NIEUW HUWELIJKSVERMOGENSRECHT PER 1 JANUARI 2018

Transcriptie

1 NIEUW HUWELIJKSVERMOGENSRECHT PER 1 JANUARI 2018 Het idee achter het initiatiefvoorstel Beperking wettelijke gemeenschap van goederen is modernisering: tegenwoordig wonen stellen vaak al langer samen voordat ze gaan trouwen en mensen trouwen vaker dan een keer. De nieuwe wet sluit hierbij aan. Maar wat houdt het initiatiefvoorstel Beperking wettelijke gemeenschap van goederen in? Op 28 maart jongstleden, heeft de Eerste Kamer met 38 tegen 37 stemmen hiermee ingestemd. Het huidige huwelijksvermogensrecht Wanneer je vandaag de dag in het huwelijksbootje stapt, ben je automatisch getrouwd in gemeenschap van goederen. Dit houdt in dat, wanneer jij en je partner gaan scheiden, alle bezittingen en schulden die jullie hebben fifty-fifty worden gedeeld. Ook bezittingen en schulden die je vóór je huwelijk had worden hierin meegenomen. Als je niet in gemeenschap van goederen wil trouwen, moet je voordat je trouwt huwelijkse voorwaarden bij de notaris laten opstellen. Dit is een akte waarin je je eigen regels over de verdeling van schulden en bezittingen kan vastleggen. Er zijn echter wel een paar uitzonderingen op de hoofdregel dat alle bezittingen en schulden worden verdeeld. Zo vallen erfenissen en schenkingen niet in de gemeenschap van goederen als dit in het testament of bij de schenking is bepaald door middel van een zogeheten uitsluitingsclausule. Ook vallen verknochte goederen en schulden niet in de gemeenschap. Verknochte goederen of schulden zijn goederen of schulden die op bijzondere wijze aan jou of je partner zijn verbonden. Ook valt het pensioen buiten de hoofdregel. Vaak moet er bij een echtscheiding wel een verdeling plaatsvinden van pensioenrechten. wijziging Wettelijke gemeenschap van goederen Met de wijziging is het de bedoeling dat je, als er geen huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld, niet automatisch in gemeenschap van goederen trouwt. Wel trouw je dan in een beperkte gemeenschap van goederen. Dit houdt in dat bezittingen en schulden die vóór het huwelijk zijn gemaakt niet meer worden verdeeld na een scheiding. Ook erfenissen en schenkingen vallen er automatisch buiten, behalve in als er in het testament of bij de schenking een insluitingsclausule van toepassing is verklaard. In dat geval moeten schenkingen en erfenissen bij scheiding worden verdeeld. Kortom, met de komst van het initiatiefvoorstel worden alleen de bezittingen en schulden die tijdens het huwelijk zijn verkregen gedeeld. Vermogensoverzicht en administratie Voor de sluiting van het huwelijk is van belang dat er een overzicht wordt opgesteld waarin het vermogen van ieder van de echtgenote wordt vastgelegd. Tijdens het huwelijk moet administratief daarnaast heel goed worden bijgehouden wat tot welk vermogen behoort om bij scheiding tot een juiste verdeling te kunnen komen. Belangrijk is dat de echtgenoten tijdens hun huwelijk een administratie bijhouden, waaruit blijkt waar het voorhuwelijkse vermogen, erfenissen en schenkingen aan zijn besteed. Aandachtspunten Zo kunnen er ook voor het huwelijk al gezamenlijk schulden zijn gemaakt, of gezamenlijk zaken zijn gekocht die zaken blijven ook na het trouwen gemeenschappelijk. Denk bijvoorbeeld in de eerste samenlevingsperiode. Privé schulden van voor het huwelijk, blijven daarentegen privé schulden. Gevolgen voor schenkingen en erfenissen Het gevolg voor schenkingen en erfenissen is, dat de partner hierop geen aanspraak kan maken als u als ontvanger of erfgenaam dat niet toestaat. Uw schenkingen en erfenissen zijn daarmee beschermd bij een echtscheiding, ze vallen niet in de boedelscheiding. Maar ook hier mag u vanaf wijken. Als de schenker of erflater wil verhinderen dat u hiervan afwijkt, dan kan dat via een uitsluitingsclausule. Als de schenker of

