2 0 1 0 Domein Educatie & Oriëntatie Eindrapportage VAVO
Voorwoord In dit jaarverslag kijkt ROC ID College terug op het jaar 2010. Het volume van de onderwijsactiviteiten over het jaar 2010 waren van een vergelijkbaar niveau als in 2009. Wel werd het in de loop van het jaar 2010 steeds duidelijker in welke richting de externe ontwikkelingen gaan. Een aantal van deze zaken brengen wij in dit verslag onder de aandacht. Het vorige kabinet en het huidige kabinet hebben in 2010 een aantal maatregelen aangekondigd dat van grote invloed is op de activiteiten binnen het domein Educatie & Oriëntatie. Kort gezegd lopen de middelen die beschikbaar zijn voor volwasseneneducatie terug van 202 mln. over 2010 tot 115 mln. over 2012. Het ligt in de bedoeling om van deze 115 mln. 50% voor VAVO aan te wenden. De beschikbare middelen voor inburgering lopen terug van 439 mln. in 2010 tot nihil in 2015. Deze ontwikkelingen hebben grote gevolgen voor ROC ID College en dwingen ons maatregelen te nemen. Om die reden hebben wij in 2010 een start gemaakt met de reductie van de personeelsformatie van het domein Educatie & Oriëntatie teneinde onze organisatie aan te passen aan de teruglopende middelen. Dit proces wordt op organische wijze vorm gegeven en zal naar verwachting nog tot eind 2012 doorlopen. In dit kader wordt in nauw overleg met de opdrachtgevers van ROC ID College gestreefd naar het in stand houden van de infrastructuur aangezien het de verwachting is dat de fors gereduceerde budgetten die beschikbaar zijn voor Volwasseneneducatie over de jaren 2012 tot en met 2015 stabiel zullen blijven. ROC ID College heeft besloten de kernactiviteiten op het gebied van Educatie in stand te houden. Als gevolg van de teruglopende middelen overweegt de rijksoverheid momenteel de marktwerking verder uit te stellen naar 2015 en de aansturing en bekostiging van het VAVO vanaf 1 augustus 2014 naar het Rijk over te hevelen. Gemeenten hebben een forse bezuinigingsdoelstelling en zijn op zoek naar manieren om integraal participatiebeleid vorm te geven. De middelen voor volwasseneneducatie zullen naar verwachting gericht worden ingezet. Hierdoor kan een grotere groep laaggeletterden worden bereikt. De gemeenten zijn hierbij leidend. De Wet Participatiebudget was over 2010 onverminderd van kracht. ROC ID College heeft het aanbod, gericht op indeling conform de Participatieladder, gecontinueerd. Enkele opdrachtgevers werken strikt conform dit instrument. Anderen doen dit nog niet. De diensten worden aangeboden op basis van trajecten waarbij de producten regionaal nog altijd van elkaar kunnen verschillen op basis van de behoefte. De transformatie van aanbodgericht naar vraaggericht onderwijs is dan ook onverminderd van toepassing. De meeste trajecten worden in navolging van vorig jaar vorm gegeven op basis van Flex-ID, het onderwijsconcept van ROC ID College. Naast een onderwijsprogramma dat het fundament vormt, volgt een student onderwijsbouwstenen waarmee hij zijn opleiding kan verbreden en verdiepen. Op basis van individuele wensen bepalen we de onderwijsbouwstenen die een student nodig heeft. Hierdoor is het mogelijk op meerdere momenten in- en uit te stromen en is een trajectduur op maat mogelijk. De totale omzet van het domein Educatie & Oriëntatie over het kalenderjaar 2010 beloopt wederom ruim 10 mln. (2009: 10 mln.). Dit betreft de omzet WEB, WI, Wet Rutte, Contractmiddelen en Leerwerkcentrum Zoetermeer. De omzetverwachting over 2011 bedraagt circa 7 mln. Het College van Bestuur is zeer tevreden met de inzet en flexibiliteit van de medewerkers van het domein Educatie & Oriëntatie in deze onzekere tijden. Ondanks de forse fte-reductie waar we voor staan zien we de komende jaren, in afgeslankte vorm, met vertouwen tegemoet. Namens het College van Bestuur Oege de Jong Eindrapportage VAVO 2010 1
