UIT. De gevolgen van een scheiding voor uw pensioen. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding. Pensioen bij scheiding



Vergelijkbare documenten
SCHEIDEN EN DAN? Denk aan de gevolgen voor uw pensioen. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding. Pensioen bij scheiding

SCHEIDEN EN DAN? Denk aan de gevolgen voor uw pensioen. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding. Pensioen bij scheiding

Denk aan de gevolgen voor uw pensioen

SAMEN VERDER! Denk aan de gevolgen voor uw pensioen. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding. Bijna met pensioen

UIT ELKAAR. Verder op gescheiden paden

ONZE TOEKOMST SAMEN. Wat betekent dat voor uw pensioen? In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding. Bijna met pensioen

IN DE WOLKEN! Wat betekent dat voor uw pensioen? In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding. Bijna met pensioen.

UIT ELKAAR. Verder op gescheiden paden

VERGEET NIET UIT TE CHECKEN...

ALS U ER NIET MEER BENT...

THANK YOU FOR FLYING KLM. U verlaat KLM? Denk aan de gevolgen voor uw pensioen. In dienst. Uit dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen

EEN NIEUWE FASE IN ZICHT. Wat u moet weten als u straks met pensioen gaat. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding

TIJD VOOR DEELTIJD. Wilt u in deeltijd gaan werken? Denk aan de gevolgen voor uw pensioen. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen

bestem - ming? Wat betekent dat voor uw pensioen? In dienst Uit dienst Uit dienst Pensioen ontvangen Pensioen bij scheiding Bijna met pensioen

KLAAR VOOR EEN NIEUWE FASE? Straks met pensioen? Lees nu wat u moet weten. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding

JE TIJD ANDERS INDELEN

IN DE WOLKEN! Wat betekent dat voor uw pensioen? In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding. Bijna met pensioen.

GOED GEREGELD VOOR UW NABE- STAANDEN. Regel het nú goed voor later. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding

Einde relatie. Philips flex pensioen Met het oog op de toekomst. Einde relatie en uw pensioen in 5 stappen. Stichting Philips Pensioenfonds

Uw pensioen na scheiding

Scheiden of einde relatie

THANK YOU FOR FLYING KLM. U verlaat KLM? Denk aan de gevolgen voor uw pensioen. In dienst. Uit dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen

Stichting Algemeen Pensioenfonds KLM

Pensioen en scheiden. Als u uit elkaar gaat. De gevolgen van scheiden. Pensioenrecht voor uw ex-partner. Gaat u scheiden? Overlijden na scheiden

Scheiden of einde relatie

VOOR PARTNER & KINDEREN

Echtscheiding en uw pensioen

N NIEUWE BESTEM - MING? Wat betekent dat voor uw pensioen? In dienst. Uit dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding

Uit elkaar. Lees alles over de gevolgen voor uw pensioen

(Echt)scheiding en uw pensioen

Gevolgen voor uw pensioen

(Echt)scheiding Uitgave april 2015

Pensioen en scheiden. Als u uit elkaar gaat. De gevolgen van scheiden. Pensioenrecht voor uw ex-partner

BIJNA MET PENSIOEN. Vooruit blijven kijken. Bijna met pensioen Wat is standaard geregeld?

(Echt) scheiding Uitgave april 2015

Uit elkaar. Uit elkaar gaan en pensioen. Gaat u uit elkaar? Gevolgen en mogelijkheden. Wat betekent dat voor u? Praktische zaken. Vragen?

(Echt) scheiding. Versie:

Uit elkaar. Alles over de verdeling van pensioenrechten bij echtscheiding. Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zorgverzekeraars

Pensioen bij scheiding op of na 1 mei Wat gebeurt er na een scheiding met uw pensioen? Gevolgen scheiden voor uw pensioen

Uit elkaar 3 Samenwonen en uit elkaar 3 Twee wetten rond scheiden 3

Uit elkaar. Uit elkaar gaan en pensioen. Gaat u uit elkaar? Gevolgen en mogelijkheden. Wat betekent dat voor u? Praktische zaken. Vragen?

Welkomstbrief. Meer weten? Kijk op pensioentextielverzorging.nl

Uit elkaar. Uw toekomst uitgestippeld

Pensioen bij scheiding op of na 1 mei 1995

Uw RELATIE is voorbij. Wat betekent dit voor uw pensioen?

Pensioen bij scheiding op of na 1 mei Wat gebeurt er na een scheiding met uw pensioen? Gevolgen scheiden voor uw pensioen

Uit elkaar STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS ZORGVERZEKERAARS

Pensioen en scheiding Over wat er voor u en uw partner belangrijk is als u uit elkaar gaat. Pensioenfonds Avebe

Uit elkaar... Ga je scheiden? Scheiden betekent dat er zaken verdeeld moeten worden.

Pensioen bij scheiding op of na 1 mei 1995

Uit elkaar wat betekent dat voor uw pensioen?

Uw relatie is voorbij. Wat betekent dit voor uw pensioen?

ALLE TIJD VOOR DE WERELD

Veranderingen privé. Samen sterker. Dat is het idee van coöperatief bankieren. Wat betekenen veranderingen in uw privésituatie voor uw pensioen?

VOORUIT BLIJVEN KIJKEN

Uit elkaar. Uw toekomst uitgestippeld

Scheiden of einde relatie...s. pensioenfonds UWV

De gevolgen van een scheiding voor het partnerpensioen

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Uit elkaar.

