Kalender 2017-2018 Natuur- en milieueducatie aanbod vormingen voor leerkrachten basisonderwijs
Dienst natuur- en milieueducatie Provinciehuis Boeverbos Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries www.west-vlaanderen.be/nme E nme@west-vlaanderen.be Alexandre Lefebvre sectiehoofd T 050 40 31 18 E alexandre.lefebvre@west-vlaanderen.be Christine Van Rie educatie T 050 40 32 51 E christine.van_rie@west-vlaanderen.be Dieter Vandenbroucke deskundige T 050 40 33 14 dieter.vandebroucke@west-vlaanderen.be Debora Deprez secretariaat T 050 40 32 41 E debora.deprez@west-vlaanderen.be MOS Provinciehuis Boeverbos Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries www.west-vlaanderen.be/mos Basisonderwijs Joke Oosterlijnck T 050 40 33 80 Donald Dupon T 050 40 32 66 E mos@west-vlaanderen.be Provinciaal Bezoekerscentrum De Nachtegaal Emanuel Demey centrumverantwoordelijke Olmendreef 2, 8660 De Panne T 058 42 21 51 E nachtegaal@west-vlaanderen.be Provinciaal Bezoekerscentrum De Blankaart Emanuel Demey centrumverantwoordelijke Iepersteenweg 56, 8600 Woumen T 051 54 59 48 E blankaart@west-vlaanderen.be Provinciaal Bezoekerscentrum De Palingbeek Kristin Kino centrumverantwoordelijke Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke T 057 23 08 40 E bc.palingbeek@west-vlaanderen.be Provinciaal Bezoekerscentrum Het Bulskampveld Bart Decrop centrumverantwoordelijke Bulskampveld 9, 8730 Beernem T 050 55 91 00 E bulskampveld@west-vlaanderen.be Provinciaal Recreatie- en Natuurcentrum De Gavers Ruth Deseyn centrumverantwoordelijke Eikenstraat 131, 8530 Harelbeke T 056 20 21 E gavers@west-vlaanderen.be Zwin Natuur Park Ina De Wasch directeur Graaf Léon Lippensdreef 8, 8300 Knokke-Heist T 050 60 70 86 E info@zwin.be NME Steunpunt Kust E weekvandezee@west-vlaanderen.be W www.weekvandezee.be NME Steunpunt IJzer & Polder Klaas Bogaert Iepersesteenweg 56, 8600 Diksmuide T 051 54 59 62 GSM 0486 18 54 56 E klaas.bogaert@rlijp.be NME Steunpunt West-Vlaamse Heuvels Ann Vansteenhuyse Vaartstraat 7, 8902 Ieper-Zillebeke T 057 23 08 57 E ann.vansteenhuyse@rlwh.be NME Steunpunt Zuid-West-Vlaanderen Johan Vandenberghe Eikenstraat 131, 8530 Harelbeke T 056 20 17 E johan.vandenberghe@westvlaanderen.be NME Steunpunt Midden-West-Vlaanderen Wim Devarrewaere Spanjestraat 141, 8800 Roeselare T 050 40 32 82 E wim.devarrewaere@west-vlaanderen. be NME Steunpunt Houtland Dieter Willems Streekhuis Kasteel Tillegem Tillegemstraat 81, 8200 Sint-Michiels T 050 40 70 21 E dieter.willems@west-vlaanderen.be Beste Directie, Beste Leerkracht, Ook komend schooljaar bundelden MOS West- Vlaanderen, de 6 provinciale bezoekerscentra en de NME streeksteunpunten hun vormingsaanbod in een mooie kalender! Uiteraard blijft ook vorming op de school tot de mogelijkheden behoren. Maak uw keuze uit het ruime aanbod aan diverse thema s en neem ze op in uw schoolplanning. We hopen u hiermee van dienst te zijn en wensen iedereen een fantastische start van het nieuwe schooljaar toe! Guido Decorte Gedeputeerde leefmilieu, natuur en landschappen.
