GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE

GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE augustus 2016

INHOUDSOPGAVE WAT VIND JE IN DEZE GEREEDSCHAPSKIST: FORMELE INFORMATIE 3 1. VERANTWOORDELIJKHEDEN AFDELINGSBESTUUR EN KANDIDATENCOM- 4 MISSIE 2. TIJDLIJN MET FORMELE DATA UIT DE KIESWET EN VAN GROENLINKS 7 WAAR JE REKENING MEE MOET HOUDEN 3. RELEVANTE ARTIKELEN UIT GROENLINKS STATUTEN EN HUISHOUDELIJK 9 REGLEMENT 4. LEDENREFERENDA: WAT KAN/MAG ER NU WEL/NIET 13 5. INTEGRITEITSPROTOCOL EN -VERKLARING EN WAT DAARMEE TE DOEN 15 6. BEWILLIGINGSFORMULIER EN AFDRACHTREGELING 23 STAPPENPLANNEN 26 1. SCOUTING GEMEENTERAADSLEDEN IN 5 STAPPEN 27 2. SCOUTING, SELECTIE EN VOORDRACHT WETHOUDERSKANDIDATEN IN 28 5 STAPPEN 3. KANDIDATENCOMMISSIE IN 5 STAPPEN 29 VOORBEELDEN VOOR ONDERDELEN VERKIEZINGSPLAN 30 1. VOORBEELD-OPDRACHT KANDIDATENCOMMISSIE 31 2. VOORBEELD-PROFIELEN VOOR FRACTIEVOORZITTERS, RAADSLEDEN EN 35 WETHOUDERS 3. VOORBEELD-VRAGENLIJST VOOR KANDIDATEN, VOORAFGAAND AAN GE- 38 SPREK MET KANDIDATENCOMMISSIE 4. VOORBEELD-GESPREKSFORMULIER KANDIDATENCOMMISSIE 42 Zie ook: Actueel aanbod Academie: http://glweb.groenlinks.nl/academie incl. mogelijkheden maatwerk/in company, coaching en teamcoaching, mentoring en intervisie, Totale en meest actuele versie Statuten en Huishoudelijk Reglement: www.groenlinks.nl/statuten De Actuele Gereedschapskist Kandidatenprocedure op GLweb 2 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

FORMELE INFORMATIE

1 TAAKVERDELING BESTUUR EN KANDIDATENCOMMISSIE Het bestuur is eindverantwoordelijk voor het hele kandidaatstellingstraject. Daarom is het belangrijk dat je als bestuur goed op de hoogte bent van wat er over dit onderwerp in de GroenLinks Statuten en Huishoudelijk Reglement (HR) staat (zie: relevante artikelen uit Statuten en HR) en dat je tijdig, 2 jaar van te voren!, start met de eerste voorbereidingen. Sommige afdelingen maken eigen, aanvullende Huishoudelijke Reglementen. Het spreekt voor zich dat een afdelings-hr niet strijdig mag zijn met de GroenLinks Statuten of het Huishoudelijk Reglement. Neem bij twijfel daarom contact op met de Helpdesk Statuten en HR. Kandidaatstelling en wethouderselectie zijn belangrijke en gevoelige trajecten. Daarom is het bij die onderwerpen extra belangrijk dat afspraken en vastgelegde reglementen geen aanleiding tot conflicten geven. VERANTWOORDELIJKHEID AFDELINGSBESTUUR (in tijdsvolgorde) 1. Het opstellen van het verkiezingsplan. Hoewel het afdelingsbestuur bevoegd is om het Verkiezingsplan vast te stellen, is het altijd verstandig dit plan te bespreken met de leden; dat vergroot het draagvlak, je voorkomt misverstanden en het wordt er vast een beter plan van. In het Verkiezingsplan moet in ieder geval worden opgenomen: Een plan en planning wat betreft de te organiseren ALV s en de uiterlijke datum w.b. kandidaatstelling (zie concept tijdpad). Een plan wat betreft wanneer er door wie en hoe actief gescout gaat worden. Overleg hierover met de fractie en wethouder. De kandidatencommissie scout meestal pas als zij daadwerkelijk in functie is, omdat er anders verkeerde verwachtingen gewekt kunnen worden. Maak daar afspraken met elkaar over. Wees naar de mensen die je op het oog hebt helder over de status. Wek geen verwachtingen, die je later wellicht niet waar kunt maken! De keuze om al dan niet een lijsttrekkersreferendum en/of referendum voor de lijst te organiseren, dan wel de kandidatenlijst op een ALV vast te laten stellen. (zie: Ledenreferenda). Samenstelling referendumcommissie. Opdracht kandidatencommissie. Profielen voor de kandidaten, voorstel voor aantal plaatsen op lijst, en aantal kop- en opvolgingsplaatsen. Samenstelling kandidatencommissie. Als het lastig is om voldoende mensen en / of mensen met een frisse blik te vinden ga dan in overleg met de buren: mensen uitwisselen of samen twee lijsten opstellen zijn goede opties. Ook kun je (deels) mensen zoeken die geen lid zijn van GroenLinks. Opdracht programmacommissie, inclusief hoe leden en anderen om input gevraagd moet worden, en planning voor het maken en vaststellen van het programma. Samenstelling programmacommissie. Campagneplan (of de voorlopige contouren daarvan). Samenstelling Campagneteam. Een plan en planning wat betreft het werven en trainen van vrijwilligers, inclusief hoe je hen na afloop bedankt. En verder: 2. Overleggen met de kandidatencommissie of er een of twee leden zijn die na het vaststel- 4 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

len van de lijst lid willen zijn van de functioneringscommissie en zo een rol willen spelen bij de voortgangsbewaking in de volgende raadsperiode. 3. Communicatie met de leden over de procedure, betrokkenheid leden, de vraag om mee te scouten etc. De kandidatencommissie communiceert alleen met de (potentiële) kandidaten. 4. Zodra is vastgesteld wanneer de kandidaatstelling opent en sluit moeten leden hierover apart expliciet geïnformeerd worden en kun je dit vermelden op de website, in ledenbrieven, in gesprekken met mensen, bij activiteiten die je organiseert etc. 5. De vraag of mensen mee willen scouten en willen overwegen om zelf kandidaat te zijn kan ook een goede aanleiding zijn om de leden (weer eens) te bellen. 6. Voorheen kende GroenLinks een drie-termijnen regel. Die is afgeschaft. Maar wat we als GroenLinks willen blijft hetzelfde: doorstroming en zo veel mogelijk talent de kans geven zich te ontwikkelen. Het is aan een ALV om dit argument mee te wegen bij het vaststellen van de lijst. 7. Afspraken maken met de top van de lijst en kandidatencommissie over het scouten van en het voeren van gesprekken met potentiële wethouders (zie: Stappenplan Scouting, selectie en voordracht wethouderskandidaten) en de leden hierover informeren. Het is belangrijk dat de verwachtingen helder zijn en dat iedereen weet wat de afspraken zijn (d.w.z. binnen kaders Kieswet die bepaalt dat de fractie een wethouderskandidaat voordraagt) 8. Checken of alle kandidaten daadwerkelijk lid zijn op het moment van vaststellen van de lijst en of er geen betalingsachterstanden zijn (tussen bekendmaking lijst en ALV). 9. Het gedurende 4 jaar archiveren van de Bereidverklaringen en Integriteitsformulieren na het vaststellen van de lijst. 10. Bij een referendum: het afdelingsbestuur is verantwoordelijk voor vaststelling en bekendmaking van het tijdschema, het verloop van de stemming en het bekend maken van de uitslag. Het bestuur kan een referendumcommissie instellen. (zie: Ledenreferenda). Software en handleiding zijn via landelijk bureau beschikbaar. 11. Het voorbereiden van de ALV over de kandidaatstelling: In overleg met de landelijke ledenadministratie zorgen voor een lijst met stemgerechtigde leden. Een onafhankelijke voorzitter kan heel prettig zijn omdat de voorzitter van het bestuur en de voorzitter van de kandidatencommissie dan in die eigen rol hun handen vrij hebben. Loop de te volgen procedure goed door met de voorzitter en de kandidatencommissie: hoe pak je het aan, wie heeft welke rol, wat gebeurt er als de stemmen staken, wat gebeurt er als mensen zich ter plekke kandideren, wat gebeurt er als mensen ter plekke aangeven alsnog voor een hogere plek mee te willen dingen etc (zie: relevante artikelen Statuten en HR). Zorg voor stembriefjes en extra pennen. 12. Deelnemen aan de collegeonderhandelingen en aan de selectiegesprekken met wethouderskandidaten (zie: HR art 37) 13. Formele zaken w.b. de rol en verantwoordelijkheden van het afdelingsbestuur: Statuten : artikel 24: de ledenvergadering HR: Hoofdstuk 5 Afdelingen; art 28 Taken van het afdelingsbestuur en art 31 Afdelingsreglement Hoofdstuk 6 Vaststelling van kandidatenlijsten in afdelingen; art 32-37 VERANTWOORDELIJKHEID KANDIDATENCOMMISSIE De belangrijkste taak van de kandidatencommissie is het voeren van selectiegesprekken en het samenstellen van een advieslijst voor de ALV. Een kandidatencommissie kan ook scouten, maar pas als de kandidaatstelling geopend is. Bijv. mensen met een bepaalde portefeuille zoeken omdat die ervaring nog ontbreekt, mannen zoeken als er naar verhouding veel vrouwen gereageerd hebben etc) Maak onderling als bestuur en kandidatencommissie afspraken over wie wat doet en wanneer. Voor het gesprek stuur je de kandidaten een brief met uitleg over de procedure, de planning, waar men met vragen terecht kan, een vragenlijst als voorbereiding op het gesprek en het Integriteitsformulier en het Bewilligingsformulier. Alle kandidaten moeten het Bewilligingsformulier ondertekenen en daarmee laten blijken te weten wat dat inhoudt. Het aan de kandidaten toesturen en innemen van dit formulier gebeurt door de kandidatencommissie. Het Bewilligingsformulier moet ondertekend zijn voordat door de ALV de lijst wordt vastgesteld, of voordat er een referendum wordt geopend. 5 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