Inleiding Vavo (Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs) bestaat uit opleidingen voor vmbo-tl, havo en vwo. Deze eindrapportage heeft betrekking op de resultaten bij ROC ID College in het cursusjaar 2009-2010. Vavo heeft de afgelopen jaren de instroom van studenten die gebruik maken van de Wet Rutte zien groeien. Op het reguliere voortgezet onderwijs zijn deze studenten om uiteenlopende redenen uitgevallen en hebben zij geen diploma behaald. Het betreft studenten met grote verschillen in herkomst, milieu en psycho-sociale ontwikkeling. Om de kans op succes te vergroten is veel aandacht nodig. Zij zijn door hun leeftijd het reguliere voortgezet onderwijs ontgroeid en vragen een meer volwassen aanpak en begeleiding. Er zijn ook studenten die om meer praktische redenen naar vavo komen. Ze volgen bijvoorbeeld een paar vakken die noodzakelijk zijn voor hun vervolgopleiding. Niet alleen de achtergrond van de studenten, maar ook de onderwijsvraag is zeer divers. Het vavo-team besteedt daarom veel tijd aan de intake om het juiste programma voor de student vast te stellen en aan het mentoraat om de student tijdens de opleiding een goede begeleiding te bieden. Met bijna alle scholen voor voortgezet onderwijs zijn samenwerkingovereenkomsten afgesloten die de basis zijn voor de uitbesteding van de Rutte-studenten door de scholen voor voortgezet onderwijs bij ROC ID College. De gemeenten hechten veel belang aan de vavo-voorziening bij het terugdringen van voortijdige schooluitval. De contacten over de voortgang van de studenten zijn zowel met de leerplichtambtenaren als de toeleverende scholen verbeterd en geïntensiveerd. Locaties en aanbod schooljaar 2009-2010 Vavo van ROC ID College heeft twee uitvoeringslocaties: Gouda en Zoetermeer. Het gaat op beide locaties om dagopleidingen. Uitvoeringslocaties met aangeboden trajecten locatie traject inhoud leerstof Gouda vmbo-tl 1-jarig Leerjaar 3 + 4 Groen van Prinsterersingel havo 1-jarig Leerjaar 4 + 5 havo 2-jarig Leerjaar 4 + 5 vwo 1-jarig Leerjaar 4 + 5 + 6 Zoetermeer vmbo-tl 1-jarig Leerjaar 3 + 4 Duitslandlaan havo 1-jarig Leerjaar 4 + 5 havo 2-jarig Leerjaar 4 + 5 2 Eindrapportage VAVO 2010
Vmbo-tl-trajact Om een vmbo-tl-diploma te verkrijgen, moet voor zeven vakken een examen worden afgelegd. Het VMBO-tl is ingericht naar sectoren. Alle sectoren hebben hetzelfde gemeenschappelijke deel dat bestaat uit de vakken: Nederlands, Engels en Maatschappijleer 1. Naast deze vakken moet elke student examen doen in twee vakken uit het sectorgebonden deel en twee vakken uit het vrije deel. De vier sectoren binnen de vmbo-tl-opleiding: zorg en welzijn techniek economie landbouw Voor studenten die geen sectorwerkstuk hebben afgerond is een handleiding geschreven om dit werkstuk te maken. Hierbij doorloopt de student een stappenplan dat door een vakdocent wordt begeleid. Vrijstelling kan worden verleend voor vakken die zijn afgerond met een voldoende examencijfer en voor het sectorwerkstuk als dat op het voorgezet onderwijs met voldoende of goed is beoordeeld. Havo-traject Het cursusjaar 2009-2010 is het eerste jaar, waarin vavo het havo-examen nieuwe stijl heeft aangeboden (De zogenaamde herijkte tweede fase ). Studenten kiezen uit vier profielen binnen havo. Naast de vakken uit het gekozen profieldeel, bestaat elk profiel uit een gemeenschappelijk deel en een vrij deel. Het gemeenschappelijke deel omvat de vakken: Nederlands, Engels en Maatschappijleer. Het vrije deel betreft één vak: een examenvak dat niet in het eigen profiel is opgenomen. Voor het verkrijgen van een diploma moet de student ook een profielwerkstuk schrijven. Net als voor het sectorwerkstuk bij vmbo-tl is een handleiding samengesteld om dit werkstuk te maken. De studenten worden bij het vervaardigen van het werkstuk begeleid door vakdocenten. Wat betreft het aanbod van havo oude stijl geldt het volgende: Studenten met oude stijl -certificaten kunnen ook in de toekomst (tot 2018) nog prima bij vavo terecht. Hun oude stijl -certificaten zet vavo om in nieuwe stijl -vakken. De ontbrekende vakken worden alsnog gevolgd. Vwo-traject Het cursusjaar 2009-2010 is het eerste jaar dat vavo het vwo-examen nieuwe stijl aanbiedt (De zogenaamde herijkte tweede fase ). Studenten kiezen uit vier profielen binnen vwo. Naast de vakken uit het gekozen profieldeel, bestaat elk profiel uit een gemeenschappelijk deel en een vrij deel. Het gemeenschappelijke deel omvat de vakken: Nederlands, Engels en Maatschappijleer. Het vrije deel betreft één vak: een examenvak dat niet in het eigen profiel is opgenomen. Voor het verkrijgen van een diploma moet de student ook een profielwerkstuk schrijven. Hiervoor is een handleiding samengesteld. De studenten worden bij het vervaardigen van het werkstuk begeleid door vakdocenten. Het cursusjaar 2008-2009 fungeerde als bezemjaar voor het aanbod van vwo oude stijl. Studenten met oude stijl -certificaten kunnen ook in de toekomst (tot 2019) nog prima bij vavo terecht. Hun oude stijl - certificaten zet vavo om in nieuwe stijl -vakken. De ontbrekende vakken worden alsnog gevolgd. Eindrapportage VAVO 2010 3
Doelgroep en studentenbegeleiding De achtergronden van de studenten zijn zeer verschillend wat betreft herkomst, milieu en psycho-sociale ontwikkeling evenals de reden om hun opleiding via vavo af te ronden. Hoewel vavo een volwassen aanpak van onderwijs kent, is voor veel studenten aanvullende begeleiding noodzakelijk. Vrijwel alle studenten worden begeleid door een mentor. De mentor speelt een belangrijke rol bij de introductie aan het begin van het schooljaar. De studenten schrijven tijdens de introductie een autobiografie die voor de mentor dient als leidraad bij het kennismakingsgesprek. Verder controleert de mentor de toetsresultaten van de student en houdt voortgangsgesprekken. Een andere belangrijke taak van de mentor is het controleren van de presentie. Als een student afwezig is zonder berichtgeving neemt de mentor contact op. Dat vraagt veel tijd, maar dit is voor het type student aan vavo een noodzakelijk onderdeel van het mentorschap. Indien de problematiek van de student voor de mentor complex is of een specifieke deskundigheid vereist, wordt de student doorverwezen naar de cursistbegeleider of naar het Onderwijs Servicecentrum van ROC ID College. Zonodig worden externe instanties zoals jeugdzorg of de leerplichtambtenaar ingeschakeld. Werving en toeleiding Vavo is bij studenten bekend door advertenties in huis-aan-huisbladen, door mond-tot-mondreclame of verwijzing door decanen van het voortgezet onderwijs, leerplichtambtenaren en andere instanties. Twee keer per jaar wordt speciaal voor vavo een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd en daarnaast zijn er informatieavonden voor het mbo, waar ook informatie verstrekt wordt over de vavo-opleidingen. Intake De intake is in de loop der jaren steeds meer tijd gaan vragen. Per student worden minstens twee gesprekken gepland. De complexiteit van het vavo-onderwijs en de zorgplicht veroorzaken dat de intakeprocedures steeds