Paris 13 novembre 2015

Paris 13 novembre 2015 werkvormen voor op de club, in het gezin en in de kerk naar aanleiding van de aanslagen in Parijs

Gedachten bij Parijs 13/11/15 Wat tot nu toe (meestal) ver van ons verwijderd bleef, is op 13 november opeens heel dichtbij gekomen. IS sloeg toe in Parijs, met ongeveer 130 doden en ruim driehonderd gewonden als gevolg. Onschuldige mensen die gewoon bezig waren met leuke dingen (samen eten, muziek luisteren, voetbal kijken) werden het slachtoffer van terreur uit naam van de islam. Wat in Parijs gebeurd is, roept veel vragen op. Wat staat ons nog meer te wachten in het westen? Vandaag Parijs, morgen Amsterdam? Overigens is er terecht op gewezen dat de IS in het Midden-Oosten elke dag net zoveel slachtoffers maakt als nu in Parijs. Raakt dat ons nog? Christenen kunnen er extra van schrikken dat de IS zijn strijd ziet als een strijd tegen the armies of the cross, tegen het christelijke westen. Is de islam dan echt wel zo n vredelievende godsdienst, zoals wel wordt gezegd? En als ze dat dáár doen, hoe zit het dan met de moslims in ons eigen land? Zijn die wel te vertrouwen? Een gesprek hierover wordt al gauw een verhitte discussie. Kortom, de verhalen en beelden over het geweld van IS in Parijs, roepen veel emoties los. Wat moeten we daarmee? Hoe geven we ruimte aan onze gevoelens? Een paar gedachten daarbij Levensbelang Onbegrip / twijfel Een belangrijke emotie of gedachte heeft ermee te maken dat we het gewoon niet begrijpen. Hoe kan het dat dit soort vreselijke dingen gebeuren? Waarom laat God dit toe? Daar zijn vanuit de Bijbel best dingen over te zeggen (als groep kun je bijvoorbeeld het programma God, waar bent U? uit de map HGJB-jongerenwerk bespreken), maar echt begrijpen, zullen we dat nooit. Wel kunnen we met al onze vragen en twijfels bij God terecht. Maak eventueel samen een kyrie-gebed (gebed om ontferming). Bid daarin voor de slachtoffers van de IS-terreur en leg God de vragen voor waarmee je zit. Boosheid We zijn terecht boos en verontwaardigd over het IS-geweld. Je kunt daarbij denken aan Psalm 2, waar de dichter uitroept: Waarom woeden de heidenvolken en bedenken de volken wat zonder inhoud is? (vers 1). Om er even later op te laten volgen: Die in de hemel woont, zal lachen, de Heere zal hen bespotten (vers 4) We geloven dat God óók boos en verontwaardigd is over dit geweld. Daarom kunnen we onze boosheid met Hem delen in ons gebed. De islam, en zeker ook de IS-vorm daarvan, is een samenspannen tegen de HEERE en Zijn Gezalfde (Ps. 2:2). Onzekerheid Het moslim-extremisme roept misschien wel onzekerheid op over je eigen geloof. Misschien heeft iemand wel eens tegen je gezegd dat de Bijbel net zo gewelddadig is als de Koran (wat trouwens niet zo is, want nergens roept de Bijbel ons op om geweld te gebruiken, integendeel). Hoe komt het dat wij soms zo onzeker zijn? Moslims (én ex-moslims) vinden het westerse christendom zwak. Wij stáán tenminste ergens voor, zeggen ze dan, maar jullie lijken je zelfs te schamen voor je eigen geloof. Daar zit wat in. Juist als christenen mogen we stáán voor ons geloof, of beter: voor Jezus, die de enige Naam is waardoor wij zalig moeten worden (Hand. 4:12). Christen-zijn is geen hobby, maar een zaak van levensbelang. 2