NON- ACTIVITEIT Non-activiteit

Brochure Echtscheiding

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht Wat heeft u aan het Uniform Pensioenoverzicht? Welke gebeurtenissen beïnvloeden uw pensioen?

EINDE RELATIE EN PENSIOEN VERDELING VAN PENSIOEN VANAF 1 MEI 1995 VOOR PENSIOENREGELINGEN BIJ PGB

Voorbeeld Toelichting Uniform Pensioenoverzicht einde deelneming <Uitkeringsregeling> <Premieregeling>

SAMEN SAMEN VOOR LATER PENSIOEN EN SCHEIDEN

Pensioen voor uw gezin. Wat er is geregeld voor uw nabestaanden

KIJK OP NIEUWE TIJDEN. Met pensioen, hoe werkt dat? In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding

(Echt)scheiding. Versie

Uw pensioenregeling 2016 Zekerheid voor nu en later

SPAN, Pensioen en scheiding

Inleiding. Ingangsdatum ouderdomspensioen

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Mijn pensioenregeling Alles over uw pensioen in de houtverwerkende industrie en jachtbouw

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Uitgave Scheiden

Inleiding. Wanneer kan ik met pensioen? gaat uiterlijk in op 67 jaar.

Wat moet de werkgever weten als het privéleven van de werknemer verandert?

Pensioen voor uw gezin. Wat er is geregeld voor uw nabestaanden

LATER = NU. Pensioen en scheiden. informatie over uw pensioen

Voorbeeld Toelichting Uniform Pensioenoverzicht Model 1 <Uitkeringsovereenkomst> <Premieovereenkomst>

Wat is pensioen? Pensioen is inkomen voor als u later stopt met werken. Pensioen is ook inkomen voor uw nabestaanden als u overlijdt.

Uitkering bij overlijden

Inleiding. Keuzemogelijkheden

Mijn pensioenregeling Alles over uw pensioen in de houtverwerkende industrie en jachtbouw

Inleiding. Keuzemogelijkheden

Contractnummer 1111 Polisnummer , Referentienummer 12345

Overlijden en uw pensioen

Uw pensioen bij Stichting Bedrijfstakpensioenfonds. Waterrecreatie en de Kunststoffen en Houten Jachtbouw

CHECKLIST VOOR WERKGEVERS

Extra inkomen voor uw partner. Het Anw-pensioen van Pensioenfonds Vervoer

Uw Philips-pensioen. Welkom bij. Philips Pensioenfonds. nu goed regelen voor later Uit dienst. Philips flex pensioen Met het oog op de toekomst

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Pensioen voor uw gezin. Wat er is geregeld voor uw nabestaanden

Voorbeeld Toelichting Uniform Pensioenoverzicht Model 1A <Uitkeringsovereenkomst> <Premieovereenkomst>

Bijlage A2 PENSIOENREGLEMENT a.s.r.

Let op: een scheiding kan invloed hebben op de hoogte van het door u te ontvangen pensioen. Zie ook de toelichting.

Extra inkomen voor uw partner

Voorbeeld Toelichting Uniform Pensioenoverzicht Model 5 <Uitkeringsregeling> <Premieregeling>

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht einde deelneming

Transcriptie:

Deze brochure is onderdeel van de brochurereeks over pen sioen van Stichting Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel en is bedoeld voor cabinemedewerkers die in dienst zijn van KLM of KLC. Hoewel deze brochure met grote zorgvuldigheid tot stand is gekomen, kunt u hieraan geen rechten ontlenen. Het is de bedoeling om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de bestaande regelingen van KLM. De volledige regelgeving is te vinden in het pensioenreglement 2008A en 2008B met bijlage(n) van Stichting Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel en in de cao. In dienst Uit dienst Pensioen ontvangen Pensioen bij scheiding Bijna met pensioen UIT ELKAAR Pensioen bij scheiding Non-activiteit Stichting Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Postbus 123 1180 AC Amstelveen Prof. E.M. Meijerslaan 1 1183 AV Amstelveen T 020 426 62 30 E pensioenservice@klmcabinefonds.nl www.klmcabinefonds.nl facebook.com/klmcabinefonds facebook.com/groups/cabine.pensioenplein Deeltijd werken Arbeidsongeschiktheid en pensioen Pensioen bij trouwen of samenwonen Overlijden en pensioen voor uw nabestaanden april 2015 De gevolgen van een scheiding voor uw pensioen

Deze brochure is een uitgave van de Stichting Pensioenfonds KLM-cabinepersoneel. De uitvoering van uw pensioenregeling is in handen van Blue Sky Group. Hebt u vragen over deze brochure of over andere pensioenonderwerpen? Neem dan contact op met de afdeling Pensioenservice van Blue Sky Group. U kunt ons bellen of e-mailen, maar ook langskomen voor een persoonlijk gesprek. Voor een persoonlijk gesprek vragen wij u vooraf een afspraak te maken. De contactgegevens vindt u op de achterzijde van deze brochure. Inhoud INLEIDING 5 Wat zijn de effecten van een scheiding voor uw persoonlijke situatie? 5 AFSPLITSING PARTNERPENSIOEN VAN HET OUDERDOMSPENSIOEN 7 Facultatief partnerpensioen en Anw-hiaatpensioen 7 Partnerpensioen door omzetting ouderdomspensioen 8 GEVOLGEN VOOR HET PARTNERPENSIOEN 9 Scheiding na pensionering 10 Vervallen recht op bijzonder partnerpensioen 11 Meerdere ex-partners 11 Pensioen bij scheiding VERDELING VAN HET OUDERDOMSPENSIOEN 13 Verevend ouderdomspensioen 13 Binnen twee jaar melden 14 Andere afspraken 15 Rekenvoorbeeld 16 Conversie 18 Rekenvoorbeeld 19 NETTO AANVULLEND PENSIOEN (NAP) 21 UITBETALING VEREVEND OUDERDOMSPENSIOEN 23 Beëindiging uitkering 23 VEELGESTELDE VRAGEN 25 CHECKLIST 27 PENSIOENWOORDENBOEK 28 MEER INFORMATIE 30