2 erflater juist wil dat wat hij of zij geeft of nalaat wel in de goederengemeenschap van het huwelijk komt, kan hij of zij kiezen voor een insluitingsclausule. Zo wordt iemand weer binnengesloten en niet uitgesloten. Gevolgen voor de erfbelasting Bij een algehele gemeenschap van goederen is de helft van de partner en erft hij als langstlevende de rest. Bij de beperkte gemeenschap van goederen kan minder dan de helft van de andere partner zijn, als u het niet anders regelt. Dat kan betekenen dat er bij uw overlijden meer erfbelasting betaald moet worden. Gevolgen van de beperkte gemeenschap van goederen voor een ondernemer en de dga Ook bij de nieuwe wet blijft het verstandig voor een ondernemer en de directeur-grootaandeelhouder dga om huwelijkse voorwaarden af te sluiten. Ondernemingswinsten die worden geboekt tijdens het huwelijk zullen in redelijkheid tot de algehele boedel worden gerekend. De wet spreekt over een redelijke vergoeding voor de kennis, vaardigheden en arbeid die een echtgenoot ten behoeve van die onderneming heeft aangewend. Bij een echtscheiding zal die verdeeld moeten worden. Bestond de onderneming al voor het huwelijk, dan hoeft de onderneming zelf niet gedeeld te worden, maar de vruchten daarvan wel. Met huwelijkse voorwaarden kunnen schuldeisers van de onderneming (gedeeltelijk) buiten de deur worden gehouden. Conclusie nieuwe wet beperkte gemeenschap van goederen Er gaat nogal wat veranderen voor wie straks in het huwelijksbootje stapt. Voor wie al getrouwd is, verandert er met de nieuwe wet niets. Maar dat wil niet zeggen dat de verdeling altijd erg eenvoudig zal worden als er later sprake is van een echtscheiding. Privé is alleen privé als dat aantoonbaar het geval is, allerlei huwelijkse voorwaarden blijven mogelijk en soms zelfs gewenst, bijvoorbeeld als een partner ondernemer is of dga. De nieuwe wet sluit vooral beter aan bij wat qua huwelijksvermogensrecht in het buitenland gebruikelijk is. Wat voor u de beste keuze is en of u toch beter ook naar de notaris kunt stappen is volledig van uw individuele situatie en dat van uw partner afhankelijk. Als er veel vermogen voor het huwelijk is of als er veel vermogen kan worden verwacht via schenkingen of een nalatenschap, is de wetsaanpassing voor u waarschijnlijk in eerste instantie een voordelige aanpassing. Erft uw partner later weer van u, dan kan de wetsaanpassing juist nadelig uitpakken door een hogere erfbelasting. Zorg er altijd wel voor dat er een bewijs van eigendom is, anders behoren de gelden toch het gemeenschappelijk vermogen Nieuw huwelijksrecht geeft problemen bij hypotheek Menno Snel van Financiën komt pas na 1 januari 2018 met een reparatie voor de hypotheekrenteaftrek. Hij erkent de problemen, maar vindt niet dat die direct samenhangen met het vanaf 2018 geldende huwelijksvermogensrecht.is Snel is, net als zijn voorganger, van mening dat de door de Kamer geschetste problemen een gevolg zijn van de wijziging van de eigenwoningregeling per 1 januari Hij wil in januari 2018 beleid vaststellen om de problemen, eventueel met terugwerkende kracht, op te lossen Er treden problemen op bij toepassing van de zogenoemde bijleenregeling, en in de situatie waarin één of beide partners een hypotheek meeneemt waarop de overgangsregeling van toepassing is De bijleenregeling bepaalt dat de winst bij verkoop van een woning als een eigenwoningreserve (EWR) in mindering komt op de maximale hypotheek waarvoor renteaftrek mogelijk is Vanaf 2013 kan er voor nieuwe hypotheken alleen renteaftrek worden gekregen als hierin onder meer een aflossingsverplichting is opgenomen. Onder het overgangsrecht kunnen de oude aftrekregels, onder voorwaarden, worden meegenomen in een nieuwe hypotheek Mensen die op of na 1 januari 2018 trouwen, gaan standaard een beperkte huwelijksgemeenschap aan. Dit betekent, kort gezegd, dat hun eerdere privévermogen na het huwelijk buiten de gemeenschap blijft Onder het huidige huwelijksrecht, algehele gemeenschap van goederen, kan een partner gebruikmaken van de overgangsregeling terwijl hij zelf geen hypotheek van vóór 2013 had. Het nieuwe huwelijksvermogensrecht biedt deze mogelijkheid niet, omdat er slechts een beperkte gemeenschap ontstaat. Hierdoor kan het verse echtpaar op een lagere hypotheekrenteaftrek uitkomen dan onder het huidige huwelijksrecht, zoals blijkt uit de Kamerbrief van 14 april 2017.

