2 Faculteit der Sociale Wetenschappen Departement Politieke Wetenschap S T A G E - G I D S POLITICOLOGIE INHOUDSOPGAVE pag. 1. Waarom stages? 4 2. De stage als keuzevak 5 3. Voorwaarden voor een stage 6 4. Het vinden van een stageplaats 7 5. Stage-overeenkomsten en stageplan 8 6. Procedure voor het verkrijgen van goedkeuring van de stage 9 7. Begeleiding van de stage 9 8. Verzekering en financiële consequenties 10 9. Stageverslag en beoordeling 10 10. Aantekening op het getuigschrift 11 11. Arbeidsmarkt-oriëntatie 12 Bijlagen: I Model toestemmingsformulier stages II Richtlijnen curriculum vitae (Dit zijn voorbeelden; origineel af te halen bij de studieadviseur)
3 4 Voorwoord Je overweegt misschien in jouw studie een stage op te nemen. Door middel van een stage leer je tijdens de studie verworven kennis en vaardigheden in een praktijksituatie toe te passen. Voor politicologiestudenten die door hun brede opleiding tamelijk veel beroepsmogelijkheden hebben, kunnen stages een belangrijke schakel vormen tussen studie en arbeidsmarkt. Een stage is echter in de eerste plaats onderdeel van je studie. Daarom heeft een stage alleen zin, wanneer deze goed is voorbereid. Lees, alvorens verdere stappen voor een stage te ondernemen, deze handleiding goed door. 1. Waarom stages? Enquêtes die worden gehouden om te weten te komen in welke functies afgestudeerde politicologen terecht komen, wijzen uit dat er in de loop van de tijd een verandering zichtbaar is. Terwijl het merendeel van de afgestudeerden vroeger een baan vond in het onderwijs, de wetenschap en de ambtenarij, zien we nu ook politicologen in de media, als beleidsmedewerker bij politieke partijen, bij onderzoeksbureaus, bij belangengroepen en ook bij het bedrijfsleven, van banken tot adviesbureaus. Keuzemogelijkheden binnen het hoofdvak en de uitbreiding van de studieprogramma s met keuzevakken in andere opleidingen bevorderen deze ontwikkeling. Denk hierbij aan keuzevakken als bestuurs- of voorlichtingskunde, juridische vakken, economie, informatica en bedrijfswetenschappen. Goed gemotiveerde studenten kunnen bovendien een gedeelte van hun studie in het buitenland doen of in eigen land een stage lopen. Een stage is een periode tijdens de studie, waarin je in aansluiting op bepaalde hoofdvakken praktisch werkzaam bent en onderzoek doet. Bij een stage is motivatie van groot belang. Een stageperiode is bijzonder intensief en vergt een grote inzet. Je verricht waarschijnlijk tijdens je stage (ook) uitvoerende werkzaamheden, maar elke stage dient een onderzoekscomponent te bevatten. Soms is de stage te combineren met de voorstudie voor de afstudeerscriptie. In elk geval gaat het bij een stage om een duidelijk omschreven en min of meer afgeronde taak/opdracht. Een stage lopen tijdens de studie kan belangrijk zijn wanneer:
5 6 a. deze gelegenheid biedt je (praktisch) beter te bekwamen in het vakgebied; b. deskundigheid en vaardigheden worden geleerd, waardoor je beter inzetbaar wordt buiten je eigen vakgebied; c. de communicatieve en daarmee sociale vaardigheden er op vooruit gaan; d. je bedrijven of andere instellingen van binnen uit leert kennen en hierbinnen leert functioneren Hierdoor worden de kansen op de arbeidsmarkt mogelijkerwijs vergroot en kunnen sollicitaties met meer zelfvertrouwen tegemoet worden gezien. Een met goed gevolg afgelegde stage kan gelden als keuzevak. De stage moet dan wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Zier hiervoor punt 3. 