INLEIDING We gaan scheiden, heeft dat gevolgen voor mijn pensioen? Zowel het einde van een huwelijk of geregistreerd partnerschap, als het verbreken van een samenlevingscontract kan van invloed zijn op uw pensioen Ieder jaar verbreken tienduizenden partners hun relatie. Een ingrijpende en stressvolle gebeurtenis waarbij emoties vaak de overhand hebben. Moet je dan ook nog nadenken over pensioen? Ja, dat is wel zo verstandig, want ook de verdeling van pensioen is iets wat u dan met elkaar moet bespreken. In deze brochure staan belangrijke onderwerpen over pensioen en scheiding. Zo komt u erachter waar u aan moet denken als u gaat scheiden. LET OP: DE ONDERWERPEN UIT DEZE BROCHURE KUNNEN OOK VAN TOEPASSING ZIJN BIJ BEËINDIGING VAN EEN GEREGISTREERD PARTNERSCHAP OF BEËINDIGING VAN EEN DOOR KLM ERKEND SAMENLEVINGSCONTRACT. Ik ben blij dat mijn ex en ik goede afspraken hebben gemaakt over de verdeling van onze pensioenen. Wat zijn de effecten van een scheiding voor uw persoonlijke situatie? Wilt u weten wat scheiden voor uw persoonlijk situatie betekent? Bekijk dan eerst de informatie op de website van het pensioenfonds www.klmcabinefonds.nl. Mocht u na het lezen van deze informatie meer willen weten, bel of mail dan met de afdeling Pensioenservice van Blue Sky Group via 020 426 62 30 of pensioenservice@klmcabinefonds.nl. 5

AFSPLITSING PARTNERPENSIOEN VAN HET OUDERDOMSPENSIOEN Op welke pensioenen heeft de scheiding invloed? In deze brochure spreken we regelmatig van partnerpensioen. Dat is de benaming zoals die in uw pensioenregeling geldt voor het pensioen voor uw partner, in het geval u komt te overlijden. Bij andere fondsen is soms sprake van een nabestaandenpensioen. Hiermee wordt wellicht hetzelfde bedoeld. Een verzekering op risicobasis wil zeggen dat er geen opbouw van pensioen plaatsvindt De pensioenregeling van uw pensioenfonds kent geen opbouw van partnerpensioen. Het partnerpensioen is namelijk op risicobasis verzekerd. Dit is te vergelijken met bijvoorbeeld een brandverzekering: de verzekering kan jaarlijks worden aangepast; als er geen schade is, wordt er niet uitgekeerd; bij het opzeggen van uw verzekering wordt de verzekering beëindigd en hebt u geen recht op een vergoeding. Op vergelijkbare wijze werkt de risicoverzekering van het partnerpensioen. In uw pensioenregeling gaat het hierbij om de verzekering van het facultatief partnerpensioen en het Anw-hiaatpensioen. We waren niet getrouwd, maar met een samenlevingscontract kon ik mijn ex ook aanmelden voor het Anw-hiaatpensioen. Facultatief partnerpensioen en Anw-hiaatpensioen Facultatief wil zeggen dat u niet verplicht bent aan deze verzekeringen deel te nemen. Wel bent u automatisch verzekerd als u getrouwd bent, een geregistreerd partnerschap bent aangegaan of een samenlevingsverband hebt dat door KLM is erkend. Alleen als u en uw partner gezamenlijk bij het pensioenfonds aangeven niet te willen deelnemen aan een of beide verzekeringen, kan hiervan worden afgezien. 7