3 Pensioen en AOW Waardeoverdracht klein pensioen uitgesteld tot 2019 De Wet waardeoverdracht klein pensioen treedt niet zoals eerder gepland was in werking per 1 januari Wanneer de wet wel ingaat, is nog niet bekend, maar de nieuwe datum zal waarschijnlijk 1 april 2018 of 1 juli 2018 zijn. De ingangsdatum van de automatische waardeoverdracht van kleine pensioenen is wél al bekend: 1 januari Vanaf die datum dragen pensioenuitvoerders kleine pensioenen automatisch over aan de nieuwe pensioenuitvoerder als de werknemer een nieuwe baan aanneemt. Bestaande bulk pas per 2020 De ingangsdatum van 1 januari 2019 geldt alleen voor werknemers die vanaf die dag overstappen. In de tweede helft van 2020 zal er een sectorbreed meerjarenplan worden opgesteld om de bulk aan bestaande kleine pensioenen gefaseerd en gecontroleerd over te dragen. Dat gebeurt niet in één keer, omdat het pensioenregister daardoor overbelast zou raken. Alleen als er niet meteen een nieuwe werkgever is, blijft het kleine pensioen van een werknemer wél bij zijn oude pensioenuitvoerder ondergebracht. Vervallen mini-pensioenen Pensioenaanspraken die leiden tot een uitkering van minder dan bruto 2 per jaar komen door de nieuwe wet te vervallen. Dat zijn ongeveer pensioenaanspraken. Wanneer deze maatregel in werking treedt, is dus nog even afwachten. Wel is duidelijk dat deze regel straks niet alleen geldt voor nieuwe gevallen, maar ook voor bestaande pensioenaanspraken. Er zal dus behoorlijk wat administratieve rompslomp bij komen kijken voor de pensioenuitvoerders (tool). AOW-leeftijd blijft in jaar en drie maanden De leeftijd waarop mensen recht krijgen op een uitkering op basis van de Algemene ouderdomswet (AOW) gaat sinds 2013 stapsgewijs omhoog (tool). Vanaf 2022 wordt de AOW-leeftijd gekoppeld aan de levensverwachting. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat die levensverwachting minder snel stijgt dan in voorgaande jaren. In 2023 zal de AOW-leeftijd daarom gelijk zijn aan die in 2022: 67 jaar en drie maanden. Vijf jaar van tevoren zekerheid Het besluit over de AOW-leeftijd in een bepaald jaar moet altijd vijf jaar van tevoren genomen worden. Op die manier weten mensen waar ze aan toe zijn en kunnen ze eventueel nog aanvullende maatregelen nemen. Denk bijvoorbeeld aan extra sparen voor meer aanvullend pensioen of een verzekering afsluiten. Op de website van de Sociale Verzekeringsbank kunnen mensen laten berekenen wat hun AOW-leeftijd op dit moment is.

4 Pensioenverdeling bij scheiding Pensioenwet en Partnerpensioen. Bij echtscheiding, einde geregistreerd partnerschap en verbreking samenleving (mits opgenomen in de pensioenbrief/het pensioenreglement) vindt een verdeling plaats van het opgebouwde Partner Pensioen (PP), voorheen nabestaandenpensioen, volgens de Pensioen Wet. Na echtscheiding dient de pensioenuitvoerder te worden geïnformeerd. Die is dan verplicht om het tot de datum van echtscheiding opgebouwde (ook voorhuwelijkse) partnerpensioen (PP) af te splitsen in de vorm van een premievrije aanspraak voor de ex-partner. Dit wordt het bijzonder partnerpensioen genoemd. Bij opbouw van het nabestaandenpensioen op risicobasis is er geen waarde, dus ook geen aanspraak. Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding Bij echtscheiding, einde geregistreerd partnerschap en scheiding van tafel en bed vindt tevens een verdeling plaats van het opgebouwde Ouderdoms Pensioen (OP) volgens de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding. Wie na 1 mei 1995 is gescheiden, heeft recht op de helft van de gedurende het huwelijk opgebouwde aanspraak op OP. Eventueel prepensioen en overbruggingspensioen moeten worden meegenomen bij de verdeling als sprake is van een onvoorwaardelijk recht (niet afhankelijk van in dienst blijven tot pensioendatum). VUT is voorwaardelijk en hoeft daarom niet te worden verevend. Als beide partijen pensioen hebben opgebouwd, dient verevening over-en-weer plaats te vinden. Partijen kunnen onder voorwaarden afwijken van de wettelijke voorschriften tot verevening van NP en OP en eventueel besluiten dat geen verevening zal plaatsvinden. Bij scheiding moeten de afwijkingen zijn opgenomen in het echtscheidingsconvenant. Bijzonderheden ouderdomspensioen Echtgenoten kunnen er voor kiezen om ook de jaren waarin zij voorafgaand aan hun huwelijk hebben samengewoond mee te laten tellen bij de verdeling (verevening) van de opgebouwde