2. De stage als keuzevak Stages kunnen gelopen worden als onderdeel van de vrije keuzeruimte. Deze is immers bedoeld voor bredere, eventueel meer beroepsgerichte oriëntatie. Over het algemeen worden de te lopen stage-uren op dezelfde wijze berekend als studiepunten: 1 ECTS = 28 uur. De omvang van de stages is minimaal 10 weken (15 ECTS) bij volledige werktijd. Gewoonlijk duurt een stage 12 weken of drie maanden, inclusief het schrijven van een stage- en onderzoeksverslag. Stages zijn zelden part-time, hoewel het denkbaar is dat je met je stagegever afspreekt om één dag in de week vrij te houden voor het volgen van onderwijs. In principe kan een stage worden gelopen wanneer je aan de keuzevakken kunt beginnen. Gelet op het karakter van een stage (zowel onderzoek als beroepsoriëntatie), ligt het voor de hand een stage te gaan lopen als een groot deel van de studie is afgerond. Daarom wordt toestemming voor een stage pas verleend als de student minimaal 40 ECTS van het tweede jaar heeft afgerond met inbegrip van het vak Statistiek en Onderzoeksmethoden II. Ook dient de stage te passen in het studieprogramma en mag deze geen studievertraging opleveren. De stage dient bij voorkeur te worden gepland in het 1 e semester van het derde studiejaar, zodat men bij terugkomst het bachelorproject in het 2 e semester kan volgen. 3. Voorwaarden voor een stage Om voor een stage studiepunten te verkrijgen moet deze aan de volgende voorwaarden voldoen: 1. Er dient voorafgaand aan de stage een stage-overeenkomst en een stageplan te zijn opgesteld, dat een onderzoekscomponent bevat. 2. Het stageplan moet duidelijk maken dat stagewerkzaamheden a) een raakvlak hebben met het hoofdvak en, b) een leereffect beogen. Dit stageplan moet vóór aanvang van de stage door de stageverlenende instelling, de stagebeleider en de studieadviseur (in opdracht van de examencommissie) van het departement zijn goedgekeurd. 3. De stage moet begeleid worden door een docent van het departement én door een begeleider van de stageverlenende organisatie. Daartoe moet, vóór de stage-overeenkomst wordt aangegaan, duidelijk zijn dat de stageverlenende instelling de bereidheid en mogelijkheden heeft om de stagiair te begeleiden. 4. De stage moet afgerond zijn met een kort stageverslag en een substantieel onderzoeksverslag, die beide door de stagedocent met een voldoende zijn beoordeeld.
7 8 De begeleidende docent beoordeelt in eerste instantie of een stageplaats aan de voorwaarden voldoet. De studieadviseur (in opdracht van de examencommissie) beoordeelt op basis van het stageplan of de stage kan dienen ter invulling van keuzevakruimte. 4. Het vinden van een stageplaats Het departement Politicologie heeft geen stagecoördinator omdat een stage in de studie-opbouw niet verplicht is. Er is dan ook geen werving van stageplaatsen door het departement; je zult zelf het initiatief moeten nemen om een stageplaats te vinden. Daarbij kan het departement je wel assisteren, want er is een inventarisatie gemaakt van de instellingen en bedrijven waar al eerder politicologiestudenten stage hebben gelopen. Deze kun je bekijken bij de studieadviseur (kamer 5B03). De studieadviseur kan je ook inlichten over stagemogelijkheden die bij haar binnenkomen. Zie ook het bulletinbord naast haar deur. Vervolgens moet je zelf een stagegever benaderen, door op te bellen, te mailen en/of een stagesollicitatiebrief te sturen. Voor een stagesollicitatiebrief gelden dezelfde regels als voor een sollicitatiebrief voor een echte functie. Probeer liefst op één vel A4 je motivatie en geschiktheid aan te geven voor de betreffende organisatie en de plaats die je op het oog hebt. Bijlagen bij de sollicitatiebrief zijn: - een curriculum vitae - eventueel, als het een sollicitatie betreft naar een stageplaats waarvoor redactionele/journalistieke vaardigheden zijn vereist, enkele zelf geschreven artikelen. Vergeet nooit dat je, voor je aan de stage begint, de volgende zaken moet regelen: - bij de studieadviseur haal je een formulier stageplan. Je levert dit formulier na invulling ook daar weer in; - het moet duidelijk zijn wie je begeleider is van de kant van de stageverlenende instantie, en welk lid van de wetenschappelijke staf van het departement je begeleidt; - je stageplan moet in orde zijn bevonden en ondertekend door de contactpersoon van de stageverlenende instantie, de begeleidende docent en de studieadviseur (in opdracht van de examencommissie). Alleen voor vooraf aangemelde en goedgekeurde stageplaatsen worden studiepunten toegekend. 