aangepast worden aan en beter passen bij de kenmerken van zowel opleiding als student. Potentiële studenten melden zich bij het intaketeam van vavo voor informatie of een intakegesprek. In een eerste gesprek tussen intaker en de potentiële student wordt ingegaan op de individuele leerwensen en wordt gezocht naar een passend onderwijstraject. Wanneer studenten, gezien hun mogelijkheden, niet kunnen worden geplaatst binnen vavo, wordt doorverwezen naar het Onderwijs Servicecentrum van ROC ID College. Daar wordt desgewenst gezocht naar alternatieve, meer geschikte onderwijstrajecten, bijvoorbeeld binnen het beroepsonderwijs van ROC ID College. Naast onderwijsinhoudelijke toelatingseisen (studenten moeten ten minste de eerste leerjaren van het voortgezet onderwijs hebben afgerond) zijn er ook andere voorwaarden waaraan studenten moeten voldoen om te worden toegelaten. Deze voorwaarden zijn veranderd door de Wet Rutte. Deze wet maakt uitbesteding van vo-leerlingen aan vavo mogelijk. Vanaf het schooljaar 2009-2010 gelden de volgende voorwaarden naast de onderwijsinhoudelijke toelatingseisen: Studenten van 18 jaar en ouder die niet rechtstreeks van een reguliere school voor voortgezet onderwijs komen, kunnen zich aanmelden voor een vavo- traject. De bekostiging van het traject vindt plaats vanuit het Participatiebudget van de gemeente waarin de student woont (WEB student). 4 Eindrapportage VAVO 2010
Studenten die tussen 16-18 jaar zijn én rechtstreeks van een reguliere school voor voortgezet onderwijs komen, kunnen zich alleen aanmelden indien de vo-school een uitbesteding aan vavo aanvraagt. De bekostiging van het traject vindt plaats vanuit (een deel van) de rijksbijdrage die de toeleverende school voor de leerling ontvangt. Toelating is daarvoor niet afhankelijk van de gemeente waarin de student woont. Indien de student 16 of 17 jaar is en niet rechtstreeks van een reguliere school voor voortgezet onderwijs komt, moet de student zich eerst inschrijven bij een vo-school (Wet Rutte student). WEB, Wet Rutte en additionele studenten in relatie tot totaal (per 1-10-2010) 200 150 169 100 96 WEB 68 Wet Rutte 50 0 20 41 vmbo 0 havo 5 10 7 vwo Additioneel Uit bovenstaand overzicht blijkt, dat het aandeel WEB-studenten, die vanuit het participatiebudget gefinancierd worden, aan de gehele populatie 126/ 416 bedraagt. Dat wil zeggen: 30%. Eindrapportage VAVO 2010 5
Cursusjaar 2009-2010: diploma s en certificaten Diplomarendement vmbo 24% Geslaagd (44) Niet geslaagd (14) 76% Diplomarendement havo 33% Geslaagd (115) Niet geslaagd (56) 67% Diplomarendement vwo 15% Geslaagd (57) Niet geslaagd (10) 85% Binnen vavo wordt onderscheid gemaakt tussen studenten die opgaan voor een heel diploma en studenten die opgaan voor certificaten. De havo-opleiding biedt een éénjarige en een tweejarige variant. Studenten die voor de tweejarige variant kiezen behalen in hun eerste jaar één of meerdere certificaten. Van alle studenten die zijn opgegaan voor het diploma vmbo-tl, havo of vwo, is respectievelijk 76%, 67% en 85% uiteindelijk geslaagd. 6 Eindrapportage VAVO 2010
