Bij de Koninginnedagtrekking op 30 april kleurde Nederland weer oranje en droomden miljoenen mensen van de bijzondere hoofdprijs; een leven lang

Jaarverslag 2011

Jaarverslag 2011

Voor de spelers De Nederlandse Staatsloterij organiseerde rondom de Oudejaarstrekking het feest op het Amsterdamse Museumplein. Bij dit muziekspektakel kusten twee reusachtige poppen elkaar om klokslag middernacht. Met dit Hollandse beeld heeft Amsterdam een eigen Nieuwjaarsmoment.

Bij de Koninginnedagtrekking op 30 april kleurde Nederland weer oranje en droomden miljoenen mensen van de bijzondere hoofdprijs; een leven lang 10.000 euro per maand.

Betrouwbaar Kandidaat-notaris Martine Goudkade en notaris Frank Oranje houden toezicht op het verloop van de trekkingen.

Een spierinkje uitgooien om een kabeljauw te vangen. Daar staat het Staatsloterijlogo voor. Met een kleine investering maken spelers bij de Staatsloterij kans op een flinke prijs.

Betrokken De medewerkers van de ruim 3400 verkooppunten van de Nederlandse Staatsloterij zijn ambassadeurs van de organisatie. Workshops en trainingen dragen eraan bij de loten op verantwoorde wijze te verkopen.

Marieke, Inge, Lirieke, Antal, Anette, Ine, Reshma, Sarah, Cees, Patty, Dennis, Maurice, Vincent, Fenno, Froukje, Jantine, Mirjam, Charlotte en Monique versterkten in 2011 het team van de Nederlandse Staatsloterij.

Toonaangevend Een droom die uitkomt: hand in hand met een speler van het Nederlands voetbalelftal het veld op en samen het volkslied zingen voordat de interland begint. Voor tientallen voetbalvriendjes werd het realiteit in 2011.

De allergrootste prijs uit de Nederlandse loterijgeschiedenis was te winnen tijdens de Oudejaarstrekking 2011. Het winnende lot werd verkocht in Noord-Brabant en was maar liefst 30 miljoen euro waard.

Betrokken, Betrouwbaar, Toonaangevend De geschiedenis leert dat de Nederlandse Staatsloterij (anno 1726), als marktleider en dé loterij van Nederland haar verantwoordelijkheid neemt en staat voor haar primaire taak: het bieden van een aantrekkelijk en verantwoord portfolio van kansspelen voor een breed publiek. Betrokkenheid bij het wel en wee van de Nederlandse samenleving en haar spelers in het bijzonder zit in het hart van de organisatie en haar medewerkers en is verweven met de bedrijfsvoering. Van oudsher is de Nederlandse Staatsloterij het voorbeeld voor vele in de (inter)nationale kansspelmarkt en de strategie voor de komende jaren is gericht op groei van de organisatie door een verbreding van een betrouwbaar en toonaangevend spelaanbod, dat met grote betrokkenheid naar de spelers en de samenleving gerealiseerd gaat worden. Betrouwbaar, betrokken en toonaangevend is de missie van de Nederlandse Staatsloterij. Frans van Steenis algemeen directeur Nederlandse Staatsloterij Prijzen, cijfers en prestaties in 2011 Recordprijs 30 miljoen viel in Noord-Brabant Dromen komen uit Waar zijn de Milioenenprijzen gevallen? 30,0 27,5 19,6 14,1 3,4 1,0 miljoen euro in Noord-Brabant miljoen euro in Noord-Holland miljoen euro in Noord-Holland miljoen euro in Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland, Overijssel en Drenthe miljoen euro in Limburg miljoen euro in Zuid-Holland (4 ), Gelderland (3 ), Noord-Holland (2 ), Friesland en Drenthe

821,2 mln 572,5 mln Totale omzet Nederlandse Staatsloterij Prijzengeld, inclusief kansspelbelasting 28,6% Daling van de carbon footprint ten opzichte van 2010 10 Winnaars hebben in 2011 bedragen gewonnen van 3,4 miljoen tot 27,5 miljoen netto. 139,7 mln Omzet van de Oudejaarstrekking Klanten zijn tevreden. Ze beoordelen de Nederlandse Staatsloterij met een 7,2 6,2% Daling van de operationele kosten ten opzichte van 2010 Nederlanders beoordelen de reputatie van de Nederlandse Staatsloterij met een 6,4 De hoogste score van alle loterijen in Nederland. 21 Spelers zijn miljonair geworden dankzij hun deelname aan de Staatsloterij. 69 Mensen hebben 100.000 of meer gewonnen in de Staatsloterij. Retailers beoordelen de reputatie van de Nederlandse Staatsloterij met een 8,3 Hoger dan welke andere kansspelaanbieder in Nederland. Mederwerkers waarderen hun eigen organisatie met een 7,6 Dit cijfer is hoger dan de gemiddelde score in de Nationale Tevredenheidsindex.

12 Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011

Inhoudsopgave Kerncijfers 15 Profiel 16 Organogram 18 Directieteam 19 Raad van commissarissen 20 Bericht van de raad van commissarissen 21 Samenstelling 21 Vergaderingen 21 Algemene ontwikkelingen 21 verslag Audit committee 22 Vverslag Remuneratiecommissie 22 Verslag Benoemingscommissie 22 Jaarrekening 22 Verslag van de algemeen directeur 23 algemeen 23 Resultaten 2011 23 Strategie 24 Vooruitzichten 26 Compliance & Riskmanagement 31 Compliance 31 Riskmanagement 32 MVO-verslag Verantwoord dromen realiseren 35 Onafhankelijk assurancereport 44 Verklaring GRI-toepassingsniveaucheck 45 Jaarrekening 2011 47 Balans per 31 december 2011 48 Winst- en verliesrekening 2011 50 Kasstroomoverzicht 2011 51 Toelichting op de jaarrekening 2011 52 Toelichting op de balans per 31 december 2011 54 Toelichting op de winst- en verliesrekening 2011 58 Overige gegevens 62 Statutaire bepalingen 62 Resultaatbestemming 62 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 62 Corporate Governance 28 Hoofdlijnen interne governance 29 13

Geïndexeerde omzeten kostenontwikkeling 2007 = basis Ontwikkeling uitkeringspercentage bruto Ontwikkeling omzet, kosten en prijzengeld In miljoenen euro s 100 100 107 107 115 124 109 110 106 103 66,4 67,0 69,5 69,7 69,7 800 600 400 200 0 2007 2008 2009 2010 2011 2007 2008 2009 2010 2011 2007 2008 2009 2010 2011 Omzet Kosten Omzet Prijzengeld, inclusief kansspelbelasting Kosten