B z e e s e t u B l k m v l Vormingen op woensdag 20 september van 14 tot 16.30 uur O e n g o e p d e s o l Ontdek de wondere wereld van de zwammen met kabouter Pinnemuts. Doelgroep: 3 de kleuter en 1 ste graad B e t n u r Tijdens een belevingsparcours met Roestje de eekhoorn maak je kennis met de bosbewoners, hun leefgewoonten, hun woonplaatsen, hun voedsel en hun vijanden. Doelgroep: 2 de en 3 de kleuter en 1 ste graad I h t s o r v n R e t e Stap mee met Roestje, op het educatief pad en ontdek de 7 zelfstandig uit te voeren groepsopdrachten rond de dieren in het bos. Doelgroep: 3 de graad Deze modules kan je begeleid aanvragen of na het volgen van de vorming ook zelf begeleiden. De vorming is gratis maar reservatie is verplicht. Neem deel en win een gratis gidsbeurt! Alle info: Bezoekerscentrum Bulskampveld, Bulskampveld 9, 8730 Beernem, 050 55 91 00 of bulskampveld@west-vlaanderen.be Bij op kosmosbloem Paddenstoelententoonstelling in het Bulskampveld Beernem (tot 23 december) Natuurouderdag in het Stadlandschap Leie en Schelde Vormingen in bezoekerscentrum Bulskampveld 29 30 september P d e s o l n e t o s e l n van 1 september tot 23 december 2017 in Bezoekerscentrum Bulskampveld, Beernem Maak kennis met de meest voorkomende zwammen in onze streek. Bewonder de verschillende vormen en hun bijzondere voortplanting. Ontdek hun geheime leven onder de grond en laat je inpalmen door een pratende paddenstoel Doelgroep: vanaf 3 de kleuter tot en met 6 de leerjaar Alle info: Bezoekerscentrum Bulskampveld, Bulskampveld 9, 8730 Beernem, 050 55 91 00 of bulskampveld@west-vlaanderen.be N t u o d r a Donderdag 21 september in het Stadlandschap Leie en Schelde Deze doe-dag is steevast een mix van toffe ervaringen en verrassende weetjes, van gekende gezichten en nieuwe snoeten, van in-het-veldwerk en onder-weg-zijn, Het goedgevulde programma inspireert elke natuurouder om kinderen zot van natuur te maken. Tijdens de voormiddag pikt de milieuboot ons op voor een kennismakingstocht langs alle aspecten van de Leie tussen Kortrijk en Menen. s Middags zetten we voet aan wal en laten we ons verrassen in een groene parel van het Stadlandschap Leie en Schelde. De natuurouderdag is de provinciale hartverwarmer voor West-Vlaamse natuurouders, een welverdiend dankjewel voor hun engagement. Meer info over Natuurouders in december
Amethistzwam Groene Vlag dag in Boeverbos, Sint-Andries Op de koffie voor juffen en meesters, Zwin Natuur Park dinsdag Herfstvakantie 30 oktober tot 5 november 29 30 31 oktober G o n V a - a Voor scholen die goe bezig sien! Vrijdag 6 oktober van 9 tot 15 uur in provinciehuis Boeverbos De Groene Vlag is een internationale erkenning voor duurzame scholen! Wat is het stappenplan om ECO-school te worden? Welk opstapje neem je richting internationale samenwerking en hoe wissel je uit? Hoe maken we kinderen écht verantwoordelijk voor onze wereld? Hoe nemen we Educatie voor Duurzame Ontwikkeling op in ons curriculum en wordt het een belangrijke pijler in het schoolwerkplan? Deze Groene Vlag-dag biedt je de kans om nieuwe inspiratie te sprokkelen en uit te wisselen. Je kan de vormingsdag volledig volgen, of een dagdeel kiezen. Doelgroep: aanbevolen voor MOS-schoolteams Waar: Provinciehuis Boeverbos, Koning Leopold III-laan 41, Sint-Andries Brugge Inschrijven: via www.west-vlaanderen.be/mos -> vormingsagenda W r E o s h o! Is je school een MOS-school? Wil je ervaringen delen met andere scholen in Vlaanderen? Wil je deel uitmaken van een internationale groep scholen die de handen in elkaar slaat om milieuzorg en duurzaamheid wereldwijd uit te dragen? Stel je kandidaat om Ecoschool te worden en maak kans op de Groene Vlag. Ben je niet zeker of je school er klaar voor is? Doe de test op www.mosvlaanderen.be! of kom naar de MOS-vorming Groene Vlag in oktober in Provinciehuis Boeverbos. Schrijf je in als kandidaat Groene Vlag voor 1 november! Het inschrijvingsformulier vind je terug op: www.mosvlaanderen.be O d k ffi v o j ff n e m e t r Woensdag 25 oktober van 14 tot 16.30 uur in het Zwin Natuur Park Maak kennis met het natuureducatief aanbod voor het basisonderwijs. Interesse? Stuur ons een mailtje met je gegevens en de module naar keuze en je wordt persoonlijk op de hoogte gehouden! Meer info over de modules www.zwin.be/nl/scholen/modules Waar: Zwin Natuur Park, Graaf Léon Lippensdreef 8, 8300 Knokke-Heist Inschrijven: shana.duwein@west-vlaanderen.be