Diplomeringsgegevens Cursusjaar 2009-2010 VWO HAVO VMBO-TL # Cert Dipl Nul T # Cert Dipl Nul T # Cert Dipl Nul T Alphen aan den Rijn 1 1 2 1 1 2 Bergambacht 1 1 Bodegraven-Reeuwijk 4 1 3 1 18 7 10 1 6 5 1 Boskoop 1 1 5 2 1 2 2 De Ronde Venen 1 1 Gouda 16 6 10 58 33 24 1 3 17 3 13 1 1 IJsselstein 1 1 Kaag en Braassem 1 1 Krimpen aan den IJssel 1 1 Lansingerland 1 1 Leidschendam-Voorburg 3 2 1 1 1 Liesveld 2 2 Montfoort 1 1 1 1 1 Nederlek 1 1 Nieuwkoop 1 1 Ouderkerk 1 1 Oudewater 2 2 Pijnacker-Nootdorp 1 1 2 2 Rijnwoude 3 1 2 1 1 Rijswijk 1 1 Rotterdam 2 2 1 1 Schoonhoven 2 1 1 3 3 s-gravenhage 2 1 1 5 2 3 2 1 1 Vlist 11 4 6 1 7 2 4 1 1 1 Waddinxveen 6 6 20 9 10 1 1 6 3 3 1 Woerden 1 1 3 1 2 Zederik 1 1 Zoetermeer 24 9 15 80 26 51 3 2 21 7 14 1 Zuidplas 4 4 4 2 1 1 1 6 4 2 Totaal 84 26 57 1 1 217 89 115 13 12 66 19 44 3 3 Toelichting: # aantal deelnemers aangemeld voor examen Dipl. aantal deelnemers dat een diploma heeft behaald Cert. aantal deelnemers dat een certificaat voor 1 of meer voldoende vakken heeft behaald Nul aantal deelnemers dat voor geen enkel vak is geslaagd T aantal deelnemers dat zich terugtrok voor of tijdens het examen Eindrapportage VAVO 2010 7
Organisatie van het onderwijs Voor elk vak worden volgens het weekrooster, twee tot vijf lesuren verzorgd door een vakdocent. Een lesuur duurt 45 minuten. Vavo kiest ervoor om zoveel mogelijk lesblokken van twee lesuren in te roosteren. Studenten kunnen voor het maken van praktische opdrachten en sector- of profielwerkstukken, terecht bij het Open Leercentrum (OLC). Cursusjaar 2010-2011: Samenwerkende scholen en studenten per gemeente Onderstaande tabel toont de scholen die op 1 oktober 2010 leerlingen hadden uitbesteed aan het vavo. Met deze scholen is een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. 70% van de studenten aan het vavo is afkomstig van deze scholen. Hun trajecten worden bekostigd via een deel van de rijksbijdrage die de vo-scholen voor deze uitbestede leerlingen ontvangen. Almere Alphen aan den Rijn Boskoop Coevorden Den Haag Gouda Leiden Leidschendam Lekkerkerk Rotterdam Schagen Schoonhoven Waddinxveen Woerden Zoetermeer Helen Parkhorst Ashram College Groene Hart Lyceum Parkschool Scala College Wellant College Wellant College SG De Nieuwe Veste Vrije School Den Haag Interconf. Makeblijde College College Sint Paul Scholengroep Spinoza Aloysiuscollege St. Antonius College Coornhert Gymnasium CSG De Goudse Waarden Driestar College GSG Leo Vroman Wellant College Bonaventura College Mare College Veurs College Gemini College Sint Laurenscollege Gereformeerde SG Randstad LMC havo voor muziek en dans GSG Schagen CSG Willem de Zwijger Schoonhovens College Coenecoop College Kalsbeek College Minkema College Alfrink College Erasmus College Oranje Nassau College Stedelijk College Picasso Lyceum 8 Eindrapportage VAVO 2010
Studenten vavo per 1 oktober 2010 Het totaal aantal vavo studenten bedroeg: 01 oktober 2008: 356 (40 vmbo-t, 249 havo, 67 vwo) 01 oktober 2009: 422 (83 vmbo-t, 250 havo, 89 vwo) 01 oktober 2010: 416 (61 vmbo-t, 270 havo, 85 vwo) Aantal studenten vavo 2008-2010 300 250 249 250 270 200 2008 150 2009 100 50 40 83 61 67 89 85 2010 0 vmbo havo vwo Eindrapportage VAVO 2010 9
Kwaliteitszorg VAVO 2010 Studentenenquête Het vavo onderwijsteam heeft in mei 2010 het jaarlijkse tevredenheidsonderzoek onder alle vavo studenten uitgevoerd. Het betreft alle studenten die een vwo, havo of vmbo opleiding volgen. Door middel van een digitale vragenlijst hebben de studenten antwoord gegeven op vragen over o.a. lessen, docenten, materiaal en roosters, schoolexamentoetsen, inhoud en beoordeling. Net als voorgaande jaren heeft meer dan de helft van de VAVO studenten de vragenlijst ingevuld. Wat gaat er volgens de studenten goed? Het toezicht tijdens de schoolexamentoetsen is goed geregeld. De aanwezigheid van studenten bij de lessen / activiteiten wordt goed bijgehouden. De schoolexamentoetsen worden afgenomen op de geplande data en de uitslagen zijn binnen de voorgeschreven 15 werkdagen bekend, aldus 95% van de studenten. Studenten kunnen schoolexamentoetsen en gemaakt werk na beoordeling in zien. Wat kan er volgens de studenten beter? Minder dan de helft van de studenten is tevreden met de studie(loopbaan)begeleiding vanuit school. 