Kerncijfers KeRNcijfers* 2011 2010 2009 2008 2007 Omzet per loterijproduct Staatsloterij 648,7 665,0 704,6 654,7 595,5 Oudejaarstrekking 139,7 136,7 141,5 122,2 124,0 Dayzers 32,8 37,9 43,6 49,3 52,9 Totaal Nederlandse Staatsloterij 821,2 839,6 889,7 826,2 772,4 Resultaat vóór belastingen en vóór afdracht 147,3 143,4 147,2 141,8 161,5 Resultaat vóór belastingen en vóór afdracht (% van de omzet) 17,9 17,1 16,5 17,2 20,9 Resultaat ná belastingen en ná afdracht 23,7 17,5 13,5 3,9 14,0 Voor- en slotafdracht aan ministerie van Financiën, inclusief belastingen en ná resultaatbestemming 131,2 143,4 143,2 140,3 153,7 Prijzengeld, inclusief kansspelbelasting 572,5 585,2 618,6 553,8 512,6 Prijzengeld, exclusief kansspelbelasting 513,7 521,0 561,2 509,3 476,5 Bruto-uitkeringspercentage (% van de omzet) 69,7 69,7 69,5 67,0 66,4 Aantal verkooppunten 3489 3412 3119 3338 3228 Aantal medewerkers (ultimo het jaar) 136 132 125 132 130 RepTrak -score 63,8 Medewerkerstevredenheidsscore 7,6 Marktaandelen in %** Nederlandse Staatsloterij, inclusief Dayzers 41,3 42,6 45,0 44,8 45,2 Goede Doelen Loterijen N.V. 39,8 38,1 36,7 37,9 37,2 De Lotto, incl. krasloten, Lucky Day 17,5 17,9 16,8 15,6 15,8 Paardentotalisator (Sportech) 1,4 1,4 1,5 1,7 2,0 * Alle bedragen 1.000.000. ** Percentage 2011 op basis van prognose. Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011 15

profiel De Nederlandse Staatsloterij is een bijzondere organisatie. Al 285 jaar lang organiseert zij s lands populairste loterij: de Staatsloterij. Daarnaast organiseert zij de Oudejaarstrekking, het weekspel Dayzers en, sinds 3 maart 2012, wekelijks het Miljoenenspel. Zij streeft naar continuïteit door het fatsoenlijk aanbieden van verantwoord spelvermaak en consistente groei van het rendement door een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering. Het is de droom van de Nederlandse Staatsloterij dat alle Nederlanders, van 18 jaar en ouder, deelnemen aan haar loterijen, zoals het de droom van elke speler is de hoofdprijs te winnen en dromen invulling te gaan geven. De Nederlandse Staatsloterij staat voor haar missie betrouwbaar, betrokken en toonaangevend. Zij is zich bewust van haar voorbeeldfunctie: het hoogste uitkeringspercentage voor haar spelers, het belastingvrij uitkeren van prijzen, anonimiteit van de winnaars, transparantie naar de samenleving en het eenvoudig kunnen beëindigen van een abonnement, zijn belangrijke ankerpunten van het beleid. Dit maakt de organisatie uniek in de Nederlandse kansspelmarkt. 16 Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011

In 1992 kreeg de Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij (SENS; hierna de Nederlandse Staatsloterij) met een voor een onbepaalde tijd verleende vergunning het exclusieve recht om de Staatsloterij ten bate van het algemeen nut te organiseren. De minister van Financiën werd enig aandeelhouder van de organisatie. De stichting kwam direct voort uit het ministerie; al sinds 1726 werd binnen dit departement van staatswege een nationale loterij georganiseerd. Het onderbrengen van de organisatie in een stichting had als voordeel dat zo beter op de snelle marktontwikkelingen kon worden ingespeeld. De minister van Financiën hield, en houdt nog altijd, zeggenschap op de stichting door de benoeming van de leden van de raad van commissarissen en moet goedkeuring verlenen aan de benoeming door de raad van commissarissen van de algemeen directeur. De minister, tegenwoordig de staatssecretaris van Veiligheid & Justitie, is betrokken als coördinerend bewindspersoon en draagt zorg voor het kansspelbeleid en de vergunningverlening rondom kansspelen. De Nederlandse Staatsloterij viel onder het toezicht van het College van toezicht op de kansspelen. Per 1 april 2012 wordt dit college opgevolgd door de nieuw in te stellen Kansspelautoriteit. De Wet op de kansspelen, de Beschikking Staatsloterij en het Deelnemersreglement vormen met het kansspelbeleid van de overheid de wettelijke kaders waarbinnen de Nederlandse Staatsloterij actief is. In 2011 organiseerde de Nederlandse Staatsloterij op elke 10e van de maand een Staatsloterijtrekking. Op 30 april vond de Koninginnedagtrekking plaats en op 31 december de Oudejaarstrekking. De trekking van Dayzers vond in elke week van 2011 plaats. De deelnamebewijzen worden verkocht via een geautomatiseerd, landelijk netwerk van 3489 verkooppunten (o.a. tabak- en gemakszaken, supermarkten, boeken- en tijdschriftenwinkels, tankstations et cetera), via abonnementen en via internet (betalingen via creditcard en Ideal). De verkoop is volledig gericht op de Nederlandse markt. Bij de Nederlandse Staatsloterij werkten ultimo 2011 136 medewerkers in vaste dienst (132 fte s). De Nederlandse Staatsloterij heeft geen dochterondernemingen; alle medewerkers zijn daarom werkzaam in of vanuit het hoofdkantoor van de organisatie, gevestigd in Den Haag. Centraal in de bedrijfsvoering van de Nederlandse Staatsloterij staan twee belangrijke outsourcingsrelaties. Eén relatie ten aanzien van de (spel)technische en ICT-ondersteuning van de aangeboden loterijen met Intralot Nederland BV. Intralot verzorgt de gehele speltechnische en spelersadministratieve ondersteuning. De andere relatie betreft de samenwerking met SNT. SNT verzorgt de eerstelijns klantenservice-activiteiten waaronder de in- en outbound callcenterfaciliteiten en monitoring van de zogeheten social media. Ten behoeve van de continuïteit van haar bedrijfsvoering heeft de Nederlandse Staatsloterij een (technische) uitwijklocatie en infrastructuur buiten de regio Haaglanden. De Nederlandse Staatsloterij heeft in 2011 de Klacht.nlaward gewonnen in de categorie loterijen. De Staatsloterij was binnen deze categorie het meest actief op deze site waar online klachten kunnen worden gemeld. Graadmeter hierbij is het oplospercentage; de verhouding tussen het aantal gemelde klachten en het aantal opgeloste klachten. De Nederlandse Staatsloterij scoorde niet alleen het beste van alle kansspelaanbieders maar behaalde in de overall ranking een oplospercentage van 78 waarmee de organisatie in het overzicht van alle categorieën een tiende plaats heeft ingenomen. Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011 17

