deze groepsgebouwen staan geörienteerd op het Dommerskanaal. De bestaande loods naast deze groepsaccommodaties zal worden geamoveerd. Karakteristieke elementen zijn: - de open akkerbouwgebieden met wijken en sloten, - gebiedsdelen die niet agrarisch in gebruik zijn en zich vanuit de omgeving als bosgebieden/bosranden manifesteren, - het Dommerskanaal met de begeleidende laanboomstructuur, - individuele erf- en tuinbeplantingen op bouwkavels in de omgeving van het plangebied. 2.3.2 Beleid Voor het bouwen is het van belang om streekeigen kenmerken een plaats te laten hebben bij het ontwerp. Het welstandsbeleid gaat uit van vernieuwing door inspiratie op streekeigen kenmerken. 2.3.3 Welstandscriteria Situering. - Bestaande cultuurhistorisch bepaalde structuur is bepalend voor situering, met name voor de zone aan het Dommerskanaal en de hieraan evenwijdige en loodrecht hierop staande verkavelingen. - Bijgebouwen: plaatsen in ondergeschikte positie t.o.v. het hoofdgebouw en bij meerdere bijgebouwen geclusterd. Bouwmassa/hoofdvorm. - Maat en schaal ontlenen aan de functie en karakter van het gebied. - Kap is beelddominant. - Geen ingewikkelde, samengestelde bouwvolumes toepassen. Gevelopbouw. - Gesloten verticaal gerichte gevelopbouw, waar nodig afgewisseld met transparante gevelelementen. Detaillering/kleurgebruik. - Eenvoudige fijnschalige detailleringen. - Gemetselde roodbruine of donker houten gevels. - Daken van pannen of riet in donkere tinten. - Eigentijdse materiaaltoepassing en detailleringen zijn toegestaan. 11
Bestaande nieuwbouw langs Dommerskanaal 2.3.4 Monumentale gebouwen De gerestaureerde Fijnfabriek en de Remise zijn bouwwerken waarvan de geschiedenis duidelijk afleesbaar is en die in hoge mate gewaardeerd worden om hun architectuurhistorische en cultuurhistorische kwaliteit. Een bouwplan voor de Remise wordt als Rijksmonument getoetst aan het monumentenbeleid. Naast deze toetsing worden bouwplannen voor beide gebouwen wat betreft welstandaspecten getoetst aan onderstaande criteria, waarbij het beleid is gericht op het behouden van de historische kenmerken. Criteria aanvullend op de welstandscriteria van 2.3.3 - Toevoegingen aan, op of bij de monumentale worden op herkenbare wijze vormgegeven. Hierbij vormen de historische stijlkenmerken vande monumentale gebouwen de inspiratiebron. - Er is aandacht voor zorgvuldige detaillering en materiaalkeuze. 2.4 ZONE 3 GOLFCLUBHUIS 2.4.1 Gebiedsbeschrijving Gelegen aan de ontsluitingsweg van Zone 2 (Buitengebied) op ca 1 km vanaf de doorgaande weg Erica Schoonebeek zal het clubhuis worden gerealiseerd. Een bijzondere vormgeving geïnspireerd op de functie, landschappelijke inpassing en hoge duurzaamheidseisen bepalen de architectuur. 2.4.2 Beleid Het na te streven beleid is vernieuwend binnen de context van het landschap en de cultuurhistorie. 2.4.3 Welstandscriteria Situering. 12
- Vrije ligging, gekoppeld aan functie, landschappelijk inpasbaar. Bouwmassa/hoofdvorm. - Eigentijds, vernieuwend, passend in het nieuwe landschap van de golfbaan c.a. Gevelopbouw.Gevelopbouw. - Vrij, waar mogelijk transparant. Detaillering/kleurgebruik. - Eigentijds passend in landschap. voorbeeld eigentijds 2.5 ZONE 4 INDUSTRIEEL SMALSPOOR. 2.5.1 Gebiedsbeschrijving Gebied waarin Smalspoormuseum is gelegen, maakt deel uit van de hoofdas Dommerskanaal / Griendtsveenstraat, wordt voornamelijk gekenmerkt door industriële smalspooractiviteiten. 2.5.2 Beleid Handhaving en incidentele vernieuwing; inspiratiebron: het meesttijds tijdelijke karakter van de bebouwing ten dienste van de vervening van het voormalige, omliggende veengebied. 2.5.3 Welstandscriteria Situering. - Nokrichting gebaseerd op de aanliggende railinfrastructuur van het Smalspoormuseum. Bouwmassa/hoofdvorm. Architectuur passend bij het tijdelijke karakter van het industrieel smalspoor en een daarbij passende kapvorm. Gevelopbouw. - Functioneel. Detaillering/materiaalgebruik. - Sober, eenvoudig met praktische oplossingen; bij voorkeur d.m.v. staal in diverse toepassingen. 13
Industrieel smalspoormuseum 3. ALGEMEEN. 3.1 Relatie gemeentelijk beleid 3.1.1 Gemeentelijke welstandsnota Ten behoeve van de vereiste welstandstoets wordt de aansluiting van de genoemde welstandscriteria gevonden door de opname van dit Beeldkwaliteitplan in de gemeentelijke welstandsnota. 3.1.2 Toekomstig welstandbeleid Gedurende de ontwikkeling/realisatie fase van de bebouwing in het plangebied gelden de criteria van dit Beeldkwaliteitplan. Na realisatie van alle bebouwing kan het beeldkwaliteitplan vervallen en geldt alleen nog de basiswelstand op grond van de welstandsnota van de gemeente Emmen. 3.2 Hardheidsclausule Indien bij de welstandstoets blijkt dat een plan niet voldoet aan de genoemde criteria maar in de ogen van de commissie van een zodanige kwaliteit is dat een positief advies gegeven kan worden, kan de commissie het college van Burgemeester en Wethouders in zo n geval gemotiveerd en schriftelijk adviseren van de hardheidsclausule gebruik te maken en af te wijken van de gebiedsgerichte en objectieve criteria. In de praktijk betekent dit dat het betreffende plan alleen op grond van de criteria wordt beoordeeld en dat de bijzondere schoonheid van het plan aan de hand hiervan overtuigend kan worden aangetoond. 14