Verkleurende Zwinschorre Allerheiligen Deadline inschrijvingen Groene Vlag Allerzielen Wapenstilstand Koningsdag Help, de planeet wordt heet! Wereldhuis, Roeselare 29 30 november K i a t H l, d p a e t w r t h e! Vrijdag 17 november van 9 tot 16 uur in het Wereldhuis Het klimaat verandert en daar moeten we met z n allen iets aan doen. Ook scholen dragen hun steentje bij met bewuste keuzes op vlak van energie, mobiliteit, voeding, natuur. In de voormiddag neemt Nic Balthazar je mee in deze ingewikkelde materie. Wat veroorzaakt de klimaatverandering en wat zijn de gevolgen? Maar vooral: wat doe jij eraan? Daarna sluit je aan bij diverse workshops om naar hartenlust uit te wisselen met collega s van andere scholen. In samenwerking met Kleur Bekennen. Doelgroep: directies, leerkrachten, studenten lerarenopleiding en andere geïnteresseerden Waar: Wereldhuis, Hugo Verrieststraat 22, Roeselare Inschrijven: via www.west-vlaanderen.be/mos -> vormingsagenda n d k j e i b z e e s e t u D P l n b e : B o b l e s e Op verkenning in de wereld van de dieren in en rond de poel Kennismaking met de module kan op afspraak in het bezoekerscentrum! Doelgroep: 2 de graad BO N t u d e a d l n o m a Op verkenning in de wereld van de dieren in en rond de poel Module voor grotere groepen van 15 tot 180 kinderen (maximum 15 kinderen/groep). Mogelijkheid tot programma van een halve dag of een volle dag. De module bestaat uit een mooie wandeling doorheen het domein met een doorschuifsysteem en doe-opdrachten op 1-12 haltes. Het aantal haltes alsook de opdrachten zijn te bepalen a.d.h.v. de grootte van de groep en de voorziene tijd. Doelgroep: 1 ste en 2 de graad BO Alle info: bezoekerscentrum De Palingbeek, Vaartstraat 7, 8902 Ieper-Zillebeke, 057 23 08 40 of bc.palingbeek@west-vlaanderen.be
Sijs op elzenpropje Kerstmis Kerstvakantie 25 december tot 7 januari vrijdag zaterdag 29 zondag 30 31 december Z i N t u P r O t e o s a n o e t e e o u t m t j l e l n e Onze modules vinden plaats in het Natuur Educatief Centrum. Dit is speciaal uitgerust voor het ontvangen en begeleiden van schoolgroepen. Zo is er een gezellige vertelruimte en zijn drie andere lokalen ingericht voor uiteenlopende soorten workshops. In het hoofdgebouw van het Zwin Natuur Park geeft de interactieve tentoonstelling over trekvogels een verrassende kijk op vogels en hun prestaties. Voor natuurbeleving en heerlijke gezonde zeelucht moet je dan weer naar buiten! Een ontdekkingstocht in het belevingspark met themahutten leid je tot op de dijk en tot in de Zwinvlakte. Alle info: www.zwin.be T n o n t l i g K p e o d r i d G v r Samen met familie Doedeleau gaan we kopje onder en wagen we ons aan een virtuele duik in het Gavermeer. Deze speelse en interactieve ontdekkingstentoonstelling laat jong en oud kennis maken met de boeiende onderwaterwereld van fauna en flora. Een bezoek aan de tentoonstelling wordt steeds gekoppeld aan een leerrijke buitenactiviteit. Doelgroep: basisonderwijs Alle info: PRNC De Gavers, Eikenstraat 131, 8530 Harelbeke, 056 20 21 of gavers@west-vlaanderen.be N t u o d r Heel wat West-Vlaamse basisscholen ervaren ondertussen dagdagelijks dat natuurouders een sterke meerwaarde zijn voor de natuur- en milieueducatie op school. De veelzijdigheid van een groep natuurouders kan de school inzetten bij het uitwerken van acties, bij een doe-activiteit in klas of op de speelplaats, bij het organiseren van omgevingsonderwijs, als medewerker van de MOS-werkgroep of als extra ogen en handen bij klasuitstappen. Geïnteresseerd om op zoek te gaan naar enthousiaste natuurouders? Contacteer de dienst Natuur- en Milieueducatie: 050 403 282 of nme@west-vlaanderen.be. We komen graag langs voor een vrijblijvende kennismaking met het traject Natuurouders. De dienst biedt de vormingssessies gratis aan op jullie school. Tevens zijn er folders beschikbaar om het project kenbaar te maken bij de (groot)ouders van je school. Je vindt alle info terug op www.natuurouders.be of via 050 40 32 82 of nme@west-vlaanderen.be.