Organogram Ultimo 2011 Ten opzichte van 2010 is nieuw ingericht de afdeling Corporate Affairs, onder leiding van de directeur Corporate Affairs. Onder zijn verantwoordelijkheid ressorteren de afdelingen Corporate Communicatie, Juridische Zaken & Bestuurssecretariaat en de afdeling Sponsoring & Relatiemanagement. Aan de afdeling Human Resources Management is de Corporate University toegevoegd (was in 2010 ondergebracht binnen de afdeling Sales). Human Resources Facilitaire Zaken Corporate University Human Resources Management Aandeelhouder de Nederlandse Staat Raad van commissarissen Algemeen directeur Internal Audit Het directieteam heeft de volgende kerntaken; het creëren van balans tussen de ambities van de organisatie, haar continuïteit en haar maatschappelijke verantwoordelijkheid; het identificeren en volgen van belangrijke in- en externe ontwikkelingen en indien noodzakelijk en/of wenselijk het beleid hierop bijstellen; het ontwikkelen, implementeren en toezien op de uitvoering van de gekozen strategie, het evalueren en waar nodig bijsturen ervan; het uitvoeren van risicoanalyses ten behoeve van de vaststelling van strategische en operationele risico s en het managen ervan; voorwaarden scheppen om te komen tot een professionele organisatie die zichzelf permanent verbetert en versterkt met inachtneming van de kernwaarden betrouwbaar, betrokken, en immer toonaangevend en met oog voor de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers; invulling geven aan de bijzondere (voorbeeld)rol en verantwoordelijkheid die is verbonden aan een staatsdeelneming. Directeur Corporate Affairs en bestuurssecretaris Directeur Financiën Directeur Marketing & Sales Directeur Operatie Corporate Communicatie Financiële Administratie Marketing Klantcontact Juridische Zaken Business Control Sales & Trade Marketing Demand & Supply Sponsoring & Relatiemarketing ICT Security & Compliance Spelmanagement

Directieteam F. (Frans) van Steenis (1950, Nederlandse nationaliteit) mr.dr. J.C. (Arjan) van t Veer MSc (1968, Nederlandse nationaliteit) directeur Corporate Affairs, benoemd per 1 februari 2012 drs. K.J. (Koen) Regout (1971, Nederlandse nationaliteit) directeur Marketing & Sales, benoemd per 18 april 2011 drs. E.S. (Evelijn) Ubert Bak (1976, Nederlandse nationaliteit) directeur Financiën, benoemd per 18 april 2011 drs. J. (Joost) den Heijer (1974, Nederlandse nationaliteit) directeur Operatie, benoemd per 1 april 2010 algemeen directeur en enig statutair bestuurder, benoemd per 1 februari 2011 voorzitter raad van toezicht Nederlandse Hogeschool voor Toerisme en Verkeer voorzitter Stichting Beach Resort Kijkduin bestuurslid Den Haag Culturele Hoofdstad 2018 (DHCH2018) bestuurslid Stichting Koning Willem I prijs

Raad van commissarissen mr. W.F.C. (Willem) Stevens (1938, Nederlandse nationaliteit) benoemd per 1 september 2004 vicevoorzitter raad van commissarissen lid Benoemingscommissie advocaat en belastingkundige voorzitter raad van toezicht Stichting Diabetes Onderzoek Nederland vicevoorzitter Het Concertgebouw Fonds commissaris bij: N.V. Luchthaven Schiphol azl NV Brit Insurance Holdings NV Holland Casino drs. J.A. (Hans) Kamps (1952, Nederlandse nationaliteit) benoemd per 1 oktober 2007 voorzitter Remuneratiecommissie voorzitter Algemene Bond Uitzendondernemingen voorzitter Jeugdzorg Nederland commissaris FD Mediagroep kroonlid SER medeoprichter Vakcolleges prof. dr. H.M. (Henriëtte) Prast (1955, Nederlandse nationaliteit) benoemd per 1 oktober 2007 lid Audit committee hoogleraar Persoonlijke Financiële Planning Tilburg University lid raad van toezicht AFM lid Monitoring Commissie Corporate Governance Code lid Curatorium VNO NCW / De Baak lid raad van advies Actuarieel Genootschap lid raad van commissarissen Woonzorg Nederland lid raad van commissarissen Espria drs. H.H. (Haddo) Meijer (1944, Nederlandse nationaliteit) benoemd per 27 april 2005 voorzitter raad van commissarissen (sinds 15 maart 2007) voorzitter Benoemingscommissie lid Remuneratiecommissie voorzitter raad van toezicht Amphia Ziekenhuis lid bestuur Stichting Preferente Aandelen Heijmans lid raad van commissarissen Kuijpers Installaties drs. J.E. (Jaap) Lagerweij (1947, Nederlandse nationaliteit) benoemd per 1 maart 2006 voorzitter Audit committee associate partner Gwynt commissaris bij: HG International B.V. Cool Cat Fashion B.V. Beerens Groep/SNS REAAL Macintosh Retail Group NV deen Supermarkt B.V. ltp

Bericht van de raad van commissarissen Samenstelling De raad van commissarissen kende in 2011 geen verandering in zijn samenstelling. De heer. H.H. Meijer vervulde de functie van voorzitter en de heer W.F.C. Stevens de functie van vicevoorzitter. De raad van commissarissen bestond verder uit mevrouw H.M. Prast, de heer J.A. Kamps en de heer J.E. Lagerweij. Mevrouw Prast en de heer Kamps werden per 1 oktober 2011 voor een tweede periode herbenoemd als commissaris. Het schema van herbenoeming is als volgt; de heer Stevens is voor het eerst benoemd per 1 september 2004, herbenoemd met ingang van 1 september 2008. de heer Meijer is voor het eerst benoemd per 27 april 2005, herbenoemd met ingang van 27 april 2009. de heer Lagerweij is voor het eerst benoemd per 1 maart 2006, herbenoemd met ingang van 1 maart 2010. Mevrouw Prast is voor het eerst benoemd per 1 oktober 2007, herbenoemd met ingang van 1 oktober 2011. de heer Kamps is voor het eerst benoemd per 1 oktober 2007, herbenoemd met ingang van 1 oktober 2011. De raad van commissarissen heeft in onderling overleg besloten vrijwillig af te zien van de statutaire mogelijkheid om drie termijnen van vier jaren benoemd te worden. Binnen het rooster van aftreden van de raad wordt, met instemming van het ministerie van Financiën, toegewerkt naar een situatie waarin (her)benoeming telkens plaatsvindt op de jaar(aandeelhouders)vergadering voor maximaal twee termijnen van vier jaren. De raad van commissarissen gaf in 2011 invulling aan de uitkomsten van de zelfevaluatie die, gefaciliteerd door WinterCools, eind 2010 heeft plaatsgevonden. De actiepunten zijn vastgelegd in een voortgangsrapportage. Deze punten hebben geleid tot het opstellen en vastleggen van de relevante gedrags- en toezichtsregels. Deze vormen voor de commissarissen de leidraad bij hun toezichthoudende werkzaamheden voor de organisatie. Elders in dit jaarverslag wordt ingegaan op de naleving van de Corporate Governance Code. Vergaderingen De raad van commissarissen kwam in 2011 zesmaal in voltallige samenstelling bijeen voor een formele vergadering met de directie. Voorafgaand aan elke formele vergadering vond een private session plaats, waarin de leden van de raad, zonder de directie, de agenda bespraken, ontwikkelingen in de markt en politiek en individuele ervaringen met de organisatie aan de orde stelden. In verschillende samenstellingen was de raad van commissarissen vertegenwoordigd bij periodiek overleg met zowel de ambtelijke als de politieke leiding van de ministeries van Financiën en Veiligheid & Justitie als ook met de statutair bestuurder c.q. de algemeen directeur. De raad van commissarissen was vertegenwoordigd op de commissarissendag voor staatsdeelnemingen, die op 26 september 2011 werd georganiseerd door het ministerie van Financiën. Algemene ontwikkelingen De raad van commissarissen is in 2011 nauw betrokken geweest bij het bepalen van de herziene strategische koers van de organisatie voor de periode 2012-2014. Niet eerder in de geschiedenis van de Nederlandse Staatsloterij was het speelveld zo in beweging. De door de directie gemaakte keuzes en gestelde prioriteiten worden dan ook volledig door de raad van commissarissen gedeeld, ondersteund en uitgedragen. Het versterken van de positie van de Nederlandse Staatsloterij in een snel veranderende consumentenmarkt is van groot belang voor de continuïteit van de organisatie. Daarnaast is door het directieteam met de commissarissen overlegd over de strategische mogelijkheden voor de organisatie na 2014. De raad van commissarissen was ten behoeve van de richtingskeuze opdrachtgever voor een uitgebreide Europese marktanalyse enerzijds en een aantal interne workshops en toetsingen bij stakeholders anderzijds om op grond hiervan een tweetal toekomstscenario s te kunnen vastleggen. Het verheugt de raad van commissarissen dat de samenwerking met de nieuwe algemeen directeur vanaf het moment van zijn aantreden op 1 februari 2011 positief en constructief is. Samen met zijn directieteam en alle medewerkers van de Nederlandse Staatsloterij is hij erin geslaagd om in een korte tijd de koers van de organisatie te verleggen en de communicatie rondom de Staatsloterij te verbeteren. Ook is een belangrijke bijdrage geleverd aan het weer zichtbaar maken van de organisatie voor de spelers en de samenleving. De raad van commissarissen is van mening dat binnen het roerige politieke klimaat van dit moment alles gericht dient te zijn op het borgen van de continuïteit van de Nederlandse Handboek raad van commissarissen Bekijk het handboek van de raad van commissarissen via de QR-code of via www.nederlandsestaatsloterij.nl Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011 21