5. Stageplan Om de stage goed te laten verlopen, worden voorafgaand aan de stage de afspraken tussen betrokken partijen de stageverlener, de universiteit en de stagiair vastgelegd in een stageplan. Mochten er tijdens de stage onduidelijkheden ontstaan, dan kan naar deze schriftelijke afspraak worden verwezen. Door middel van een stage-overeenkomst kunnen de financiële en juridische aspecten van de stage worden geregeld. Doorgaans beschikt de stageverlener over een stageovereenkomst of stagecontract. In het stageplan worden de inhoudelijke aspecten van de stage beschreven, met name de stagewerkzaamheden en de beoogde leerdoelen. Op basis van het stageplan kan de examencommissie de stage erkennen als keuzevak, en kan de begeleiding door de stagedocent en de stagebegeleider van de stageverlenende organisatie plaatsvinden.
9 10 Formulieren voor het stageplan zijn bij de studieadviseur verkrijgbaar. 6. Procedure voor het verkrijgen van goedkeuring van de stage a. De stageplaats is verkregen op de manier, zoals omschreven onder 4. b. Vul na overleg met je stagebegeleiders het stageplan in, eventueel met behulp van voorbeelden uit de stageinventarisatie. c. Stuur het ingevulde stageplan ter goedkeuring toe aan de begeleider van de stageverlenende instelling, en vervolgens aan de docent door wie je tijdens de stage begeleid wilt worden. Het is mogelijk dat de docent nog veranderingen of aanvullingen in het stageplan wil aanbrengen d. Hierna moet het stageplan ter goedkeuring worden toegestuurd aan de studieadviseur die optreedt voor de examencommissie. e. Als het stageplan door alle partijen is ondertekend, wordt het bewaard in een stagedossier bij de studieadviseur. Je kunt hierna met de stage beginnen. 7. Begeleiding van de stage Tijdens de stage word je begeleid door een docent van het departement en door een medewerker van de stageverlenende organisatie. Afspraken over frequentie en tijdstip van de begeleiding worden vooraf gemaakt en eventueel in het stageplan vastgelegd. Het is aan te bevelen het stageplan in een gesprek met de drie betrokkenen de stagedocent, de stagebegeleider en de stagiair vóór de stage door te spreken. Tijdens de stage zul je voornamelijk te maken hebben met de begeleider binnen de organisatie. De stagedocent begeleidt op afstand. Het initiatief hiervoor gaat van de stagiair uit. Tussentijds overleg over het verloop van de stage is aan te raden, omdat de stagedocent verantwoordelijk is voor de beoordeling van de stage. Een beknopt voortgangsverslag (één kantje A4) kan het overleg bevorderen. 8. Verzekering en financiële consequenties Wanner je stage gaat lopen dien je zelf WA verzekerd te zijn. Ga daarbij na of een stage ook onder de bepalingen valt. Als je naast een reis- en onkostenvergoeding voor de stage ook een stagevergoeding ontvangt, kan dit gevolgen hebben voor de studiefinanciering. Wanneer de totale stagevergoeding gevoegd bij eventuele andere inkomsten in dat jaar een bepaald bedrag overschrijdt, dienen de inkomsten (per maand) te worden opgegeven i.v.m. je toelage. De Informatie Beheer Groep (Regio kantoor: tel. 050-5997755, e-mail: vragen@ib.groep.nl) kan hierover informatie geven. 9. Stageverslag en beoordeling Elke stage wordt afgerond met een kort stageverslag en een substantieel onderzoeksverslag, die beide zo spoedig mogelijk na de stage bij de stagedocent worden ingeleverd. Op basis van deze verslagen vindt de beoordeling van de stage plaats, nadat advies van de stagebegeleider is ingewonnen. Aan de stageverplichtingen is voldaan wanneer stage- en onderzoeksverslag met een voldoende zijn beoordeeld.