Duizendpotige Nieuwjaar maandag dinsdag 29 woensdag 30 31 januari T a g r c t M S v r i g a n o Naast de MOS-vormingen is er ook een teamgericht vormingsaanbod, ideaal voor jouw personeelsvergaderingen of pedagogische studiedagen. Deze vormingen worden op vraag van de school gratis op locatie gebracht. De inhoud wordt vooraf met directie en/of werkgroep besproken. Duur: 2 à 3 uur G e j s e l l a s v j t g t n e g o n Is je speelplaats aan vernieuwing toe? Wil je die wat kindvriendelijker inrichten of een groener tintje geven? Met de sessie Geef je speelplaats vijftig tinten groen staan jullie stil bij de troeven en waarden van een groene speelplek, gaan jullie dieper in op de belemmeringen en valkuilen, krijg je voorbeelden van hoe het kan en probeer je tot een basisplan voor jullie speelplaats te komen. Aanbevolen voor het complete team. Doelgroep: voor kleuter en lager Duur: 2 à 3 uur D u z m v e i g Al te vaak wordt het thema voeding eenzijdig vanuit de gezondheidshoek benaderd. Het thema leent zich nochtans uitstekend tot een verruiming naar andere thema s als transport, eerlijke handel, water, afval, klimaatverandering enz. In één sessie verbreden we je kijk op dit zeer actuele thema en snap je waarom net het ezelsbruggetje V.L.E.E.S. duurzame voeding samenvat. Doelgroep: voor kleuter- en lagere school Duur: 1 uur B i e l e j b t r Goed nieuws voor leerkrachten met claustrofobische trekjes: ook buiten je klaslokaal ligt een schat aan leerkansen! Met buitenlessen speel je in op ervaringen van kinderen, maak je de leerervaring intenser én zet je in op sociale vaardigheden. Hoe? MOS maakt je wegwijs in de principes van outdoor education en reikt je werkvormen aan waarbij je de speelplaats, het schooldomein of de schoolomgeving gebruikt als het verlengde van je klaslokaal. Deze sessie gaat buiten door, aangepaste kledij is aan te raden! Doelgroep: voor kleuter- en lagere school Duur: 3 uur G n e v o i d r e, a t j e o e a Dat is waar duurzame ontwikkeling voor staat. Maar hoe werken jullie hieraan in de klas of school? Hoe leren we kinderen nadenken over hun eigen handelen? Hoe leren we hen bewuste keuzes maken voor een leefbare wereld? Nieuwe kennis, systeemdenken, werken aan waarden en emoties en actiegerichtheid zijn de bouwstenen van Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (EDO). Voor elk van deze basisprincipes worden nieuwe werkvormen en praktijkideeën aangebracht.