Vijanden Angst Opvallend: uit een onderzoek van de EO bleek dat als het gaat over de islam angst bij christenen een grotere rol speelt dan bij niet-christenen. Aan de ene kant is dat begrijpelijk: christenen zien misschien duidelijker hoe gevaarlijk de islam is. Dat hoeven we niet weg te poetsen. Tegelijkertijd mogen we onszelf ook deze vraag stellen: Waar zijn we eigenlijk bang voor? Heeft dat niet te maken met de onzekerheid over ons geloof? Even scherp gezegd: waarom zijn moslim-terroristen níet bang om te sterven en wij wel? Natuurlijk, IS-strijders zijn fanatici en wij niet, daar heeft het mee te maken. Maar toch misschien een vraag om eens met elkaar over te praten: waar zijn we eigenlijk bang voor? Welke betekenis heeft hier ons vertrouwen op God? Haat Een heel menselijke en begrijpelijke emotie is die van haat tegenover terroristen die mensen onthoofden en andere slechte dingen doen. Ook dát mogen we niet zomaar wegpoetsen. IS-strijders zijn echt onze vijanden; laten we dus vooral bidden tegen het kwaad dat zij aanrichten. Maar dan is er ook die zeker in dit verband bijna onbegrijpelijke oproep van Jezus: Heb uw vijanden lief; zegen hen die u vervloeken; doe goed aan hen die u haten; en bid voor hen die u beledigen en u vervolgen (Matth. 5:44). Veroordeling Uit het genoemde EO-onderzoek blijkt dat orthodoxe protestanten opvallend negatief zijn over de islam, terwijl ze tegelijk nauwelijks of geen contact met moslims hebben. De bereidheid om met moslims in contact te treden, is in dezelfde groep ondertussen drie keer zo groot als onder niet-christenen. Misschien is het juist nu tijd om die bereidheid om te zetten in daden, onder andere door ontmoetingen te organiseren tussen onze jongeren en jonge moslims. Laat jongeren hun vragen maar stellen. Hopelijk ontdekken ze dan dat de meeste van hen ook maar gewone mensen zijn en hoe dan ook mensen aan wie God Zijn liefde kwijt wil. Herman van Wijngaarden Zie ook bijlagen uit het Reformatorisch Dagblad van 14 november Aanslagen Parijs: Dit is precies waar zoveel Syriërs voor vluchten Islamitische blogger: Humane reactie maakt IS woest 3

Aanwijzingen voor gesprek in het gezin Waarschijnlijk is er op school al wel aandacht besteed aan wat er gebeurd is in Parijs. Dat neemt niet weg dat het goed is om het juist ook in het gezin te doen, de plaats waar een kind zich het meest veilig voelt. Een paar tips, mede ontleend aan blogs voor het onderwijs: 1. Maak het bespreekbaar Geef uw kinderen de gelegenheid om te verwoorden wat Parijs bij hen oproept, bijvoorbeeld als voorbereiding op het gebed: Wat zou je tegen God willen zeggen of aan Hem willen vragen over wat er gebeurd is in Parijs? 2. Wees reëel en blijf bij de feiten - Het is niet eerlijk om te zeggen dat wat in Parijs is gebeurd, nooit bij ons kan gebeuren. Probeer aan de andere wel de grootste angst bij uw kinderen weg te halen. Ga dus geen détails of verhalen vertellen die hen bang kunnen maken, bijvoorbeeld over mensen die gezellig zaten te drinken en toen opeens een kogel door hun hoofd kregen. Jonge kinderen kunnen dergelijke dingen niet in het juiste perspectief plaatsen. Verder kunt u proberen uit te leggen waarom de kans op dit soort terreurdaden in Nederland kleiner is dan in Parijs (zie onder). 3. Breng alle vragen en angsten bij God De belangrijkste ervaring die u uw kinderen in dit verband kunt meegeven, is dat we met al onze vragen en gevoelens bij God terecht kunnen. God snapt onze gevoelens van boosheid en angst. Tip Maak eventueel een doos en plak daar de banner Pray for Paris op. Laat de kinderen op briefjes opschrijven wat ze aan God willen zeggen of vragen. De briefjes doen jullie in de doos: bij God zijn onze vragen, gedachten en gevoelens aan het juiste adres. 4

De feiten 1. Wat is er gebeurd? Op vrijdagavond 13 november zijn drie groepjes van terroristen met geweren en bommen door Parijs getrokken. Eén groepje richtte zich op een voetbalstadion, een andere op terrasjes, en het derde op een muziektheater. Daar doodden ze bijna 130 mensen en verwondden ze er ruim 300. 2. Wie heeft dit gedaan? De terreuracties waren het werk van IS, dat betekent Islamitische Staat. Deze mensen vechten er in het Midden-Oosten en Afrika voor om een staat op te richten waar geleefd wordt volgens streng-islamitische regels. De meeste moslims daar zijn het overigens niet met hen eens. Daarom vluchten er in deze tijd zoveel naar Europa. De IS maakt in het Midden-Oosten en Afrika erg veel slachtoffers. 3. Waarom heeft IS het gedaan? Frankrijk bombardeert in Syrië en Irak plaatsen die door IS zijn veroverd. De soldaten van IS zijn daar erg kwaad om en wilden in Parijs wraak nemen. Opvallend is trouwens dat het ging om strijders uit Frankrijk zelf. Dat komt onder andere doordat het in Frankrijk voor moslims erg moeilijk is om hun eigen plek te vinden. Er is onder hen veel armoede. Relatief veel moslims uit Frankrijk gaan daarom naar Syrië om zich aan te sluiten bij IS. 4. Kan het in Nederland ook gebeuren? Dat is niet uit te sluiten, want ook Nederland doet mee met bombardementen tegen IS. Tegelijkertijd moet je zeggen dat de situatie in Nederland anders is dan in Frankrijk. In Nederland doet de overheid meer haar best om moslims te helpen. Er zijn dan ook nauwelijks moslims die geneigd zijn tot terreurdaden. De Nederlandse overheid houdt dat goed in de gaten. 5