Na scheiding wordt er een partnerpensioen afgesplitst voor uw ex-partner Partnerpensioen door omzetting ouderdomspensioen Bij deelname aan de risicoverzekeringen is er dus geen sprake van opbouw van een partnerpensioen. Wél is geregeld dat er, als u bijvoorbeeld gaat scheiden, alsnog opgebouwd partnerpensioen ontstaat. Dit gebeurt als volgt: Bij een scheiding wordt een deel van het ouderdomspensioen omgezet in een partnerpensioen. De omzetting gebeurt zodanig dat het partnerpensioen 70% bedraagt van het (verlaagde) ouderdomspensioen dat na de omzetting overblijft. Bij een scheiding ontstaat er dus naast het (verlaagde) opgebouwde ouderdomspensioen ook een opgebouwd partnerpensioen. Het verlaagde ouderdomspensioen kan bij de scheiding worden gebruikt voor verdeling tussen u en uw ex-partner. Hierover leest u meer onder het hoofdstuk Verdeling van het ouderdomspensioen. Het partnerpensioen, dat is afgesplitst van het opgebouwde ouderdomspensioen, kan worden gebruikt voor het toekennen van een bijzonder partnerpensioen voor uw ex-partner. Hierover leest u meer vanaf de volgende pagina. Het bijzonder partnerpensioen is het pensioen dat aan uw ex-partner wordt toegekend na een scheiding GEVOLGEN VOOR HET PARTNERPENSIOEN Heeft mijn ex-partner recht op partnerpensioen? Als u gaat scheiden voordat u met pensioen gaat, heeft uw ex-partner recht op uw partnerpensioen. Wij noemen dit het bijzonder partnerpensioen. Omgekeerd hebt u ook recht op een eventueel (opgebouwd) partnerpensioen van uw ex-partner. Of hiervan sprake is, hangt af van de pensioenregeling van uw ex-partner. De toekenning van de aanspraak op bijzonder partnerpensioen is geregeld in de Pensioenwet (PW). De toekenning van het bijzonder partnerpensioen geldt alleen bij scheiding. Op grond van de pensioenwet wordt onder het begrip scheiding echter verstaan: echtscheiding; ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed; beëindiging van een geregistreerd partnerschap; en beëindiging van een door KLM erkend samenlevingscontract. Alléén in deze scheidingsgevallen kan sprake zijn van een toekenning van het bijzonder partnerpensioen. NB: IN DIT GEVAL WIJKT HET BEGRIP SCHEIDEN AF VAN HET BEGRIP SCHEIDEN DAT VAN TOEPASSING IS BIJ DE VERDELING VAN HET OUDERDOMSPENSIOEN (PENSIOENVEREVENING, ZIE PAGINA 13). IN DE TEKST HIERBOVEN WORDT ONDER SCHEIDEN NAMELIJK OOK HET BEËINDIGEN VAN EEN DOOR KLM ERKEND SAMENLEVINGSCONTRACT VERSTAAN, PLUS ONTBINDING VAN HET HUWELIJK NA SCHEIDING VAN TAFEL EN BED. DAT IS BIJ PENSIOENVEREVENING ANDERS BEPAALD (ZIE PAGINA 13 VOOR DETAILS). 8 9

Vervallen recht op bijzonder partnerpensioen Het bijzonder partnerpensioen wordt aan uw ex-partner uitgekeerd op het moment dat u komt te overlijden Uw ex-partner heeft recht op het partnerpensioen. Dit bijzonder partnerpensioen is 70% van het (verlaagde) ouderdomspensioen, opgebouwd tot de scheidingsdatum. Het bijzonder partnerpensioen komt voor uw ex-partner tot uitkering vanaf de dag volgend op de dag van uw overlijden. Er is niet altijd sprake van een bijzonder partnerpensioen Het recht op bijzonder partnerpensioen vervalt: als uw ex-partner afstand doet van het bijzonder partnerpensioen. Hiervoor moeten u en uw ex-partner een afstandsverklaring van het fonds invullen en opsturen; bij conversie (zie ook het hoofdstuk Verdeling van het ouderdomspensioen ). NB: DUS ANDERS DAN IN GEVAL VAN VEREVENING (VERDELING VAN HET OUDERDOMSPENSIOEN/ZIE HIERNA) OMVAT DE TOEKENNING VAN HET RECHT OP BIJZONDER PARTNERPENSIOEN (BIJ EEN EERSTE SCHEIDING) OOK DE PERIODE VOORDAT U GEHUWD WAS, EEN GEREGISTREERD PARTNERSCHAP BENT AANGEGAAN OF BENT GAAN SAMENWONEN. Dit is alleen mogelijk als uw ouderdomspensioen nog niet is ingegaan. Uw ex-partner heeft na conversie een eigen recht op ouderdomspensioen bij het pensioenfonds; of bij overlijden van uw ex-partner. NB: ALS UW EX-PARTNER EERDER OVERLIJDT DAN U, KOMT DE AANSPRAAK De verzekering van het facultatief partnerpensioen en Anw-hiaatpensioen stoppen als u gaat scheiden. Alleen in geval van een door KLM erkend samenlevingsverband moet u de beëindiging ervan melden aan KLM. Op dat moment stopt ook de verzekering voor het facultatief partnerpensioen en het Anw-hiaatpensioen. KLM houdt dan ook geen premie meer in. In alle andere scheidingsgevallen zetten wij de premie automatisch stop. KLM noch het pensioenfonds hoeft u hierover te informeren. Scheiding na pensionering Hebt u op uw pensioendatum gekozen om een deel van uw ouderdomspensioen OP HET BIJZONDER PARTNERPENSIOEN TE VERVALLEN AAN HET FONDS. DIT PENSIOEN WORDT IN DAT GEVAL DUS NIET TOEGEVOEGD AAN HET PARTNERPENSIOEN (BIJVOORBEELD VOOR UW HUIDIGE PARTNER). Meerdere ex-partners Is er sprake van meerdere ex-partners? Dan heeft alleen de laatste ex-partner recht op het bijzonder partnerpensioen dat ontstaat sinds de scheiding van de voorlaatste ex-partner. om te laten zetten in partnerpensioen? Dan heeft uw ex-partner bij scheiding na pensionering recht op het partnerpensioen op het moment van scheiding. 10 11