Drieteenstrandlopertjes Dikketruiendag Krokusvakantie 12 februari tot 18 februari februari K i b l e s j s tentoonstelling met buitenparcours van 1 maart tot eind augustus 2018 in bezoekerscentrum De Palingbeek Speel mee met Pim de pissebed en laat je betoveren door de wondere wereld van de kriebeldiertjes. Doelgroep: kleuters en 1 ste graad Begeleiding: door bezoekerscentrum of door leerkracht (reserveren verplicht) Meer info rond tentoonstelling en buitenparcours: op afspraak D k e r i n a Dinsdag 6 februari 2018 Ingeduffeld met sjaals, mutsen en dikke truien geraken we de dag misschien wel door zonder de verwarming op te zetten? Mag het ook iets meer zijn? Breng ons op de hoogte van jullie ludieke Dikketruiendag en stuur ons enkele leuke beelden door naar mos@west-vlaanderen.be O z e n a c m a n m t r a l e i s i a i? Neem een kijkje op http://www.lne.be/campagnes/dikke-truiendag Registreer jouw schooldeelname!
Kleine vosjes Kriebelbeestjes tentoonstelling in De Palingbeek, Zillebeke (tot eind augustus) EDO-café EDO-café Op de voorjaarskoffie in De Blankaart, Woumen Wereldwaterdagen op De Blankaart, Woumen (van 19 tot 23 maart) EDO-café en MOS walks for water donderdag vrijdag 29 zaterdag 30 31 maart E O c f u t n i d = l e t j Waarom blijven we tussen vier muren lesgeven als je weet dat de accu van leerlingen na drie kwartier zittende leertijd leeg is? Het kan echt anders! Breek uit je klaslokaal en kom naar dit EDO-café! Wat mag je verwachten? Een wetenschappelijke omkadering en inspirerende voorbeelden uit buiten- en binnenland! Een discussietafelronde om ervaringen te delen, raad te vragen en drempels te overbruggen. Doelgroep: directies, leerkrachten, natuurouders en studenten lerarenopleiding Wanneer en waar: telkens van 18 tot 21 uur Donderdag 8 maart in Brugge, Dinsdag 13 maart in Roeselare, Donderdag 22 maart in Kortrijk - Inschrijven via www.west-vlaanderen.be/mos -> vormingsagenda W r l w t r e k o d B a k a t van 19 tot 23 maart 2018 Kom kennis maken met de waterdirigent, de waterprofessor, de waterspotter en de wereldwaterreiziger! Geef een seintje en we nodigen u persoonlijk uit! Doelgroep: 2 de graad BO O d v o j a s o e i D B a k a t Woensdag 14 maart 2018 van 13.45 tot 16.30 uur Twee zelfgekozen modules worden u voorgesteld. Interesse? Geef een seintje en we nodigen u persoonlijk uit. Waar: Bezoekerscentrum De Blankaart, Iepersteenweg 56, 8600 Woumen, 051 65 04 10 of blankaart@west-vlaanderen.be M S w l s f r w t r 22 maart 2018 Onder de noemer Wereldwaterdag@school roepen MOS, PROTOS, Kleur Bekennen, GoodPlanet en Solidagro alle scholen in Vlaanderen en Brussel op om deel te nemen aan Wereldwaterdag. Dit kan door stil te staan bij drinkwater en in actie te komen met een Walk for water. Met een watertocht door de gemeente kunnen we immers onze stem laten horen en politici op hun verantwoordelijkheid wijzen omdat: kinderen een boekentas moeten dragen en geen water, we spaarzaam moeten omspringen met onze watervoorraden, dorst een onrecht is. V r e t j s h o n e i t s h i v n o w w w r l w t r a a s h o. e
Kikker op boomstam Pasen Paasmaandag Paasvakantie t.e.m.15 april 2 29 30 april Z t j s h o o d G o n k a t Hoe staat jouw school in deze complexe wereld? Wat vindt jouw school belangrijk? Zet je school ook het maken van duurzame keuzes op haar agenda? Is je school al MOS-school? Sinds vorig schooljaar registreerden reeds heel wat scholen zich opnieuw voor MOS. Voor wie het nog niet deed: zet je school op de Groene Kaart op de vernieuwde MOSwebsite: www.mosvlaanderen.be. Een straffe school is een duurzame school! Een duurzame toekomst voor onze planeet begint bij het maken van bewuste keuzes, door ieder van ons. MOS wil hier samen met de leerlingen, de leerkrachten en het netwerk van je school op inzetten. De MOS-begeleiders bieden een kader om deze vaardigheid te laten leven in de hele school. Ze helpen je om jouw visie op duurzaamheid uit te dragen binnen én buiten de schoolmuren. J u s h o k n r k n n o m a w r : een persoonlijke MOS-begeleider die de dialoog aangaat met het schoolteam en/of de MOS-werkgroep communicatietools om het duurzame