Werkvormen voor tiener- en jongerengroepen 1. Introductie: gevoelens bij Parijs 13/11 We inventariseren welke gevoelens de terreurdaden in Parijs bij ons oproepen. Voorbereidingen / nodig Hang in de zaal grote vellen papier op, met op elk vel één van de woorden die hierboven zijn genoemd (twijfel, boosheid, onzekerheid, enz.) Zorg ervoor dat elke deelnemer tien kleine stickertjes heeft (te koop in de boekhandel). Aankondiging Wat er in Parijs gebeurd is, kan van alles bij je oproepen, bijvoorbeeld gevoelens van angst of boosheid. Vanavond willen we daar gewoon eerlijk met elkaar naar kijken. Hoe is dat bij jou, bij ons allemaal? Werkwijze Geef iedereen de gelegenheid om zijn/haar tien stickertjes te verdelen over de woorden die in de haal zijn opgehangen, zo van: Als je jouw gevoelens en gedachten in tien stukjes zou kunnen verdelen, hoeveel stukjes komen er dan bij welke woorden? Inventariseer waar de meeste stickertjes zijn terechtgekomen. Laat een paar mensen hun gedachten bij deze gevoelens verwoorden. Lees eventueel voor wat hierover in het artikel hierboven is geschreven. Wat vinden ze daarvan? Helpt hen dat? Afronding Als we christen zijn, is onze angst, boosheid of onzekerheid bij Parijs niet zomaar opgelost. Het verschil is wél dat we ermee terecht kunnen bij God. Hij heeft gezien wat er gebeurd is en is er nog bozer om dan wij. We mogen weten dat Hij eens alle onrecht zal wegdoen. 2. Bijbelstudie: Psalm 7 We kijken wat iemand die het slachtoffer van Parijs 13/11 is tegen God zou kunnen zeggen. Voorbereidingen / nodig Voor iedereen Psalm 7 op papier, en een pen. Verander vers 1 in: Lied om voor de HEERE te zingen, vanwege de daden van IS Zet onder de tekst de volgende opdracht: o De Psalm vraagt iets van God. Zet een! bij de zin die dat voor jou het meest treffend uitdrukt. o De Psalm zegt verschillende dingen over God. Zet een -> bij de zin die jou wat dat betreft het meest aanspreekt. o De Psalm zegt verschillende dingen over de vijand (Cusi, of: IS). Zet een # bij de zin die jij wat dat betreft in het kader van Parijs 13/11 het meest treffend vindt. o De Psalmschrijver zegt verschillende dingen over zichzelf. Zet een + bij de zin die jou wat dat betreft het meeste aanspreekt. Aankondiging Wij zijn niet zo getroffen als Parijs. Toch voelen we ons solidair met hen in onze boosheid en pijn. Zouden we dan de woorden van Psalm 7 in onze mond kunnen nemen? Werkwijze Maak groepjes van 4 à 5 personen. Geef elke deelnemer de (aangepaste) tekst van Psalm 7, met daaronder de opdracht, en een pen. Laat elke deelnemer eerst voor zichzelf de symbolen zetten. Geef de gelegenheid om de oogst met elkaar te bespreken. Afronding Het is treffend dat veel van onze gevoelens bij Parijs 13/11 terugkomen in Psalm 7. We mogen God dus vragen om in te grijpen en om recht te verschaffen. En gelukkig weten we dat Hij dat eens zeker zal doen. Ondertussen is het nog maar de vraag of er aan onze handen helemaal geen onrecht kleeft (vers 4). De IS-strijders hebben bekering nodig, maar wij ook! 6