Staatsloterij. Een sterke, zelfstandige en financieel gezonde organisatie houdt ook in roerige tijden het hoofd boven water. De raad van commissarissen staat dan ook positief tegenover de mogelijkheden die in 2011 door de overheid zijn geboden om het portfolio van de organisatie te verbreden. Tegen de door enkelen geopperde mogelijkheid om het onderscheidende kenmerk van de organisatie, het hoge uitkeringspercentage, neerwaarts bij te stellen, blijft de raad van commissarissen zich verzetten. Het verlagen van het uitkeringspercentage is de bijl aan de bestaanswortel van de organisatie die sinds jaar en dag de spelers aan zich weet te binden door, in tegenstelling tot de andere loterijaanbieders, het maximale bedrag aan haar spelers uit te keren mede dankzij de laagst mogelijke kosten. De toekomst van de kansspelmarkt staat in het teken van de door de staatssecretaris van Veiligheid & Justitie aangekondigde modernisering van deze markt. Voor de Nederlandse Staatsloterij biedt deze modernisering nieuwe mogelijkheden. Het betrouwbare en vertrouwde imago van de organisatie bij haar spelers mag door de veranderingen evenwel onder geen enkele voorwaarde worden geschaad. Veranderingsstappen dienen dan ook weloverwogen te worden genomen, met respect voor de positie van de Nederlandse Staatsloterij. De raad van commissarissen ziet de toekomst van de organisatie ook in een nieuw speelveld met vertrouwen tegemoet. Verslag Audit committee De Audit committee bestaat uit de heer J.E. Lagerweij (voorzitter) en mevrouw H.M. Prast. In 2011 is de Audit committee driemaal bijeen geweest. De Audit committee richt zich, onder verantwoordelijkheid van de gehele raad van commissarissen, op het voorkomen van de risico s die samengaan met de strategie van de organisatie, de kwaliteit van de interne beheersingsmaatregelen alsmede governance- en compliancevraagstukken. Vanuit die taakopdracht staan verbetering van het kwaliteitsbewustzijn en de kwaliteit van de dienstverlening centraal naast effectieve sturing en beheersing van de interne processen. Aan de relatie met Intralot, de herziene strategische koers, de pensioenvoorzieningen en de relatie met de externe accountant werd in 2011 door de Audit committee in het bijzonder aandacht besteed. Verslag Remuneratiecommissie De Remuneratiecommissie bestaat uit de heer. J.A. Kamps (voorzitter) en de heer H.H. Meijer. In 2011 is de Remuneratiecommissie tweemaal bijeen geweest. De Remuneratiecommissie richt zich, onder verantwoordelijkheid van de gehele raad van commissarissen, op de beloningscomponenten van de algemeen directeur als ook op de overige directieleden. Het beloningsbeleid zoals geformuleerd door de Remuneratiecommissie, bekrachtigd door de raad van commissarissen, wordt vastgesteld door de minister van Financiën. De toekenning van een mogelijke variabele beloning is gebaseerd op een jaarlijkse brede evaluatie op het functioneren van de algemeen directeur en door de algemeen directeur voor zijn directieteam. De beloning van de leden van het directieteam is, met ingang van 2011, een in percentages uitgewerkte afgeleide van de beloning van de algemeen directeur. Verslag Benoemingscommissie De Benoemingscommissie bestaat uit de heer H.H. Meijer (voorzitter) en de heer W.F.C. Stevens. In 2011 is de Benoemingscommissie eenmaal bijeen geweest. De Benoemingscommissie richt zich, onder verantwoordelijkheid van de gehele raad van commissarissen, op het bepalen van de criteria die ten grondslag liggen aan het aannamebeleid van de directieleden in het algemeen en de algemeen directeur als statutair bestuurder van de organisatie in het bijzonder. De Benoemingscommissie is in 2011 betrokken geweest bij de benoeming van de algemeen directeur. Daarnaast is de Benoemingscommissie een consulterende rol betrokken geweest bij de aanstelling van mevrouw E.S. Ubert - Bak als directeur Financiën en de heer K.J. Regout als directeur Marketing & Sales. Jaarrekening Hierbij biedt de raad van commissarissen de Staat der Nederlanden de jaarrekening aan over het boekjaar 2011 van de Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij. De jaarrekening is door de algemeen directeur opgemaakt en na controle door KPMG Accountants N.V. voorzien van een goedkeurende controleverklaring. De raad van commissarissen heeft de jaarrekening 2011 in zijn vergadering van 12 maart 2012 behandeld en voorzien van een preadvies. De raad van commissarissen adviseert de jaarrekening vast te stellen in overeenstemming met het voorstel van de algemeen directeur. De raad van commissarissen stelt voor het statutaire bestuur (de algemeen directeur) te dechargeren voor het in 2011 gevoerde beleid en de commissarissen te dechargeren voor het toezicht daarop. In overeenstemming met de statuten stelt de minister van Financiën de jaarrekening vast in een gezamenlijke vergadering met de raad van commissarissen en de algemeen directeur van de Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij. Deze vergadering vindt plaats op 29 maart 2012. Namens de raad van commissarissen drs. H.H. Meijer voorzitter 22 Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011