De kandidatencommissie zorgt daarvoor. Alle kandidaten checken op integriteit. Handvat daarbij is het Integriteitsprotocol en de vragenlijst daarbij. (zie: Integriteitsprotocol) Het checken van geschiktheid van de kandidaten. Indien er een lijsttrekkersreferendum wordt gehouden geldt de check op geschiktheid vanaf plek 2 en wordt het beoordelen van de geschiktheid van de lijsttrekker aan de leden overgelaten. Het voeren van gesprekken met alle kandidaten. Gesprekken over opvolgingsplekken en lijstduwersplaatsen kunnen korter zijn, maar het is belangrijk dat de kandidatencommissie expliciet ook met deze kandidaten over integriteit en over de verwachtingen en consequenties van een bepaalde plaats op de lijst spreekt. Verslaglegging van de gesprekken op zo n manier de hele commissie kan meepraten over de lijst, ook over kandidaten waarvan men niet bij het gesprek is geweest. Uitleg over de genoemde formulieren, waartoe ze dienen, wat je als afdeling nog aan moet passen vind je bij betreffende formulier. 6 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

2 TIJDPAD GEMEENTE- RAADSVERKIEZINGEN 2018 De eerstvolgende Gemeenteraadsverkiezingen vinden plaats op woensdag 21 maart 2018. Dit is een voorlopig tijdpad; naar aanleiding van actualiteiten kunnen er nog wijzigingen aangebracht worden. ACTIE WIE WANNEER Voorbereiding Starten met opstellen verkiezingsplan incl opdracht kandidatencommissie en profielen kandidaten Evt.: Opdracht en samenstelling kandidatencommissie plus Verkiezingsplan bespreken met ALV Bestuur Voorjaar 2016 Bestuur Najaar 2016 Opdracht kandidatencommissie Bestuur December 2016 Samenstellen kandidatencommissie Bestuur December 2016 Plan van aanpak opstellen Kandidatencommissie Voorjaar 2017 Werving Wervings- en scoutingsactiviteiten, zoals informatiebijeenkomst en -pakket, actieve persoonlijke benadering van mogelijke kandidaten Lokale cursus Maak Kennis met Groen- Links voor potentiële kandidaten en andere geïnteresseerden organiseren Bestuur en evt Kandidatencommissie Bestuur 2016 Voorjaar 2016 - najaar 2017 Opening kandidaatstellingstermijn Bestuur Uiterlijk xx (Geen formele termijn, voor het idee: voorheen 7 maanden voor ALV) Sluiting kandidaatstelling Bestuur Uiterlijk xx (Geen formele termijn, voor het idee: voorheen3 maanden voor ALV) Sluiting bewilliging door de kandidaten Selectie Gesprekken met kandidaten en opstellen concept kandidatenlijst Kandidaten vertrouwelijk op de hoogte stellen van hun plek op de kandidatenlijst Kandidaten Kandidatencommissie Kandidatencommissie Uiterlijk voor ALV waarop lijst wordt vastgesteld Tussen xx en xx Tijdig zodat de kandidaten voldoende tijd hebben zich nader op hun kandidatuur te beraden. 7 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

ACTIE WIE WANNEER Eventuele bezwaren afhandelen Uitnodiging ALV over samenstelling kandidatenlijst (en het verkiezings-programma) Commissie voor Geschil en Beroep Bestuur + Kandidatencommissie In 2017 afstemmen met de commissie hoe veel tijd daar voor ingeruimd moet worden Uiterlijk twee weken voor de ALV Controle op lidmaatschap Bestuur Tussen bekendmaken voordracht en ALV Controle op afdrachtverleden (heeft de betreffende kandidaat in het verleden steeds de afdracht betaald) Eventueel uitvoeren referendum of referenda Vaststellen kandidatenlijst (en verkiezingsprogramma) Aanvraag machtiging gebruik naam GroenLinks Bestuur Referendumcommissie ALV Tussen bekendmaken voordracht en ALV Geen formele termijn maar ruim voor ALV voor het geval dat er maar een kandidaat lijsttrekker is Uiterlijk half december Bestuur Uiterlijk 2 januari 2018 Proefinlevering Bestuur 31 januari 4 februari 2018 Inleveren kandidatenlijst Bestuur 5 februari 2018 Gelegenheid tot herstel fouten Bestuur Plan van aanpak opstellen Besluit over geldigheid lijst Hoofdstembureau gemeente Inleveren kandidatenlijst Gemeenteraadsverkiezingen Kiezers 21 maart 2018 8 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

