1.3 Pensioen bij scheiding, zet het op de agenda! Cornelie van Bergenhenegouwen Erik Beckers
Mediationcongres 2017 Spant! Bussum
Agenda Introductie De cijfers Pensioen bij scheiding De praktijk Mijnpensioenoverzicht.nl Vragen 3
Introductie Cornelie Van Bergenhenegouwen Bolhuis Sociale Verzekeringsbank Bestuurslid Stichting Pensioenregister Erik Beckers Auteur Pensioen voor Dummies en Alles over scheiden (www.fpvi.nl) Verbond van Verzekeraars (namens Zwitserleven) Anne Marie Baud MfN* registermediator, arbeidsmediator, familiemediator 4
5
Te weinig aandacht voor pensioen tijdens scheiding Pensioenbewustzijn onder gescheiden vrouwen 69% 78% 36% tijdens scheiding niet actief bezig met pensioen. geeft aan niet te zijn bijgestaan in regelen van pensioenzaken tijdens scheiding regelde niets voor pensioen tijdens scheiding 6
Advocaat en mediator belangrijke informatiebron Pensioenbewustzijn onder gescheiden vrouwen De echtscheidingsadvocaat De mediator die de scheiding regelde De contactpersoon bij het pensioenfonds De website van het pensioenfonds Een overheidswebsite (bijv. Mijnoverheid.nl) De website Mijnpensioenoverzicht.nl De Rechtswinkel/Het Juridisch Loket De accountant/financieel adviseur De werkgever Familie/vrienden/bekenden -5 5 15 25 35 45 55 65 7
Lager opgeleide vrouwen ervaren nóg minder urgentie Pensioenbewustzijn onder gescheiden vrouwen 27% van de lager opgeleide vrouwen weet niet van wie ze de informatie willen ontvangen, tegenover 8% van de hoger opgeleide vrouwen Voor 10% van de lager opgeleide vrouwen is scheiden geen aanleiding om naar pensioen te kijken, tegenover 2% van de hoger opgeleide vrouwen Beide groepen noemen het vaakst echtscheidingsadvocaat als informatiebron. Hoger opgeleide vrouwen noemen ook mediator en financieel adviseur 8
Financiële en andere gevolgen Als pensioen niet op de agenda staat Scheiding en verdeling niet binnen 2 jaar gemeld aan de pensioenuitvoerder Recht op verdeling van pensioen blijft bestaan Uitbetaling verloopt echter via ex-partner Vaak alsnog via de kantonrechter In het ergste geval een lager pensioen dan waar de cliënt recht op heeft Pensioenuitvoerder is niet op de hoogte van de scheiding 9
10
Pensioen bij scheiding Te bespreken onderwerpen Hoofdlijnen verdeling ouderdomspensioen en partnerpensioen (regelend recht) Wanneer en hoe melden? Partnerpensioen aandachtspunten Klein pensioen wel of niet verdelen? Peildata let op de verschillende peildata 11
Hoofdlijnen wettelijke verdeling Hoe zit het ook alweer? Vorm WVPS PW Echtscheiding 50% tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen 0% / 100% partnerpensioen Tafel en bed 50% tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen 0% of 100% partnerpensioen Ongehuwd scheiden Niet van toepassing 0% of 100% partnerpensioen 12
Hoe en bij wie melden? Actief en passief Ouderdoms-pensioen Pensioenuitvoerder(s) Partnerpensioen Echtscheiding/ tafel en bed GBA (BRP) Ongehuwd scheiden Pensioenuitvoerder(s) Pensioenuitvoerder(s) 13
Standaard mededelingsformulier alleen voor < 2 jaar na inschrijving akte Ouderdoms-pensioen Pensioenuitvoerder(s) Partnerpensioen Echtscheiding/ tafel en bed GBA (BRP) Ongehuwd scheiden Pensioenuitvoerder(s) Pensioenuitvoerder(s) 14
Mededelingsformulier i.v.m. scheiding Fout in stroomschema Hoe werkt het verdelen van ouderdomspensioen bij scheiding? Pensioen-uitvoerder mag afwijkende afspraken negeren! 15
Mededelingsformulier i.v.m. scheiding Fouten in toelichting C. De gevolgen voor het nabestaandenpensioen Let op de ontslagfictie! 16
Aandachtspunten partnerpensioen Let op ontslagfictie t.a.v. bijzonder partnerpensioen Aanspraak partnerpensioen zoals de deelnemer ten behoeve van de partner zou hebben behouden indien op het tijdstip van de scheiding de deelneming zou zijn geëindigd Keuzerecht uitruil ouderdomspensioen in partnerpensioen: Artikel 61 lid 10 jo 7 PW 17
Aandachtspunten partnerpensioen De ontslagfictie in de praktijk bij pensioenfondsen Uitruil in reglement 98% PP op opbouwbasis 45% PP op risicobasis 55% 90% op verzoek 75% op verzoek 10% automatisch 25% automatisch 18
Aandachtspunten partnerpensioen De ontslagfictie in de praktijk bij pensioenverzekeraars en PPI s Wel automatische uitruil Centraal Beheer/ Achmea Zwitserleven/ VIVAT Geen automatische uitruil Aegon ASR Nationale Nederlanden Delta Lloyd 19