engagement van de school breed uit te dragen netwerk- en vormingsmomenten de mogelijkheid om deel uit te maken van een groeiende maatschappelijke beweging extra kansen tot profilering en netwerking als internationale Eco-School. Het bereiken van zelf vooropgestelde doelen wordt met de school gevierd in overleg met de MOS-begeleider. Je MOS-begeleider helpt je graag -op vraag en op maat- om het duurzaam denken en doen bij leerlingen en schoolteam een plaats te geven. Ook daarbuiten kunnen MOS-scholen altijd een beroep doen op de expertise van de MOS-begeleiders. Contacteer ons! Donald Dupon, Donald.dupon@west-vlaanderen.be 050 40 32 66 Joke Oosterlijnck, Joke.oosterlijnck@west-vlaanderen.be 050 40 33 80 www.mosvlaanderen.be en www.west-vlaanderen.be/mos
Bloeiende meidoorn lokt zweefvlieg Dag van de Arbeid Onze Lieve Heer Hemelvaart Hemelvaartvakantie 10 en 11 mei Open-schooltuindag Pinksteren Pinkstermaandag dinsdag woensdag 29 donderdag 30 31 mei O e - c o l u n a Woensdag 16 mei 2018 Op zoek naar inspiratie om het eigen schooldomein te vergroenen? Wil je weten hoe anderen de handen uit de mouwen staken en tot inspirerende realisaties kwamen? Maak je keuze en ga met enkele collega s en/of (groot)ouders op bezoek bij scholen die hun schooltuin openstellen en graag hun ervaringen delen. Doelgroep: directies, leerkrachten, (natuur)ouders, studenten lerarenopleiding en andere geïnteresseerden. Meer info: www.west-vlaanderen.be/mos -> vormingsagenda J u s h o o o z w b i e Heel wat MOS-scholen namen de voorbije jaren initiatieven die de moeite waard zijn om op te nemen als goed praktijkvoorbeeld. Verder werden er heel wat leuke MOS-acties op touw gezet die we je niet willen onthouden. Je kan de actiefiches en de praktijkvoorbeelden, voor basis- en secundair onderwijs, vinden op de Vlaamse MOS-website (www.mosvlaanderen.be). Heb je zelf een goed voorbeeld dat je met anderen wil delen? Laat het ons dan weten.
Bootsmannetje 29 30 juni M S u t e n a e i l n A n d s a m t d M S e e g e o e Met de klimaatsverandering staat energie en de zoektocht naar het besparen ervan bovenaan de agenda. Ook als leerkracht kun je niet aan de kant blijven. Met de MOS-energiekoffer voeren leerlingen van de bovenbouw basisonderwijs een energieonderzoek uit op school. Als echte energiedetectives onderzoeken ze de verwarming, de verlichting, de ventilatie en het sluipverbruik in klassen, gangen, refter, leraarskamer en andere lokalen. Daarvoor leren ze gebruik maken van de minmaximumthermometer, de infraroodthermometer, energiemeters, lampentester, CO2- meter, lichtmeter e.d.m. Al deze toestellen worden ter beschikking gesteld in de MOS-energiekoffers. Deze kunnen door scholen gratis ontleend worden (mits betaling van een waarborg). Naast allerhande meettoestellen vind je in de MOS-energiekoffers ook een handleiding, infofiches over de werking van de toestellen, werkbladen voor de leerlingen, energiebadges, Meer info op www.west-vlaanderen.be/mos ->energiekoffer U t e n a k t a u r i k E e g e Met het educatief pakket Natuurlijk Energie gaat de ganse school aan de slag rond duurzame energie. De onderbouw doet dit vooral via de verhalencyclus van Koning Lollie. Voor de middenbouw is Volty s wereldkaart het bindmiddel met plaatsen als Zon, zet, zeven, het Land van Waai en Woei, het land van Steeds Opnieuw enz. De bovenbouw loopt in de voetsporen van Volty Power om het thema te verkennen. Knappe vertelplaten, een doe-doos met opdrachtkaarten en onderzoeksopdrachten, een liedjescd, maken van dit pakket een pareltje. De uitgebreide handleiding voor elk niveau garandeert gebruiksvriendelijkheid. Voor ontlening en meer beschikbare energiematerialen: contacteer je MOS-begeleider! H t G o n K ff r j Ben je op zoek naar leuke vergroeningsideeën? Of wil je met je klas meer naar buiten? Neem dan eens een duik in onze Groene Koffer! Je vindt er allerlei inspiratie van moestuinieren tot speurneuzen in de tuin, van onderzoekend leren tot ravotten in de natuur, over hoe je buiten lekker bezig kan zijn bij goed én slecht weer. en nog veel meer! Gratis ontleenbaar voor drie weken: contacteer je MOSbegeleider!