3 RELEVANTE ARTIKELEN UIT DE GROENLINKS STATUTEN EN HUISHOUDELIJK REGLEMENT STATUTEN HOOFDSTUK 2. DE LEDEN Artikel 4. Kandidatuur 1. Leden hebben het recht zich kandidaat te stellen voor alle functies binnen GroenLinks en voor alle kandidatenlijsten voor vertegenwoordigende organen. de kascommissie van die afdeling; h. in dienst van bestuur of fractie en lid van dat bestuur of die fractie. 5. GroenLinks bevordert evenredige deelname aan alle functies die in en namens de partij worden vervuld door haar leden ongeacht sekse, seksuele voorkeur, religie, huidskleur, nationaliteit, culturele achtergrond, leeftijd of gezondheid. 2. In het huishoudelijk reglement kan worden bepaald dat een kandidaat moet worden voorgedragen door: a. een in het huishoudelijk reglement omschreven minimumaantal of percentage aan leden, of; b. het partijorgaan dat belast is met de selectie van kandidaten. 3. In het huishoudelijk reglement kan de kandidatuur voor daarin aangeduide functies en verkiezingen afhankelijk worden gesteld van een beoordeling van haar of zijn integriteit. 4. Niemand kan tegelijkertijd zijn: a. lid van meer dan één vertegenwoordigend orgaan (gemeenteraad, deelgemeenteraad, provinciale staten, waterschapsbestuur, Eerste of Tweede Kamer, Europees Parlement); b. lid van een vertegenwoordigend orgaan en lid van het partij- of afdelingsbestuur op hetzelfde niveau; c. ambtsdrager (burgemeester, wethouder, gedeputeerde, minister, staatssecretaris) en lid van het partij- of afdelingsbestuur op hetzelfde niveau; d. ambtsdrager en lid van een vertegenwoordigend orgaan, op welk niveau dan ook; e. lid van het partijbestuur, de toezichtraad, het congrespresidium of de commissie voor geschil en beroep; f. lid van een kandidatencommissie en kandidaat voor het orgaan waarvoor de commissie is ingesteld; g. lid van het afdelingsbestuur en lid van HOOFDSTUK 6. GROENLINKS LOKAAL Artikel 23. Taken en samenstelling van afdelingen 1. GroenLinks kent afdelingen, die geen rechtspersoonlijkheid hebben. 2. Een afdeling wordt gevormd door leden in een provincie, één of meer gemeenten of een deel van een gemeente. 3. Een afdeling heeft in ieder geval als taak: a. GroenLinks ter plaatse te representeren; b. deel te nemen aan binnen het afdelingsgebied uitgeschreven verkiezingen voor vertegenwoordigende organen, voor zover dat op een verantwoorde manier mogelijk is, en c. het programma en de kandidatenlijst voor zulke verkiezingen vast te stellen. 4. In het afdelingsreglement kan worden bepaald dat de leden alleen mogen stemmen voor de kandidatenlijst van hun eigen (deel) gemeente. Artikel 24. De ledenvergadering 1. Het hoogste orgaan van een afdeling is de ledenvergadering, die wordt gevormd door de aanwezige leden van de afdeling. 2. Het afdelingsbestuur roept de ledenvergadering ten minste eenmaal per jaar bijeen. De ledenvergadering wordt voorts binnen drie weken bijeengeroepen op verzoek van ten minste 10% van de leden. 9 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

3. Aan de leden wordt ten minste twee weken van tevoren de agenda bekendgemaakt. 4. De ledenvergadering kan besluiten voorstellen die haar te laat hebben bereikt in behandeling te nemen. 5. De ledenvergadering neemt besluiten bij gewone meerderheid van stemmen; een afdelingsreglement wordt vastgesteld en gewijzigd met twee derde meerderheid. Blanco stemmen worden geacht niet te zijn uitgebracht, onthoudingen tellen niet mee voor de uitslag. Stemmen bij volmacht is niet mogelijk. 6. Bij stemmingen over personen wordt schriftelijk of elektronisch gestemd. Bij stemmingen over zaken kan ook worden gestemd met behulp van een stemkaart of bij handopsteken. 7. In het afdelingsreglement kan worden bepaald dat het referendum wordt gebruikt om de kandidatenlijst voor verkiezingen vast te stellen of om de lijsttrekker of de voorzitter van het bestuur te kiezen. 3. Het voorstel kan alleen worden aangenomen met twee derde van de uitgebrachte stemmen. HOOFDSTUK 6. VASTSTELLING VAN KANDI- DATENLIJSTEN IN AFDELINGEN Artikel 32. Deelname aan verkiezingen; verkiezingsplan 1. De ledenvergadering beslist over het deelnemen aan verkiezingen voor een vertegenwoordigend orgaan. 2. Het afdelingsbestuur stelt het verkiezingsplan vast. Dit bevat in elk geval de termijn waarbinnen leden zich kandidaat kunnen stellen en de termijn waarbinnen de kandidatenlijst wordt gepresenteerd. 3. Het afdelingsbestuur beslist over de lengte van de lijst en benoemt de leden van de programmacommissie en een commissie die voor deze verkiezingen belast wordt met de selectie van kandidaten (externe kandidatencommissie). HUISHOUDELIJK REGLEMENT HOOFDSTUK 5. AFDELINGEN: ALGEMEEN Artikel 28. Taken van het afdelingsbestuur Het afdelingsbestuur heeft tot taak: a. het dagelijks bestuur van de afdeling te voeren; b. de politieke meningsvorming, het debat en de standpuntbepaling door de leden te organiseren en te faciliteren; c. politiek talent te scouten en te ontwikkelen Artikel 31. Afdelingsreglement 1. De ledenvergadering van een afdeling kan een afdelingsreglement vaststellen en wijzigen. Het reglement mag niet in strijd zijn met de statuten of het huishoudelijk reglement. 2. Tenminste vier weken vóór de ledenvergadering wordt door het afdelingsbestuur of door degenen die de ledenvergadering bijeenroepen, aan de leden van de afdeling meegedeeld dat een voorstel tot vaststelling of wijziging van het afdelingsreglement zal worden behandeld. De tekst van het voorstel wordt opgenomen in de stukken voor de ledenvergadering. Artikel 33. Het lijsttrekkersreferendum Als het afdelingsreglement bepaalt dat de lijsttrekker bij referendum wordt gekozen, gelden de volgende regels. 1. Het afdelingsbestuur is verantwoordelijk voor vaststelling en bekendmaking van het tijdschema, het verloop van de stemming en de vaststelling van de uitslag. 2. De externe kandidatencommissie beoordeelt de kandidaten aan de hand van het integriteitsprotocol. Is zij van oordeel dat problemen rond de integriteit van een kandidaat een ernstig risico vormen, dan laat zij die kandidaat niet toe tot het referendum. De kandidaat kan dat oordeel ter toetsing voorleggen aan de commissie voor geschil en beroep. De commissie voor geschil en beroep kan bepalen dat de kandidaat wordt toegelaten. Voor de kandidaten bekend worden gemaakt krijgen zij de gelegenheid zich terug te trekken. 3. Er wordt schriftelijk of elektronisch gestemd. Ieder lid kan door doornummering aangeven welke kandidaat zijn eerste, tweede en volgende voorkeur heeft. Een lid is niet verplicht alle kandidaten te nummeren; een lid kan aangeven geen van de kandidaten te steunen. 10 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