Verslag van de algemeen directeur Algemeen Het verslag- en kalenderjaar 2011, het 285ste bestaansjaar van de (Nederlandse) Staatsloterij, werd sterk beïnvloed door de gevolgen van de mondiale financiële crisis en het snel wijzigende maatschappijbeeld. Ook in Nederland, de thuismarkt voor de Staatsloterij als dé loterij van Nederland, worden de gevolgen van de zich aandienende recessie voelbaar in een afnemend consumentenvertrouwen en dalende koopkracht. Berichten omtrent mogelijk eerste tekenen van herstel hebben nauwelijks tot geen invloed op de koopintentie van de consument, niet in de primaire behoeften noch in het luxe- en entertainmentsegment waartoe de kansspelen zouden mogen worden gerekend. De gevolgen zijn duidelijk; gesteld kan worden dat de gemiddelde Nederlander de impact van de diverse ontwikkelingen op wereldschaal als negatief heeft gevoeld en ervaren. Een dalend vertrouwen in de toekomst, politieke en sociaalmaatschappelijke instabiliteit, onzekerheden rond pensioenen, werkgelegenheid en voor velen beperking van de financiële middelen, naast het ontbreken van een helder toekomstbeeld met perspectief, leidden ertoe dat consumenten over het algemeen minder geld besteden. Dit geldt ook voor de spelers van de Nederlandse Staatsloterij. Diezelfde ruim 3,5 tot soms 4,5 miljoen spelers per maand bepalen misschien wel duidelijker dan ooit wat zij van een toonaangevende loterij-organisatie en marktleider als de Nederlandse Staatsloterij verwachten. Een transparante kwaliteitsorganisatie die dicht bij de spelers staat, naar haar spelers luistert en consequent garanties biedt op de grootste winkansen en de hoogste kansspelbelastingvrije uitkeringen. De speler heeft immers keuze genoeg op de kansspelmarkt; zowel legaal als, helaas nog altijd, illegaal. De Nederlandse Staatsloterij heeft in 2011 veel tijd en aandacht besteed aan een strategische heroriëntatie waarbij marktonderzoek onder spelers, retailers en andere stakeholders, maar ook een brede analyse van de Europese kansspelmarktontwikkelingen en een verkenning van de politieke/wetgevingstechnische omgeving de basis gevormd hebben voor een twee fasen beleid: Strategie 2012-2014 en Strategie 2015 en verder. Daarnaast is in 2011 een aanvang gemaakt om de organisatie qua processen, bedrijfsvoering en structuur naar het toekomstig noodzakelijk niveau te ontwikkelen met veel aandacht voor kostenbeheersing, duurzaamheid en een eerste aanzet naar het nieuwe werken in de 24-uurseconomie. Deze gezamenlijke inspanning heeft tot eerste resultaten geleid. De markt voor kansspelen was in 2011 ook een belangrijk onderwerp van gesprek in de nationale, en internationale, politieke arena. Bij monde van staatssecretaris Teeven van het ministerie van Veiligheid & Justitie presenteerde het kabinet-rutte hierover zijn beleidsvoornemens. Verregaande liberalisering leek binnen het politieke debat aanvankelijk het uitgangspunt. Maar besprekingen tussen Tweede Kamerleden, die zich in een speciale hoorzitting uitgebreid lieten informeren door de betrokken marktpartijen, en de staatssecretaris resulteerden in een aangepaste koers van voorgenomen maatregelen die tot een nieuwe marktordening moeten leiden. Modernisering van de wet- en regelgeving en handhaving van de uitstekende Nederlandse spelregels werden het devies. In 2011 werden nog geen concrete stappen gezet met betrekking tot aangepaste wetgeving. Vanaf 2012 lijkt dit wel het geval te zijn, met allereerst een mogelijkheid voor een legaal onlinekansspelaanbod. De Nederlandse Staatsloterij is hier niet op tegen, maar pleit wel voor het waarborgen van het verantwoord spelaanbod en met de offline-aanbieders te vergelijken belasting- en vergunningvoorwaarden. Met de andere vergunninghouders op de Nederlandse kansspelmarkt geeft de Nederlandse Staatsloterij op haar eigen wijze mede vorm en inhoud aan deze, voor de nationale overheid en het maatschappelijk middenveld, bijzondere markt. Elke partij kiest haar eigen wijze van communicatie om haar onderscheidende aanpak naar de spelers te benadrukken. Voor de Staatsloterij is de boodschap het meeste geld en de meeste prijzen voor de spelers. De Nederlandse Staatsloterij heeft in tegenstelling tot enkele van de andere vergunninghouders de prijs van haar loten niet verhoogd. De traditie van de Nederlandse Staatsloterij is bekroond met een eeuwigdurende vergunning en de organisatie is trots op het gegeven dat zij al 285 jaar haar financiële resultaten, via een afdracht aan het ministerie van Financiën, weer ten goede laat komen aan de gehele Nederlandse samenleving. Resultaten 2011 Omzet In het licht van de economische ontwikkelingen is het niet verwonderlijk dat de omzet van de Nederlandse Staatsloterij in 2011 onder druk stond. De omzet daalde van 839,5 miljoen in 2010 naar 821,2 miljoen (- 2,2 procent). Verhoudingsgewijs was de teruggang van de lotenverkoop via het retailkanaal het sterkst. De daling bedroeg daar 19,5 miljoen; 427,1 miljoen in 2011, versus 446,6 miljoen in 2010 (- 4,4 procent). De scherpe omzetdaling van begin 2010, leidend tot een omzetverlies van 50 miljoen in dat jaar, dreigde zich in 2011 door te zetten. Hierop is bijgestuurd. In de zomermaanden is een extra reclamecampagne in het teken van het 285-jarig bestaan ontwikkeld en ingezet en met ingang van het najaar Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011 23