3. Verwerking (1) We bespreken een spannende stelling over Parijs 13/11 Voorbereiding / nodig Voldoende ruimte in de zaal om een denkbeeldige lijn uit te zetten waarop iedereen plaats kan nemen. Het artikel Islamitische blogger: humane reactie maakt IS woest (RD, zie bijlage) Aankondiging Hoe moeten wij reageren op Parijs 13/11? Met haat of wraak? Of wat vinden jullie van deze stelling: De beste reactie op Parijs 13/11 is er één van liefde. Werkwijze Leg uit dat het ene uiterste van de lijn betekent: volledig mee oneens, en het andere uiterste: volledig mee eens. Het midden staat voor: neutraal of weet niet. Laat iedereen positie innemen op de lijn. Vraag een paar mensen hun positie toe te lichten. Laat anderen erop reageren. Lees het genoemde artikel uit het RD voor. Wat vinden de deelnemers hiervan? Zijn er mensen die van plaats willen veranderen? Afronding Natuurlijk, er moet recht gedaan worden. Het kwaad moet bestraft worden. Maar dat is nog wat anders dan kwaad met kwaad vergelden. Het is op z n minst opvallend dat een moslim ons deze reactie voorhoudt. Juist als christenen kunnen we laten zien dat wij niet met haat vervuld zijn, maar met liefde. 4. Verwerking (2) We eindigen met gebed. Werkwijze Geef gelegenheid om de gevoelens zoals die in het artikel en de introductie zijn verwoord voor God neer te leggen. Wijs op de volgende elementen van zo n gebed o aanbidding van God o gebed voor de slachtoffers o gebed voor de daders o gebed voor onszelf Begin met het zingen van het lied Heer, laat er méér ontferming zijn (Op Toonhogte 372) Geef ruimte voor kringgebed, of wijs van tevoren mensen aan die één van de genoemde onderdelen voor zijn/haar rekening neemt. 7

BIJLAGEN Reformatorisch Dagblad 14-11-2015 Jacob Hoekman Aanslagen Parijs: Dit is precies waar zoveel Syriërs voor vluchten Zijn de aanslagen in Parijs het gevolg van de komst van vluchtelingen uit het Midden- Oosten? De werkelijkheid is precies andersom: de komst van vluchtelingen is het gevolg van aanslagen zoals die in Parijs. Híér vluchten ze dus voor, de miljoenen Syriërs en Irakezen die van huis en haard verdreven zijn. Ze vluchten voor nietsontziende extremisten die in naam van Allah dood en verderf zaaien. Voor radicale moslims die elke dag opnieuw moordend rondtrekken. Voor fanatici die de meest rigide vorm van islam met dwingend geweld willen opleggen. Het gevolg: vele tientallen doden, elke dag weer, in landen als Syrië en Irak. En in het Libanese Beiroet, deze week nog. En nu ook in Frankrijk. En wie weet volgende week in Nederland. Een drukbezochte plaats in combinatie met enkele terroristen die op hun dood hopen: dit type aanslagen kan bijna overal plaatsvinden. Het is geen vraag of de aanslagen het vluchtelingenvraagstuk in het Westen verder op scherp zullen zetten. Mocht blijken dat sommige daders als vluchteling hier zijn gekomen, wat niet is uit te sluiten, dan is het niet meer dan logisch dat de weerstand in de samenleving tegen hen toeneemt. In elk geval heeft Islamitische Staat de aanslagen al opgeëist. Juist dan is een simpele waarheid soms heel inzicht gevend: het feit dat de meesten van deze mensen vluchten, is niet omdat ze hier aanslagen willen plegen. Het is juist omdát ze niet het slachtoffer willen worden van gruwelijke aanslagen zoals nu, opnieuw, in Parijs. Islamitische blogger: Humane reactie maakt IS woest APELDOORN. Het wereldbeeld van islamitische extremisten hangt aan elkaar van haat. Je kunt het aan stukken slaan door zelf anders te zijn. Die voluit christelijke boodschap kwam afgelopen nacht van een islamitische blogger, Iyad el-baghdadi. De Arabische opiniemaker werd enkele jaren geleden verbannen uit de Verenigde Arabische Emiraten vanwege zijn onverbloemde meningen. Weet je wat islamitische extremisten het meest boos maakt over Europa? Het feit dat ze daar een heel humaan, moreel hoogstaand antwoord zien op de vluchtelingencrisis. Dat twitterde Iyad el- Baghdadi afgelopen nacht als reactie op de aanslagen in Parijs. De opiniemaker, die vrijwel dagelijks islamitische extremisten volgt op sociale media, geeft een opmerkelijk inkijkje in de hoofden van de aanslagplegers. Het wereldbeeld van de islamitische extremist zegt dat de islam en het Westen elkaar haten en eeuwige vijanden zijn, stelt Baghdadi. Wil je dat wereldbeeld aan stukken slaan? Laat hen dan zien dat we elkaar niet haten en eeuwige vrienden kunnen zijn. De beste manier om Islamitische Staat te verslaan is volgens hem om vrienden te hebben die moslim zijn. Baghdadi, die dezelfde naam draagt als de zelfbenoemde kalief van Islamitische Staat, kreeg in 2011 veel bekendheid doordat hij de gebeurtenissen tijdens de Arabische revoluties versloeg. Daar waren de autoriteiten niet van gediend. In de Verenigde Arabische Emiraten werd hij gevangengezet en uiteindelijk het land uitgezet. Hij was tot voor kort stateloos. 8