VERDELING VAN HET OUDERDOMSPENSIOEN Welke rechten heeft mijn ex-partner op mijn pensioen? De verdeling van het ouderdomspensioen is bij wet geregeld en wordt verevening genoemd Als u gaat scheiden, heeft uw ex-partner recht op een deel van uw ouderdomspensioen. Omgekeerd hebt u ook recht op een deel van het ouderdomspensioen van uw ex-partner. Dit wordt verevening genoemd. Verevening is omschreven in de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (WVPS). Op grond van de WVPS wordt onder scheiding verstaan: echtscheiding; scheiding van tafel en bed; en beëindiging van een geregistreerd partnerschap. Alléén in deze scheidingsgevallen kan sprake zijn van verevening van het ouderdomspensioen. NB: HET WETTELIJK RECHT OP VEREVENING GELDT NIET BIJ BEËINDIGING VAN EEN DOOR KLM ERKEND SAMENLEVINGSCONTRACT. ALS U ZO N SAMENLEVINGS- VERBAND HEBT EN VEREVENING WENST MOET U DIT ZELF ONDERLING REGELEN. Wij hebben bij de scheiding afgezien van verdeling van het ouderdomspensioen. Tenslotte bouwt mijn ex-partner zelf zijn pensioen op. Verevend ouderdomspensioen De verdeling van het ouderdomspensioen wordt gebaseerd op het (verlaagde) ouderdomspensioen dat u tijdens uw huwelijk of geregistreerd partnerschap met uw ex-partner hebt opgebouwd. Hier geldt: hoe langer het huwelijk of geregistreerd partnerschap heeft geduurd, hoe meer pensioen er moet worden verdeeld. Daarnaast geldt dat als het verevend ouderdomspensioen (dus na de verdeling) onder de wettelijk vastgestelde afkoopgrens ligt, er niet verevend wordt. In dat geval is het bedrag zo laag, dat verevening niet mogelijk is. De afkoopgrens bedraagt in 2015: 462,88. 13

De WVPS geeft aan dat uw ex-partner standaard de helft van het opgebouwde ouderdomspensioen krijgt bij een scheiding, tenzij er andere afspraken worden gemaakt Het ouderdomspensioen is het pensioen dat u ontvangt als u met pensioen gaat. U bouwt ouderdomspensioen op zolang u bij KLM in dienst bent. Het is mogelijk om voor uw 60 e, de normpensioendatum, met pensioen te gaan, maar niet eerder dan op de eerste dag van de maand volgend op uw 50-jarige leeftijd. Ook kunt u uw pensioen uitstellen tot uiterlijk de AOW-gerechtigde leeftijd. Als u gaat scheiden, dan heeft uw ex-partner wettelijk recht op uitbetaling van een deel van uw (zoals eerder beschreven) verlaagde ouderdomspensioen (zie ook bij Partnerpensioen door omzetting ouderdomspensioen op pagina 8). Het pensioen voor uw ex-partner gaat in op dezelfde datum als uw eigen pensioen. Ook hebt u een wettelijk recht op uitbetaling van een deel van het ouderdomspensioen van uw ex-partner. In principe ontvangt uw ex-partner de helft van het tijdens het huwelijk of het geregistreerd partnerschap opgebouwde ouderdomspensioen. Dit wordt ook wel het verevend ouderdomspensioen genoemd. Vul hiervoor het formulier mededeling van scheiding in verband met verdeling ouderdomspensioen in. Dit formulier kunt u opvragen bij: uw notaris of advocaat; www.rijksoverheid.nl. Stuur dit formulier binnen 2 jaar na uw daadwerkelijke (echt)scheidingsdatum aan het pensioenfonds en naar de pensioenuitvoerder van uw ex-partner. Meldt u de verevening niet binnen twee jaar, dan moet u de betaling zelf met uw ex-partner regelen op het moment dat u met pensioen gaat. Het recht op uitbetaling van een verevend pensioen blijft, wanneer u daarover geen andere afspraken hebt gemaakt, voor de ex-partner altijd bestaan. Als u overlijdt voordat uw ex-partner overlijdt, ontvangt hij of zij geen deel van uw ouderdomspensioen. Wel heeft hij of zij dan eventueel recht op het bijzonder partner pensioen. Hierover leest u meer in het hoofdstuk Gevolgen voor het partner pensioen. Het pensioenfonds regelt de betaling aan uw ex-partner, mits u binnen twee jaar melding maakt van uw gemaakte afspaken NB: DE PERIODE VÓÓR HET HUWELIJK WORDT NIET BETROKKEN BIJ DE VERDELING VAN HET OPGEBOUWDE OUDERDOMSPENSIOEN. BIJ DE VERDELING VAN HET BIJZONDER PARTNERPENSIOEN WORDT WEL REKENING GEHOUDEN MET DE PERIODE VOOR HET HUWELIJK. Binnen twee jaar melden Meldt u het verzoek om te verevenen binnen twee jaar na uw daadwerkelijke (echt)scheidings datum aan het pensioenfonds. Dan zorgt het pensioenfonds ervoor dat uw ex-partner zijn of haar gedeelte van het pensioen krijgt uitbetaald op het moment dat u met pensioen gaat. Als uw ex-partner eerder overlijdt dan u, vervalt het recht op uitbetaling van het verevend ouderdomspensioen; u ontvangt dan (weer) uw gehele ouderdomspensioen zelf. Andere afspraken Als u geen andere afspraken maakt, heeft uw ex-partner recht op de helft van het ouderdomspensioen dat u tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap hebt opgebouwd. Maar u kunt ook andere afspraken maken. Zo kunt u het pensioen anders verdelen of afspreken dat (een deel van) het ouderdomspensioen dat vóór het huwelijk is opgebouwd, eveneens wordt verdeeld. U moet deze afspraken dan wel vastleggen in de huwelijkse voorwaarden of in het (echt)scheidingsconvenant. 14 15