4. Gekozen is de kandidaat die een absolute meerderheid van de stemmen heeft behaald. Blanco stemmen zijn niet toegestaan, onthoudingen tellen niet mee voor de uitslag. Als bij een eerste telling geen kandidaat is gekozen, valt de kandidaat die de minste stemmen heeft af en worden diens stemmen op basis van de doornummering toegekend aan de kandidaten die nog niet zijn afgevallen. Daarna wordt opnieuw geteld. Deze stappen worden telkens herhaald, tot een van de kandidaten een absolute meerderheid van de stemmen heeft behaald. 5. Indien er slechts één kandidaat is, wordt de lijsttrekker gekozen op de ledenvergadering. Artikel 34. Het opstellen van de kandidatenlijst Bij het opstellen van de kandidatenlijst gelden de volgende regels. 1. Ieder lid kan zich aanmelden voor de kandidatenlijst. 2. De externe kandidatencommissie beoordeelt de kandidaten aan de hand van het integriteitsprotocol. Is zij van oordeel dat problemen rond de integriteit van een kandidaat een ernstig risico vormen, dan laat zij die kandidaat niet toe tot de stemming op de ledenvergadering. De kandidaat kan dat oordeel ter toetsing voorleggen aan de commissie voor geschil en beroep. De commissie voor geschil en beroep kan bepalen dat de kandidaat wordt toegelaten tot de stemming op de ledenvergadering. 3. De commissie beoordeelt alle kandidaten die tot de stemming zijn toegelaten op hun geschiktheid. Daartoe bevraagt zij de kandidaten zo nodig op hun kennis en vaardigheden, trekt zij zo nodig opgegeven referenties na en wint zij informatie in over de kandidaten. 4. Daarna stelt de commissie een advies op over alle kandidaten en geeft zij een advies over de volgorde van de kandidatenlijst. Daarbij let de commissie op diversiteit, spreiding over deskundigheid en ervaring, en teamrollen. De commissie stelt elke kandidaat vertrouwelijk op de hoogte van de adviezen. Zij krijgen de gelegenheid zich terug te trekken. 5. Kandidaten die niet op de lijst zijn geplaatst, kunnen hun kandidatuur handhaven. Kandidaten die wel op de lijst zijn geplaatst, kunnen zich kandidaat stellen voor hogere plaatsen. 6. De kandidatencommissie maakt de conceptkandidatenlijst en de namen van alle kandidaten bekend. Artikel 35. Vaststelling van de kandidatenlijst door de ledenvergadering 1. Als de kandidatenlijst wordt vastgesteld op de ledenvergadering, gelden de volgende regels. 2. Op de ledenvergadering wordt per plaats gestemd, te beginnen met plaats één. De leden brengen een stem uit op de kandidaat van hun voorkeur, of zij kunnen aangeven dat zij geen van de kandidaten steunen. Blanco stemmen zijn niet toegestaan, onthoudingen tellen niet mee voor de uitslag. 3. De ledenvergadering besluit over het aantal plekken waarover apart wordt gestemd. De ledenvergadering kan besluiten het resterende deel van de lijst in één keer vast te stellen of het afdelingsbestuur daartoe te machtigen. 4. Haalt een kandidaat een absolute meerderheid, dan is zij of hij direct gekozen. Haalt geen van de kandidaten een absolute meerderheid, dan vindt herstemming plaats tussen de twee kandidaten met het hoogste aantal stemmen. Als het aantal stemmen dat wordt uitgebracht tegen beide kandidaten meer dan 50% is, zijn zij afgewezen en schuiven de kandidaten voor de volgende plaatsen op de lijst een plaats op. Is het aantal stemmen tegen beide kandidaten minder dan 50%, dan is de kandidaat met de meeste stemmen gekozen; bij een gelijk stemmenaantal beslist het lot. 5. Elke kandidaat kan zich op elk moment terugtrekken. 6. Het afdelingsbestuur draagt zorgt voor het inleveren van de kandidatenlijst. Artikel 36. Vaststelling van de kandidatenlijst bij referendum Als het afdelingsreglement bepaalt dat de kandidatenlijst wordt vastgesteld bij referendum, gelden de volgende regels. 1. Het afdelingsbestuur is verantwoordelijk voor vaststelling en bekendmaking van het tijdschema, het verloop van de stemming en de vaststelling van de uitslag. 2. Er wordt schriftelijk of elektronisch gestemd. 11 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

Ieder lid kan door doornummering aangeven welke kandidaat zijn eerste, tweede en volgende voorkeur heeft. Een lid is niet verplicht alle kandidaten te nummeren; een lid kan aangeven de volgorde van de kandidatenlijst te steunen of geen van de kandidaten te steunen. Blanco stemmen zijn niet toegestaan, onthoudingen tellen niet mee voor de uitslag. 3. Een formulier geldt in eerste instantie als een stem van eerste voorkeur. Een kandidaat met meer dan 50% van de geldige stemmen is gekozen. Indien geen van de kandidaten aan deze voorwaarde voldoet wordt steeds de kandidaat met het geringste aantal stemmen afgewezen. Elk van de formulieren voor de afgewezen kandidaat worden toegekend aan de erop genoemde kandidaat van de eerstvolgende voorkeur. Hierbij tellen kandidaten die zijn afgewezen of die reeds zijn gekozen niet mee. Formulieren waarop geen verdere voorkeur wordt genoemd zijn uitgeput. Een kandidaat met meer dan de helft van de niet uitgeputte stemmen is gekozen. 4. Het bestuur draagt zorgt voor het inleveren van de kandidatenlijst. Artikel 37. Na de verkiezingen Als GroenLinks deelneemt aan onderhandelingen over deelname aan het college van B&W of het college van gedeputeerden neemt een vertegenwoordiger van het afdelingsbestuur deel aan de interne besprekingen en de selectiegesprekken met de kandidaten. 12 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

4 LEDENREFERENDA: WAT KAN/MAG ER NU WEL/NIET Tot voor kort werden kandidatenlijsten vastgesteld op de algemene ledenvergadering. Inmiddels zijn de statuten veranderd, waardoor het voor afdelingen mogelijk is om zowel de lijsttrekker als de rest van de kandidatenlijst vast te laten stellen via een referendum. (Zie: Statuten en Huishoudelijk Reglement) Belangrijk: als een afdeling lokaal of provinciaal een lijsttrekkersreferendum en/of referendum voor de hele lijst wil organiseren moet dit vastgelegd worden in een lokaal/provinciaal Huishoudelijk Reglement. Zo n Reglement moet dus ruim voordat de kandidatenprocedure gaat lopen worden vastgesteld. Daarbij is een twee derde meerderheid vereist. Een goede optie is om in dat Reglement te bepalen dat de ALV per keer en met een gewone meerderheid kan kiezen wat op dat moment de beste optie is: referendum of niet. Als je vastlegt dat het kiezen van een lijsttrekker en/of lijst per referendum gebeurt zit je daar aan vast, zonder dat je kunt overzien of het altijd de beste keuze is. Het afdelingsbestuur is verantwoordelijk voor vaststelling en bekendmaking van het tijdschema, het verloop van de stemming en het bekend maken van de uitslag. Het Landelijk Bureau van GroenLinks biedt afdelingen die een referendum willen houden de mogelijkheid dit te doen via een internetapplicatie die speciaal voor GroenLinks is ingericht. We gebruiken deze voor landelijke lijsttrekkersreferenda en de applicatie is ook al gebruikt door een aantal lokale afdelingen om hun lokale lijsttrekker voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014 te kiezen. In 2015 is er een applicatie gebouwd voor het kiezen van een hele kandidatenlijst. Deze kan ook door afdelingen gebruikt worden. WAT KAN ER MET DE APPLICATIE? Met de applicatie kun je zelf je eigen Groen- Links-referendum inrichten. Je kunt zelf de kandidaten en een lijst met de stemgerechtigde leden invoeren, en je geeft zelf aan van wanneer tot wanneer het referendum loopt. Het systeem geeft je dan unieke inlogcodes voor elke stemgerechtigde. Vervolgens kun je per brief of e-mail (bijvoorbeeld via MailChimp) die codes aan je leden toesturen. Je kunt kiezen voor verschillende manieren van stemmen en van de uitslag bepalen. Let wel goed op de regels in het Huishoudelijk Reglement (hoodstuk 3, artikel 33 en 36) Gedurende het referendum kun je, als je dat wilt, tussentijds de opkomst bekijken. Je kunt geen tussenstand in de stemmen bekijken (dus wel het aantal stemmen, niet op wie ze zijn uitgebracht). Als het referendum is afgelopen kun je met één druk op de knop de uitslag in beeld brengen. De applicatie is gemaakt om stemmen via internet te ontvangen. Als je dat wilt kun je, aanvullend, ook de mogelijkheid bieden om via post te stemmen. Je moet de stemformulieren dan zelf maken en verzenden, en je kunt de binnengekomen poststemmen aan het slot van het referendum zelf invoeren in de applicatie zodat deze goed worden meegeteld bij de uitslag. De applicatie is zo veilig mogelijk ingericht. Het is niet mogelijk om te zien of te herleiden welk lid welke stem heeft uitgebracht; zo wordt de anonimiteit gewaarborgd. WAT KOST HET? Als je als lokale of provinciale afdeling gebruik wilt maken van deze applicatie betaal je daarvoor een vergoeding, die wordt verrekend via de landelijke bijdrage. Hoeveel die vergoeding is hangt af van de grootte van je afdeling: Zijn er meer dan 800 leden, dan betaal je 750,-. Zijn er minder dan 800 leden dan betaal je 465,-. (bedragen 2015) HOE MOEILIJK IS HET? De applicatie is erg gebruiksvriendelijk. Het 13 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