is de complete inhoud en uitstraling van de reclamecampagnes vernieuwd. Binnen dit concept worden de unieke kenmerken via het hart naar het hoofd van de Staatsloterij duidelijker benadrukt. Met ingang van de zomermaanden werd de omzetdaling minder scherp en aan het einde van het jaar was er zelfs groei. De inleg van de Oudejaarstrekking nam toe van 136,7 miljoen in 2010 naar 139,7 miljoen in 2011 (+ 2,2 procent). Prijzengeld Het percentage aan uitgekeerd prijzengeld (inclusief kansspelbelasting) hield in 2011 gelijke tred met 2010 en bedroeg 69,7 procent. De spelers wonnen in totaal 513,7 miljoen aan prijzengeld, vrij van kansspelbelasting. Meer dan twintig spelers werden in 2011 (multi)miljonair. Operationele kosten De operationele kosten daalden met 7,4 miljoen van 119,6 miljoen in 2010 naar 112,2 miljoen in 2011. Resultaat Het resultaat vóór belastingen en vóór afdracht bedroeg 147,3 miljoen. Strategie Het in 2011 nieuw gevormde directieteam achtte het noodzakelijk om op grond van de veranderende marktomstandigheden en te verwachten wijzigingen in de wet- en regelgeving de strategie van de Nederlandse Staatsloterij te herijken. Ook lieten de uitkomsten van uitgebreid onderzoek naar de reputatie en identiteit van de organisatie en de (inter)nationale ontwikkelingen binnen de kansspelmarkt zien dat de koers moest worden verlegd om voor de toekomst een robuuste organisatie te creëren. SWOT Sterkte De Staatsloterij is een begrip De organisatie is financieel gezond, beschikt over een state-of-the-art loterijsysteem en een breed, gedifferentieerd retailnetwerk. Zwakte Innovaties blijven achterwege. Het beeld van de Nederlandse Staatsloterij is afstandelijk en onvoldoende transparant. De strategie kan kort worden samengevat als meer geld, meer prijzen, meer miljonairs en het versterken en verbreden van het productportfolio. De herijking van de strategie is voor de periode 2012-2014 opgezet in een multidisciplinair Staatsloterijteam waarin alle afdelingsmanagers en de directieleden waren vertegenwoordigd. In drie bijeenkomsten is een overzichtelijke strategiekaart voor de komende drie jaren gezamenlijk vastgesteld. Een verkenning van de langetermijnstrategie, de periode 2015-2018, is gemaakt in goed overleg en nauwe samenwerking tussen de raad van commissarissen, het directieteam en Deloitte Consulting. Jackpottrekking vernieuwd Het bleef niet bij voornemens, de diverse analyses en de gekozen strategische richting leidden in 2011 al tot concrete maatregelen. Om zo transparant mogelijk te kunnen zijn, is de wijze waarop de Jackpot werd getrokken vernieuwd. Met behulp van een ballenmachine wordt deze groeiprijs van de Staatsloterij vanaf 10 januari 2012 op een nieuwe manier getrokken. Resultaat is dat de trekking van deze belangrijke prijs (die in het verleden opliep tot 27,5 miljoen euro) nu voor iedereen is te volgen, straks ook via televisie en internet. Het Jackpotspel is daarmee nog transparanter geworden en komt meer tegemoet aan de vraag van de spelers. Kansen Consumenten hebben behoefte aan een breder assortiment dan het huidige aanbod. De consument zoekt de beste productbeleving. Bedreigingen De consument is moeilijker bereikbaar vanwege een overdaad aan communicatie. Het aanbod via internet kannibaliseert het aanbod op de offlinemarkt. Groepsspelen In 2011 werd ook het groepsspel geïntroduceerd. Het biedt de mogelijkheid om online met bijvoorbeeld collega s, vrienden of familie een groep op te zetten en via de gezamenlijke inleg mee te spelen met de Staatsloterij. Elke groep heeft een eigen pagina met alle speelinformatie via de internetsite van de Staatsloterij. 24 Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011

Miljoenenspel Een belangrijke innovatie die in 2011 is ontwikkeld, is het Miljoenenspel. Deze begin 2012 geïntroduceerde nieuwe loot aan de stam van de Nederlandse Staatloterij heeft een uniek karakter. Doordat de Jackpot van deze wekelijkse loterij wordt opgesplitst in hele miljoenen, kunnen meerdere spelers tegelijkertijd miljonair worden. Hiermee komt de Nederlandse Staatsloterij op een unieke wijze tegemoet aan de wens van een grote spelersgroep die er voorstander van is grote prijzen op te delen in meerdere kleine prijzen. Extra eventtrekkingen Naast toestemming voor het organiseren van het Miljoenenspel, kreeg de Nederlandse Staatsloterij ook van overheidswege toestemming twee extra Staatsloterijtrekkingen toe te voegen. Naast de twaalf reguliere trekkingen (gehouden op de tiende dag van de maand) en de twee eventtrekkingen (de Koninginnedagtrekking en de Oudejaarstrekking) worden vanaf medio 2012 jaarlijks zo nog eens twee trekkingen gehouden rond aansprekende thema s. Maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid Aandacht voor de wijze waarop de Nederlandse Staatsloterij invulling kan geven aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid, is in 2011 een belangrijk thema geweest. Zowel uit het RepTrak -onderzoek als binnen de herijking van de strategie is naar voren gekomen dat spelers en andere relevante stakeholders meer aandacht voor dit thema verwachten en dat meer betrokkenheid op dit thema nu en in de toekomst wordt verwacht. Dit alles in het bijzondere speelveld van de loterijen en andere kansspelen waarbij het verplicht afdragen aan goede doelen en sport in de wet geregeld is. De Nederlandse Staatsloterij heeft haar verantwoordelijkheden en betrokkenheid opgepakt en verwoord binnen een overkoepelend MVO-kader met de titel Verantwoord dromen realiseren. Maatschappelijke verantwoordelijkheid is een centraal onderdeel in het strategische beleid van de organisatie. In het hoofdstuk Verantwoord dromen realiseren wordt op dit beleid inhoudelijk ingegaan. Intensivering van de relatie met de stakeholders De Nederlandse Staatsloterij heeft verder sterk ingezet op het verbeteren van de relatie met de verschillende stakeholders. Politieke vertegenwoordigers, spelers, medewerkers en leveranciers zijn in uiteenlopende bijeenkomsten geïnformeerd en weer betrokken bij de ontwikkelingen van s lands oudste loterij-organisatie. Prijzengeld 2011 in miljoenen euro s 60,6 Jackpot 58,8 Kansspelbelasting 453,1 Overig prijzengeld 25

1 2 3 4 5 26 Het hoogste uitkeringspercentage van alle Nederlandse loterijen Al onze prijzen zijn belastingvrij Wij trekken alleen uit verkochte loten Voor uw privacy maken wij onze winnaars niet bekend U kunt uw abonnement bij ons op ieder moment opzeggen Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011 De vijf garanties van de Staatsloterij In het kader van een duidelijke positionering van de Staatsloterij zijn er vijf unieke garanties geformuleerd; in één oogopslag wordt voor de spelers duidelijk waarvoor de Staatsloterij staat en wat het Staatslot uniek en bijzonder maakt: het uitkeringspercentage bedraagt minstens 60 procent, d e prijzen worden vrij van kansspelbelasting uitgeloofd, er worden alleen prijzen getrokken uit verkochte loten, d e privacy van de winnaars wordt nimmer geschonden, een abonnement kan per direct worden opgezegd. Vooruitzichten Gelet op de heroriëntatie op het beleid in 2011 en de daaruit voortkomende aanpassing van de strategie, mag worden gesteld dat het jaar vooral in het teken stond van het nemen van maatregelen die hun effect zullen sorteren in en na 2012. Het is onze overtuiging dat het Miljoenenspel, Staatsloterij Groepsspelen, de twee nieuwe Staatsloterijtrekkingen en de vernieuwde Jackpottrekking zullen bijdragen aan een verbeterde positionering van de Nederlandse Staatsloterij, zeker wanneer het gaat om transparantie, innovatie en maatschappelijke betrokkenheid. De organisatorische basis waarop deze groei moet gaan plaatsvinden, is en wordt verder op orde gebracht en de koers is bepaald en uitgezet. Niettemin is en blijft, met name nu in een snel veranderende kansspelmarkt, een voortdurende aandacht voor de wensen van de spelers van het grootste belang. In een goede relatie met de raad van commissarissen en aandeelhouder en toezichthouders wordt gewerkt aan een stabiele en marktgeoriënteerde Staatsloterijorganisatie, robuust voor de toekomst, haar spelers, medewerkers en aandeelhouder. Dank! De directie heeft ook in 2011 op een plezierige en constructieve wijze mogen samenwerken met de ondernemingsraad van de Nederlandse Staatsloterij. Ik ben de medewerkers van de organisatie bijzonder dankbaar voor de grote inzet en veranderbereidheid bij de vele product-, proces- en organisatieaanpassingen die wij met elkaar in 2011 zijn gestart en die momenteel in uitvoering worden genomen. Het begrip stilstand is achteruitgang is omarmd door de organisatie en dat biedt een mooi uitzicht op een goede toekomst. De raad van commissarissen bedank ik voor zijn grote inzet en de bereidheid op ieder moment mee te denken en mee te werken aan een Staatsloterijorganisatie 2.0. De retailers en hun medewerkers wil ik graag hartelijk danken voor hun geweldige inzet om de Staatsloterijproducten te verkopen. Ten slotte bedank ik ook de dossierhouders van de departementen van Financiën en Veiligheid & Justitie voor hun bereidheid tot constructief meedenken in mogelijkheden van deze florerende staatsdeelneming. Frans van Steenis algemeen directeur

