Martin Levin HOE SIMPEL LEIDINGGEVEN KAN ZIJN
Inleiding Toen ik besloot een hond te nemen die Angel heet, dacht ik dat dat een interessante, maar bepaald geen uitdagende ervaring zou worden. Verkeerd gedacht. Ik wist bijna niets van haar en het bleek dat ik op weinig hulp van haar kon rekenen. Ik vroeg om raad bij Paula, mijn metgezel en oplosser van alle problemen, die zelf honden heeft. En zij hielp een beetje. Ik haalde overal boeken vandaan. Dat hielp ook een beetje. Algauw werd tot mijn verbazing duidelijk dat mijn beste hulpbron om met Angel te leren omgaan de zestig jaar ervaring was die ik in een scala aan managementfuncties had opgedaan en de principes die ik tijdens dat proces had geleerd. Ik diepte uit mijn geheugen een aantal persoonlijke avonturen op, die mijn inzicht nog vergrootten. En dat leidde weer tot herinneringen aan de vele prachtige mensen die mijn
10 HOE SIMPEL LEIDINGGEVEN KAN ZIJN persoonlijk leven hadden verrijkt. Van sommigen hebt u al gehoord, zoals de auteur Stephen King, en over anderen zult u wellicht nu voor het eerst lezen. Hier kwamen ook herinneringen aan mijn vroegere werkopdrachten bij, waaronder een reis naar India in 1956 en 1957 voor de Ford Foundation om een marketingplan op te stellen voor het uitgeven van paperbacks in de vijf talen van Zuid-India. In het geval van Angel duurde het bijna twee jaar om het ultieme doel van alle managers te bereiken: ervoor zorgen dat een individu (of hond) zich volop kan ontplooien. Nu ik erop terugkijk, lijkt al dat ingewikkelde advies dat ik aan het lezen was interessant, maar het was veel meer dan ik eigenlijk nodig had, aangezien ik altijd een minimalistische managementstijl heb gehanteerd. Ik streef ernaar om de complexiteit tot haar basis terug te brengen, om wat er gedaan moet worden in een enkele, goed te onthouden zin te stoppen. Of, nog beter: een kort en eenvoudig gezegde. Het bleek dat mijn avontuur met Angel me vier, ja, slechts vier, gouden managementregels opleverde. Naarmate ik met dit boek vorderde, werd duidelijk dat de vele begrippen die aanvankelijk niets met elkaar te maken leken te hebben, wel degelijk met elkaar in verband stonden. Dat leidde tot het volgende.
INLEIDING 11 Regel 1: Vertrouwen en leiderschap Dit bleken eigenlijk twee zijden van dezelfde munt te zijn. Bovendien was er een sterk verband tussen vertrouwen, leiderschap en uitmuntende prestaties. Regel 2: Communicatie Het werd duidelijk dat het onmogelijk is om verschillende communicatievormen van elkaar te scheiden; er is een gemeenschappelijke geest: hondentaal leidt regelrecht naar gedenkwaardige speeches. Regel 3: Problemen oplossen en besluiten nemen Ook dit zijn taken die met elkaar verstrengeld zijn. Regel 4: Volharding Volharding leidt onvermijdelijk tot succes. Uiteindelijk zijn de vier gouden managementregels zo simpel dat zelfs Angel ze snapt. Als een manager vertrouwen kan ontwikkelen, leidt dat tot uitstekende prestaties, op voorwaarde dat hij effectief kan communiceren, de juiste strategische beslissingen kan nemen en, bovenal, volhardt.
12 HOE SIMPEL LEIDINGGEVEN KAN ZIJN Om je het pad te helpen bewandelen dat ik heb bewandeld, heb ik markeerpunten (straatnaamborden) in de inhoudsopgave opgenomen, zodat je de weg die ik heb genomen kunt volgen. Loop je met me mee?