Hoe en bij wie nog meer melden? Actief en passief Ouderdoms-pensioen Pensioenuitvoerder(s) Partnerpensioen Echtscheiding/ tafel en bed GBA (BRP) Ongehuwd scheiden Pensioenuitvoerder(s) Pensioenuitvoerder(s) 20
Hoe en bij wie nog meer melden? Let op ongehuwden! Ouderdoms-pensioen Pensioenuitvoerder(s) Partnerpensioen Echtscheiding/ tafel en bed GBA (BRP) Ongehuwd scheiden Pensioenuitvoerder(s) Pensioenuitvoerder(s) 21
Kleine pensioenen worden niet verdeeld Of toch? Pensioen is uitgesloten van verdeling huwelijksvermogen. Reden pensioen bij scheiding wordt geregeld in de WVPS Echter klein pensioen bij scheiding wordt niet verevend 22
4 misverstanden over kleine pensioenen Misverstand 1 Pensioen volledig opgebouwd tijdens huwelijk? Dan gaat het bij scheiden niet om 467,89 maar om 935,78. Pensioenuitvoerders berekenen de afkoopgrens op basis van waar recht op bestaat na scheiding; ieder de helft. 23
4 misverstanden over kleine pensioenen Misverstand 2 Bij scheiden voordat het pensioen is ingegaan is pensioen een momentopname. Klein belegd pensioen kan groeien door stijgende koersen. Klein pensioen dat is opgebouwd via middelloon kan ook groeien door indexaties. 24
4 misverstanden over kleine pensioenen Misverstand 3 De afkoopgrens voor pensioen geldt per werkgever en per pensioenuitvoerder. Netto pensioen (pensioenopbouw over het salaris > 103.317) telt apart mee. 25
4 misverstanden over kleine pensioenen Misverstand 4 Het te verdelen bedrag is niet 467,89. Vraag de pensioenuitvoerder wat de koopsom is om levenslang pensioen van 467,89 aan te kopen; ruim 10.000,- Rekenrente Afkoopbedrag Levenslang oudedagpensioen 0,1% 13.610 463 1% 12.380 463 2% 10.980 463 3% 9.780 463 4% 8.770 463 26
Kleine pensioenen worden niet verdeeld Of toch? Pensioen is uitgesloten van verdeling huwelijksvermogen. Reden pensioen bij scheiding wordt geregeld in de WVPS Echter klein pensioen bij scheiding wordt niet verevend
Kleine pensioenen worden niet verdeeld Voorkom discussie achteraf Kleine pensioenen niet besproken tijdens scheiding? Geen verdeling plaatsgevonden artikel 3.178 lid 1 BW (overgeslagen goed)? Is mogelijk bij te algemeen geformuleerde kwijtingsclausule daarom wenselijk kleine pensioenen te inventariseren en op te nemen in echtscheidingsconvenant eventueel de ander compenseren.
De peildatum voor vaststellen grens klein pensioen Let op verschillende soorten peildata Peildata bepalen normale afkoopgrens klein pensioen 1-1-2014 1-1-2015 1-1-2016 1-1-2017 29
De peildatum voor verdeling bezittingen en schulden Let op verschillende soorten peildata Scheidingsmelding Aanvraag (verzoekschrift) scheiding 1-1-2014 1-1-2015 1-1-2016 1-1-2017 Peildatum vaststellen gezamenlijke bezittingen en schulden 30
De peildatum voor pensioen verdelen Let op verschillende soorten peildata Uitspraak rechter Inschrijving in register 1-1-2014 1-1-2015 1-1-2016 1-1-2017 Peildatum vaststellen gezamenlijke bezittingen en schulden Peildatum verevenen gezamenlijke pensioen 31
Lange scheidingsprocedure beïnvloedt pensioenverdeling Let op verschillende soorten peildata Uitspraak rechter Inschrijving in register 1-1-2014 1-1-2015 1-1-2016 1-1-2017 Peildatum vaststellen gezamenlijke bezittingen en schulden Peildatum verevenen gezamenlijke pensioen 32
33
Zes stappen om je cliënten goed te informeren De praktijk: tips en tricks 1. Zet pensioen op de agenda bij scheiding 2. Gebruik Mijnpensioenoverzicht.nl 3. Leg de keuzes voor aan je cliënten 4. Schakel op tijd een (financieel) deskundige in 5. Check belangrijke bedragen 6. Melding van scheiding binnen 2 jaar aan de pensioenuitvoerders 34
Pensioen op de agenda bij scheiding Conclusie 2016: totaal 33.414 echtscheidingen in Nederland Gebruik Mijnpensioenoverzicht.nl voor overzicht en inzicht Hoe kunnen we dit samen bereiken? 35
36
Mijnpensioenoverzicht.nl Wat doet Stichting Pensioenregister? Wat zie je op Mijnpensioenoverzicht.nl Persaandacht Facebookactie Pensioen3daagse Samenwerking Wijzer in Geldzaken tijdens Pensioen3daagse Samenwerking influencers Nederlandse Mediatorsvereniging en vfas 37
Pers Juni 2017 38
Vragen 39