Retailer en geluksmakelaar John Kosterman Mijn vader is in 1964 begonnen met deze winkel, maar al snel nam ik die van hem over. En nu vallen hier veel grote prijzen, wat veel klanten trekt die hier een winnend lot hopen te kopen. Zo werden we de afgelopen jaren al meerdere keren het grootste verkooppunt van Staatsloten. Wat betreft de Nederlandse Staats loterij, dat is een fijne zakenpartner en super betrouwbaar. Zij is veel met haar product bezig, en via hun Retailpanel word je betrokken bij nieuwe initiatieven om het aanbod nog beter en aantrekkelijker te maken, voor spelers en verkopers. Ja, deze relatie heeft voor mij een gouden randje.

Corporate governance De Nederlandse Staatsloterij is een bijzondere organisatie. Als stichting voert zij zelfstandig, maar namens en onder toezicht van de overheid, een belangrijke taak uit; het exploiteren van het recht de Staatsloterij en andere loterijen te mogen organiseren. Aan de minister van Financiën komen de opbrengsten van deze exploitatie ten goede, als ware hij aandeelhouder van deze organisatie. Het toezicht op de bedrijfsvoering is vormgegeven door middel van een raad van commissarissen, te benoemen door de minister van Financiën. Het bestuur van de organisatie is opgedragen aan de algemeen directeur. Tezamen met de directeur Financiën, de directeur Operatie, de directeur Marketing & Sales en de directeur Corporate Affairs vormt hij het directieteam van de Nederlandse Staatsloterij. De Nederlandse Staatsloterij leeft als stichting en binnen haar positie als staatsdeelneming geheel vrijwillig de Nederlandse Corporate Governance Code na. Gezien haar juridische structuur kan een aantal van de codebepalingen niet van toepassing zijn. Dientengevolge worden de relevante best practices van de code gevolgd. Dit jaarverslag rapporteert dan ook niet over de niet-toepasselijke bepalingen van de code. 28 Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011

Op een aantal best practices na, voldoet de Nederlandse Staatsloterij in 2011 aan de relevante principes en bestpracticebepalingen van de code (versie december 2008). Ten opzichte van 2010 hebben aanpassingen in het reglement (de handleiding) van de raad van commissarissen, de aanwezigheid van de externe accountant bij de jaarvergadering met het ministerie van Financiën en de evaluatie van de externe accountant geleid tot een vermindering van het aantal afwijkingen van de code. De afwijkingen van de code in 2011 zijn; door het ontbreken van een corporate website zijn de gedragscode, het reglement (de handleiding) van de raad van commissarissen en de profielschets van de raad van commissarissen in 2011 niet openbaar toegankelijk geweest. Een corporate website wordt in 2012 opgeleverd. Het reglement en de handleiding van de raad van commissarissen voorzien nog niet in de situatie dat er een gedelegeerd commissariaat ontstaat en in de situatie dat de taken van het bestuur door een commissaris worden waargenomen. In 2012 wordt hierop invulling gegeven. Hoofdlijnen interne governance Een systeem van beheersingsmaatregelen garandeert voor de Nederlandse Staatsloterij haar interne governance. Binnen dit systeem zijn de meest relevante onderdelen: Strategie, beleid en budget Het directieteam herijkt periodiek (vanaf 2012: per kwartaal) de strategie. Aan de hand van een vanaf 2012 ingevoerde strategiekaart worden de belangrijkste ontwikkelingen, resultaten en mogelijk noodzakelijke aanpassingen in kaart gebracht. De managers van de verschillende afdelingen zijn bij deze herijking betrokken. Het beleid en de benodigde budgetten worden jaarlijks vastgelegd in een jaarplan en begroting. Deze plannen worden door de raad van commissarissen goedgekeurd. In de begroting wordt gewerkt met het door de minister van Financiën (vooraf, wettelijk) bepaalde afdrachtspercentage. Het directieteam evalueert maandelijks de ontwikkelingen met betrekking tot het beleid en de budgetten. Procesmanagement Het directieteam voert jaarlijks een bedrijfsbrede risicoanalyse uit. Deze analyse richt zich op de belangrijkste, relevante strategische, financiële en operationele risico s. Om gesignaleerde risico s tot een acceptabel niveau te beperken, worden acties gedefinieerd en actiehouders bepaald. Tweewekelijks wordt de voortgang op deze acties door het directieteam besproken. De uitkomst van de risicoanalyse wordt eveneens besproken in de Audit committee. Alle relevante processen binnen de organisatie zijn op een uniforme wijze beschreven en vastgelegd. Per proces zijn de belangrijkste risico s en controlemaatregelen benoemd. De beschrijvingen en volledigheid van de processen worden periodiek getoetst. Monitoring en control Een key control framework omvat alle belangrijke controlemaatregelen die binnen de organisatie zijn genomen. Dit framework omvat zowel financiële als niet-financiële controls. Alle controls worden steeds per kwartaal beoordeeld en getoetst en waar nodig van aanvullende acties voorzien. De monitoring van de opvolging vindt door het directieteam plaats. De werking van en de bevindingen uit de key controls worden aan de Audit committee gerapporteerd. Per spelcyclus worden de rapportages inzake geldstromen en lotverkopen vergeleken en geanalyseerd. Binnen de afdeling Financiën wordt een aantal bijzondere controles uitgevoerd op bedrijfskritische financiële procedures en processen. De afdeling Internal Audit hanteert een auditkalender waarop de jaarlijks specifiek uit te voeren audits zijn opgenomen en die in overleg met de Audit committee en de algemeen directeur zijn vastgesteld. Eveneens wordt een aantal belangrijke processen en systemen jaarlijks onderzocht. Elk jaar wordt een interne audit uitgevoerd op de naleving van de normen van de WLA-security control standards. De afdeling Juridische Zaken draagt jaarlijks zorg voor een actualisering van het compliance & competition charter van de organisatie. Ten behoeve van de externe toezichthouders wordt, conform het bepaalde in de Beschikking Staatsloterij, een rapportage van feitelijke bevindingen opgesteld ten aanzien van de betrouwbaarheid van de technische systemen die worden gebruikt bij de uitvoering van de speladministratie van de Nederlandse Staatsloterij. Financiële verslaggeving De financiële gang van zaken van de organisatie is een vast agendapunt van elke vergadering van het directieteam met de raad van commissarissen. Daarnaast rapporteert de directie elk kwartaal de financiële resultaten aan het College van toezicht op de kansspelen. Ten behoeve van de interne aansturing vindt tweemaandelijks een rapportage plaats waarin de financiële ontwikkelingen ten aanzien van het beschikbare budget alsmede de gerealiseerde omzet en de te verwachten omzet worden bezien. Jaarlijks stelt de algemeen directeur een jaarrekening en een jaarverslag op. De jaarrekening en het jaarverslag worden met de raad van commissarissen besproken. De raad van commissarissen voorziet de stukken van een preadvies gericht aan de minister van Financiën. De minister van Financiën, of diens staatssecretaris, stelt de jaarrekening en het jaarverslag vast en verleent daarmee decharge aan de raad van commissarissen en de directie. Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011 29