11 12 Het stageverslag bestaat uit ongeveer 5 pagina s A4. Daarin staan de namen van de stagiair, de stageverlenende instelling, de afdeling, de stagebegeleider en stagedocent. Hierin wordt de periode vermeld waarin de stage plaatsvond en eventueel het studie-onderdeel, waarbij de stage aansloot. Je geeft een korte beschrijving van de instelling (typering van de organisatie, doelstellingen, werkwijze en eventueel functioneren), en een beschrijving van je eigen werkzaamheden. Belangrijker is het onderzoeksverslag. Dit onderzoeksverslag dient te voldoen aan alle vormvereisten die aan scripties worden gesteld en heeft een omvang van tenminste 15 pagina s A4. Het is zeer wel denkbaar dat je werk op de stageplaats niet (primair) bestaat uit het verrichten van onderzoek. Beschouw je stage dan als een periode van participerende observatie. Als je bijvoorbeeld als stagiair werkt bij een afdeling voorlichting van een ministerie zal je nauwelijks onderzoek verrichten. Je bent dan wel in een goede positie om een artikel te schrijven over bijvoorbeeld de politieke rol van de voorlichter. Als je als stagiair werkt als assistent van een Tweede Kamerfractie zou je het functioneren van een fractie als onderwerp van studie kunnen nemen. Een eenvoudig verslag van feitelijke werkzaamheden wordt niet als onderzoeksverslag aangemerkt. 10. Aantekening op het getuigschrift Een met een voldoende beoordeelde stage kan voor studenten worden aangetekend op de bij het diploma behorende dossierverklaring. Dit geldt ook voor extra stages, dat wil zeggen stages bovenop de verplichte studielast van het studieprogramma, tenminste als die stage vóór het afsluitend examen is afgerond en volgens de hier beschreven procedure tot stand is gekomen. Het blijft natuurlijk mogelijk na het aflopen van de inschrijving op eigen kracht alsnog een stage te volgen. Voor die stages draagt het departement geen verantwoordelijkheid; ze worden dus ook niet aangetekend op een dossierverklaring. 11. Arbeidsmarkt Voor het vinden van een stageplaats zijn verschillende websites van belang, bijvoorbeeld: www.aiesec.nl voor studiemogelijkheden in het buitenland www.europacentrum.nl voor stageplaatsen bij instellingen van de Europese Unie www.stage.pagina.nl een dochterpagina van startpagina met veel adressen www.intermediair.nl www.integrand.nl Een Leidse vestiging met informatie over plaatsen bij het bedrijfsleven (e-mail: integrand@plexus.leidenuniv.nl) Verder natuurlijk de sites van diverse overheidsinstellingen: ministeries, adviesorganen, Eerste en Tweede Kamer, provincies en gemeenten. Voor algemene informatie over stages kun je terecht bij de studieadviseur. Zie ook het bulletinboard naast haar kamer (5B03) waar aangemelde stageplaatsen zijn opgehangen. Bij de studieadviseur kun je tevens de inventarisatie van eerder
13 bezette stageplaatsen inzien. Heb je concrete ideeën over een stageplaats, maar weet je niet hoe daar terecht te komen, vraag dan je mentor of een docent die zich bezighoudt met het desbetreffende terrein of onderwerp. Je kunt je ook oriënteren op de arbeidsmarkt door het arbeidscongres Politicoloog in Perspectief bij te wonen dat de SPIL jaarlijks organiseert. Informatie daarover kun je krijgen via de SPIL, kamer SB09; tel.: 071-5273872, email: Spil@fsw.leidenuniv.nl Voor loopbaanoriëntatie kun je voorts terecht bij het Bureau voor Studiekeuze en Loopbaanoriëntatie (BUL), Plexus, Kaiserstraat 25 (www.leidenuniv.nl/ics/sz, email: bul@ics.leidenuniv.nl) De BUL biedt naast brochures, werkstukken en gesprekken ook workshops en sollicitatiecursussen.