49% van de studenten vindt de sfeer op school niet prettig. Wel is duidelijk dat er verschillen zitten tussen de opleidingsrichtingen en de locaties. De vraag of de schoolregels nageleefd worden door de studenten is gestegen ten opzichte van het 2009. Van 47% van de studenten die in 2009 aangaven dat de regels werden nageleefd, naar 54% in 2010. Ondanks de stijging blijft het een aandachtspunt omdat dit ook alles te maken heeft met de sfeer op school. 62% van de studenten is tevreden met de roosters. De totale groep studenten geven de opleiding een rapportcijfer van een 6,2. De vraag die over de afgelopen 3 jaar de meest constante stijging laat zien is Gaan alle lessen/activiteiten door (of krijg je bijv. een vervangende opdracht) bij ziekte/afwezigheid van een docent? Vervanging van lessen/activiteiten 100% 80% 60% 40% 35% 51% 64% 61% 47% 35% 2007 2009 20% 3% 3% 1% 2010 0% ja, de lessen / activiteiten nee, er vallen gemiddeld nee, er vallen gemiddeld gaan altijd door minder dan 2 lesuren per meer dan 2 lesuren per week uit week uit De punten die binnen het team aandacht krijgen naar aanleiding van de enquête zijn opgenomen in het Meerjarenplan van VAVO. 10 Eindrapportage VAVO 2010
HRM Als gevolg van de ontwikkelingen in het werkveld van het domein Educatie & Oriëntatie is op het gebied van personeelswerving de lijn van de afgelopen jaren voortgezet. Dat wil zeggen dat het inzetten van flexkrachten bij het domein het afgelopen jaar is toegenomen ten opzichte van het aanstellen van medewerkers met een vast dienstverband bij ROC ID College. In het voorjaar hebben alle onderwijsteam van het domein Educatie & Oriëntatie op succesvolle wijze het nieuwe werkverdelingsbeleid geïmplementeerd. Alle onderwijsteams behaalden de vereiste meerderheid van stemmen waarbij de teams zelf actief zijn geweest bij de verdeling van het werk voor het cursusjaar 2010/2011. In de tweede helft van 2010 is bij het domein Educatie & Oriëntatie een start gemaakt met een ingrijpende personeelsreductie die ook zal doorlopen in 2011. In totaal dient een krimp van circa 55 fte te worden gerealiseerd om de bezetting aan te passen aan de sterk teruglopende orderportefeuille. In een personeelsbrede bijeenkomst in november is de financiële situatie van het domein aan het personeel gepresenteerd. Door het inzetten van een natuurlijk proces streeft ROC ID College ernaar om alle personeelsleden een baangarantie te kunnen blijven bieden. Om dit te realiseren zullen medewerkers Educatie & Oriëntatie onder andere gestimuleerd en gefaciliteerd worden over te stappen naar het beroepsonderwijs en overige organisatie-onderdelen van ROC ID College. De ondersteuning hiertoe wordt vanuit de dienst HRM geleverd. In december 2010 en januari 2011 hebben alle medewerkers Educatie & Oriëntatie een individueel gesprek gehad in aanwezigheid van hun leidinggevende en een HRM adviseur. In deze gesprekken konden medewerkers vragen stellen en werd een toelichting gegeven op mobiliteit. In het laatste kwartaal van 2010 is het aantal onderwijsmanagers teruggebracht van zes naar drie. Drie managers zijn overgeplaatst binnen ROC ID College en één onderwijsmanager heeft de organisatie verlaten. Vanaf december 2010 is een nieuwe tijdelijke onderwijsmanager aangesteld. Het domein Educatie & Oriëntatie wordt vanaf 1 september 2010 tijdelijk door een parttime externe directeur a.i. aangestuurd. Deze directeur geeft mede uitvoering geeft aan de fte-reductie. Eindrapportage VAVO 2010 11
12 Eindrapportage VAVO 2010
2 0 1 0