Rekenvoorbeeld pensioenverdeling Xxxxxxxxxxxxxxxx Mirte is op 1 oktober 1992 bij de KLM in dienst getreden als eenbander. Op 1 juni 1996 trouwde ze met Jan. Achttien jaar later scheidden Mirte en Jan. Gegevens Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx Diensttijd KLM tot datum echtscheiding: 21 jaar en 8 maanden Duur huwelijk: 18 jaar en 0 maanden 1 juni 2014 Opgebouwd ouderdomspensioen (OP)* 25.000,- *Standaard wordt alleen ouderdomspensioen opgebouwd (verhouding 100:0). Opgebouwd pensioen na echtscheiding Op de echtscheidingsdatum wordt het ouderdomspensioen omgezet in een ouderdomspensioen en een bijzonder partnerpensioen (verhouding100:70). Bij deze omzetting wordt gebruik gemaakt van leeftijds- en fondsafhankelijke actuariële factoren. Dit wordt dan als volgt: Ouderdomspensioen (OP): 23.153,- Bijzonder Partnerpensioen (BPP): 16.207,- Xxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxx xxx Verdeling ouderdomspensioen (OP) conform wet verevening Xxxxxxxxxxxxxxxx LET OP! OMDAT ER EEN BIJZONDER PARTNERPENSIOEN IS AFGESPLITST, IS HET OUDERDOMSPENSIOEN VERLAAGD. Xxxxxxxxx MET DIT VERLAAGDE OUDERDOMSPENSIOEN (100:70) WORDT VERDER GEREKEND. Xxxxxxxx xxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx Opgebouwd Ouderdomspensioen (OP): 23.153,- Om het gedeelte van het ouderdomspensioen te bepalen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd, wordt de duur van het huwelijk uitgedrukt in een percentage van de totale diensttijd. Mirte en Jan zijn 18 jaar van de totale diensttijd (21 jaar en 8 maanden) gehuwd geweest. De huwelijkse periode bedraagt daarmee 83,08% van de totale diensttijd. OP huwelijkse periode 23.153,- * 83,08% = 19.236,- Jan en Mirte hebben er voor gekozen om bij de pensioenverevening de standaardverdeling toe te passen; elk 50% van het ouderdomspensioen. Verevend OP 19.236,- * 50% (standaard) = 9.618,- Wanneer Mirte op 1 april 2025 de pensioengerechtigde leeftijd bereikt bedraagt het opgebouwde pensioen per jaar bruto 23.153,- hiervan wordt door het pensioenfonds aan Jan overgemaakt 9.618,- en resteert voor Mirte 13.535,- Overlijden Als Jan komt te overlijden wordt het ouderdomspensioen van Mirte weer 23.153,- Als Mirte komt te overlijden ontvangt Jan een BPP van 16.207,- 16 17

Rekenvoorbeeld conversie Bij conversie wordt het deel van uw pensioen voor uw ex-partner omgezet in een eigen aanspraak voor hem of haar Conversie U kunt er bij uw scheiding ook voor kiezen om voorgoed een eigen recht op ouderdomspensioen aan uw ex-partner toe te kennen. Het verevend ouderdomspensioen en het bijzonder partnerpensioen worden dan tezamen omgezet in een eigen aanspraak op ouderdomspensioen voor uw ex-partner. We noemen dat We gaan hierbij weer uit van de scheiding van Mirte en Jan, zoals ook beschreven in het vorige rekenvoorbeeld. De genoemde bedragen bij verevend OP en bijzonder PP zijn daaruit overgenomen Bij conversie wordt altijd uitgegaan van de standaardverdeling voor het ouderdomspensioen (ofwel verevend ouderdomspensioen) en het totale bijzonder partnerpensioen. Voor het berekenen van conversie wordt gerekend met de zogenaamde contante waarde. Dit is de waarde die nodig is om de aanspraken op dit moment te kunnen inkopen. Gegevens Verevend OP*: (conform bovenstaande standaardverdeling) 9.618,- Bijzonder PP*: 16.207,- conversie. Conversie kan op grond van de wet alleen bij een echtscheiding en in Waarde van het pensioen het geval van beëindiging van een geregistreerd partnerschap. De waarde van het verevend OP en het bijzonder PP is vastgesteld op basis van de leeftijd van de hoofdverzekerde, dus van Mirte. Dit is de contante waarde (CW) van de pensioenaanspraken: Conversie betekent letterlijk omzetting. Iedere ex-partner ontvangt dan een contante waarde van het Vervend Ouderdomspensioen 124.406,- eigen aanspraak op pensioen. Het pensioen voor uw ex-partner gaat in op de contante waarde van het Bijzonder Partnerpensioen 19.471,- pensioengerechtigde leeftijd van uw ex-partner (en dus niet op de ingangsdatum Totale CW van de pensioenaanspraken 143.877,- van uw eigen pensioen). Bij eerder overlijden van uw ex-partner komt de aanspraak op pensioen te vervallen aan het pensioenfonds. Dit wordt dan dus niet Pensioen voor Jan meer bij uw pensioenaanspraken opgeteld. Het zelfstandige recht op ouderdomspensioen voor Jan moet worden vastgesteld aan de hand van de leeftijd- en geslachtafhankelijke factoren die specifiek van toepassing zijn voor Conversie dient u met het fonds geregeld te hebben, vóórdat uw pensioen ingaat Jan. Hierdoor wordt het ouderdomspensioen berekend dat ingaat op de eerste dag van de en binnen twee jaar na uw (echt)scheidingsdatum. Nadat het pensioen is inge- maand dat Jan de 60-jarige leeftijd bereikt, dus op 1 februari 2020 gaan is het niet meer mogelijk om alsnog voor conversie te kiezen. Het pensioen- Het conversie OP van Jan bedraagt 10.245,- bruto per jaar fonds moet overigens altijd instemmen met de aangevraagde conversie en kan daarvoor ook aanvullende voorwaarden stellen. Pensioen voor Mirte Wanneer Mirte op 1 april 2025 de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, bedraagt In het voorbeeld ziet u dat conversie anders is dan een verdeling van het pensioen. haar bereikbare pensioen 33.153,- 9.618,- = 23.535,- bruto per jaar Overlijden Als Jan komt te overlijden blijft het pensioen van Mirte Als Mirte voor 1 februari 2022 komt te overlijden ontvangt Jan geen BPP. Zijn ouderdomspensioen van gaat in op zijn pensioendatum, 1 februari 2020. 23.535,- bruto per jaar 10.245,- bruto per jaar 18 19