Internal Auditor Bahare Niknejad De Nederlandse Staatsloterij legt de lat hoog: ze is dé loterij van Nederland en in alles willen we betrouwbaar, betrokken en toonaangevend zijn. Bij Internal Audit kijken we of de processen en procedures van de Nederlandse Staatsloterij op effectieve wijze leiden tot het realiseren van deze doelstellingen. Het management houden we een spiegel voor én we adviseren waar het eventueel anders en beter kan. Zo helpen we de organisatie kritisch te blijven op de eigen activiteiten, waardoor we continu kunnen leren en verbeteren. We zijn marktleider en dat willen we blijven! Ik voel me onderdeel van het Staatsloterijteam. Ik heb kansen om te groeien, werk met ambitieuze mensen en draag hier bij aan het vertrouwen dat de spelers ons elke keer weer geven als ze loten kopen.

Compliance & riskmanagement Compliance Compliance & Competition charter Ter ondersteuning van het compliancebeleid is in 2010 een Compliance & Competition charter opgesteld, dat in 2011 periodiek is herzien en geactualiseerd, waarin is aangegeven welke toetsbare normen relevant zijn en welk beleid de organisatie heeft vastgesteld. Het charter richt zich enerzijds op de loterijorganisatie zelf en anderzijds op alle bij de organisatie van de loterij(en) betrokken stakeholders, zoals haar deelnemers, aandeelhouder en toezichthouders. De bestuurssecretaris hield als compliance officer in 2011 toezicht op het naleven van het compliancebeleid. Relevant normenkader en beleid 1 De Nederlandse Staatsloterij als exploitant van kansspelen. De Nederlandse Staatsloterij beschikt over een rechtsgeldige vergunning om de kansspelen te exploiteren. Deze is voor onbepaalde tijd verleend door het ministerie van Veiligheid & Justitie. De Nederlandse Staatsloterij valt onder het toezicht van het ministerie van Veiligheid & Justitie en (in 2011) van het College van toezicht op de kansspelen. Het beleid van de Nederlandse Staatsloterij is gericht op het garanderen van een eerlijk en betrouwbaar spelverloop. De Nederlandse Staatsloterij onderschrijft het Nederlandse kansspelbeleid en de regels en normen van het Responsible Gaming-programma van brancheorganisatie European Lotteries. Belangrijk aandachtspunt hierin is het voorkomen van verkoop aan minderjarigen. 2 De Nederlandse Staatsloterij als ondernemer. Het ondernemerschap van de Nederlandse Staatsloterij brengt met zich mee dat zij zich als een goed ondernemer in de markt opstelt. De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) oefent het toezicht op de mededingingsrechtelijke regels uit en het toezicht op de juiste naleving van de relevante fiscale wet- en regelgeving wordt uitgeoefend door de Belastingdienst. Eveneens handelt de Nederlandse Staatsloterij conform de regels die zijn vastgelegd binnen de Reclame- en Gedragscodes voor kansspelen, maar ook binnen regelgeving inzake direct(tele)marketingactiviteiten (Bel-me-niet-register Opta) en e-mailmarketing. 3 De Nederlandse Staatsloterij als bedrijf dat contracten sluit. Enerzijds hebben deze contracten betrekking op de verkoop van haar producten en anderzijds zijn de contracten gericht op de inkoop van producten en diensten die de Nederlandse Staatsloterij in staat stelt om haar rol als exploitant van kansspelen te vervullen. In dit kader geldt met name de regelgeving inzake de consumentenbescherming. Het gaat hier vooral over dwingend recht, maar ook over regels op het gebied van direct marketing/reclame. Alle reclame-uitingen en verkoopbevorderende activiteiten van kansspelaanbieders moeten voldoen aan de Nederlandse Reclame Code en de bijzondere regels in de Reclamecode voor Kansspelen. 4 De Nederlandse Staatsloterij als werkgever. Als werkgever heeft de Nederlandse Staatsloterij zich te houden aan de voor haar relevante arbeidsgerelateerde wet- en regelgeving. Het beleid is onder andere gericht op het zijn van een goed werkgever, het voeren van een instroom-, doorstroom- en uitstroombeleid, het instellen van een ondernemingsraad (OR) en het waar nodig verkrijgen van advies/ instemming van de OR, zorgen voor goede huisvesting en de juiste arbeidsomstandigheden (arbonormen), het voldoen aan fiscale en sociale wetten en het naleven van de door de Nederlandse Staatsloterij afgesloten cao. Om transparantie en het zijn van een goed werknemer te waarborgen, is van alle medewerkers die in dienst treden vooraf een verklaring van goed gedrag vereist, is een klokkenluidersregeling opgesteld en is voor alle medewerkers een gedragscode van toepassing. Deze zijn te raadplegen op www.werkenbijdestaatsloterij.nl. 5 De Nederlandse Staatsloterij als verwerker van persoonsgegevens. De Nederlandse Staatsloterij verwerkt persoonsgegevens. Te denken valt onder meer aan de gegevens van (bestaande, potentiële en ex-)deelnemers, werknemers en sollicitanten. Bij het verwerken van persoonsgegevens neemt de Nederlandse Staatsloterij het normenkader uit met name de Wet bescherming persoonsgegevens en de Telecommunicatiewet in acht. Het privacybeleid van de Nederlandse Staatsloterij is vastgelegd in haar Privacy Reglement, dat is gepubliceerd op haar website. 6 De Nederlandse Staatsloterij als gebruiker van ICT-voorzieningen. Mede op basis van de aan haar verleende vergunning is de Nederlandse Staatsloterij verplicht te zorgen voor een goed ICT-gebruik, zodat de organisatie van de Staatsloterij, het Miljoenenspel en Dayzers op een adequate en beveiligde/ veilige wijze wordt uitgevoerd en kan worden gecontinueerd. De Nederlandse Staatsloterij voldoet met haar ICT-voorzieningen aan de door de World Lottery Association (WLA) opgestelde security control standard en aan de ISO 27001-normen voor informatiebeveiliging. De afdeling Internal Audit, de externe accountant en een externe certificerende instantie toetsen jaarlijks of aan die normen wordt voldaan. Het College van toezicht op de kansspelen ziet erop toe dat de geautomatiseerde gegevensverwerking van de Nederlandse Staatsloterij aan de beveiligingsstandaarden voldoet; naar verwachting wordt deze taak medio 2012 overgenomen door de onafhankelijke Kansspelautoriteit. Nederlandse Staatsloterij Jaarverslag 2011 31