meeste werk is al voor je gedaan. Er is een handleiding en hulp beschikbaar om de applicatie klaar te zetten voor jouw referendum. Al met al: we hebben het zo gemakkelijk mogelijk gemaakt. Het is wel goed om een (of liever twee) personen aan te wijzen die voor jouw afdeling de applicatie gaan inrichten en beheren. WAT MOET JE DOEN? Allereerst moet je natuurlijk als afdeling besluiten of je een referendum wilt organiseren. Let op de bepaling in onze Statuten (http://glweb. groenlinks.nl/statutenenhr) dat een referendum in een afdelings-huishoudelijk Reglement vastgelegd moet zijn. Het afdelingsbestuur is verantwoordelijk voor vaststelling en bekendmaking van het tijdschema, het verloop van de stemming en het bekend maken van de uitslag. Het kan verstandig zijn om als bestuur een referendumcommissie in te stellen. Deze referendumcommissie zal zich moeten buigen over hoe het precies wordt georganiseerd: op welke manier wil je laten stemmen, wat zijn je regels bij de stemming (stel een protocol op!), wat is je tijdsplanning (niet alleen voor het referendum zelf maar ook het traject ervoor en erna), hoe en wanneer nodig je de leden uit om te gaan stemmen (en wat zet je op je website erover) en wat regel je voor leden die vragen hebben, hun stemcode of stembiljet kwijt zijn of niet begrijpen hoe het werkt (helpdeskfunctie, FAQ). Als je belangstelling hebt om als afdeling gebruik te maken van de applicatie kun je contact opnemen met de ICT-coördinator op het landelijk bureau. Hij/zij kan er voor zorgen dat je de toegangscode en toegangsinformatie krijgt om een referendum te kunnen inrichten. In principe kun je vanaf dan alles zelf, van het invoeren van de kandidaten tot aan het bepalen van de uitslag. Meer informatie en handleiding op GLweb: http://glweb.groenlinks.nl/referendumorganiseren 14 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

5 INTEGRITEITSPROTO- COL EN -VERKLARING GroenLinks kent een Intergiteitsprotocol waarin is vastgelegd wat GroenLinks verstaat onder het begrip integriteit, met welke criteria en aan de hand van welke waarden de partij integriteit toetst, hoe de verantwoordelijkheden zijn vastgelegd en hoe integriteit getoetst wordt in kandidaatstellingsprocedures. Daarnaast is er een verklaring die de kandidaat voorafgaand aan een gesprek invult en op basis waarvan een gesprek met de kandidatencommissie gevoerd wordt. In de Statuten en het Huishoudelijk Reglement (zie hoofdstuk 3) is een heel belangrijke rol weggelegd voor het toetsen op integriteit! Check dat goed. Bij een lijsttrekkersreferendum is de toets op integriteit de enige toets vooraf. En sowieso moet met alle kandidaten een gesprek over integriteit gevoerd worden. Dat vergt andere gespreksvaardigheden van een kandidatencommissie dan bij het toetsen op geschiktheid. Zorg dat de commissie daar goed op is voorbereid, bv door op elkaar te oefenen of een workshop te volgen. Daarbij kost het extra tijd, houd daar bij de planning van gesprekken dus rekening mee. Integriteit is niet enkel een thema in de kandidatenprocedure. Het is goed om ook als bestuur en fractie dit onderwerp te bespreken. De Academie heeft een handleiding voor zo n gesprek met goede voorbeelden van dilemma s. Juist de dilemma s die je zelf niet van te voren bedenkt zijn het lastigst, en kunnen daardoor meer ophef veroorzaken dan nodig is. 15 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

INTEGRITEITSVERKLARING VOOR GROENLINKS-KANDIDATEN vastgesteld in herziene versie door het partijbestuur dd. 6 juli 2016 GroenLinks praat met alle kandidaten voor politieke en bestuursfuncties over integriteit. Het doel van het gesprek is zo veel mogelijk transparantie te verkrijgen over kwesties die (kunnen) raken aan je integriteit. Wij hanteren hierbij een brede definitie van integriteit, zoals omschreven in het hier bijgevoegde Protocol. (zie: Integriteitsprotocol GroenLinks) Om het gesprek goed te kunnen voeren stellen we hieronder een aantal vragen. De vragen zijn bedoeld om scherp na te denken over wat voor soort dingen in het kader van een gesprek over integriteit aan de orde kunnen zijn. We vragen je daarom voorafgaand aan het gesprek met de kandidatencommissie onderstaande vragen in te vullen en te ondertekenen. Uiteraard is dit een vertrouwelijk gesprek. Mocht het persoonlijke zaken betreffen waarover je vertrouwelijk enkel met de voorzitter wilt spreken geef dat dan aan. PRIVÉZAKEN Is of was er iets in je persoonlijk doen of laten, of in dat van jouw naasten, waardoor je in opspraak zou kunnen komen of chantabel bent? BELANGENCONFLICTEN Heb je betaalde of onbetaalde functies of belangen (gehad) in organisaties die jouw toekomstige functie kunnen raken? Zo ja welke? Bekleed je functies die volgens de GroenLinks Statuten onverenigbaar zijn met de nieuwe functie? (zie bijlage 1) Zo ja ben je bereid die andere functie(s) op te zeggen wanneer je daadwerkelijk gekozen wordt? 16 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

Ben je ooit (actief) lid geweest van organisaties die sterk in tegenspraak zijn met het GroenLinks gedachtegoed? PARTIJZAKEN Zijn er momenten geweest dat je grote onenigheid hebt gehad met individuen/groepen binnen GroenLinks? Heb je tot op heden voldaan aan je financiële verplichtingen aan de partij? (contributie, afdracht) (het partijbestuur behoudt zich het recht voor de betalingsverplichting van de kandidaten te checken) MEDIAZAKEN Hebben er in het verleden negatieve berichten over jou, of jouw naasten, in de (sociale) media gestaan? Waar ging dit over? Wat heb je daarmee gedaan? 17 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

Heb je in het verleden uitlatingen gedaan die sterk in tegenspraak zijn met het GroenLinks gedachtegoed? Hoe sta je daar nu tegenover? JURIDISCHE ZAKEN Ben je wel eens in aanraking geweest met justitie? Wat was het geval? Ben je wel eens straf- of civielrechtelijk vervolgd en veroordeeld voor het plegen van een delict? Ben je wel eens van iets vrijgesproken? Indien ja, waarvan? Heb je schadevergoeding gekregen? Is er wel eens aangifte tegen je gedaan? Waarom? 18 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

Heb je zelf wel eens aangifte van iets of tegen iemand gedaan? Indien ja, wat was de inhoud en op welke gronden heb je dat gedaan? OVERIG Zijn er zaken in de integriteitscode of in de werkwijze waar je moeite mee hebt? Zijn er wellicht andere zaken waarvan je vindt dat ze gemeld moeten worden? ONDERTEKENING Hierbij verklaar ik dat ik het protocol onderschrijf en bij de vragen naar eer en geweten alles heb gemeld wat in dit kader van belang is. 20 te (plaats), Door (naam) Handtekening 19 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