NETTO AANVULLEND PENSIOEN (NAP) Wat gebeurt er met mijn aanvullend pensioen? Aanspraken uit de Netto Aanvullende Pensioenregeling tellen ook mee in de verdeling bij een scheiding In het kader van de NAP-regeling is geregeld dat in geval van een scheiding wel verevening (verdeling) van de NAP-aanspraken plaatsvindt, maar geen afsplitsing van partner pensioen dat bij een scheiding wordt omgezet in bijzonder partner pensioen. Als na verevening gekozen wordt voor conversie wordt de verevende NAP-aanspraak hierin betrokken. Er vindt geen verevening van NAP-aanspraken plaats als de NAP-aanspraak na verevening minder dan de wettelijke grens voor afkoop bedraagt. Inmiddels heb ik alles op een rij, kan ik deze periode afsluiten en verder met mijn leven. 21

UITBETALING VEREVEND OUDERDOMSPENSIOEN Hóe wordt het pensioen uitbetaald aan mijn ex-partner? Het deel van het pensioen waar uw ex-partner recht op heeft, wordt door het pensioenfonds rechtstreeks aan uw ex-partner uitbetaald, wanneer u met pensioen gaat. Dit kan alleen wanneer u uw gemaakte afspraken bij scheiding binnen twee jaar na de scheidingsdatum hebt doorgegeven. Circa zes maanden voor de pensioendatum ontvangen u en uw ex-partner van ons de volgende documenten: voorlopige pensioenopgave; aanvraagformulier; loonbelastingverklaring. Zodra wij de ingevulde formulieren van u en uw ex-partner retour hebben ontvangen, kunnen wij het pensioen aan u en uw ex-partner uitbetalen. Het regelwerk is nu achter de rug, het pensioenfonds verzorgt de uitbetaling. Een hele opluchting. De uitkering stopt op het moment dat u óf uw ex-partner komt te overlijden Beëindiging uitkering De uitkering aan uw ex-partner stopt: wanneer uw ex-partner komt te overlijden. Vanaf dat moment ontvangt u weer het volledige ouderdomspensioen. Dit geldt niet als u conversie bent overeengekomen. wanneer u komt te overlijden. Uw ex-partner komt dan eventueel in aanmerking voor het bijzonder partnerpensioen. 23

VEELGESTELDE VRAGEN Wat als...? Wat gebeurt er als u opnieuw trouwt of gaat samenwonen? Als u hertrouwt of gaat samenwonen dan verandert er niets aan de verdeling van het ouderdomspensioen en/of bijzonder partnerpensioen van uw ex-partner. U moet uw uw afspraken bij scheiding op tijd melden. Vraagt het formulier aan en stuur het op naar het pensioenfonds Wat moet u doen om de pensioenen te verdelen? Als u getrouwd was of een geregistreerd partnerschap had, moet u het formulier Mededeling van scheiding in verband met verdeling van ouderdomspensioen invullen. Dit formulier kunt u opvragen bij: uw notaris of advocaat; www.rijksoverheid.nl. Dit formulier stuurt u binnen 2 jaar na uw scheiding naar uw pensioenfonds en naar de pensioenuitvoerder van uw ex-partner. Wij behandelen dan uw aanvraag. Dit geldt alleen als u kiest voor de standaardverdeling. Sinds kort doe ik vrijwilligerswerk, dat veel tijd kost. Ik vergat bijna de formulieren in te sturen om mijn scheiding te melden. Kiest u voor een andere verdeling of voor conversie? Dan moet uw ex-partner ook een handtekening zetten. Het pensioenfonds van uw ex-partner betaalt het verdeelde pensioen vanaf de pensioeningangsdatum direct aan u en uw pensioenfonds doet dat rechtstreeks aan uw ex-partner. Had u een door KLM erkend samenlevingsverband? Geef de beëindiging ervan dan door aan KLM. Dit onder andere voor het stopzetten van de premie-inhouding voor het facultatief partnerpensioen en het Anw-hiaatpensioen. Bij de beëindiging van een samenlevingsverband komt u niet in aanmerking voor een verdeling van het ouderdomspensioen door het fonds. U kunt dit eventueel zelf met uw ex-partner regelen. 25