DEEL 1 Maak kennis met Angel
Na een bijzonder huwelijk van achtenzestig jaar stierf mijn vrouw Marcia. Ik had verdriet en zocht hulp. Terwijl de weken van begeleiding maanden werden, zei mijn wijze en meevoelende therapeut: Neem een hond, dan voel je je beter. Deze mantra werd wekelijks herhaald wanneer hij met me meeliep naar de deur van zijn kantoor. Neem een hond, dan voel je je beter, zei hij dan als we afscheid namen. Minachtend dacht ik bij mezelf: ik heb al een hond gehad. Sterker nog, ik heb verschillende honden gehad. Maar ik had maar één vrouw en ik ben er niet van overtuigd dat een bordercollie iets uithaalt, zelfs als je in aanmerking neemt dat honden toegewijd en trouw zijn en dat ze de beste mensenvriend zijn. Maar op een zonnige zondag stuitte ik op een foto in de plaatselijke krant die het Huisdier van de week aanprees. Ik liet de foto van de wat treurig ogende Fik-
16 HOE SIMPEL LEIDINGGEVEN KAN ZIJN kie aan Paula zien. Zij was in mijn leven gekomen toen ze mijn vrouw verzorgde en zich, ondanks het feit dat ze zelf een gezin had, opgeworpen als iets wat in chiquere kringen als stafchef zou worden omschreven. We bekeken de foto een hele poos totdat ik ten slotte, me er wel van bewust dat ik anders een slechte beurt in mijn rouwverwerking zou maken, bedacht dat het op z n minst de moeite waard was om het in overweging te nemen. Oké, zei ik, het kan geen kwaad een kijkje te nemen. Toen ik bij de Vereniging tegen dierenmishandeling van Briarcliff over een pad liep tussen blaffende honden die om aandacht schreeuwden, verwachtte ik echt niet dat ik met het uit het asiel halen van Angel, een volwassen mengeling van een golden retriever en een chow-chow, er op mijn negenentachtigste jaar nog een kameraad bij zou krijgen. Wanneer je een hond van de Vereniging tegen dierenmishandeling adopteert, vertellen ze je alleen het ras van de hond, de leeftijd (meestal te laag), dat hij gezond is (vaak niet precies bekend) en dat hij al zijn inentingen heeft gehad. De naam van de vorige eigenaar krijg je niet te horen, noch de omstandigheden waardoor hij in een asiel terecht is gekomen. Wanneer je met je geadopteerde hond vertrekt, krijg je van het asiel een riem, een paar blikken hondenvoer en een
MAAK KENNIS MET ANGEL 17 lijst met suggesties over hoe je voor je hond moet zorgen. Ze vertellen dat de adoptie voorlopig is totdat de vereniging ervan overtuigd is dat je het dier een goede omgeving en gezinssituatie kunt bieden, pas dan kun je definitief eigenaar worden. Op jouw beurt mag je, als je vindt dat je je hebt vergist, de hond na dertig dagen terugbrengen. Terwijl ik in het kantoor de adoptiepapieren tekende, dacht ik aan de grote veranderingen die zich in mijn zakelijke carrière hadden voorgedaan. In een periode van zestig jaar was ik slechts vier keer van baan veranderd, maar bij elke baan was de eerste dag altijd spannend. Je maakt je er altijd zorgen over of dit wel de baan is waarop je hebt gehoopt. Je ontmoet nieuwe mensen, maakt je zorgen over de problemen die zouden kunnen ontstaan en of je wel echt tegen de uitdagingen bent opgewassen. Toen ik met Angel bij het asiel vertrok, voelden we ons op de een of andere manier gezegend, ook al zag Angel er bij onze eerste ontmoeting niet bepaald op haar best uit. In haar goudkleurige vacht zat aangekoekte modder en tijdens de rit naar huis zat ze oncontroleerbaar te trillen en ineengedoken op de achterbank van onze auto. Ondanks onze herhaalde geruststellende woorden als Je bent een brave hond, we houden van je, hield ze niet op met beven. Angel was geen gelukkige hond.