INTEGRITEITSPROTOCOL GROENLINKS vastgesteld in herziene versie door het partijbestuur dd. 6 juli 2016 INLEIDING In dit protocol is vastgelegd wat GroenLinks verstaat onder het begrip integriteit, met welke criteria en aan de hand van welke waarden de partij integriteit toetst, hoe de verantwoordelijkheden zijn vastgelegd en hoe integriteit getoetst wordt in kandidaatstellingsprocedures. 1. DEFINITIE Integriteit draait om het nemen van verantwoordelijkheid als functionaris of politicus van GroenLinks en de bereidheid om daarover verantwoording af te leggen. Concreet betekent integriteit voor ons: Doen wat je zegt: eenheid in woorden en gedrag Doen wat bij je rol hoort: gedrag dat past bij wat van je verwacht wordt Doen wat is afgesproken: gedrag dat past binnen wetten, regels en afspraken Om daaraan te kunnen voldoen is het van belang dat iedereen die actief is binnen Groen- Links beschikt over een eigen moreel kompas en afwegingen maakt op basis van onze uitgesproken en onuitgesproken normen. Integriteit is gestoeld op de volgende waarden: Moraliteit (of: moreel besef): de functionaris is zich scherp bewust van de voorbeeldrol die hij of zij in de samenleving heeft t.a.v. morele en ethische afwegingen. Onafhankelijkheid: de functionaris vermijdt belangenverstrengeling en de schijn daarvan. Transparantie: de functionaris is open over o.a. nevenfuncties, neven inkomsten, declaraties, ontvangen en betaalde giften etc. en is in redelijkheid proactief in het verstrekken van informatie daarover. Vertrouwelijkheid: de functionaris gaat zorgvuldig om met kennis en informatie. Zorgvuldigheid: respect voor allen en kent gelijke rechten toe aan alle individuen en instanties. Loyaliteit: de functionaris is loyaal aan de partij en de kiezers. zijn interne GroenLinks regels en afspraken over afdrachten, het meenemen van zetels etc.) Belangenverstrengeling of beïnvloeding Persoonlijke omstandigheden Gedragingen uit het verleden. Niet-integer gedrag kan bestaan zonder dat er sprake is van opzet of onwettelijk gedrag. 2. VERANTWOORDELIJKHEDEN De verantwoordelijkheid voor integer gedrag ligt bij: 1. de persoon zelf (primair) 2. degene(n) die hem of haar geselecteerd hebben (secundair) 3. degene(n) die zijn of haar functioneren beoordelen of verantwoordelijk zijn (in laatste instantie) Iedereen is primair zelf verantwoordelijk voor zijn of haar integriteit. Die moet tot uiting komen in ieders gedrag bij de uitoefening van rol of functie binnen GroenLinks en op de wijze waarop hij of zij omgaat met relevante gedragingen in het verleden, inclusief de melding van mogelijke integriteitsproblemen. Afhankelijk van de situatie zijn anderen (mede) verantwoordelijk voor het afhandelen en signaleren van integriteitskwesties, denk daarbij aan functionerings-commissies en voorzitters van (afdelings-)besturen en fracties. Het partijbestuur van GroenLinks is eindverantwoordelijk voor het opstellen van beleid en het (doen) organiseren van de preventieve taken. De partijvoorzitter is portefeuillehouder voor Integriteitszaken. Uiteindelijk kan of moet het partijbestuur ingrijpen of handelen als de integriteit van Groen- Links als geheel in het geding is. Daartoe hanteert GroenLinks intern een leidraad voor woordvoering en eventuele crisiscommunicatie. Het is van belang om wat betreft eventuele consequenties eenduidig en helder te zijn: de persoon in kwestie is verantwoordelijk en zal daar bij schending van integriteit de consequenties van moeten dragen (eventueel na terugroeping of royement door of namens het Partijbestuur). Integriteit kan onder druk komen te staan (d.w.z.: een integriteitsprobleem opleveren) als er sprake is van (vermeende) aantasting van vertrouwen of reputatie door: (Structureel) verschil in woorden en gedrag Gedrag dat afwijkt van normen die horen bij een functie of positie Grensoverschrijdend gedrag (gedrag dat bestaande codes, wetten/regels of afspraken overschrijdt, zoals daar onder andere 3. WERKWIJZE INTEGRITEITSTOETS BIJ KAN- DIDAATSTELLING De integriteitstoets behoort tot de vaste procedure bij kandidaatstellingen binnen GroenLinks. Het doel van de toets is om na te gaan of er gedragingen in het verleden of het privé-leven van een kandidaat zijn, die als niet integer ervaren kunnen worden. Als er zulke situaties zijn, is dat niet per definitie een reden om iemands kan- 20 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

didatuur af te wijzen. Ook hoeven die situaties niet per definitie bekend gemaakt te worden; de partij moet er echter wel van op de hoogte zijn. Een belangrijke vraag bij de beoordeling van integriteit is hoe de kandidaat zelf omgaat (of eerder is omgegaan) met situaties of gedragingen die vallen onder integriteitsproblemen. Belangrijk is vooral of iemand transparant in zijn of haar handelen is en waar mogelijk inspanningen heeft verricht om de integriteit te herstellen. Ook is de vraag hoe hij of zij terugkijkt op de betreffende voorvallen of situaties van belang. Kandidatencommissies worden geacht in redelijkheid onderzoek te doen om eventuele integriteitskwesties te achterhalen. Desondanks blijft het belangrijkste uitgangspunt dat de sollicitant zelf verantwoordelijk is voor het inzicht in welke zaken gevoelig kunnen liggen en het melden hiervan. Stappenplan toetsing Kandidatencommissies volgen het volgende stappenplan voor de integriteitstoets. Als twijfel ontstaat over een voor te dragen sollicitant, informeert de voorzitter van de kandidatencommissie de partijvoorzitter of voorzitter van het afdelingsbestuur, als portefeuillehouder Integriteit. 1. Briefing / training kandidatencommissies Bij de start van een kandidaatstellingsprocedure wordt de kandidatencommissie zorgvuldig gebrieft en getraind in het goed onderzoeken van de integriteitsvraag. Dit kan bijvoorbeeld door dilemma-sessies, training in gespreksvaardigheden, referenten- en internetonderzoek. 2. Vragenlijst en verklaring Sollicitanten vullen een vragenlijst in en ondertekenen een integriteitsverklaring. In de vragenlijst wordt nadrukkelijk gevraagd naar mogelijk controversiële of belastende gebeurtenissen of omstandigheden, binnen en buiten de partij. Uiteraard hoeft een bevestigend antwoord op een van de vragen niet tot een negatief oordeel over de integriteit te leiden, maar het is belangrijk dat de partij op de hoogte is van mogelijke integriteitsvraagstukken. 3. Eerste gesprek Tijdens het eerste gesprek bevraagt de kandidatencommissie de sollicitant over integriteit. Dit gebeurt aan de hand van de ingevulde vragenlijst; daarnaast is het belangrijk dat de commissie goed doorvraagt om te achterhalen of er zaken zijn die de sollicitant zelf niet als integriteitsrisico inschat. De kandidatencommissie kan verder casuïstiek gebruiken om het gesprek over integriteit te verdiepen. 4. Referenten en internetonderzoek De kandidatencommissie bevraagt referenten van sollicitanten die voor een tweede gesprek worden uitgenodigd, aan de hand van het profiel dat voor de functie is opgesteld en kan daarbij ook zaken op het gebied van integriteit bespreken. Daarnaast doen kandidatencommissies onderzoek op het internet naar sollicitanten (oa bij reguliere en sociale media). 5. VOG Sollicitanten die voor een tweede gesprek worden uitgenodigd voor landelijke functies, vragen een VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) aan. 6. Nader onderzoek integriteitskwesties Als de kandidatencommissie van mening is dat er aanleiding is om de integriteitsvraag nader te bespreken, dan: stelt zij de kandidaat op de hoogte van haar twijfels en verzoekt hem of haar meer informatie te verstrekken over de zaak die de twijfels gewekt heeft, en mogelijk ook meer referenties; stelt zij vast of de ingebrachte informatie/ referenties een objectief beeld van de zaak schetsen; stelt zij samen met de sollicitant een overzicht van ter zake doende onderwerpen op als agenda voor een of meer vervolggesprekken; in uitzonderlijke gevallen kan de kandidatencommissie via de voorzitter van het partijbestuur informatie inwinnen bij de AIVD; na afronding van het aanvullend onderzoek, stelt de commissie het definitieve kandidatenadvies vast. Bewaartermijn gegevens De kandidatencommissie zorgt ervoor dat alle vertrouwelijke gegevens van en over kandidaten na afloop van de interne verkiezingen worden vernietigd, met uitzondering van de bereidverklaringen en de door kandidatencommissies voor landelijke procedures verzamelde gegevens inzake integriteit van kandidaten. Deze gegevens worden onder verantwoordelijkheid van de partij- of afdelingsvoorzitter bewaard voor een maximale periode van vijf jaar. De bewaartermijn wordt verlengd als kandidaten zich in een nieuwe procedure opnieuw kandidaat stellen. De informatie is slechts toegankelijk voor de partij- of afdelingsvoorzitter, kandidatencommissies en de betrokken kandidaat. De wijze waarop gegevens of oude feiten worden gewogen, is telkens de verantwoordelijkheid van de dan functionerende kandidatencommissie. Daarbij is de kennis van nu leidend, alsmede het getoonde inzicht en transparantie van de betreffende kandidaat zelf. 21 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