CHECKLIST Zijn er nog andere punten? Het vervroegen of uitstellen van uw pensioen heeft ook gevolgen voor het verevende pensioen van uw ex-partner U hebt het formulier meer dan twee jaar na uw scheiding opgestuurd. Wat zijn de gevolgen? Uw ex-partner houdt het recht op het verevende deel van uw ouderdomspensioen. Maar uw ex-partner heeft geen recht meer op rechtstreekse uitbetaling van het ouderdomspensioen door uw pensioenfonds. U bent verplicht om op uw pensioendatum het verevende deel van uw ouderdomspensioen aan uw ex-partner over te maken. Het pensioenfonds speelt hierin geen rol meer. U gaat eerder of later dan op de normpensioendatum van 60 jaar met pensioen. Wat gebeurt er met het verevende ouderdomspensioen van uw ex-partner? Ook het deel van uw pensioen dat aan uw ex-partner uitbetaald moet worden gaat dan eerder, dan wel later, in. Vervroegde pensioeningang betekent een lagere pensioenuitkering. Ook het verevende deel voor uw ex-partner wordt dan verlaagd. Andersom betekent een uitgestelde pensioeningang een hogere pensioenuitkering. Ook het verevende deel voor uw ex-partner wordt dan verhoogd. NEEM DE PENSIOENVERDELING MEE IN HET ECHTSCHEIDINGSCONVENANT. MAAK AFSPRAKEN OVER: VERDELING OUDERDOMSPENSIOEN, JA / NEE, OP WELKE WIJZE (VEREVENING OF CONVERSIE). BEPAAL WAT U DOET MET HET (BIJZONDER) PARTNERPENSIOEN. MELD UW ECHTSCHEIDING BIJ HET PENSIOENFONDS EN KLM. STUUR HET FORMULIER MEDEDELING BIJ ECHTSCHEIDING IN VERBAND MET VERDELING VAN OUDERDOMSPENSIOEN BINNEN TWEE JAAR OP NAAR UW PENSIOENFONDS EN HET PENSIOENFONDS VAN UW EX-PARTNER. NB: ALS U HEBT GEKOZEN VOOR CONVERSIE WORDT HET PENSIOEN VAN UW EX-PARTNER NIET VERVROEGD OF UITGESTELD. 26 27

PENSIOENWOORDENBOEK Wat betekent dat ook al weer? Afkoopgrens Verevend ouderdomspensioen Het bedrag waaronder kleine pensioenen mogen worden afgekocht. Als uw totale opgebouwde KLM-pensioen onder deze grens valt, kan het in één keer worden afgekocht. U krijgt dan eenmalig een bedrag uitgekeerd. Het recht op uitbetaling van een deel van het ouderdomspensioen dat op grond van de Wet Verevening Pensioenaanspraken bij scheiding ontstaat voor de ex-partner. Het verevend ouderdomspensioen wordt afgesplitst van het door de deelnemer tot het moment van scheiden opgebouwde ouderdomspensioen (pensioenverevening genoemd). Dit is het ouderdomspensioen dat resteert na de omzetting van ouderdomspensioen in ouderdomspensioen en partnerpensioen. Onder scheiding wordt hier verstaan: echtscheiding, scheiding van tafel en bed of beëindiging van het geregistreerd partnerschap. Ouderdomspensioen Partner Partnerpensioen Verevening De uitkering die u ontvangt vanaf de pensioen ingangsdatum tot het moment dat u overlijdt. Degene met wie u getrouwd bent, bij de burgerlijke stand een geregistreerd partnerschap bent aangegaan of degene met wie u een door KLM erkend samenlevingscontract bent aangegaan. De uitkering die uw partner levenslang ontvangt na uw overlijden. De wettelijke term voor het toekennen van een deel van uw ouderdomspensioen aan uw ex-partner na scheiding. Bijzonder partnerpensioen De aanspraak op partnerpensioen die bij een scheiding wordt verkregen door de ex-partner. Onder scheiding wordt hier verstaan: echtscheiding, ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed, beëindiging van het geregistreerd partnerschap of beëindiging van een door KLM erkend samenlevingsverband. Conversie De wettelijke term voor het omzetten van een bijzonder ouderdomspensioen en een bijzonder partner pensioen in een eigen recht op ouderdomspensioen voor de ex-partner. 28 29

MEER INFORMATIE De uitvoering van uw pensioenregeling is in handen van Blue Sky Group. Hebt u vragen over deze brochure of over andere pensioenonderwerpen? Dan kunt u terecht bij de afdeling Pensioenservice van Blue Sky Group. U kunt ons bellen of mailen, maar u kunt ook langskomen voor een persoonlijk gesprek. Voor een persoonlijk gesprek verzoeken wij u vooraf een afspraak te maken. De andere reeds verschenen brochures kunt u downloaden en/of bestellen op onze website www.klmcabinefonds.nl. Hier kunt u ook de volledige pensioenreglementen inzien. T 020 426 62 30 E pensioenservice@klmcabinefonds.nl www.klmcabinefonds.nl facebook.com/klmcabinefonds facebook.com/groups/cabine.pensioenplein Coördinatie en eindredactie: Blue Sky Group B.V., Amstelveen. Redactie: Lamar communicatie, Amsterdam. Fotografie: Don Wijns, Amsterdam. Concept en ontwerp: Frissewind in communicatie en design. 30