ouderdomspensioenrechten. Ook kunnen echtgenoten afspreken dat het gedeelte van het ouderdomspensioen waar de andere echtgenoot recht op heeft, samen met het bijzonder nabestaandenpensioen wordt omgezet in een eigen pensioenrecht van de andere echtgenoot. Dit heet conversie. Het gevolg van conversie is dat de andere echtgenoot een geheel zelfstandig pensioenrecht verkrijgt dat niet meer afhankelijk is van de echtgenoot die het heeft opgebouwd maar zal worden uitgekeerd vanaf het moment waarop de andere echtgenoot zelf 65 jaar wordt. Conversie Bij conversie wordt het te verevenen pensioen volledig losgekoppeld van degene die het heeft opgebouwd. De ex krijgt een eigen polis, afhankelijk van zijn/haar eigen leven. De uitkering gaat in op de pensioendatum van de ex. Overlijdt die voor de pensioendatum, dan wordt er niets uitgekeerd. Zonder conversie zou bij overlijden van de ex-partner het pensioen weer toegevoegd worden aan het pensioen van degene die het oorspronkelijk heeft opgebouwd. Conversie is alleen mogelijk bij echtscheiding, niet bij scheiding van tafel en bed en kan alleen dan plaatshebben als de partner en pensioenuitvoerder daarvoor schriftelijke toestemming verleent. Conversie kan dus niet worden afgedwongen. Voordelen en nadelen van conversie Conversie heeft voordelen maar ook nadelen. Pensioenregelingen bieden tegenwoordig allerlei keuzemogelijkheden. Conversie geeft in dit verband zekerheid aan de andere echtgenoot: deze heeft een eigen recht verkregen en is niet meer afhankelijk van de keuzen die de echtgenoot maakt die het pensioen heeft opgebouwd. Ook loopt de andere echtgenoot geen risico s als de echtgenoot die het pensioen heeft opgebouwd verhuist naar het buitenland en daarbij zijn pensioenrechten meeneemt. Indien voor conversie wordt gekozen zal aan de andere echtgenoot echter geen nabestaandenpensioen worden uitgekeerd na het overlijden van de echtgenoot die het pensioen heeft opgebouwd: dit nabestaandenpensioen wordt namelijk samengevoegd met het gedeelte van de opgebouwde ouderdomspensioenrechten waar de andere echtgenoot

5 recht op heeft. Als de andere echtgenoot jonger is dan de echtgenoot die het pensioen heeft opgebouwd is ook een nadeel dat het pensioen dan later zal worden uitgekeerd, namelijk op het moment waarop de andere echtgenoot 65 wordt. Vaak wordt de echtgenoot die het pensioen heeft opgebouwd door zijn pensioenfonds in financieel opzicht gecompenseerd als door de echtgenoten voor conversie wordt gekozen. De achtergrond hiervan is dat -ingeval van conversie- de echtgenoot die het pensioen heeft opgebouwd definitief afstand doet van een deel van de door hem opgebouwde pensioenrechten. Rekenkundig (actuarieel) brengt dit met zich mee dat het risico voor het pensioenfonds kleiner wordt: dit leidt vervolgens meestal tot een verhoging van de door de echtgenoot opgebouwde pensioenrechten. Conversie is een optie is die in elk geval als alternatief voor de standaardverdeling van pensioenrechten zou moeten worden overwogen. Melden van pensioenafspraken na scheiding De afspraken die door de echtgenoten zijn gemaakt over de verdeling van het ouderdomspensioen moeten binnen twee jaar na de echtscheiding worden doorgegeven aan de betrokken pensioenfondsen. Daardoor wordt bereikt dat elk van de echtgenoten het deel van de door de andere echtgenoot opgebouwde pensioenrechten waarop hij recht heeft gekregen rechtstreeks ontvangt van het pensioenfonds, dus zonder tussenkomst van de andere echtgenoot. Als de afspraken niet binnen deze termijn worden doorgegeven aan het pensioenfonds blijft het recht op uitkering bestaan maar moeten de echtgenoten de verdeling zelf uitvoeren. De gemaakte afspraken kunnen alleen door middel van het formulier Mededeling van scheiding in verband met de verdeling van ouderdomspensioen aan de pensioenuitvoerder worden doorgegeven. Dit formulier is -samen met een toelichting- verkrijgbaar bij notaris- of advocatenkantoren die echtscheidingen behandelen. Ook kan het worden besteld via Fiscale gevolgen van pensioenverdeling De verdeling van pensioenrechten heeft in beginsel geen fiscale gevolgen als wordt gekozen voor de standaardverdeling. Wet verevening pensioenrechten niet van toepassing De Wet verevening pensioenrechten is niet altijd van toepassing. Echtgenoten kunnen er in hun huwelijkse voorwaarden voor hebben gekozen om zelf afspraken te maken en deze wet buiten toepassing te laten.