BIJLAGE 1: BEPALINGEN IN STATUTEN EN HUISHOUDELIJK REGLEMENT GROEN- LINKS M.B.T. INTEGRITEIT (versie 1 februari 2015) HR ARTIKEL 4. KANDIDATUUR 1. Leden hebben het recht zich kandidaat te stellen voor alle functies binnen GroenLinks en voor alle kandidatenlijsten voor vertegenwoordigende organen. 2. In het huishoudelijk reglement kan worden bepaald dat een kandidaat moet worden voorgedragen door: a. een in het huishoudelijk reglement omschreven minimumaantal of percentage aan leden, of; b. het partijorgaan dat belast is met de selectie van kandidaten. 3. In het huishoudelijk reglement kan de kandidatuur voor daarin aangeduide functies en verkiezingen afhankelijk worden gesteld van een beoordeling van haar of zijn integriteit. 4. Niemand kan tegelijkertijd zijn: a. lid van meer dan één vertegenwoordigend orgaan (gemeenteraad, deelgemeenteraad, provinciale staten, waterschapsbestuur, Eerste of Tweede Kamer, Europees Parlement); b. lid van een vertegenwoordigend orgaan en lid van het partij- of afdelingsbestuur op hetzelfde niveau; c. ambtsdrager (burgemeester, wethouder, gedeputeerde, minister, staatssecretaris) en lid van het partij- of afdelingsbestuur op hetzelfde niveau; d. ambtsdrager en lid van een vertegenwoordigend orgaan, op welk niveau dan ook; e. lid van het partijbestuur, de toezichtraad, het congrespresidium of de commissie voor geschil en beroep; f. lid van een kandidatencommissie en kandidaat voor het orgaan waarvoor de commissie is ingesteld; g. lid van het afdelingsbestuur en lid van de kascommissie van die afdeling; h. in dienst van bestuur of fractie en lid van dat bestuur of die fractie. 5. GroenLinks bevordert evenredige deelname aan alle functies die in en namens de partij worden vervuld door haar leden ongeacht sekse, seksuele voorkeur, religie, huidskleur, nationaliteit, culturele achtergrond, leeftijd of gezondheid. HR ARTIKEL 10. PROTOCOLLEN 1. Het partijbestuur stelt een integriteitsprotocol vast. Daarin wordt geregeld hoe de verantwoordelijke kandidatencommissie de integriteit van kandidaten beoordeelt. HR ARTIKEL 12. LIJSTTREKKERSREFERENDUM (...) 3. De commissie beoordeelt de kandidaten aan de hand van het integriteitsprotocol. Is zij van oordeel dat problemen rond de integriteit van een kandidaat een ernstig risico vormen, dan laat zij die kandidaat niet toe tot het referendum. De kandidaat kan dat oordeel ter toetsing voorleggen aan de commissie voor geschil en beroep. De commissie voor geschil en beroep kan bepalen dat de kandidaat wordt toegelaten. Voor de kandidaten bekend worden gemaakt krijgen zij de gelegenheid zich terug te trekken. (...) HR ARTIKEL 13. HET OPSTELLEN VAN DE KANDI- DATENLIJST (...) 2. De externe kandidatencommissie beoordeelt de kandidaten aan de hand van het integriteitsprotocol. Is zij van oordeel dat problemen rond de integriteit van een kandidaat een ernstig risico vormen, dan laat zij die kandidaat niet toe tot de stemming op het congres. De kandidaat kan dat oordeel ter toetsing voorleggen aan de commissie voor geschil en beroep. De commissie voor geschil en beroep kan bepalen dat de kandidaat wordt toegelaten tot de stemming. Voor de kandidaten bekend worden gemaakt krijgen zij de gelegenheid zich terug te trekken. 3. Een lid kan voorts worden voorgedragen door de externe kandidatencommissie. De commissie draagt geen kandidaten voor als problemen rond haar of zijn integriteit een ernstig risico vormen. (...) HR ARTIKEL 22. KANDIDAATSTELLING VOOR VA- CANTE FUNCTIES IN HET PARTIJBESTUUR (...) 2. De interne kandidatencommissie beoordeelt de kandidaten aan de hand van het integriteitsprotocol. Is zij van oordeel dat problemen rond de integriteit van een kandidaat een ernstig risico vormen, dan laat zij die kandidaat niet toe tot de stemming op het congres. De kandidaat kan dat oordeel ter toetsing voorleggen aan de commissie voor geschil en beroep. De commissie voor geschil en beroep kan bepalen dat de kandidaat wordt toegelaten tot de stemming op het congres. 3. Een lid kan voorts worden voorgedragen door de interne kandidatencommissie. De commissie draagt geen kandidaten voor als problemen rond haar of zijn integriteit een ernstig risico vormen. (...) 22 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

6 BEWILLIGINGSFORMULIER VOOR GROENLINKS-KANDIDATEN Dit formulier graag ingevuld en ondertekend meenemen naar het gesprek met de kandidatencommissie, samen met een kopie van een geldig legitimatiebewijs. De bewilligingstermijn sluit op Personalia (deze gegevens worden gebruikt bij het formeel indienen van de lijst, vul dit zorgvuldig in) Voornaam: (compleet en voluit als in paspoort) Roepnaam: Achternaam: Hoe wil je w.b. achternaam op de lijst vermeld staan: (meisjesnaam of dubbele naam of naam echtgenoot) Adres: Postcode en woonplaats: Geboortedatum: m/v Telefoonnummer privé: Evt. telefoonnummer werk: E-mailadres: 1. Ik akkoord met de Afdrachtregeling van GroenLinks, zoals in 2009 vastgesteld door het Congres (zie bijlage). 2. Ik verplicht me tot het teruggeven van een eventuele zetel als ik de fractie tussentijds verlaat. Handtekening: Plaats en datum: 23 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