Kleine beer Zomervakantie 1 juli t.e.m. 31 augustus Vlaamse feestdag Nationale feestdag zondag maandag 29 dinsdag 30 31 juli S m n d u z m k u e m k n M S k i a t r j c b s s n e w j : K i a t e d s MOS wil i.s.m. gemeentes scholen helpen om samen op een positieve, bevattelijke en onderzoekende manier de leerlingen bewust te maken dat klimaatopwarming een feit is en dat zij kunnen helpen om de opwarming zo minimaal mogelijk te houden. T j p d Jaar 1: professionalisering van leerkrachten a.d.h.v. lezingen/event/workshops/ studiedagen Jaar 2: aan de slag met de leerlingen van 5/6 via verhalend ontwerp: de klimaatbende I t r s e Spreek de schepenen van milieu en onderwijs aan. Dit klimaattraject past perfect binnen het burgemeestersconvenant (met de bedoeling tegen 2020 zeker 20 % minder CO2 uit te stoten). Overtuig je collega s en directie om in dit schooloverschrijdend MOS-klimaattraject te stappen. M S p s v o b s e t a Om een milieu-educatieve bestemming te bereiken kan je via MOS een gratis MOS-bus- en trampas krijgen. Vul daarvoor het aanvraagformulier in van de provincie waarin je school gelegen is, ten minste 10 dagen voor de reis. Respecteer de reistijden! https://www.lne.be/aanvraag-mos-pas-voor-busen-tram-provincie-west-vlaanderen N g v a e? C n a t e j M S b g l i e : Donald Dupon: 050 40 32 66 of donald.dupon@west-vlaanderen.be Joke Oosterlijnck: 050 40 33 80 of joke.oosterlijnck@west-vlaanderen.be www.west-vlaanderen.be/mos www.mosvlaanderen.be
Steenmarter Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart Op de najaarskoffie in De Blankaart, Diksmuide woensdag donderdag 29 vrijdag 30 31 augustus O d n j a s o e i D B a k a t Maandag 27 augustus 2018 van 13.45 tot 16.30 uur Twee zelfgekozen modules worden u voorgesteld. I t r s e Geef een seintje op blankaart@west-vlaanderen.be en we nodigen u persoonlijk uit. Waar: Bezoekerscentrum De Blankaart Iepersteenweg 56, 8600 Woumen-Diksmuide 051 65 04 10 of blankaart@west-vlaanderen.be
Colofon Deze publicatie werd uitgegeven in opdracht van de deputatie van de provincieraad van West-Vlaanderen, samengesteld uit Carl Decaluwé, provinciegouverneurvoorzitter, Geert Anthierens, provinciegriffier, Myriam Vanlerberghe, Carl Vereecke, Bart Naeyaert, Guido Decorte, Franky De Block, Jean de Bethune gedeputeerden-leden Samenstelling en eindredactie Debora Deprez met inbreng van het provincieteam natuur- en milieueducatie Druk Provincie West-Vlaanderen Grafische Dienst Vormgeving, pre-press Philip Gesquière Grafische Dienst Verantwoordelijke uitgever Provincie West-Vlaanderen Peter Norro dienst MiNaWa Koning Leopold III-laan 41 8200 Sint-Andries Voor verdere inlichtingen of bestellen van extra exemplaren Dienst natuur- en milieueducatie T 050 40 32 41 E nme@west-vlaanderen.be Provinciaal Informatiecentrum Tolhuis Jan Van Eyckplein 1-2 8000 Brugge T 0800 20 021 E provincie@west-vlaanderen.be Deze kalender werd gedrukt op milieuvriendelijk papier.