BIJLAGE 1 TOELICHTING AFDRACHTREGELING GROENLINKS Alle leden van GroenLinks die vertegenwoordigend werk verrichten in een parlementair orgaan of bestuur, zijn afdrachtplichtig; dat betekent dat je een deel van je vergoeding als GroenLinks-vertegenwoordiger overmaakt aan de partij. De GroenLinks-organisatie draait voor 35% op deze afdrachten. Hoe werkt het? Bij je kandidaatstelling heb je ingestemd met deze regeling (via het bewilligingsformulier). Zodra je gekozen bent, vragen we je aanvullende gegevens, via de afdrachtverklaring die je kunt downloaden van GLweb, een website voor actieve GroenLinksers (achter login) Je kunt zelf kiezen hoe je de afdracht overmaakt: als je kiest voor periodieke overschrijving of notariële akte maak je het bedrag over naar rekening 78.68.08.969 ten name van GroenLinks Afdrachten te Utrecht; als je kiest voor overmaken per acceptgiro, sturen we per kwartaal een factuur. De eerste keer krijg je een factuur met het juiste bedrag. De Afdrachtregeling De GroenLinks Afdrachtregeling bestaat uit twee elementen: 1. De Afdrachtregeling zelf wordt door het congres vastgesteld (zie bijlage) 2. Het Uitvoeringsbesluit bevat gedetailleerder informatie en wordt door het bestuur vastgesteld (laatste versie: pdf of als je nog niet in kunt loggen op te vragen bij de kandidatencommissie) Voor wie geldt de afdrachtregeling? 1. Vertegenwoordigers van GroenLinks (zie formele tekst afdrachtregeling verderop) 2. Vertegenwoordigers van een lokale partij In november 2009 is door het congres een vernieuwde Afdrachtregeling vastgesteld. Daarin staat o.a. dat GroenLinks-leden die voor een lokale partij actief zijn kunnen kiezen voor het betalen van 50% van de afdracht in ruil voor alle ondersteuning die het Landelijk Bureau biedt. In veel gemeenten waar GroenLinks niet in de raad vertegenwoordigd is zijn wel GroenLinks leden actief voor een lokale partij, als raadslid of als wethouder. Ook die raadsleden en wethouders willen we graag kennen, informeren en ondersteunen. Dat kan alleen als afdelingen deze mensen bij ons aanmelden. Het voordeel daarvan is dat wij deze mensen kunnen abonneren op de GLweb.update, maar ook dat wij hen eventueel kunnen benaderen voor een specifiek op deze groep gericht aanbod voor een training bv. Het is ook mogelijk om niet voor deze afdrachtregeling te kiezen en toch gebruik te maken van bepaalde onderdelen van het aanbod van het Landelijk Bureau (voor die onderdelen vragen we dan een extra bijdrage). Aanmelden Met de afdrachtverklaring kun je je als afdrachtplichtige aanmelden bij het landelijk bureau. Na de verkiezingen krijg je hier meer informatie over. In verband met de gevraagde handtekening graag printen en opsturen naar het adres dat op het formulier staat. Meer informatie Voor vragen kun je contact opnemen met de afdeling Financiën via afdrachten@groenlinks.nl FORMELE TEKST AFDRACHTREGELING AFDRACHTREGELING VOOR VOLKSVERTEGEN- WOORDIGERS EN BESTUURDERS 1. Inleiding De afdrachtregeling is in 1990 door het congres van GroenLinks vastgesteld. Op 18 maart 2000 heeft het congres tot verandering van de regeling besloten per 1 juli 2000. In 2005 en 2009 is naar aanleiding van discussies in de partijraad en het partijbestuur de regeling aangepast. In 2014 zijn de deelraden in Amsterdam en Rotterdam opgeheven en is de geldigheid aangepast. 2. Geldigheid De afdrachtregeling van GroenLinks geldt voor volksvertegenwoordigers; (duo)leden van (deel) gemeenteraden, Provinciale Staten, Tweede Kamer, Eerste Kamer en Europees Parlement) en bestuurders (gebieds- en bestuurscommissieleden, wethouders, burgemeesters, gedeputeerden, commissarissen van de Koning, staatssecretarissen, ministers en eurocommissarissen). 3. Afdrachtcriteria De afdrachtregeling is gerelateerd aan de wettelijk vastgestelde vergoeding voor vertegenwoordigende c.q. bestuurlijke arbeid en wordt als volgt vastgesteld: a. Voor (duo)leden van (deel)gemeenteraden, Provinciale Staten en Eerste Kamer is de afdracht 10 procent van de bruto vergoeding. b. Voor parttime wethouders, wethouders in kleine gemeenten, gebieds- en bestuurscommissiebestuurders, die een vergoeding ontvangen tot de maximale vergoeding voor een gemeenteraadslid (in 2014 26.531,45 per jaar) is de afdracht 10 procent van de bruto vergoeding. 24 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

c. Voor volksvertegenwoordigers en bestuurders met een bruto vergoeding hoger dan de maximale vergoeding voor een gemeenteraadslid (in 2014 26.531,45 per jaar), doch die niet hoger is dan de maximale vergoeding van klasse 2 (in 2014 59.577 per jaar) bedraagt de afdracht 12,5 procent over de gehele vergoeding. Bij een hogere vergoeding dan het maximum in klasse 2 bedraagt de afdracht 12,5 procent over 59.577 plus 15 procent over het meerdere. 4. Vrijstellingsregeling Er kunnen redenen zijn om (gedeeltelijke) vrijstelling van afdracht aan te vragen. Daartoe gelden de volgende criteria a. Vrijstellingsgrens Als een totaal bruto jaarinkomen niet hoger is dan de maximale raadsvergoeding in de grootste gemeente kan aanspraak worden gemaakt op vrijstelling van de afdrachtverplichting. b. Armoedeval Mits het bruto jaarinkomen na aftrek van afdracht onder de onder a genoemde grens komt, kan (gedeeltelijke) vrijstelling worden aangevraagd. c. Uitzonderingen In bijzondere gevallen kan een verzoek worden gedaan om gedeeltelijke of gehele vrijstelling van de afdracht. d. Vrijstellingen worden per kalenderjaar verstrekt en dienen per kalenderjaar te worden aangevraagd bij de afdeling financiën van het landelijk partijbureau. 5. Afdrachten aan afdelingen Afdelingen mogen nadere afdrachten bedingen bij hen die in aanmerking komen om een afdracht te doen. Deze extra afdrachten kunnen echter niet ten koste gaan van de afdrachten aan GroenLinks landelijk; de landelijke afdracht gaat altijd voor. 25 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016

STAPPEN- PLANNEN

1 5 STAPPEN: SCOUTING GEMEENTERAADSLEDEN Scouting is een permanente activiteit. Scouting is een verantwoordelijkheid van het afdelingsbestuur en kan ook als verantwoordelijkheid in de opdracht aan de kandidatencommissie worden meegegeven. 1 WIE ZOEK JE? Zorg voor een goed profiel van de gemeenteraadsleden die je zoekt. De waarden en uitgangspunten van GroenLinks zijn - uiteraard - leidend. Sta open voor mensen die zich graag eerst willen oriënteren. Let op de samenstelling van het team: fractie en evt. steunfractie: ervaring, aandachtsgebieden, m/v, achtergrond, diversiteit. Zoek voor het lijstduwerschap prominente afdelingsleden (van wie het wel duidelijk is dat zij niet de ambitie hebben om raadslid te worden). Let erop dat potentiële kandidaten lid zijn of in ieder geval op tijd, voor de ALV, lid worden! 2 HOE EN WAAR ZOEK JE? Haal mensen binnen: organiseer openbare bijeenkomsten (debat, werkbezoek). Wees goed zichtbaar: website, blogs, opiniestukken in de krant. Wees goed vindbaar: contactgegevens op website, gemeentesites e.d. Zorg dat de informatie over je vacatures, waaronder het profiel, goed vindbaar is. Binnen de partij: bel de ledenlijst af, vraag om via via mee te zoeken, geef profielen mee als ondersteuning. Buiten de partij: scout bij interessante netwerken en tijdens werkbezoeken. Agendeer en bespreek de oogst regelmatig om de voortgang van het scouten te bewaken. 3 HOE BENADER JE IEMAND? Benoem de vraag concreet: wat is de verwachte tijdsinvestering, hoe zit het team in elkaar, overige omstandigheden. Geef aan wat hem/haar volgens jou geschikt maakt voor de functie. Zorg meteen voor opvolging: koppel hem/ haar aan een contactpersoon, nodig hem/ haar uit voor een kennismaking met de huidige afdeling / fractie e.d. 4 HOE HOUD JE IEMAND BINNEN? Houd contact (zorg voor een buddy-systeem of iemand die regelmatig belt of afspreekt). Sluit aan bij drijfveren van je potentiële kandidaat met een aanbod aan concrete activiteiten. Pas op met fractievergaderingen, het is voor nieuwkomers vaak lastig om daar aansluiting te vinden (waan van de dag regeert, veel jargon). Geef nieuwkomers een taak binnen de fractie of afdeling. Organiseer een leergang Maak kennis met GroenLinks, lokaal of samen met buurgemeenten of de provincie (zie voorbeeldmateriaal op GLweb). 5 HOE BEREID JE IEMAND VOOR OP HET POLITIEKE WERK? Laat potentiële kandidaten zo veel mogelijk meelopen, bied een kijkje achter de schermen, laat ze meewerken. Zorg voor training en coaching, zie het aanbod van de GroenLinks-Academie. 27 I GEREEDSCHAPSKIST KANDIDATENPROCEDURE I AUGUSTUS 2016